Morgunblaðið - 11.12.1938, Blaðsíða 5

Sunnudagmr 11. des. 1938.
MORGUNBLAÐIÐ
8
= I
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Ritsfcjórar: Jón Kjartansson og Valtýr Stefánsson (ábyrgöarmaöur).
Auglýsinjíar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsina«kr og afgreiftsla: Austurstræti 8. — Síini 1600.
Áskriftargjald: kr. 3,00 á mánuöi.
í lausasölu: 15 aura eintakið — 25 aura með Lesbók.
Bjarni Þorsteinsson
D
aginn áður en hann veikt-
ist, mætti jeg honum á
götu, þar sem, htmn gekk djarf-
I ega og frjáloi'j.annlega eins og
altaf. Þróttur og lífsfjör voru
— | inkennin í allri framgöngu hans,
Jeg ætla að fylgja bókstaf lag Þegar hann hvarf mjer sjónum,
upp og’leitar hjálpar hjá anna, segir Skúli Guðmundsson, var jeg að hugleiða, hve altaf
ríkinu, þá munum við athuga atvinnumálaráðherra. Mjer kem- var bjart yfii- þessum manni.
„EN EF KEYKJAVIK“ -?
Ef Reykjavíkurbær gefst^
hvað hægt er að gera, en að öðr-
um kosti gerum við ekkert“.
Eitthvað á þessa leið var svar-
íð, sem fulltrúar atvinnulausra
verkamanna í Reykjavík fengu
ur ekkert við hvað fyrirrennari
minn hefir samið.
Ekki gat mig grunað, að á
næstu klukkustundum myndi
En sami ráðherra spyr ekki, hann lággja þungt haldinn af
um bókstaf laganna þegar hann sjúkdómi, sem jókst stig af stigi,
er að úthluta atvinnubótafje til óviðráðanlega.
Viku eftir að jeg sá hann, lá
hann liðið lík.
Bjarni Þorsteinsson var, sem
lijá þeim háu herrum í stjórnar- annara kaupstaða og sjávar-
ráðinu í gær, þegar þeir fóru | þorpa. Þá er ekki um það spurt,
fram á að ríkið tæki sömu hlut- j hvað mikið komi á móti. Eða vill
deild í atvinnubótavinnu í bæn- ráðherrann birta skýrslu um út-
um og það hefir gert á undan- jhlutun atvinnubótafjárins á öllu klumugt er, íæddur og uppalVnn
förnum árum, en sem stjórnin landinu á þessu ári og sýna hvað hjer j Reykjavík. Hann fæddist
meitar algjörlega að þessu sinni. á móti hefir verið lagt og hvað 2g> apríl lg97 Hann yar gonur
Svar ríkisstjórnarinnar viðrmnið hefir verið fyrir fjeð?jÞorsteins járnsmiðs jónss0nar á
rjettmætri ósk og kröfu fulltrúa Skyldi þá ekki koma í ljós, að VesturgötU; sem al]ir Reykvíking
verkamanna er harla eftirtektar- gengið hefir verið á hlut Reykja-
vert. „Ef Reykjavíkurbær gefst
oipp og biður okkur um
hjálp, þá munum við taka til at-
hugunar hvað hægt er að gera“.
Að öðrum kosti gerum við ekki
neitt og enga hjálp er að vænta
frá okkur.
★
Er ekki valdhöfunum hjer rjett
víkur?
Jeg held mig við það sem Al-
þingi hefir samþykt, segir Skúli
ráðherra. Jeg ætla mj,er ekki í
neinu að hagga gerðum þings-
ins.
Þetta eru falleg orð. En hvern
varð honum strax geðþekk.
ig fer þessi sami ráðherra að,|Hann þekti sjálfan sig snemma,
þegar hann þarf að hjálpa sínum'eins Qg hann gíðar j ]ífinu reynd
lýst? Og er ekki ,það sem fram samherjum? Þá bara sendir hannjigt óvenjulega giöggskygn á
fór í hinu háa stjórnarráði íjkonungi bráðabirgðalög og biður hyert málefni og viðfangsefni,
,.gær beint framhald af því sem hann að undirrita.
