Morgunblaðið - 25.04.1939, Qupperneq 5

Þriðjudagur 25. apríl 1939.
= JPtargttttMaðið-----------------------------------
'tvef.: H.f. Arvaknt, KarUatlk
Rltetjðrar: Jðn Kjartanaaon o« ValtfT Btaftoaaon (AbyraB»r»».Bar).
▲uKlýalnsar: Árnl óla.
Rltatjörn, augrlýalnaar ok af*ralBala: a.netnratra«tl I. — Blaal 1*00.
Áakrlftargjald: k^. >,00 á naánnBL
í lauaaaölu: li aura alntaklB — >§ anra ntaB L<aat>Ok.
FRÁ LITLA-HRAUNI
-T
eg kem í oskemtilegum er-
indum. Jeg er nýkominn að
• austan, og liefi enga atvinnu. Mig
Sangaði til að vita hvort jeg gæti
fengið nokkrar krónur“.
Margir Reykvíkingar kannast
’við svipaða málaleitun og þessa.
Mennirnir sem í hlut eiga eru
• oftast nær ungir, menn, sem senni-
3ega eiga langt líf fyrir höndum.
En hvernig verður það líf ? Það
getur brugðist til beggja vona.
Og það alveg jafnt fyrir það þó
málaleituninni um þessar noklrru
krónur verður sint eða ekki. Þær
eru engin hjálp. Kannske fyrir
málsverði, gisting — eða þá að
þær fara fyrir brennivín.
„Jeg hefi ekki bragðað mat í
dag“, segja þessir unglirigar stund-
um, venjulega þó ekki nema
ibrennivínið hafi gefið þeim stund-
arkjark til að fara með þau ósann-
ándi. „En þjer hafið haft peniriga
til að kaupa brennivín. —• Eða
var það kogarif Alt kostar það
peninga". — „Nei, það þarf enga
péninga til þess að verða drukk-
ánn í Reykjavik", er venjulegasta
«varið hjá 'þessum mönnum.
Á meðan Reykjavíkurgöturnar
■eru verustáður þessara ungu
manna, er ekki bjart framundan
fyrijr. IíA. Atvinna er ekki á hverju
strái handa þeim. En brennivínið
•er þar. Og hver veit livenær það
leiðir þá út í eitthvað af því sama
■sem áður beindi þeim austur á
’Litla-Hraun. Ein syndin býður
• annari heim. Og kannske verður
hælið þar 'í augum sumra skárra
en 'gatan. En það er augljóst, að
þó erfitt kunni að reynast að
Jijálpa þessu fölki, þá er altaí til
sá möguleiki að koma þeim á
rjettan k'jöl. Hjer er ekki um ann-
að en auðnuleysi að ræða, ístöðu-
leysingja, eða menn sem missa
hæfileikann til að halda sjer í
•■skefjum, er þéir neyta áfengis. Og
’þegar <eitt sinn er brotið skarð í
iþann siðferðismúr *er lögin setja,
;þá er stundum vandfylt aftur í
það skarðið, éins og menn vita.
En eitt er alveg víst, að ef ekki
verður gerð gangskör að því að
;gefa piltunum sem koma „að aust-
an“ meiri mögúleika en þeir hafa
nú, til þess að hverfa frá sinni
auðnuleysisbraut, þá halda sumir
þeirra áfram, líf þeirra verður
ilengri og skemri kaflar frá Litla-
Hrauni og þangað aftur. Og altaf
■,má búast við að nýir bætist í þann
íhóp.
★
Það má segja að hjer í bæ sje
mynduð ný fjelög með hverri
tunglkomu. Menn leita uppi til-
efni til þess að mynda fjelög um
alt mögulegt. Öll fjelögin hafa
■einhvern fagran og merkilegan til-
gang, stefnuskrá. Og ótrúlega
mörg af fjelögunum, áhugamanna-
og góðgerðarfjelögunum, lifa og
starfa ár eftir ár.
sem vilja láta eitthvað gott af.
sjer leiða, skuli ekki hafa komið
auga á það verkefni, að hjálpa
mönnunum, sem koma „að austan“,
sem hafa mist fótfestu, verða eins-
konar útlagar í þjóðfjelaginu, af
einhverjum, máske lítilvægum or-
sökum. Verkefnið er erfitt, vanda-
samt þolinmæðisverk. En það er
eitt af nauðsynjaverkunum í þjóð-
fjelaginu.
Mennirnir, sem ungir komast á
glapstigu, eiga að fá tækifæri til
þess að spreyta sig á því að verða
að nýjum og nýtum mönnum. En
til þess að þetta geti tekist, þarf
þolirimóða, áhugasama, þrautseiga
leiðbeinendur, er geta gefið sjer
tíma til að sjá hvað hverjum
þeirra hentar best, hver er veilan
sem varð þessum að fótakefli og
hver hinum, og hvernig er helst
hægt að hugsa sjer, að menn þess-
ir geti aftur orðið sjálfbjarga.
