Morgunblaðið - 27.08.1938, Qupperneq 3

Laugardagur 27. ágúst 1938,

MORGUNBLA ÐIÐ
-------Kveðjuorð---------
til frú Guðrunar Lárusdóttur
Auðn og fölva fóstran enn má líta,
fallna stofna, brottna vængi hvíta.
Að heilli þjóð er harmur þungur kveðinn.
Hauststormarnir fara um rósabeðinn.
Hve undarlega hás er haustsins rómur?
Hví heyrist fyrir eyrum klukknahljómur?
Upp til himins augu barnsins stara:
„Einhver nú er heim til guðs að fara“.
Þá nálgast annar nýja fregn að segja:
Níu barna móðir er að deyja.
1 fylgd með henni farast ungar dætur.
Fósturjörðin höfgum tárum grætur.
Hún, sem reyndist stór í starfi og önnum
og stærst í göfgi og mannkærleika sönnum,
hún hefir kvatt og kemur ei til baka.
Hjá hvílu hennar englar drottins vaka.
Þó hún ei framar hefji okkar merki,
en hafi lokið sínu kærleiksverki,
þá Ijómar henriar starf og andi yfir
öllu góðu, sem í framtíð lifir.
Hennar trú er sigur okkar eiginn,
eilíft blys, sem lýsir fram á veginn,
að Jesú krossi í auðmýkt elsku og vona.
Haf ástar þakkir, vitra, góða kona!
Guðrún Stefánsdóttir.
Forstjóri Fiskifjelags Þjóðverja
hr. Zörner í heimsókn
Útgerðin fer vaxandi og fiskneyslan sömuleiðis
Þjóðverjar hafa sett á fót allsherjar fiskifjelag,
sem allir útgerðarmenn eru skyldaðir til að
taka þátt í. Það heitir „Hauptverein der deut-
schen Fischwirtschaft“. Forstj. þessa fjelags er hjer stadd-
ur. Hann heitir Zörner. Hann kom hingað á mánudaginn
var með þýskum togara, og fer um helgina með sama tog-
ara. Hann fór með togaranum til þess að kynna sjer fisk-
veiðarnar á þessum slóðum. Hann er maður á ljettasta
skeiði, viðfeldinn í viðmóti. Jeg hitti hann með Jóhanni Þ.
Jósefssyni í gær að Hótel Borg.
— Þetta er í fyrsta sinn sem jeg kem hingað, segir hr.
Zörner. Erindi mitt er að nota þessa daga til þess að kynnast ís-
lenskum útgerðarmönnum, íslenskri útgerð og framleiðsiuhátt-
um. Mjer þykir vænt um að fá tækifæri til þess að lýsa ánægju
minni yfir komunni hingað og þakka þá gestrisni og alúð, sem
mjer hefir verið sýnd hjá Fisksölusamlaginu og Fjel. ísl. botn-
vörpuskipaeigenda.
Þar verður þessi Vara að keppa
við eggjahvítuefni úr mjólk,
sem er fremur ódýrt, en not
mjólkureggjahvítu eru víðtæk-
ari en fisk-eggjahvítunnar.
Takist aftur á móti að hota
fisk-eggjahvítu við klæðagerð,;
þá opnast nýir möguleikar þár.
En það mál er á tilraunastigi.
— Eins og þjer getið ímynd-
að yður, horfum við hjer á ís-
landi með nokkrum ugg á það,
live mjög fiskiflotinn 'þýski ér
efldur og fiskframleiðslan eykst,
! því við höfum Iitið svó á, að
1 brátt ræki að því, að þið veidd-
juð sjálfir allan þann fisk, sem
i þið þyrftuð á að halda. Kn*ö;
Hvernig er valdsviði fjelags
yðar háttað í Þýskalandi?
í stuttu máli er hægt að segja
að það hafi framkvæmdir allra
stjórnarráðstafana og fyrir-
skipana á hendi, þeirra, er
snerta fiskiveiðar og alt. að út-
gerð lýtur. Það er því í faun og
veru stjórnardeild í hinu þýska
stjórnarráði. Það nær tii úthafs^-
útgerðar, Norðursjávarútgerðar,
til allrar fiskverslunar, bæði
h,eildsölu og smásölu, fiskiðnað-
ar, niðursuðu og veiði í ám og
vötnum, svo og til flutnings á
fiski og fiskafurðum um land-
Hr. Zörnex (til vinstri á myndinni) ásamt trúnaðarmanni hans í Weserj-
múnde. Myndiu tekih úti í togara. ,
ið.