.gerðist 1 sumar sem leið og í
haust? Þá stóð löng og hörð deila
Þannig fór ráðherrann að nú
alveg nýlega, er hann þurfti að
um það við valdhafana, hvort ljjai’ga Finni Jónssyni, Haraldi
flytja mætti til Reykjavíkur Guðmundssyni, Vilmundi Jóns-
byggingarefni fyrir einar 170
þús. krónur. Valdhafarnir neit-
uðu og byggingarefnið fjekkst
ekki. Afleiðingin varð sú, að bindingum fjelagsins.
hundruð byggingamanna í bæn-
um voru sviftir atvinnu vetrar-
yni Og fleirum háttsettum spraut
um í Samvinnufjelagi Isfirð-
inga, sem ábyrgð báru á skuld-
Fjelagið
fór, sem kunnugt er, í skulda-
skilasjóð vjelbáta og fengu skuld
langt. Þeim og f'jölskyldum heimtumenn aðeins 5% af kröf-
þeirra var miskunnarlaust kast-
um sínum. Einum skuldheimtu-
hann 19 ára. Þar gekk hann í
.að út í kolsvart atvinnuleysið. mannanna datt í hug að krefja Teknigke Selskabs Skole og lærði
Þegar þetta var að ske, spurði hma ríku ábyrgðarmenn um 95Jþar vjelfræði Lauk hann þvi
ar þekkja og konu hans, Guð-
rúnar Bjarnadóttur. Þar ólst
hann upp í stórum systkinahóp.
Þegar Bjarni vor kominn um
fermingu, hneigðist hugur hans
til járnsmíði. Hóf hann þá starf
sitt í smiðju föður síns. Sú vinnajum. Að þessu vann hann, með
glæsilegum árangri.
Með þessu móti vanst honum
líka þrent í senn. Að sjá að hann
með starfi sínu bætti atvinnu-
kjör þjóðarinnar, að menn þeir,
sem voru við fyrirtæki hans,
fengu stöðugri atvinnu en ella.
Og jafnframt fjekk hann full-
nægt starfslöngun sinni og fram-
kvæmdahug.
Því jafnan vildi hann færast
alt það í fang, sem hann með
nokkru móti sá fram á, að hann
gæti komið í verk, enda hafði
hann til þess mikla þekkingu.
Verkhygnina sömuleiðis. Og
traustið fjekk hann hjá öllum er
kyntust honum.
— minningarorð
hann var drengskaparmaður með
afbrigðum. Hann hafði hina frjáls
mannlegu framkomu, sem einkenm-
ir alla þá, er eiga ekkert óhrein-
lyndi, enga hálfvelgju til.
Starfslöngun hans og athafna-
þrá var sívakandi, alt frá æsku-
árum. Hann var alinn upp á starfs
glöðu vinnuheimili, og fjekk það-
an áreiðanlega hið ágætasta vega-
nesti. Maður þurfti ekki neuw
að finna hið hlýja, trausta hand-
tak hans, til þess að skilja, að
hjer var ekki aðeins glæsilegur
maður að vallarsýn, heldur heil-
steyptur, tryggur fjelagi, sem ald-
rei var glaðari en þegar hann
gat gert öðrum greiða, skapað
ar. En á síðari árum tók Bjarni, um sig ánægju og gleði, í fyrir-
upp ný verkefni. j ætlunum, í starfi, í framkvæmd-
Hann sá, sem var, að útgerð. um.
okkar þarf á að halda margskon-
ar iðnrekstri. Og það varð mark-
mið hans, að þær verksmiðjur
sem útgerðin þarfnast, yrði sem
mest reistar af íslendingum sjálf
Bjarni Þorsteinsson.
sem hann á annað borð skifti
sjer af.
Bjarni var frá öndverðu stað-
ráðinn í því, að fá þann undir-
búning í iðn sinni, sem samboð-
inn væri hæfileikum hans og
framkvæmdaþrá.