Væri ekki hugsanlegt að áhuga-
samir og góðgjarriir menn í þess-
um bæ mynduðu með sjer sam-
tök, einskonar björgunarsveit, fyr-
ir þá menn, sem áfengið eða ein-
hver óhöpþ hafa leitt út í mis-
indisverk, fjelagsskap, sem revndi
að taka við piltunum sem koma
„að austan“ og koma þeim á rjett-
an kjöl, gera þá að nýtum þjóð-
fjelagsþegnum? Því það er öld-
ungis víst, að margir þeirra hafa
til þess bæði hæfileika og vilja,
ef þeir fá nauðsynlega hjálp á
rjettum tíma’
Kommúnismi, naz-
ismi — og trúar-
lðnsýning
1940
A
aðalfundi Fjelags íslenskra
iðnrekenda, sem haldinn vár
í gær í Oddfellowhúsinu, var ein-
róma samþykt að fjelagið geng-
ist fyrir iðnsýningu hjer í bæn-
um sumarið 1940.
Var ltosin 7 manna nefnd til að
undirbúa málið.
Fundurinn samþykti og, að fje-
lagið gengist fyrir að undirbúa
Verslunar- og Iðnráð Islands í
sambandi við Verslunarráð ís-
lands.
Stjórnin var öll endurkosin.
Hana skipa: Sigurjón Pjetursson,
Álafossi, form., Guðm. S. Guð-
mundsson, framkv.stj. Hampiðj.,
ritari, Kristján Guðmundsson
framkv.stj. Pípuverksm., g’jald-
keri.
„Trúðu á tvent í heimi,
tign sein æðsta ber,
Guð í alheims geymi,
Guð í sjálfuin þjer“.
Pegar talað er um trú og
trúarbröp;ð, kemst þar
vanaleg'a að ósanngirni og
mikill misskilningur. Oft eru
þeir ofstækisfylstir trúmenn,
sem ráðast með mestri dóm-
sýki á annara trúarbrögð,
eins og til dæmis sjertrúar-
flokkar, kommúnismi og naz-
ismi.
I flestum mönnum býr allmikil
trúarþörf og trúarhiti, en átrún-
að velja þeir sjer margvíslegan.
Áliugamál manna eru eins konar
trúarbrögð þeirra, því sókn og
vörn í hverju máli sem er, er
sjaldan strarigvisindaleg, og get-
ur varla verið vísindalega óskeik-
ul. jÞar kemur því æfinlega trú
að miklu íeytí til greina. Ef þetta
er rjettilega athugað, kemur það
í Ijós, að trúarhitinn er einmitt
svo imikill og almennur á þessum
tímum, að árekstrar verða alstað-
ar, og ógurlegir árekstrar ógna
þjóðunum, sem afleiðing af þess-
úm trúarhita manna. Þetta er
ekki fyrst og fremst innan kirkj-
unnar, þar hefir ástandið batn^ð,
en versnað að sama skapi í stjórn-
málaheiminum.
★
Ef menn ekki liópa sjer um
sameiginleg áhugamál, þá berjast
þeir fyrir einkamálum. Þetta þarf
helst að fara saman og með góðu
jafnvægi, ef vel á að fara um þjóð
fjelag og mannfjelag. Þess vegna
er kenning skáldsins góð: „Trúðu
á tvent í heimi, tign sem æðsta
ber. Guð í alheims geimi, Guð í
sjálfum þjer“. Maðuriun verður að
trúa á einn Guð allra manua, til
þess að trúa á bræðralagið og geta
verið hinn æskilegi alheims borg-
ari. En maðurinn verður líka að
trúa á Guð í sjálfum sjer, til þess
að eiga nægilegt sjálfstraust og
sjálfsvirðingu og geta annast sinn
hag heppilega. Þannig verða þjóð-
ir líka að trúa á einn sameigin-
legan Guð, er tengi þær saman
í bróðurlegum viðskiftum og
brögðin
einræði og stofna alríki öreiga,
en kommúnisminn fæddi af sjer
fasisma og nazisma og hinar of-
stækisfullu heittrúarstefnur ein-
ræðisherranna, sem nú hafa tekið
völd hjá ýmsum stórþjóðum. Þetta
eru alt ofsafengin trúarbrögð, sem,
einn guð fyrir alla þjóðina. Þar
með var henni borgið, þó aðeius
í bráð, því með þessu hefir hætta
heimsins aukist, og þar með hætta
hverrar þjóðar. Þessi varð nú nið-
urstaðan af árásarstríðinu á Guð
og guðstrú kristinna manna. Að
eins og öll þröngsýn og nýkveikt' mun ver farið en lieima setið. Að-
iiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiuiiuuiiuiiuiiiiiimiuiuiiuuiuiuiiimiiiHiauiuv
Eftir Pjetur Sigurðsson
HJiuHiiiiiiHiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiniiiiiimiiiiiijmiiiiiiiuminiiuiijiujmiiiujiiiiiiiimin
trúarbrögð, sjá aðeins eitt, sækja
útbreiðslu sína með ofurltappi, of-
sækja þá, sem aðra skoðun hafa
og trúa á ágæti sitt sem guðlega
opinberun. Þegar þessum öfga-
stefnum lendir saman, þá verður
það í raun og veru trúarbragða
stríð, engu geðslegri en miðalda
trúarbragðastríðin.
