Morgunblaðið - 30.08.1938, Blaðsíða 6

6
M 0 R G U N B L A Ð I Ð
Þriðjudagur 30. ágúst 1938.
| ÚR DAGLEGA 1
LlFINU
D
r
□
□
□
B
□
ooaoaoanooda
Þeir, sem gengu um Miðbæinn á
kvöldin í fyrri viku, gátu ekki komist
hjá að veita því eftirtekt, að Dóm-
kirkjan, þ, e. a. s., sú hlið hennar,
sem veit að Kirkjustraati, var böðuð
í skæru ljósi, sem var með alt öðrum
iitblæ en venjuleg götuljós. svo bygg-
ingin stóð í einskonar töfrabjarma.
Lítið bar á því, hvaðan Ijósaflóð
þetta kom, sem heltist yfir kirkjuna.
En þegar að var gætt, sást að á ljós-
keisstaur, sem stendur við Austurvöll,
á homi Kirkjustrætis og Pósthússtræt
is hjekk lampi neðan við götuljósiS,
tneð skerm sem bendir l jósinu að kirkj-
gnni.
Auglýsingaljós eins og þetta var fyrst
sýnt á slökkvistöðinni. Slík ljós eru
víða notuð erlendis, til þess að beina
athygli fólks á kvöldin að ákveðnum
stöðum. Ljósaútbúnaður þessi er sagöur
vera ódýr. Og rafmagnseyðsla þessa
lampa er tiltölulega lítil. Sennilega fara
einhverjir að athuga möguleikana á
því, að nota slík auglýsingaljós hjer.
En skelfing væri það æskilegt, að
menn fyndu ekki upp á því, er fram
í sækir, að „uppljóma“ þannig einhver
afkáralegustu hús bæjarins.
★
Jeg hefi oft verið að spyrja menn
að því á síðustu árum, sem jeg hefi
prðið samferða yfir Hellisheiði, hvort
þeim fyndist ekki að meiri gróður væi'i
nú á heiðinni, en fyrir tiltölulega fáum
árum síðan. Allir, sem jeg hefi orðað
þetta við, eru á sömu skoðun um það,
að gróður hafi farið þar ört vaxandi
hin síðustu ár.
Ef þessi athugun er rjett, þá er að
vita. hvort þetta stafi af því, að sumrin
hafi verið með hlýrra móti, ellegar
beinlínis af því, að gróður þessara
hrauna er kominn á það stig, að hon-
um miðar ört áfram.
• En eitt er víst, að mjög væri það
fi'óðlegt ef til væru 10—20 ára gaml-
ar mælingar, nákvæmar athuganir eða
jafnvel ljósmyndir af ákveðnum gróð-
urblettum í heiðinni, svo hægt væri að
gera öruggan samanburð á gróðrinum
eins og hann var þá og eins og hann
er nú.
Svona athuganir á lífinu úti í náttúr-
unni, ættu skátarnir okkar að taka
icr fyrir hendur í íitilegum sínum.
★
Nú í dag byrjar sumarslátrun hjer
í Reykjavík. Skyldu reykvískar hús-
mæður ekki taka sig til og sjá um að
öll slátur gangi hjer út á þessu hausti,
og bæjarbúar njóti í vetur til fulls
hins holla og góða sláturs, sem fróðir
. menn segja, að sje með allra heilsu-
samlegasta mat?
*
Það hefir færst mjiig í vöxt á síð-
ustu tímum, að bæjarbúar velta ýmsu
fyrir sjer. Sumir bókstaflega háfa það
‘ sjer til dægrastyttingar. Og ýmsir eru
, svo hugulsamir að senda „undirrituð-
um“ eitt og annað af því tagi.
Maður, sem var að hugsa um að
vkoma sjer upp refabúi, fór t. d. að
velta því fyrir sjer hvort loðdýrarækt
gæti gefið snöggan arð.
Svo var aftur annar, sem lmgsar
mikið um heimspólitíkina, hann var
að velta því fyrir sjer, hvort Þjóðverj-
ar hefðu leyfi til að borða gyðinga-
kökur.
Einn var að velta því fyrir sjer
hvort menn gætu dregið ýsur á síld. •
Og enn atinar velti því fvrir sjer
- h ngi, hvort Skoti myndi selja eða gef'a
rpp öndina.
TRÚIN Á SÍLDINA.
Khöfn í gær. FÚ.
