Morgunblaðið - 24.11.1937, Blaðsíða 6

MOhGUNtfLAÐIÐ
Miðvikudagur 24. nóv. 1937.
Forsendur próf. Mosbech
FRAMH. AF FJÓRÐU SÍÐU.
<1. skoðun hans á afstöðu Jesú til
Jsf'in>s!itanna, er röksemdafærsla
kans þó þannig, að vel er hægt á
fcana að hlýða.
Ilöf. skiftir efni sínu því næst í
■þessa kafla: II. Kristindómuriim
Bem þekking, III. Kristindómurinn
sem líf frá Cfuði og IV. Hið guð-
dómlega líf starfandi í heiminum,
og ávinnur með því það, að koma
trúfræði og siðfræði í mjög náið
samband sín á milli, og yfirleitt
verður að telja efnisniðurröðun
þans heppilega, einnig í smærri
atriðum. Þessir kaflar sýna, eins
og fyrsti kafli, að höf. er tölu-
vert víðlesinn. Hefir höf. gert sjer
far um, að láta einnig það nýjasta
njóta sin. eins og t. d. hinar ensku
kirkjulegu heimspekistefnur og
Barths-stefnuUa. Þó að hann fylgi
oft, Anlén og Wendt, þá verður
ekki að því fundið. Hingað og
þangað f ritgerðinni eru verðmæt
nmmæli og athugasemdir, er sýna,
að höf. hefir tileinkað sjer efnið á
sjálfstæðan hátt. Bjerstaðlega finst
mjer,- siðfræðilegi kaflinn hafa
míkið gildi, og það eins þótt ein-
stök atriði, eins og t. d. afstöðu
iristins manps til hernaðar. hefði
ef til vill þurft að ræða meira og
út frá almennari grundvallarregl-
um en gert er.
I V. kafla er rætt um boðun
kristindómsins, bæði heima og úti
á trúboðsakrinum. Leiðir það af
sjálfu sjer, að þessi lýsing er’mjö
stutt. En mjer finst þar kenna
margTa ágætra athugana, og líta
verður á það sem kost, að oft er
tekið tillit til sjerstakra íslenskra
hátta.
I norsku þýðingunni (sém virð
ist hafa tekist ágætlega) keiöur
ritgerðin þannig fyrir, hvað stíls-
máta snertir, að prýðilega sje frá
heiini gengið. Hún er talsvert efn-
isrík, en ekki mikið henni, sem
hægt er að segja að sje til upp-
fyllingar aðeins. Höf. vitnar af
nákvæmni í heimildir þær, sem
hann sækir áfírfváitt í. Ilann hefir
og, að minni skoðun, heilbrigða
dómgreind þegar . hann vegur
hinar ýmsu trúfræðilegu stefnur.
Þessa greinargerð hafði jeg með
mjer er jeg kom til íslands, og
var hún borin fram á fyrsta bráða"
birgðarfundi dómnefndarinnar, ]>.
12. febrúar 1937.
B. Dómur um fyrirlestrana
5. og 6. mars 1937
I. Fyrirlestur síra Sigurðar Ein-
arssonar um adiafora verður að
télja misskiining. Fyrsti hluti
hans var um það, sem leyfilegt sje
jneð tillíti til hegningarlaganna ! I
síðara hluta hans er að vísu rætt k.lestrum, hjelt fast við þær 45
um þetta með tilliti til siðferðis-
lögmálsins, en þó þannig, að mjög
lítið er á því að græða.) Manni
finst höf. ekki komast neitt úr
síað. Ekkert tillit var tekið,
hvorki til ritningarinnar eða játn-
íngarrit.anna. Ennþá verri var fyr-
irlestur hans um einkaskriftirnar
samkvæmt evangelisk lúterskum
akilningi. Hann talaði fvrst í hálf-
an tíma um skriftir í kaþólslium
sið! Síðan á siðabótartímunum, og
loks rakti hann íslensku helgisiða-
bækurnar, en tók þó ekki með síð
ust.u helgisiðabókina frá 1934!
