Morgunblaðið - 22.08.1937, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudágur 22. ágúst 1937.
Melgrasið.
| hinu fjölritaða ársriti Guðm.
* Jónssonar á Hvanneyri, Bú-
fræðingnum, eru margar mjög at-
úyglisverðar greinar um búnað og
annað sem skiftir máli fyrir bænd-
ur landsins.
í síðasta heftinu er m. a. grein
um Melgrasið, sem vekur mann
til umhugsunar um, að sjálfsagt
sje að fá úr því .skorið fyr eða
síðar, hvort ekki muni geta svarað
kostnaði að rækta mel til þess að
fá af honum kornuppskeru.
Segir Guðmundur að velmetinn
danskur tilraunastjóri, Prandsen
að nafni, hafi haft orð á því við
sig, að forfeður korntegundanna
myndu síst hafa verið álitlegri en
melgrasið.
Samkvæmt efnagreiningum, er
Guðmundur birti í greininni, sjest
að melkornið er kjarnbetra til
manneldis en bvgg.
Gunnlaugur Kristmundsson
sandgræðslustjóri, er allra íslend-
inga kunnugastur melgrasinu,
hefir sáð til þess og ræktað það
í áratugi í sambandi við sand-
græðsluna. Iíann hefir látið Bú-
fræðingnum í tje umsögn um mel-
inn. Hann segir, að óræktaður
beri hann þroskað fræ nálega á
hverju ári. En fræ ber hann ekki
fyrri en 4 árum eftir sáningu, en
stendur síðan í fullum blóma til
10 ára aldurs, að hann fer að
ganga úr sjer.
Eins og kann er nú, sem órækt-
uð planta, þarf hann helst laus-
ari jarðveg en venjulega túnajörð,
segir G. Kr. og þolir ekki sama
raka og er í deiglendum túnum.
í rætnum seigum jarðvegi þrífst
hann sennilega aldrei.
En Guðmundur Jónsson vill
vekja athygli á því með grein
sinni, að vel komi til mála að at-
huga hvort melurinn verður ekki
kynbættur svo hann verði með-
færileg nytjajurt til kornfram-
leiðslu. Ekki vantar að hann er
liarðger og nægjusamur með til-
liti til næringarefna jarðvegs.
Prentfrelsinu ógnað.
Fyrir viku síðan fekk Morgun-
blaðið skeyti um það frá
frjettaritara blaðsins í Khöfn, að
aðalpóstmeistari í Hull og þing-
maður hefði ákveðið að leggja
fram kæru til breska utanríkis-
málaráðuneytisins, xit af því, að
varðskipið Óðinn hefði stöðvað
breskan togara með skotum, er
var að veiðum utan landhelgi. Svo
harður aðgangur hefði það verið,
að hásetar hefðu þurft að leggjast
á þilfar togarans til þess að verða
ekki fyrir skotum varðskipsins.
Varðskipstjórinn hefði síðan sann-
færst um, að togarinn væri utan
við landhelgislínu, og hefði því
slept honum.
Þegar Morgunblaðið birti þessa
fregn telja Tímablöðin þetta vera
xóg Morgunblaðsins í garð Ægis-
skipstjórans, og víta það stórlega,
að frá þessu sje sagt í íslensku
blaði.
Kærumál þetta er í sjálfu sjer
eftirtektarvert. En ennþá eru ekki
komnar nánari fregnir af því, á
hverju kæran er bygð, hvenær
þetta hafi átt að ske o. s. frv. og
er því rjett að láta aðaiatriði
málsins bíða frekari athugunar.
En það vekur alveg sjerstaka
eftirtekt, að Tímablöðin líta svo
21. ágúst.
á, að ekki megi í íslenskum blöð-
um segja frá ’því, ef einhver stjórn
argæðingur íslenskur verður fyr-
ir gagnrýni erlendis. Eru hjer al-
Aæg greinilega á ferðinni tilhneig-
ingar hjá Tímadótinu til ritskoð-
unar, eins og hjá öllu fólki, sem
sjer, að það þolir ekki að skýrt
sje satt og rjett frá athæfi þess,
kenningum og áformum. Getur
enginn íslenskur stjórnmálaflokk-
ur sokkið dýpra en sá, sem sýnir
til þess fulla tilburði, að apa
ritskoðun og skerðing á prent-
frelsi eftir fascistaríkjum álfunn-
ar.
