Morgunblaðið - 16.12.1938, Blaðsíða 2

2
MOkGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 16. des. 1938.
Viðskiftastríð milli
Þjóðverja
og Breta?
dr. Schacht í London
* Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Eitt af því, sem búist er við að dr. Schacht, sem
nú er staddur í London, ætli að ræða við
bresku stjórnina, er það, á hvern hátt sje
hægt að koma í veg fyrir viðskiftastríð milli Englands
og Þýskalands.
Fyrir breska þinginu liggur nú frumvarp til laga um
að auka ábyrgð ríkisins fyrir erlendum verslunarskuldum
breskra fyrirtækja úr 1107 miljón krónum (50 milj. £) í
1560 milj. krónur (75 milj. stpd.). Er þessi ábyrgð talin
muni styrkja mjög aðstöðu breskra fyrirtækja.
UNDIRBOÐ ÞJÓÐVERJA
Hudson, aðstoðarverslunarmálaráðherra Breta skýrði frá
því í breska þinginu í dag að frumvarp þetta væri fram komið
vegna ýmsra ráðstafana, sem aðrar þjóðir hefðu gert, til þess
að efla utanríkisverslun sína. Mun hann hjer fyrst og fremst
hafa átt við Þjóðverja.
Hafa Þjóðverjar lagt sig mjög fram um það undanfarið, að
ná m. a. versluninni í Suð-austur-Evrópu í sínar hendur. En hjer
hafa Bretar haft all-mikilla hagsmuna að gæta.
NÝJAR AÐFERÐIR I SÖGU BRETA
Utanríkisverslun Breta við þessi lönd hefir minkað að all-
verulegu leyti undanfarna mánuði.
Mr. Hudson skýrði frá því í
ræðU sinni, að Bretar myndu nú
taka upp baráttuna til þess að
ná þessum mörkuð'um aftur og
myndu til þess e. t. v. grípa til
ráðstafana, sem aldrei hefðu
verið gerðar áður í sögu Breta.
Þjóðverjar hafa notað þá
aðferð að greiða útflutnings-
verðlaun, og hafa með því get-
að boðið lægra verð en Bret-
ar.
Einræðisstjórn
i Tjekkoslóvakíu
Osló í gær.
íkisþing Tjekkóslóvakíu hef-
ir samþykt með 148 gegn
16 atkvæðum að gefa stjórninni
einræðisvald í næstu tvö ár. (NRP.
Lithauar ætla
að biðja Hitler
að fá að halda
Memel
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ar sem eina hafnarborg
Lithaua er í Memel, er
búi við að þeir geri alt sem í
þeirra valdi stendur til þess að
koma í veg fyrir sameiningu
Memels og Þýskalands.
Til þess að reyna að komast
að samkomulagi við Þjóðverja,
er gert ráð fyrir að utanríkis-
málaráðherra Lithaua fari á
næstunni til Berlín. Er búist við
að hann ætli að ræða við þýsku .
stjórnina um nána samvinnu,
milli Þjóðverja og Lithaua í
stjórnmálum og viðskiftamál-
um.
Tilslakanir þær, sem búist er við að
Lithauar sjeu reiSubónir að gera til
þess. að fá að halda Memel eru m. a.
þessar:
AÐ fallast á þann skilning, sem Þjóð-
verjar hafa fram til þessa lagt í
Memel-sáttmálann, sem mun tryggja
Þjóðverjum aukið menningarlogt
sjálfræði.
AÐ leyfa að þýskur inaður .i’rá Mem-
el verði skipaður í stöðu lands-
stjórans í fvlkinu. Landsstjórinn
hefir fram til þessa verið Lithaui.
Hafa landsstjórárnir mikil völd,
þar sem þeir geta m. a. neitað að
undirskrifa lög sem MemelþingiS
hefir samþykt.
AÐ láta vera að krefjast hollustueið-
ar af hinu nýkjörna þingi í Memel.
rRAJYIH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
Hin aukna breska ríkisá-
byrgð er gagnrýnd hvasslega 1
þýskum blöðum.
För dr. Schachts.
Opinberlega er látið í
veðri vaka, að dr. Schacht
sje í einkaheimsókn til
Montague Normans banka-
stjóra Englandsbanka, en
enginn vafi er þó talinn á
því, að för hans standi í
sambandi við þessi mál.
Auk þess er talið, að dr.
Schacht ætli að semja um er-
lendar skuldir Þjóðverja, sem
hvíla þungt á hinum takmark-
aða gjaldeyrisforða þeirra. Er
búist við, að hann muni bjóða,
að Gyðingar fái að hafa nokk-
uð af fjármagni sínu með sjer
frá Þýskalandi, ef í móti komi
nokkrar tilslakanir á þessum
skuldum.
Er jafnvel gert ráð fyrir, að
hann muni stinga upp á, að
lán Þjóðverja og Austurríkis-
manna verði brædd saman í eitt
stórt lán, með lægri vöxtum, en
nú eru á þeim.