Sem kirkjusögulegt erindi gat fyr-
irlesturinn haft nokkurt gildi, en
sem kennimannleg guðfræði var
auðsjáanlega sá eini, sem vissi,
þegar hann byrjaði að skrifa,
hvernig mál hans yrði að vera og
á hverju það átti að enda. Ilann
var líka sá eini, sem í báðum fvr-
thínútur, sem ætlaðar voru til fyr-
irléstranna. I fyrirlestrinum um
kennimannlega guðfræði náði
hann því síðasta með, og lýsti sín-
um eigm, sjálfstæðu sköðunum.
Aðalfúndur
í Germania
o
ermaníimlrjélt aðalfund sinn
síðastl. íuányiiag í Oddfell-
owhúsinu. FörmalBur fjelagsins
lýsti störfum þófesum á liðnu
starfsári. Stjórn fjelagsins var
éndurkosin (Knútur Arngríms-
son formaðurA, nema dr. Max
hann alveg út í hött. Ræðumaður Kei]; gem Jaugnar frá starfi
sínu sem ritari og var dr. Bruno
sýnist- ekki hafa nema litla hu
mynd um, hVað samstæðileg guð-
fræði er, en hann virðist alls ekki
hafa hugmynd um, hvað átt er við
með kennimannlegri gnðfræði.
2. Fyrirl. síra Benjamíns Krist-
jáhssönar um adiafora var glæsi-
legur og nokkuð lýriskur.'í hon-
nm var ýmislegt sem gildi hefir
(en illa niðurraðað), og auk þess
ýmislegt,' sem málinn kom ekki
við („akkomodatiön"), eða er yfir
borðslegt (rökræðan við bindind-
isrnann’). Fyrirlesturinn um skrift-
irnar var heldur betri. Sögulegi
kaflinn var óaðfinnanlegur, en
lýsingin á núfímahögum var aftur
á móti of stutt og illa niðurraðað.
3. Fyrirlestrar síra Björns Magn
ússonar voru báðir vel skipulegir,
og fluttu eins mikið af því helsta,
sem um málið var að segja, eins
og hæ-gt var að koma fyrir á þeim
fíma. sem áskilinn var. Hann var
Kress kosinn í hahs stað.
Að aðalfundarstörfum loknum
hjelt berra Erieh Schwinn, skifti-
stúdent, skemtilegan og fróðleg-
an fyrirlestur um ,,I)ie deutsehe
Zeitung einst und jetzt“.
Hr. Juliius Schopka, austur-
rískur konsúll, var gerður að
heiðursfjelaga og var því tekið
með dynjandi lófataki. Konsúll
Schopka hefir verið meðlimur
fjelagsins í fimtán ár og stutt
það af imiklum áhuga.
K. F. U. M. og K. Æskulýðs-
vikan stendur yfir. í kvöld talar
síra Gunnar Jóhannsson sóknar-
prestur frá Skarði. Efnið er:
Konungur krossins. Samnefndur
söngur úr ljóðaflokknuin „Manns-
sonur“, eftir Stein Sigtnrðsson,
verður sungiun. Söngvar úr þess-
um Ijóðaflokki eru sungnir með
eriudunum alla vikuna, auk fleiri
söngva. nýrra og g&maUa.
Framhald af 5. síðu
Styrktar- og sjúkrasjóður
verslunarmanna
FRAMH. AF FIMTU SIÐU.
með fje hans að hann hefir aldrei
tapað einni krónu.
Fvrstu 25 árin óx sjóðurinn
hægt, var þá orðinn rúmar 20 þiis.
kr. og hafði veitt rúmar 4 þús.
kr. í styrki. Eftir 50 ára starf
voru eignir hans komrrar upp í
rúmar 56 þús. kr. og stýrkirnir
upp í rúmlega 26 þús. kr. Síðustu
tuttugu árin hefir vöxturinn verið
langmestur og störfin umsvifa-
mest, því að eignir sjóðsins eru
177 þús. kr., auk 5 þús. kr. nýrrar
gjafar, og veittir styrkir á þess-
um síðustu árum hafa numið nær
83 þús. kr. Seinustu árin hafa ver-
ið veittar 6—7 þús. kr. á ári, upp
í 750 kr. á mann.
A ársfundum sjóðsins hefir o‘ft
verið glatt á hjalla og góður fagn-
aður, og þá fundi liafa ýmsir fje-
lagar sótt, þótt fáförulir væru
ella.