Dýrtíðin og okrið.
uðbrandur Magnússon for-
stjóri Áfengisverslunar rík-
isins, og frambjóðandi Framsókn-
arfiokksin-: hjer í bænum við
kosningarnar í vor, gekk mjög
rækilega fram í því í útvarpsum-
ræðunum, að sýna kjósendum
fram á, að kaupfjelögin rjeðu
vöruverðinu í landinu. Svo mikið
sagði haim að þau hefða undir
höndum af innflutningi til lands-
ins.
Skýrslur, innflutnings og gjald-
eyrisnefndar sýna hve heildversl-
anir fá lítinu hluta af innflutn-
ingnum.
Innflutningurinn hefir með höft
unum og ranglátri úthlutun inn-
flutningsleyfanna, A'erið með
hverju ári dreginn meira c'g meira
úr höndum heild-ala.
Kaupfjelögin ráða verðlagiuu,
sagði Guðbrandur. En dýrtíðin í
landinu stafar af okursálagningu
heildsalanna, segir Tímadagblaðið.
Þeir eiga sem sje að okra á
vörunum eftir að búið er að taka
verslunina úr höndum þeirra og
þegar aðrir ráða verðlaginu(!)
Það þarf þvkkskinnaða grautar-
hausa til þess að bera slíkt á
borð fyrir leSendur sína. En
Tímamenn eru ekki vanir að gera
sjer reliu út af því, þó staðreyud-
irnar stangist ofurlítið í meðferð-
inni (sbr. Egilstaðasamþyktina).
Veðurspárnar.
enn hafa verið að stinga
saman nefjum um það, að
veðurfræðingar vorir hafi verið
fremur óheppnir með veðurspár
sínar uppá síðkastið. Þetta kann
að vera helber hugarburður,
spárnar hafi verið þetta upp og
niður eins og gengur.
En þegar það kom fyrir hvað
eftir annað þurkdagana síðustu
að spáin hljóðaði uppá „dálitla
rigningu", þá datt mjer í hug, að
þetta gæti verið nokkuð sniðugt.
I votA'iðrasömum sumrum væri t.
d. hægt að hafa þessa spá að stað-
aldri, dag eftir dag. Yeðurstofan
myndi á þeni:a bátt reynast nokk-
uð sannspá. Menn taka ekki svo
milcið eftir I>ví Iivort það rignir
mikið eða lítið. I ausandi rigningu
myndi það talið nærri lagi að spá
„dálítilli rigningu“. Og þegar ein-
staka sinuum glaðnar til, þá hljóð-
ar spáin þó ekki fjarri lagi. ,,í)á-
lítil rigning" gæti nærri því þýtt
hjerumbil sólskin. Ef spáin væri
altaf sú sarea, jiá Aræri fyrirhafn-
arminna að semja liana. Og svo
þyrftu menn ekki heldur að hafa
fyrir því að fara eftir henni.
Mæðiveikin.
Iviðtali, sem blaðið átti við
Hákon Bjarnason skógrækt-
arstjóra nýlega, skýrði liann svo
frá, að hann hefði því miður á
ferðum sínum um fjársýkissvæðin
í sumar orðið var við það, að ýms-
ir menn gerðu sjer ekki enn ljóst
hve stórkostleg hætta hjer er á
ferðinni. Og einmitt þess vegna
hafi það, að lians áliti, komið
fyrir, að menn ljetu hjá líða, að
gera alt ,sem í þeirra valdi stæði,
til þess að liðsinna við vörslu þá
og varnarráðstafanir, er gerðar
hafa verið, til þess að reyna að
hefta útbreiðslu veikinnar.
