Morgunblaðið - 13.11.1937, Qupperneq 4

MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur LL nóv. 1937.
I. O. G. T.
Haustþing Umdæsisstúkunnar nr.
1 hefst kl. 10 árdegis á morgun
(sunnudaginn 14. nóv.) í Góð-
templarahúsinu í Hafnarfirði.
Kl. 4.15 verður fundurinn opn-
aður almenningi. Þá flytur hr.
kennari Gunnar M. Magnús er-
indi: „Um nautnir“. Erindinu
verður útvarpað.

3 nýjar
bækur:
\ertu viðbúinn.
Bók fyrir drengi, eftir Aðal-
stein Sigmundsson kennara.
Aðalsteinn er svo vel þektur
af unglingum og foreldrum,
að ekki er að efa að bók hans
fær góðar viðtökur.
Upp til fjalla.
Ljóðabók eftir Sigurð Jóns-
son frá Amarvatni. Sigurður
er þektur um, land alt (allir
kannast t. d. við: „Blessuð
sjertu sveitin min“ o. fl.). —
I bók þessari eru mörg ágæt
kvæði.
Esperanto II (málfræði).
Eftir Þórberg Þórðarson.
Þeir sem lesa Esperanto þurfa
að eignast þessa bók.
Fást hjá öllum bóksölum.
x-x-x-x-x-x-x-x-x-x-x-x-x-:-
^HXHX'HX*CHXHX**X*C**X*C**X**X**«**X**X
Gfaldeyrismálin: Hætfu-
leg sfefna
’k