Stjórn sjóðsins skipa nú:
Jes Zimsen, formaður.
Sig. Guðmundsson skrifstofustj.,
gjaldkeri.
Helgi Iíelgason verslunarstjóri,
ritári:
Sigurjón Jónsson verslunarstj.
Nicolai Bjarnason.
Nicölai er einn af elstu fjelög-
unum og einn af þremur núlifandi
heiðursfjelögum, hinir eru Jón
Gunnarsson samábyrg'ðarstjóri og
Björn Kristjánsson kaupmaður,
aðrir heiðursfjelagar liafa verið
Böðvar Þorvaldsson og Matthías
í Hofti, en allir hiifðu þessir menn
verið fjelagar yfir hálfa öld þegar
þeir urðu heiðursfjelagar. Einn
nýr heiðnrsfjelagi bætist í hópinn
í dag, s. s. P. O. Christenseu
fyrrum lyfsali lijer í bænum og
gamall fjelagi sjóðsins. Hann
sendi sjóðnum í afmælisgjöf fimm
þúsund krónur og bað formann-
innýjes Zimsen, að flytja þar með
þakldæti til allra Islendinga sem
hann kyntist hjer, fyrir vinsemd
þá sem sjer hefði verið sýnd.
Jes Zimsen hefir verið í stjórn
sjóðsins um 40 ár, fyrst í vara-
stjórn, síðan í stjórn frá 1909,
eins og faðir lians áður, og er nú
formaður og liefir látið sjer mjög
ant um sjóðinn og vöxt hans og
hjálpárstarf, eins og ineðsljóm-
endnr lians. Næsti formaður á
undan honum, Sighvatur Bjarna-
son, vann einnig mikið og gott
verk fyrir sjóðinn.
Það er rjett að minnast styrkt-
ar- og sjúkrasjóðs yerslunarmanna
á afmæli hans í dag og gera störf
hans kunnari almenningi en þau
eru nú. Það er merkilegt verk, að
ein stjett skuli þannig eiga 182
]>ús. kr. styrktarsjóð. eftir að
hafa veitt 113 þús. krónur í
styrktarfje. Sjóðurinn var einn-
ig í upphafi vega sinna merki-
legur vottur ]>ess hversu fljótlega
eftir að algert verslunarfrelsi var
fengið hin frjálsa íslenska versl-
unarstjett skvldi nauðsyn sam-
starfs og' samhjálpar og beitti sjer
fyrir nýjungum, sem margir aðrir
hafa síðan tekið upp og orðið hafa
mörgum að iniklu liði.
Jes Zimsen.
I
Vjelbátur sekkur
Mannbýörg
gær yar vjelbáturinn Ebbi frá
Eyri í Ingólfsfirði að flytja
girðingastaura frá Ofeigsfirði að
Eyri til hleðslu í Esju. Þegar bát-
urinn var kominn alllangt inn í
Ingólfsfjörð hvolfdi Iionum og
sökk hann samstundis.
Sjest hafði til bátisins frá Eyri
og var settur fram bátur og mönn
unum bjargað. Á bátnum sem sökk
voru 4 menn og höfðu þeir hald-
ist á floti þar til þeir náðust.
Viudur var á vestan, en ekkir
mjög hvast þegar slysið vildi til
Mönnunum líður öllum vel.
Báturinn var um 8 smálestir að-
stærð, eign Guðjóns Guðmundsson
ar hreppstjóra á Eyri. (FÚ)
Samtal við
Kristmann Guðmundsson
— Dáltið skrítinn bær Reykja-
vík, segir Kristmann Guðmunds-
son, er tíðindamaður blaðsins hitti
hann á götu hjer á dögunum,
— ónæðissamur bær, fólk hefir
. svo gaman af að sírna. eiits og
börn úi' sveit, sem eru óvön slíkri
nútíma tækni. Bráðókunnugt fólk,
sem ekki segir til nafns síns, er
að síma til mín, svo að jeg þarf
að fara krókaleiðir til þes-; að
vita hver ])að er, sem heiðrar mig
nieð ýmiskoúar kjaftasögum og
orðflúri.