Norskir síldarútvegsmenn
hafa ákveðið að láta reisa
nýjar síldarverksmiðjur ein-
hversstaðar við miðjan norður-
Noreg.
Hefir verið stofnað hlutaf.je-
lag í því skyni og er hlutafje
hinnar væntanlegu verksmiðju
1/2 miljón króna.
Minningarofð
um Jón Þórðarson
T dag verður í Hafnarfirði til
moldar borinn, einn af elstn
íbúum þess bæjar og um leið ein-
hver vinsælasti maður þess bygð
arlags og víðar, þar sem hann var
þektur.
Jón Þórðarson var fæddur að
Holtakoti í Biskupstungum 15.
mars 1854. Faðir Jóns yar Þórður
Jónsson frá Syðri-Reykjum, en
móðir hans Sesselja Þórðardóttir
frá Torfastöðum í sömu sveit og
bjuggu foreldrar Jóns lengst af
á Syðri-Reykjum, merkis og sæmd-
ar hjón þeirrar tíðar. Þar ólst Jón
upp með foreldrum sínum til þrí-
tugs aldurs, en fluttist 1883 með
móður sinni, sem þá var orðin
ekkja, til Reykjavíkur og þaðan
ári síðar að Illiði á Álftanesi. Á
Illiði bjó Jón í 15 ár og framan af
þessum árum gerði bann stundum
út fleiri 6 manna för og var jafö
an formaður, á þeim árum setp
flest urðu sjóslysin hjer við Faxa-
flóa, en aldrei hlektist Jóni á í
sinni formannstíð, enda var hann
með afbrigðum aðgætinn og hand-
takafljótur á þeim árum, því hefi
jeg heyrt viðbrugðið. Á þessum
búskaparárum sínum á Hliði,
gegndi Jón ýmsurn syeitarstörf ■
um bæði í sýslu og skólanefnd og
lengst af hreppsnefndaroddviti og
fórust honum öll þessi. störf prýði-
lega úr hendi, til bjargar og
heilla fyrir sveit sína. Það taldi
Jón erfiðustu ár æfi sinnar, áð
ráða fram úr og bjarga öllum þeim
fátæklingum sem þá bjuggu á
Álftanesi. Þar var þá fjöldi þurra-
búða, eða um fimm sinnum fleiha
fólk en þar er nú og voru þá
harðindaár og fiskileysi. Naut Jón
þar sem. annarsstaðar transts og
vinsælda og greiðist þá jafnan
betur úr öllum vandræðuiri. Tjpi
aldamótin fluttist Jón til Hafnar-
fjarðar, leigði fyrsfu tvö árin, en
reif svo niður og flutti hingáð
i sitt gamla hús á Hliði' og bvgði
það upp hjer. Það hús hefir iiu
staðið í Hafnarfirði nær 36 ár ög
jafnan verið hið öruggasta skjóls-
hús hverjum sem að garði hefir
borið. Þar var húsfreyjan engu
síðri til hjálpar og hollra ráða
hver sem í hlut átti, enda muím
margir aðkomumenn og aðrir sem
hjálpar þurfa, s.já skarð fyfir
skildi, þegar Guðrún ög JóriÍá
Hliði í Hafnarfirði eru bæði horf-
in hjeðan.
Jón Þórðarson kom til mín ljÓ4
og vann hjá mjer, samtals 8 ár,
eða þar til jeg seldi verksmiðjn
mína og fluttist a-ð Setbprgi. Vann
hann hjá mjer við afgreiðslú á
timbri og hafði alla reiknings-
færslu á hendi, því Jón skrifaði
prýðilega og var ipiög rejknings-
glöggur. Iíann var hjá mjer fyrsti
komu margir til Jóns og var þess
tíma oft minst síðar. Jón var einn
af þeim sem keyptu af mjer verk-
smiðjuna*o|f vafín við „Dverg“ í
5 ár, en, rak síðan uni 10 árahil
verslun fyrir eigin reikning, í lít
illi búð í hnsi sem hann bvgði
rjett bjá Hliði, en varð þá að
hætta vegna heilsubilunar, sjer-
staklega sjóndepru.