Hann var einn af þrem, sem
fyrstir tóku fullnaðarpróf í vjel
stjóraskólanum, eftir að námið
var aukið við þann skóla. Síðan
sigldi hann til Hafnar. Þá var
Morgunblaðið hvað valdhafarnir prósenturnar, sem ekki fengust I áw|. & tveimur árum. Að því
ætluðu að gera þegar fram á vet greiddar. Hann höfðaði mál og ]oknu yann hann um gkeið hjá
vann í Hæstarjetti.
urinn kæmi, og atvinnuleysingj-
arnir, sem valdhafarnir sjálfir
beinlínis sviftu atvinnu, kæmu
Þegar þannig var komið, að
eignir hinna ríku burgeisa sós-
upp í stjðrnarráð og óskuðu eftir íalista voru í hættu, rjúka stjórn
■að fá vinnu eða brauð.
Svarið er komið. „Ef Reykja-
víkurbær vill gefast upp og leita
Flydedokken“ í Höfn, en síðan
hjá „Kalundborgs Skibsværft“.
(■hann á þessum árum bæði feng-
arflokkarnir á Alþingi npp is góða teoretisl[a mentun j jirn-
handa og fóta og bjóða 90 Þna.!smiði og vjelfræði> og kynat og
u _ ,x>r- ur rlklssJ»i» *;> f sjeð hvernig stór fyrirteki voru
hjálpar“, þa fyrst er hægt við bjarga pyngjunum. En 1 oðagot- re]dn , iðngrein ginni
nkkur að tala _ fyr ekki! jinu og vegna þess að dult átti. Hann kom heim árið 1920 og
Hvað gengur að þeim hau herr með þetta að fara á Alþingi, varð gerðist verkstjóri hjá yjelsmiðj
um í stjórnarráðinu, oem svona meinlegur formgalli á samþykt unni Hamri_ Þar voru þeir sam.
Æala og hugsa? Eru þeir að þrá þingsins. Samþyktin kom ekla að verkamenU) Markús ívarsson og
það, að Reykjavíkurbær neyðist [laldi. En ^Skúli ráðherra biður hann_ Þeir rjeðust j það j sam.
vjelsmiðju
smiðjan Hjeðinn, undir hand-
' eiðslu hans, reist vinnslustöðvar
fyrir meðalalýsi í Vestmannaeyj-
um og í Keflavík, síldarverk-
, , ... smiðjur á Seyðisfirði, Húsavík,
Alt þetta tok hann J ar. Hafði rAkranesi; fiskimjolsverksmiðjur
á Tálknafirði og Bíldudal. En
uðborgar landsins?
En hvað mundi ríkið græða á
til að gefast upp? Er hatrið konung að bjarga þessu með einingu að kaupa
svona mikið og rótgróið til höf- Iráðabirgðalögum! Þau eru birt Bjarnhjeðins Jónssonar> árið
í Lögbirtingi 16. nóv. s. 1. 1922
Þannig er farið að, þegar hin-
því, ef Reykjavíkurbær neyddist ir ríku samherjar eiga í hlut. En 1
til að gefast upp? Herrarnir í J verkamennirnir í Reykjavík Nú hefst starfsemi Bjarna fyr
stjórnarráðinu hugsa ef til vill mega svelta! ir alvöru, þegar hann er orðinn
sem svo, að þetta sje eina leiðin
til þess að vinna bug á „íhalds-
meirihlutanum“ í Reykjavík. En
illa þekkja þessir herrar Reyk-
víkinga, ef þeir halda að hægt
sje að kúga þá til fylgis með því
að svelta þá. Nei; sjerhverri
nýrri kúgun af hálfu valdhaf-
anna munu Reykvíkingar svara
eins og við á: Með andstygð og
60 ára er í dag Guðrún Ás-
geirsdóttir, starfskona á St. Jós-
stjórnandi fyrirtækis sem hef-
ir mikla þroskamöguleika. Brátt
koma þar forgönguhæfileikar
Sjálfum sjer hlífði hann aldrei
við neinni fyrirhöfn eða vinnu,
sem hann með nokkru móti sá,
að hann með þreki sínu og þoli
gæti komið í framkvæmd.
Það var eins og verkefnin köll-
uðu á hann \ir mörgum áttum I
senn. Svo mikill var vorhugur
hans. Svo margt sá hann, sem
hann óskaði að koma í fram-
kvæmd.