•— Þú ætlar að skrifa næstu
bók þína hjer, er ekki svo?
•— Jeg ætla að Ijúka hjer AÚð
síðara bi)idið af bók minni, Gyðj-
an og uxinn. Vonast til, að jeg
Ijúki við hana í vor, þó skamm-
degið sje dálítið erfiðui' tími. En
næsta verkefni mitt verður skáld-
■>aga úr íslensku nútímalífi, þ. e.
a. s. í raun og.veru á hú.n að ná
vfir fimm aldir og fram til vorra
daga. Þó betra sje að ýmsu leyti
að vinna erlendis en hjer, þá verð
jeg að vera hjer öðru hvoru, með-
an jeg á annað borð vel mjer
íslensk yrkisefni, sem jeg vona
að jeg geti halclið áfram með sem
lengst.
— Hvar eru bækur þínar mest
lesnar ?
— Noregi, Svíþjóð, Þýskalandi,
Ilollandi, Finnlandi og Tjeklcó-
slóvakíu held jeg þær sjeu inest
lesnar. í Ameríku hefir líka ver-
ið prentað nokkuð mikið af
..Brúðarkjóln um“ og „Morgunn
lífsins", sem út hafa komið þar.
—- Einn mesti bókaútgefandi
Breta, Heinémann, er að úhdir-
búa útgáfu á hókum mínum fyrir
hinn enskuniælandi heim. Þýðend-
urnir eru Elisabeth Sprigger og
Claude Napier. Þýðingar þeirra
eru mjög góðar. Ætlast er til, að
„Gyðjan og uxinn“ komi út sam-
tímis á^ ensku hjá þessu forlagi
og á uor-ku hjá Aschehaug í
Osló. '
Þá eru horfur á, að jeg fái
álitlegan lesendahóp í Ítalíu.
Tvæv bækui' mínar, „Morgunn
Hfsins“ og „Sigmar“, eru komn-
?
ar út á ítölsku. Það er ungtir
tungumálasnillingur í Milano, sem
þýðir bækurnar. Hann heitir Gia-
como Prampulini. Kunningi minn
einn í Osló þekkir hann. Hann
segir, að ítali þessi, ráði yið ein
þrjátíu tungumál, svo hann get-
ur valið úr miklu til að þýða
fyrir landa sína. Jeg býst við, að
iiann þýði „Helgafell“ næst.
Hann er sagður vel að sjer í ís-
lensku og hafa lesið fornsögurn
ar.
Ein bók niín, „Brúðarkjóllinn",,
kom út á kínversku sumarið 1936, .
hjá forlagi Commercical Press í
Shanghai. Og jeg býst við, að
‘ttimningar takist miili mín og
bókaútgefanda í Tokio, Marusen,
uiii rjett til þess að hann gefi út
bækur mínar á japönskú. Smá-
sögur hafa komið út eftir mig í
japönskum blöðum.
Bókaforlag í Aþenu, Elefthero-
dakes, er að gefa út „Morgunn
lífsins' ‘ á grísku.
En mesta þýðingu hefir það:
auðvitað fyr ir mig, hvernig tekst
með ensku útgáfuna Iijá Heine-
mami'forlagi. „Morgmm lífsins“;:
er þegar komin út hjá því og;;
seldist sæmilega.
— Eru ekki erfiðleiftar á því
að fá ritlaunin vfirfærð frá ýms-
mn útgáfulöndum ?
— Jú. Það gengur t. d. treg-
lega að 'fá peninga frá Þýska-:
landi. Og ritlaun mín frá ITng-
verjalandi t. <1. hafa verið „inni-
frosin“ þar lengi.
Yfirleitt er það enginn stór-
gróðavegur að fást við ritsmíðar 1
Akureyrardeilan.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
ekki um kaup eða kjör starfs-i
fólks verksmiðjunnar, heldur
stendur alt fast á því, að Jak-
ob Kvaran neitar algerlega að
gera samninga við Iðju.
Jakob hefir hinsvegar tjáð sig
reiðubúinn að semja við starfs-
fólk verksmiðjunnar og er eng-:
inn ágreiningur um kjörin. —
Starfsfólkið vill semja, en fær
það ekki fyrir Iðju..