— Þið leggið mikið kapp á
það, Þjóðverjar, að auka fisk-
veiðar ykkar?
— Já. Víst er um það. Mikið
hefir verið bygt af fiskiskipum
undanfarin ár. Þó get jeg ekki
sagt, að við leggjum meginá-
hersluna á að fjölga skipunum,
heldur hitt, að fá betri skip og
hentugri í stað hinna eldri. Nú
tökum við oft 1—2 gömul skip
úr notkun fyrir hvert eitt sem
bygt er nýtt. Við t. d. byggjum
togara, sem eru stærri og hrað-
skreiðari en gömlu togararnir
eru. Þeir nýju eru þetta 500
brutto reg tonn, og geta tekið
3500—4000 vættir af fiski.
En umbætur okkar á sviði
útgerðarmála eru ekki síst þær,
að við höfum bætt vörugæði
fiskafurðanna. Við leggjum
t. d. mikla áherslu á að bæta
niðursuðuvörurnar, og eru mikl-
ar umbætur gerðar í þeim efn-
um árlega. Þar bætast og nýj-
ar framleiðslugreinar við.
— T. d. að framleiða eggja-
hvítu úr fiski. Er ekki vænst
mikils af þeirri fiskiðnaðar-
grein?
— Það eru sögð ýms æfintýri
í því sambandi, sem ekki hafa
enn fulla stoð í veruleikanum.
Það má að vísu segja, að við
getum vænst, mikils góðs af
framleiðslu þessari í framtíð-
inni. En málið ei enn á tilrauna-
stigi. Menn verða að athuga, að
t. d. notkun fiskeggjahvítu í
brauðgerð er takmörkum háð.
— Það er eðlilegt, að mömi
útífrá líti svo á, En þetta á
lengra í land en aimént er hald1-
ið. Því við vonumst eftir, að
markaðúririn fýrir fiskinn auk-
ist mjög niikið í Þýákalandi á
næstu árum, fiskneyslan fari
mjÖg vaxandi. Sjáið þjer til.
Bretar nota 25 kg. á ári á hvert
mannsbarn í landinu. En við
Þjóðverjar ekki nema 12 Þ> kg.
að meðaltali. Þ. e. a. s. í borg-
um og hjeruðum landsins, sem
liggja næst sjó, er fiskneyslan
meiri hjá okkur én meðalneysla
í Englandi. En svo eru hjeruðin
sem fjærst liggja sjó, er nota
enn sem komið er mjög lítinn
fisk, máske ekki nema fáein
FRAMH. A SJÖTTU SÍÐU
Minning
frú Guðrúnar
Lárusdóttur
Guðrún Lárusdóttir.
Dagheimili Sumargjafar:
Þar sem bórnin þyngj-
ast um 2 kg. á mánuði
Barnavinaf jelagið Sumargjöf
i hefir í sumar, eins og und-
anfarin sumur, starfrækt dagheim-
ili fyrir börn á' barnalieimilum
sínum í Grænuborg og Vesturborg.
Þessari starfsemi lýkur um næstu
máriaðamót eins og vant er. Að
meðaltali hafa 160 börn dvalið á
dagheimilunum mánuðina júní,
jiilí og ágúst.
Nú hefir ,,Sumargjöf“ í ráði að
l stpfna til dagheimiíis fyrir börn
yfir yetrartíinann og taka þangað
börii fyrir éinstæðar mæð-
ur og fátæka foreldra, sem bágt
ei.ua með. að hafá börtí sín heima
á da'gínri. Er þetta mjög þýðmgar-
ýjiikiÖ iriál, ' sém „Sumargjöf“ á
þákkir %ýldár 1 fvrir að líoma í
ffamkvæmd. 1 ‘
. Bláðamöririúnl var í gær böðið að
sköða dagliéíriiitin i tírænuborg og
Veslurborg.
Hefir dagheimilumun svo oft
verið lýst hjer í blaðjnu að óþarfi
er að gera það frekar.