Hann var hið unga ísland, í
þess bestu mynd, maður, sem
byggir, finnur nýja vegi, og fær-
ir nýjan mátt í vanmáttugt, ófull-
komið þjóðfjelag vort. Slíkir
menn gleyma of cft sjálfum sjer,
ofbjóða kröftum sínum, deyja
ungir.
Þjóðin má illa við því að missa
þesskonar menn á besta aldri. En
nokkur er það huggun harmi gegn,
að þegar bjartsýnn athafnamað-
ur sem Bjarni Þorsteinsson fell-
Á síðustu 5 árum hefir Vjel-j ur frá í blóma lífs síns, þá lifa á-
hrifin af viðkynningunni við hann
svo sterk í endurminningunni, að
þau hvetja hvern góðan dreag,
sem, þekti hann, til að feta í fót-
spor hans.
En Bjarni Þorsteinsson aflaði
hvar sem hann hafði á hendi
verkstjórn við framkvæmdir
þessar, færðist nýtt líf með hon-
um í allt starfið.
Og áfram skyldi haldið á nýj-
um starfssviðum. Það sem fyrir
honum vakti, næsta verkefnið
hans, var að flytja smíði stórra
skipa inn í landið. Hann gekkst
fyrir stofnun Stálsmiðj unnar í
fjelagi við Hamar. Með samtök-
um milli þessara fyrirtækja og
Slippsins ætlaðist hann til, að
viðgerðir allra íslenskra skipa,
gæti flutst inn í landið. Jafn-
framt skyldu hjer skapast skil-
yrði til þess að bygð yrðu hjer
stærri skip, en nú er hægt að
hans í Ijós, bjartsýni hans og byggja. Þetta var aðaláhugamál
epsspítala Landakoti. Margir sjúk- starfsþrek, hugkvæmni hans og
ir og þeir sem hafa verið á Landa- áhugi á þvi að verða þjóðinni
koti, munu í dag minnast Guð-
rúnar með hlýjmn hug og senda
henni hamingjuóskir sínar með
að liði, me
var örugg
bóndi al’r
þakMæti fyrir alla auðsýnda vel-
vild og lipurð, er hnn hefir sýnt 1 _
fyrirlitningu a þeim mönnum, þeim t svo ríknm mæli. Guð blessi skiftamanna sinna,
sem kúguninni beita. ]iaua fyrir það alt. Einn af þeim
ð f’n-irtæki sínu. Hann
’ raungóður hús-
:>l f-u’irtækí?
■'" Vmantur við-
ivi’A
morgu.
vielsmiðjunn-
hans, áhugamál, sem hann vann
að, af þekkingu, djörfung og
fyrirhyggju.
'k
Lundarfar Bjarna Þorsteins-
sonar og skapgerð var þannig,
að hann laðaði alla menn að sjer.
■r honum kvntust. Það leyndi sjer
ekki við hi-i fyrstu kynni, að
sjer eltki einasta vinsælda vegna
þeirra mannkosta, sem hjer hefir
verið lýst. Hvar sem hann fór
vakti hann gleði og fögnuð. Það
var eins og birti í hverri stofu,
þar sein hann kom. Hann var
maður söngvinn með afbrigðum,
og söngelskur, enda átti hann til
þeirra að telja. Allir vildu vera í
hans hópi, vegna glaðværðar hans
og þess vinarþels, sem hann bar
til allra, er hann umgekst.
★
Árið 1922 giftist Bjarni heit-
inn Hönnu, dóttur Guðm. Olsen
kaupmanns. Þau eignuðust tvo
syni, Guðmund sem er 15 ára og
Ásgeir 12 ára.
Heimili þeirra hjóna á Æg-
isgötu er fyrir löngu annálað fyr-
ir smekkvísi, rausn og hverskon-
ar myndarskap. Húsfreyjan, sem
þar situr eftir, er æðrulaus
kjarkkona. Mætti það vera
henni, öldruðum foreldrum og
öðrum ástvinum manns hennar
nokkur raunabót, að vita hve
margir það eru, sem sakna hans.
V. St.