Eftir 1914, eða þegar Fríkirkju
söfnuðurinn var stofnaður hier í i
' • v •
Hafnarfirði og kirkjan bygð, var
aðal áhugamál, hugsun og starfi
Jóns Þórðarsonar, að sjá þeim fje-
lagsskap borgið bæði andlega og
fjárhagslega. Mjer er óhætt að
fullyrða að enginn maður hefir
iinnið af jafn mikilli alúð og ó-
sjerplægni, með óþreytandi vilja
og ráðsnild sem aldrei brást til
síðustu stundar, eins og hann
gerði á þessum árum, þar til kraft-
ar líkamans voru að þortum komn
ir. Jeg er viss um að sál Jóns
verður jafnan hin lýsandi stjarna
Fríkirkjusafnaðarins í Ilafnarfirði
um ókomna tíð og sem söfnuður-
iiin ávalt mun minnast nieð hlýj-
um huga og þakklæti. Það á að
ljetta verkin og starfann til sig-
111-8 fyrir þennan söfnuð, því á
þann liátt verður minning Jóns
Þórðarsonar best heiðruð. Jón var
formaður safnaðarstjórnar um 20
ár og síðast heiðursfjelagi í stjórn.
Jón Þórðarson var að eðlisfari
fáskiftinn alþýðumaður, sem á
engan hátt vildi hafa sig í frammi
í opinberum málum, nema þegar
áhugamál hans þurftu stuðnings
með, en þá var líka með djörfung
og dugnaði fylgt eftir. Hann var
bjargfastur og drenglundaður Is-
lendingur, sem í fylsta ináta vildi
leggja ættjörð sinni lið, til sjálf-
stæðrar þróunar á íslenskri menn-
ingu. Var áhugamaður fyrir öllum
umbótum til lands og sjávar sem
miðuðu til þjóðþrifa, enda hafði
hann skýra og góða hæfileika til
athugunar á hvaða sviði sem var.
Hann var gleðimaður og hafði
sjérstaka hæfileika til að haída
uppi saklausri og hreinni gleði
þegar hann kom saman með kunn-
ingjum sínum á hestbaki. Þá var
jafnan stefnt til fjallanua, vfir
liolt og hæðir riðið og svo áð á
grænni grund og glösum klingt.
Þa Var Jón Þórðarson gleðinnar
vinur og gladdi með sinni Ijettu
og greindu sriild, sem við munum
lengi nmna. Hann elskaði íþróttir
og söng, songinn í frjálsu fjalla-
loftínu.
Jón Þórðarson giftist eftirlif
konu sinni Guðrúnu Magn-
úsdóttur frá Þóroddsstöðum á
Vatnsleysuströnd, árið 1885 og
eignuðust þau eitt stúlkubarn, er
fæddist andvana. En þau bafa alið
(úpp og fóstrað sem sitt eigið barn
Guðrúnu Eiríksdóttur, konu Ólafs
Þórðar^.onar skipstjóra í Hafnar-
firði og sein ábyggilega ber ást
og virðingu fyrir þeim báðu.m, svo
{sem góðri dóttur sæmir við for-
{ ehlra sína.
Þórsbergi. 30. ágúst 1938.
Jóh. J. Reykdal.
rafljðsavörður íslands, í lífHli anúi
kompu við verksmiðjuna. Þangað
Tilgangur Alþjóða versl-
unarráðsins
FRAMH. AF FIMTU SÚÐU.
sendar öllum ríkisstjórnum, að
taka upp þá stefnu, að auka milli-
ríkjaverslunina.
Á fundum ráðsins koma fram
skoðanir kaupsýslumanna hvaðan-
æfa úr heiminum, og uppástung-
iir um það, hvernig verslunin verði
aukin og gerð sem affarasælust
fyrir þjóðirnar.
Þar koma og fram tillögur við-
víkjandi atvinnulífi og fram-
leiðslu.
Þá vinnur ráðið að því að sam-
eina ýms verslunarhugtök, að
greiða fyrir samgöngum o. fl. 0.
fl. Hefir starfsemi þessi borið
mikinn árangur á ýmsum sviðum.
Tvímælalaust getum við Islend-
ingar á margvíslegan hátt haft
mikið gagn af því, að taka þátt í
þessum aíþjóðasamtökum. Við fá-
nm m. a. með þessu móti betra
tækifæri en áður til þess að fylgj-
ast með því sem gerist á sviði
heimsverslunarinnar, getnm feng
ið greiðar upplýsingar um versl-
unarlöggjöf og annað, sem við
þurfmu á að halda. Og við getum
á þessum vettvangi komið fram
ýmsum málum vorum.