, Bþi'nunum líður þarna vel, það
sá maður á svip þeirra í gær. Þau
eru glöð og. kát og hafa nóg að
yið Jeikj þó vont sje veður,
eins og var í gær.
Forstöðukonan í Grænuborg,
ungfrú Guðrún Stephensen, sýndi
bláðamöririitnUiri dagheimilið.
' Börnin hafa tekið miklum og
góðum frámförum á dagheimilun-
úm óg hafa að jáfnaði þyngst um
600 grömm á mánuði óg alt upp í
2 kg. Ungfrú Stephensen hefir 7
stúlkur sjer til aðstoðar. Börnin
koma kl. 9 árd. og fara heim aftur
kl. 6. Nýtt skýli hefir verið reist
í Grænuborg, þar sem börnin geta
verið við leiki síná ef vont er
Veður og hvílst þegar veður er
gott. Eru þar leikföng, trjekubb-
ar og fl. Þá liafa börnin unnið að
garðrækt eins og undanfarin sum-
ur.
f Grænuborg hafa dvalið 92
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Olafur Thors:
Ekki er ein báran stök, og vex
nú enn sá liópur hinna mæt-
ustu íslensku stjórnmálamanna, er
þésái síðustu árin hafa horfið oss
sýn á besta aldursskeiði og óbil-
aðir að andaus atgerfi.
Persónuleg kynni hafði jeg eng-
in af frú Guðrúnn Lárusdóttur
fyr en eftir að hún var kosin á
þing 1930. En löngu fyr vissi jeg
að hún var eigi aðeins mikilvirk-
ur rithöfundur og eldheit trúkona,
er alstaðar var í farabroddi þar
sem kristin trú var boðuð eða
barist þeim til hjálpar, er lífið
hafði tekið ómýkstum tökum, lield-
ur og mikilhæfur stjórnmálamað-
ur. Hafði frú Guðrún átt sæti í
bæjarstjórn Reykjavíkur um nokk-
urt árabil ásamt Jóni Þorlákssyni.
En. hann sagði mjer oft að hann
hefði engri konu kynst, er hanri
teldi jafnoka frú Guðrúnar á sviði
stjórnmálanna. Mintist Jón Þor-
láksson oft á vitsmuni frú Guð-
rúnar og mannkosti og lagði lengi
hið mesta kapp á að fá hana til
framboðs til Alþingis, enda þótt
hnn ljeði ekki máls á því fyr éri
við landkjörið 1930.
Viðkynning mín við frú Guð-
nínu staðfesti fullkomlega alt það
lof er Jón Þorláksson liafði á hana
borið. Betri samstarfsmann verður
ekki ákosið. Alt lá opið fyrir
lienni, svö í hverju máli greindi
hun strax kjarna frá hismi, og
sjálf hafði hún óvenju mikla fram-
setningargáfu, jafnt í ræðu og'riti.
En auk þess að' vera prýðiléga
gáfrið, var þessi fallega og tíg.u-
legá kona alveg óvenjulega elsku-
leg manneskja. Jeg man aldrei til
að húri ljeti ekki Hggja vel á sjelr,
virtist altaf vera í sólskinsskapi,
að vísu alvörugefin, en þó gam-
ansöm og altaf græskulaus og hló
dátt ef einhver kýmni liraut áf
vörum annara. Þreytu ljest hún
ekki þekkja, enda þótt hún ræri
önnum kafin frá morgni til kvölds
og afkastaði margfölduylagsverki,
er hún ofan á stjórn síris stóta
heinlilis bætti fullu meðalmanns-
verki á fleiru en einu sviði utan
lieimilis.
Við fráfall frú Guðrúnar hafa
smælingjarnir mist sinn einlæg-
asta og sterkasta málsvara á Al-
þingi íslendinga. Hún var elju-
söm og óþreytandi í haráttunni
fvrir fávitana, vangæfu börnin^
drykkjumannaheimilin o. m. fl. af
svipuðu tagi, og enda þótt sú bar-
átta hafi enn eigi borið endanleg-
an ávöxt, er fullvíst, að verði
merki frú Guðrúnar hafið og borið
fram með eitthvað svipuðum krafti
og hún gerði, verður þess ekki
langt að bíða, að skilningur þings-
ins á þörf smælingjans og samúð
þess með honum hafi vaxið það
mikið, að settu marki frú Guðrúu-