Menn verða fyrst og fremst að
hafa þetta hugfast:
Það er blátt áfram engin vissa
fyrir því, að það takist að .stöðva
útbreiðslu veikinnar. Tilraun sú,
sem gerð hefir verið á þessu sumri
til þess, er vissulega mjög virðing-
arverð. Talið er að hún kosti alt
að því 500 þúsund krónur, Maður
verður að vona að hún komi að
haldi. En þá fyrst er veruleg von
um árangur, ef allir leggjast á eitt
til þess að hjálpast að við varn-
irnar. Ein einasta kind, sem slepp-
ur yfir varnarlínurnar, getur orð-
ið til þess að sýkin breiðist á
næsta ári yfir heil hjeruð, sem
enn eru ósýkt. Eitt ólokað hlið,
eða önnur vanræksla, getur kom-
ið slíku stórtjóni til leiðar. Þeir
menn, sem búa á jarðarsvæðum
veikinnar, eru eins og í hervarnar-
línu. Ef sú vörn biiar á einhverj-
um stað, er voði búinn, ekki ein-
asta fjárstofni þeirra, heldur
fjölda annara, máske margra
sveita.
I því sambandi verða menn að
muna, að þeir, sem mesta kynni
hafa af veiki þessari, eru í engum
efa um, að henni verður ekki út-
rýmt á annan hátt en þann að
skitaf algerlega um fjárstofn á
hinum sýktu svæðum. Þar sem
veikin á annað borð hefir náð út-
breiðslu, verður engum öðrum
vörnum við kornið, en almennum
niðurskurði fjárstofnsins, svo ó-
skemtileg sem sú tilhugsun er.
Flugleiðin.
Imörg ár hafa verið frammi
hugleiðingar um það, að
leggja flugleið hjer um ísland.
Tilraunaflug hafa verið farin
hvert eftir annað, eins og mönn-
um er í fersku minni við og við
alt frá því sumarið 1924. En
einna lengst hefir þessu máli að
vissu leyti miðað áleiðis, er ,,Pan
American Airways“ fekk hjer
leyfi til flugferða 1932 með sjer-
stökum lögum, en lögin voru end-
urnýjuð á síðasta þingi, eins og
menn muna, fyrir milligongu Vil-
hjálms Stefánssonar. Lögin eru
heimildarlög fyrir stjórnina til
þess að veita fjelaginu hjer flug-
ferðaleyfi. Leyfið sjálft mun að
vísu ekki vera gefið út enn, því
svo er til ætlast að flugfjelagið
taki þátt í að koma hjer upp flug-
ferðum innanlands, og hefir staðið
í samningum milli ríkisstjórnar-
innar og fjelagsins hvernig þeirri
hlutdeild skuli hagað.
En lögin gera ráð fyrir, að
hlutdeild fjeíagsins til innanlands-
flugferða komi til framkvæmda á
næsta ári.
Aðrar leiðir.
Alt frá því byrjað var að hug-
leiða flugleiðina um ísland
heyrðust raddir um það, að hjer
myndi fara á svipaðan hátt eins
og með símalagninguna um At-
lantshaf. Um tíma treystu menn
sjer ekki til þess að leggja sím-
ann millistöðva laust: yfir þvert
hafið, og ætluðu því að leggja
aðalsímalínu milli Evrópu og Ame-
ríku um ísland. En áður en síma-
fjelögin lögðu þessa lykkju á
leiðina tókst þeim að vinna bug
á erfiðleikununi á því að leggja
símann beint, og ísland varð að
bíða símalaust hátt í hálfa öld
eftir þetta.
Nú eru Bretar og Bandaríkja-
menn farnir að senda póst í lofti
viðstöðulaust yfir hafið á milli
sín.
Og tilraunaflug eru byrjuð norð
ur yfir þvert pólhaf milli Rúss-
lands og Bandaríkjanna. Svo að
mönnum kann að virðast frekar en
áður, að saga símans ætli hjer að
endúrtaka sig, að því er flugi við-
víkur.
Yilhjálmur Stefánsson sagði það
fyrir í fyrra, að báðar þessar leiðir
yrðu reyndar á þessu ári bæði fyr-
ir sunnan og norðan Island. Samt
taldi hann íslandsleiðina að vissu
leyti þeim kostum búna að hún
kæmi til greina eftir sem áður.
En Vilhjálmur er manna kunnug-
astur þessum málum, og hefir ein-
beittan áhuga fyrir því, að fsland
tengist flugleiðum við umheiminn.
Saitminganefndin.