si
doðafiiissu
á mánudagskvöld 15.
v.br. vestur og norður.
A.ukahaf nir: Önundar-
irður og Sauðárkrókur.
Ódým
Kolin
IKr. 54,00
pr. 1000 kg.
Kr. 3,00
pr. 50 kg.
reynast vel.
■
H.F. KOL & SALT
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU
um kaupsýslumanna. En auk
þessa eru svo ýms öryggis-
ákvæði í sjálfum gjaldeyrislög-
unum, s. s. t. d. að gjaldeyris-
nefndinni skuli skylt að sjá um
að þeir, sem samskonar inn-
flutningsverslun reka og eru
viðurkendir innflytjendur, njóti
allir sama rjettar til innflutn-
ings, án hliðsjónar af hvort um
einstaklinga, hlutafjelög, sam-
vinnufjeiög eða aðra er að
ræða (sbr. 1., 2., 3. og 6. gr.
dönsku gjaldeyrislaganna frá
31. mars 1937).
Af þessu sjest, að jafn vel
þar, sem vald ráðherra yfir
gjaldeyrisversluninni er hvað
víðtækast, fer því þó mjög
fjarri, að ráðherra sje einráð-
ur, heldur er valdinu skift milli
margra aðilja, svo sem þjóð-
banka, gjaldeyrisnefnda o. fl.„
auk þess sem sjálfur löggjaf-
inn með beinum ákvæðum lag-
anna tryggir borgurum lands-
ins vist jafnrjetti, sem í aðal-
efnum miðar að því að skerða
ekki, eða sem minst, afkomu-
skilyrði þeirra, er þurft hafa og
þurfa erlendan gjaldeyri til
starfrækslu sinnar.
Þegar nú íslendingar hafa í
hyggju að taka upp nýja stefnu
í gjaldeyrismálunum, alveg
þveröfuga við þær grundvallar-
reglur, er aðrar þjóðir — sem
lengri hafa reynslu og meiri
fjármálaþroska — fylgja, verð-
ur að teljast eðlilegt, að um
það sje spurt, hvort nokkuð sje
það, er sjerstaklega helgi, að
öðrum reglum sje fylgt hjer
en í nágrannalöndunum að því
er gjaldeyrisúthlutun snertir.
Hefir minnihl. engin slík rök
heyrt fram færð, og telur þau
ekki heldur vera fyrir hendi,
nema ef vera skyldi, að frem-
ur bæri að stefna í öfuga átt
við það, er frv. gerir, og setja
ráðherravaldinu þrengri skorð-
ur hjer en annarstaðar.
Það er augljóst mál, að með
reglum um úthlutun gjaldeyris
er mjög auðvelt að svifta mann
margar stjettir í þjóðfjelaginu
Iífsviðurværi, en fá jafnframt
öðrum í hendur sjerrjettindi til
að relta alla innflutningsversl-
un þjóðarinnar. Um það getur
ekki verið ágreningur, að var-
hugavert sje, að snöggar
breytingar, sem færa myndu
atvinnumissi yfir mikinn fjölda
manna, vefði á þessu sviði at-
vinnulífsins sem öðrum. En af
því leiðir, að löggjafanum ber
skylda til að miða þau ákvæði
gjaldeyrislaganna, er að þessu
lúta, einmitt við það, að sem
best sje girt fyrir slíka skað-
lega jafnvægisröskun.
Minnihl. lítur svo á, að al-
veg sje tvímælalaust, að sú til-
færsla valdsins yfir úthlutun
gjaldeyris — frá bönkunum til
ráðherra, — sem frv. mælir
fyrir um, miði í skakka átt.
Bankastjórarnir eru venjuiega
mjög kunnugir öllum högum
og háttum atvinnulífsins. Þeim
er ljóst, að saman fer hagur
bankanna og almennings um að
forðast allar byltingarkendar
raskanir í atvinnulífinu, og ai-
ment hlýtur að mega treysta
því, að þeir hafi enga tilhneig-
.ingu til að miða tillögur sínar
við neitt annað.
Mjög mikil hætta er hinsveg-
ar á, að alt öðru máli geti
gegnt um ráðherra. Harðvítug-
ar flokkadeilur valda eðlilega
nokkurri einsýni þeirra, er mik-
inn virkan þátt taka í þeim, en
auk þess verður að viðurkénna,
að sje einum einasta stjórn-
málamanni falið einræði um út-
hlutun alls gjaldeyris, þjóðar-
innar, er fullkomin ástæða til
að óttast, að baktjaldaáhrif
ágengra samherja geti neytt
hann til að ganga jafnvel
lengra í misbeitingu þessa ör-
lagaríka valds en rjettlætis-
kend hans sjálfs hefði óskað.
Annars staíðar hefir þetta
sjónarmið öðlast viðurkenningu
í löggjöf og framkvæmd. Hjer
er þess því meiri þörf, sem
stjórnmálabaráttan er harðvít-
ugri og persónulegri en annars
staðar og reynsla okkar íslend-
inga um siðsemi og rjettlæti
hins pólitíska framkvæmda-
valds misjafnara en annara
þjóða.
Minnihl. er því algerlega
andvígur þessu ákvæði frv., en
er fús til samkomulags um
breytingar á kvæðum núgild-
andi laga, er um þetta fjalla,
að því tilskildu, að ekki sje
aukið vald ráðherra yfir úthlut-
un gjaldeyris frá því, sem nú
er, enda er vald ráðherra að
óbreyttum lögum ákaflega
mikið, bæði samkvæmt beinum
lagabókstaf og allri aðstöðu
til áhrifa á bankana og gjald-
eyrisnefnd.
Minnihl. telur rjett, í sam-
bandi við þessa • fyrirhuguðu
iagabreytingu að vekja athygli
á því, að á síðari árum er Al-
þingi að ganga æ lengra inn á
þá braut, að fá ráðherra í hend-
ur vald, sem ýmist á að liggja
hjá Alþingi sjálfu eða dóm-
stólum landsins. Mjðar slíkt
mjög í einræðisátt og hefir
þegar dregið mjög úr virðingu
almennings fyrir Alþingi, en
jafnframt skapað allríka skoð-
un á því, að ráðherra sjeu allir
vegir færir, hvað sem líði lög-
um og rjetti.
Fer illa á slíku í lýðræðis-
landi.
*
Ólafur Thors flytur breyt-
ingartillögur í samræmi við
nefndarálitið. En auk þess
flytur hann breytingartillögu
um heimild útgerðarmönnum
til handa til ráðstöfunar á
þeim gjaldeyri, sem fæst fyrir
útflutningsvöru þeirra, að því
leyti sem þeir þurfa hans til
greiðslu á vörum til útgerðar-
innar. Hafa Sjálfstæðismenn
áður flutt frumvarp um þetta,
en ekki náð fram að ganga.
Mál þetta kom til 2. umræðu
í neðri deild, í gær, en frestað
var atkvæðagreiðslu um allar
stærri breytingartillögur Ólafs
þar til við 3 umræðu.
5 krónu velta
Skiðafjelagslns
Lárus Bl. Guðm.son skorar á:
Yeru Simillon.
Skúla Jóhannsson, heildsala.
Þórarinn Andrjesson skorar á:
Axel Skúlason klæðskera.
Björn Arnórsson stórkaupm.
Guðmundur Vilhjálmsson framkv,-
stj. Greitt kr. 5.00.
Jónas Sveinsson skorar á:
Guðmnnd Thoroddsen prófessor.
Þórð Edílonsson lækni.
Þorlákur Björnsson, Hávallagötu
10. Greitt kr. 5.00.
Victor Strange skorar á:
Ivan Rasmusson, Þingh.str. 8.
Agúst Brynjólfsson, Landssmiðj.
Dagbjartur Sigurðsson skorar á:
Magnús Thorsteinsson fr.kv.stj.
Ragnar Jónsson framkv.stj.
Jón Guðmundsson skorar á:
Olaf Þórðarson frá Laugabóli.
Hjálmtýr Pjetursson Ránarg. 21.
Hallgrímur Benediktsson stór-
kaupm, Greitt kr. 15.00.
Karl Þorstednsson framkv.stj.
Greitt kr. 5.00.
Þórir Tryggvason. Greitt kr. 5.00.
Sigurður Runólfsson skorar á:
Svein Valfells stórkanpm.
Hans Kristjánsson Sjókl.gerð.