Ef t. d. að einhver vörutegund,
eins og síld eða annað, er selt
sem íslensk framleiðsla, en er það
ekki, þá er leið gegnum starfsemi
alþjóðaráðsins að fá því kipt í
lag, að ekki sje annað selt undir
ísl. merki en það, sem íslenskt er.
En það tekur vitanlega tíma að
kippa slíku í lag.
Frjáls innflutn-
ingur lækkar
verðið.
I Danmörku kynti jeg mjer m-
a. gjaldeyrismál og innflutnings-
mál, og hvernig þeim er fyrir
komið undir stjórn sósíalista þar.
Danir stefna nú eindregið að
því, að afnema smátt og smátt
innflutningshöftin hjá sjer. Þeir
fjölga þeim vörutegundum, sem
gefnar eru frjálsar. Yfirleitt virð-
ast menn sammála um það þar, að
haldið verði áfram á þessari braut.
Nýlega voru nokkrar vöruteg-
undir gefnar frjálsar til innflutn-
ings í Danmörku. Hafði það þau
áhrif, að skömmu síðar lækkaðí
útsöluverð þeirra um 30—40%.
Jafnvel þau dönsk blöð, sem fraim
til þessa hafa verið hlynt höftun-
um, urðu til þess að birta dæmi
um þessa gífurlegu verðlækkun,
er stafaði af því, að vörurnar
höfðu verið gefnar frjálsar.
1 Englandi kynti jeg mjer h».
a. breytingar þær, sem þar hafa
verið gerðar á samvinnulöggjöf-
inni, en þær breytingar eru all-
verulegar, og snerta aðallega
skattaákvæði laganna.
í Þýskalandi fjekk jeg m. a.
tækifæri til að kynnast fyrirkom*
lagi gjaldeyrismálanna þar, og
öðrum málum viðvíkjandi fyrir-
komulagi verslunar, svo sem verð-
lagseftirliti, upplýsingastofum
fyrir útflutningsverslunina, sen»
vinna stöðugt að því að greiða
fyrir þýskum útflutningi og fyr-
ir sölu á þýskum afurðum.
MEISTARAMÓTIÐ.
FRAMH. AF FJÓRÐU SÍÐU.
fimm. Kepni var mjög hörð í
þessu hlaupi. Gunnar Sigurðsson
(I. R.) hafði forystuna fyrstu 600
metrana, en þá komst Ólafur Sím-
onarson (Á.) á hlið við hann og
fylgdust þeir að rjett að markinu,
en þá tókst Gunnari að skjótast
frarn ur aftur. Þegar 200 m. voru
eftir voru þeir Sigurgeir Ársæls-
son ~(Á.) og Einar Guðmundsson
(K. R.) nokkru á eftir þeim Gunn
ari og Ólafi, en á úrslitasprett-
inum drógu þeir ört á þá og tókst
Einari alveg við markið að kom-
ast ca. y~2 m. fram úr Ólafi. Úr-
slit: Meistari Gunnar Sigurðsson
(í. R.) 2 mín. 10.3 sek. 2. Einar
Guðmundsson (K. R.) 2 úiín. 10.5
sek. 3. Ólafur Símonarson (Á.)
2 mín. 10.5 sek.
Á morgun kl. 6.30 verður kept
í 4x100 m. boðhlaupi og 10 km.
kappgöngu.
Knattspymukappleikur milli
Starfsmanna verslnnarinnar „Mál-
arinn“ og Lakk- og málning-
arverksmiðjunnar „Harpa" fór
frarn í gærkvöldi og vann „Mál-
arinn“ með 7:1.
Skemtiferð til Bildudats
í sambancli við opnun atvinnufyrirtækjanna á
Bílductal og mót Sjálfstæðismanna þar 4. sept.
hefir e.s. Gullfoss verið fenginn til að fara þang-
að skyndiferð. Lagt verður af stað hjeðan laug-
ardaginn 3. sept. kl. 6 síðd- stundvíslega og kom-
ið til Bíldudals árdegis á sunnudag. Frá Bíldu-
dal fer skipið aftur kl. 9 síðd. á sunnudag og
kemur hingað á hádegi mánudag 5. sept.
Skipið kemur við á Patreksfirði í báðum leið-
um vegna farþega.
Farmiðar seldir á skrifstofu undirritaðs, sími
2684, verð kr. 20 á I. farrými, kr. 15 á II- far-
rými báðar leiðir.
Notið þessa ódýru og fljótu ferð til að skoða
Vesturland.
GÍSLI JÓNSSON.