Við og við skýrir Alþýðublaðið
frá því, að nefnd sú, sem
skipuð hefir verið, til þess að
vinna að samruna Alþýðu- og
Kommúnistaflokksins, hafi komið
saman, og starfi að þessu núver-
andi velferðarmáli sósíalistabrodd-
anna. Finnbogi Rútur Valdemars-
son var kosinn í nefndina í stað
Vilmundar Jónssonar.
Finnbogi Rútur var aðalútgef-
andinn að flugritum þeim er Al-
þýðuflokkurinn gaf út fyrir kosn-
ingarnar í vor.
í einu þessara flugrita, þar sem
talað er um Kommúnistaflokkinn,
er lýst afstöðu flokksins til ógnar-
stjórnar Stalins. Þar er m. a. rifj-
að upp, að „eftir málaferlin, eða
rjettarfarsskrípaleikina í Moskva
í ágúst 1936 og janúar 1937 liafa
29 meira og minna þektir og
þrautreyndir kommúnistar verið
afhentir böðlinum, en 4 sendir í
margra ára fangelsi“.
Hvaða afstöðu hefir Kommún-
istaflokkurinn hjer tekið til þess-
arar ógnarstjórnarsegir í flug-
riti Rúts.
Eitur ofbeldis-
dýrkunarinnar.
Deirri spurningu er svarað
þannig:
„Kommúnistaflokkurinn Iiefir
aldrei sýnt eins átakanlega, hve
viljalaust og hugsunarlaust verk-
færi hann er orðinn í höndunum
á alþjóðasambandi kommúnista í
Moskva, og einræðisherrans gem
stjórnar því eins og öllu öðru
þar eystra.
Þangað til sakborningarnir voru
teknir fastir, og settir í dýflissur
Stalins, voru þeir af kommúnist-
um hjer heima, eins og úti nm
allan heim, dýrkaðir eins og guðir,
sem ekki mátti gagnrýna einu ein-
asta orði, án þess að það væri í
blöðum þeirra brennimerkt, sem
árás á sovjetríkin og liðveiðsla við
fascismann.
En samstundis og vísbending
kemur au.stan frá Moskva eru
þessir sömu menn orðnir „svikar-
ar“, „glæpamemJ', „landráða-
menn“, „leigutól fascismans' og
„rirhrök mannkynsins'.
Blað Kommíinistaflokksins hjer,
„Þjóðviljinn“, hefir bara eftir síð-
ustu málaferli í Mo.skva í janúar
í vetur, tekið við símskeytum fyr-
ir alt að 20 þúsundir króna frá
alþjóðasambandi kommíinista í
Moskva, til þess að afsaka ógnar-
stjórn Stalins, gylla ofbeldisverk
hennar, og sá eitri ofbeldisdýrk-
unarinnar í huga íslenskrar al-
þýðu!“
Þetta var hljóðið í Alþýðublaðs-
riturunum og sósíalistabroddunum
fyrir 20. júní. Nú á að leiða Al-
þýðuflokkinn og Framsóknarflokk
inn undir þessi sömu þokkalegu
áhrif og situr samninganefnd á
rökstólum til að vinna að því.
„Frelsi, lýðræði
Off mannúð“.
Enn segir í flugritinu: „Og
slíkur floltkur (þ. e. Komm-
únistaflokkurinn) ætlast til þess
að verða tekinn alvarlega, þegar
hann kemur fram fyrir íslenska
kjósendur af alþýðustjett og býð-
ur Alþýðuflokknum og Framsókn-
arflokknum upp á „samfyllcingu"
til verndar „frelsi, lýðræði og
mannúð“ í landinu!“
Fyrir tveim mánuðum töluðn
þeir sósíalistabroddar þannig.
Nú eru það þeir, sem sækjast
eftir samfylkingu, við þau úrhrök
þjóðfjelagsins, er hafa tekið við
20 þús. króna skeytum til þess að
„sá eitri ofbeldirdýrkunarinnar í
huga íslenskrar alþýðu“, eins og
í kosningapjesannm stendur.
Hvernig getur heilbrigð íslensk
alþýða tekið Alþýðuflokkinn al-
varlega eftir þessa kúvendingu,
eftir þessi svik við „frelsi, lýðræði
og mannúð“ í landinu?