best
Munið að kaupa næst
þetta fljótvirka góða
þvottaduft.
»^Vichmann«
lálcv t»cj sJfijyCiMÓlop
^frcu Ziil 300 JjejJajla,)
Öitfo\ um \rohnia%ur3
.CO cf# l a cl :
(FcaW 'Jjorniú
~Ko r ij'Lrbu.

Morgunblaðið með
morgunkaffinu.
Sfeinhús
í suðausturhluta bæjarins, óskast til kaups.
Útborgun 15—20000 kr. eða eftir samkomu-
lagi.
Þeir, sem vilja sinna þessu, sendi nöfn sín
til Morgunblaðsins í brjefi auðkent „Stein-
0 húsí£.
>000000000000000000000000000000000000
Læknaskifti.
Samlagsmenn, sem rjettinda njóta í Sjúkra-
samlagi Reykjavíkur, geta skift um lækna,
bæði heimilislækna og sjerfræðinga í augn-
sjúkdómum, svo og eyrna-, nef- og háls-
sjúkdómum, frá næstu áramótum, ef þeir
tilkynna það aðalskrifstofu samlagsins, Aust-
urstræti 10, eða útibúinu, Bergstaðastræti 3,
eigi síðar en á mánudag, 15. þ. m.
Samlagsmenn geta valið um þá lækna, sem
taldir eru í auglýsingum Sjúkrasamlagsins í
dagblöðunum 27., 28. og 29. fyrra mánaðar,
og eftir þeim reglum, er þar greinir.
Sjúkrasamlag Reykjavikur.
Sími 1380. LITLA BILSTOBIN Er nokkwB stór
Opin allan sólarhringinn.