Afgreiðsla Morgunblaðsins tek-
ur á móti peningagjöfum til Vetr-
arhjálparinnar.
Mr. Chamberiain
treystir á vopn
sín og fjármagn
N
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær
okkuð harðnandi afstöðu, í skjóli hins aukna
vígbúnaðar Breta, kennir í ræðu sem Mr.
Chamberlain flutti í dag. 1 ræðu þessari
tók hann í fyrsta skifti í svipaðan streng og sumir
andstæðingar hans í Englandi hafa áður gert, að skoðun
þýsku stjórnarinnar væri ekki sama og skoðun þýsku
þjóðarinnar.
Hann vjek að því, hve mikið vald fjárhagsmáttur Breta
væri.
Hann sagði, að ef deila risi milli þjóðar sinnar og þýsku
stjórnarinnar, þótt ekki væri þýsku þjóðarinnar — ef deila milli
þessara aðila ætti yfirleitt eftir að rísa, þá væri hann þess full-
viss, að Þjóðverjum væri ljóst, að auk hins mikla vígbúnaðar
Breta, myndi fjárhagsmáttur þeirra ekki síður mega sín mikils.
Hann sagði að þetta myndi e. t. v. ekki koma jafn greinilega
í ijós í byrjun stríðs, eins og síðar, þegar það fari að dragast á
langinn og þá gæti það ráðið úrslitum.
Mr. Chamberlain sagði, að vissa Breta um þetta, væri eitt
af þeim atriðum, sem efldi trú þeirra á frið.
Frá Hitler um Berchtesgaden, Godesberg,
Mtínchen og París til Daladiers
I tilefni af komu von Ribbentrops til Parísar um daginn, voru
sýndar myndir og blaðaúrklippur um samvinnu Frakka og Þjóð-
verja í glugga þýsku járnbrautarskrifstofunnar í París. I öðru
horninu er mynd af Hitler og síðan eru nöfnin Berchtesgaden,
Godesberg, Munchen — París prentuð í hálfhring að mynd af
Daladier í hinu horninu.
----------Unu---------------
þýskar vinnukcnur
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn t gær.
jóðverjar hafa kallað
heim þrjii þúsund þýsk-
ar og austurrískar vinnu-
stúlkur sem starfa í Hollandi.
Þetta er þó ekki nema lítill
hluti af þeim vinnustúlkum,
þýskum, 'sem vinna í Hol-
landi.
í Englandi eru starfandi 34
þús. þýskar og austurrískar |
vinnustúlkur, j
Er búist við að nokkur
hluti þeirra verði kallaður
heim. Þau boð hafa verið lát-
in ganga til þeirra, að ef þær
missi atvinnu sína, eða ef
þeim leiðist, þá geti þær kom-
ið heim og fengið nóg að
starfa.
í Þýskalandi er sögð ekla
á vinnustúlkum.
Sagt upp.
London í gær. FÚ.
Sir Samuel Hoare, innan-
ríkismálaráðherra, var spurð-
ur að því í neðri málstofunni
í dag, hvort rjett væri að
bresku starfsfólki þýskra
verslunarfyrirtækja í London
hefði verið sagt upp störfum,
af því að það væri ekki af
ariskum stofni.
Sir Samuel Hoare sagði, að
stjórninni væri kunnugt um,
að þetta hefði komið fyrir, en
hún vissi ekki til að þetta
hefði verið gert að fyrirskip-
un þýsku stjórnarinnar.
250 milj. RM greidd í dag
London í gær. FÚ.
yrsta afborgun hinnar miklu
sektar, sem Gyðingum í
Þýskalandi var skipað að greiða
fyrir morðið á von Rath, en sektin
nernur 1000 miljónum ríkismarka,
er innheimt í dag.
Norðmenn
sýna Ólaf
Tryggvason
(vegna þess að við
sýnum Leif hepna)
Khöfn í gær F.Ú.
orðmenn hafa ákveðið að
íáta reisa geysimikið lík-
neski af Ólafi konungi Tryggva
syni á heimssýningunni í New
York.
Er það tekið fram, að þar
sem íslendingar ætli að reisa
líkneskið af Leifi hepna, þá
verði Norðmenn að reisa lík-
neski, sem geti sýnt Ameríku-
mönnum Ólaf Noregskonung,
með því að þegar Leifur fann
Ameríku þá hafi hann numið
þar land og helgað sjer það í
nafni Noregskonungs.
Frakkar og Italir
London í gær. FÚ.
ramkvæmdastjóri ítalska fasc-
istaflokksins hefir fyrirskip-
að öllum fascistum, sem eru með-
limir Sambands fransk-ítalskra
uppgjafahermanna og Sambands
fransk-ítalskra þingmanna, að
segja sig úr þeim.
Tilkynning þessi er sögð hafa
haft meiri áhrif en flest annað,
sem gerst liefir í seinni tíð, til
þess að sannfæra ítalskan almenn-
ing hversu komið er sambúð Itala
og Frakka.
I ítölskum blöðum hefir þessari
fregn verið tekið með ákaflega
miklum fögnuði.