Kommúnis-minn ætlaði að afmá
trúarbrögð og Guð. En í staðinn
fyrir einn Guð, er sameini hugi
manna í bróðurlegri góðvild, hafa
nú þjóðirnar fengið marga guði,
sem hóta hver öðrum stríði. Þess-
ir sjerguðir þjóðanna — einvalds-
herrarnir í Þýskalandi, Rússlandi
og Ítalíu, hafa að vísu bjargað
þjóðunum frá pólitískri innan-
landsst.yrjöld, en ógna níi heim-
inum með alheims styrjöld. Áður
en Hitler tók völd í Þýskalandi
voru þar ýmsir flokkar, allir rjett-
hvers flokks voru honum heilög
trúarbrögð. Ilitler bjargaði þjóð-
inni frá því að verða tætt í sund-'
ur og eyðilögð af þessum guðum
flokkanna, með því að setja upp
sambúð, en þær verða líka að trúa
á guð síns eigin lands, sem auð-
vitað er alt hinn sami Guð, aðeins
í mismunandi embættum.
Sá sem ekki ann sinni eigin
þjóð og er mikill föðurlandsvin-
ur, verður aldrei sannur vinur
eins heimskan segir: „Enginn
Guð“, því manninum er meðsköp-
uð hollusta við eitfhvað, og því
sem hann lýtur, það tilbiður hann.
Það verður Guð. Sá Guð, sem menn
hugsa sjer eilífan, algóðan, ó-
rannsakanlegan og alvitran föður,
er mönnunum heppilegastur Guð,
því ekkert fremur en trúin á hann
gerir mennina góða og kennir
þeim að lifa í friði sem bræður
og börn Guðs.
★
Skólar vorir ættu að taka þetta
með í reikninginn, að ef þeir geta
ekki gróðursett hjá æskulýðnmn
slíka háleita, volduga og göfuga
hugsjón, sem trúin á einn Guð
og föður allra manna er, þá steyp-
ir æskan sjer út í ofstækisfulla
trú á pólitískar stefnur, skemt-
anir eða eitthvað annað. Það þarf
engan að undra, þótt pólitískar
heittrúarstefnur sjeu afbrýðissam-
ar gagnvart guðstrú vorri, því hún
er keppinautur þeirra, og ekki
fyr en hún hefir sigrað, verður
friðvænlegt í heimi manna.
Nauðsynleg bók fyrir alla
sem reka viðskifti
Nýlega er komin út Við-
skiptaskráin fyrir árið 1939,
sem Steindórsprent h.f. gefur út,
og er það annar árgangur hennar,
stórum aukinn og endurbættur.
Til samanburðar má geta þess, að
í fyrra var skráin 286 bls. að
stærð, en nú í ár er hún orðin
446 bls. í sama broti og áður.
Tilgangur Viðskiptaskrárinnar
allra þjóða og elskar ekki alla er fyrst og fremst sá að vera skýr
NORÐMENN Á ÍTÖLSK-
UM TOGURUM.
30
norskir sjómenn hafa
verið ráðnir á 3 ítalska
togara, sem eiga að fara til veiða
í Norðuríshafi á næstunni.
Eiga togarar þessir að hafa
bækistöð sína í Petsamo í Norður-
Merkilegt að áhugasamir menn, \ Finnlandi. (FÚ).
menn, Hann getur sagst gera
þetta, en hann segir það ósatt
Trúin á einn Guð verður að vera
hin sterka og stjórnandi trú allra
manna og allra þjóða, ef vel á að
fara. Hitt eru svo aðeins álmur
á þeirri trú, einskonar undirdeild-
ir, hollustan við sitt eigið land
og sína eigin þjóð. Það eru aðeins
heilbrigðar frumur í hraustum
líkama. Þetta færi nú alt betur
á meðal manna en nú á sjer stað,
ef ekki þessi ógnai hiti hlypi alt-
af í málin.
★
Kommúnismi átti að kollvarpa
og handhægur leiðarvísir um öll
viðskipti landsmanna, hvort held-
ur eru framleiðendur, kaupmenn
eða kaupendur, og auðvelda þess-
um aðilum að ná liver til annars.
Með Viðskiptaskránni er kaup-
andanum gefinn kostur á því að
velja milli margra samstæðra fyr-
irtækja og seljandanum að bjóða
vöru sína ólíku stærra kaupanda-
hring en ella, þar sem framboð
hans hjer nær til allra landshluta
og jafnvel langt út fyrir takmörk
landsins. Að þessu sinni er Við-
skiptaskránni skipt í 5 flokka.
í 1. flokki eru uppdrættir af
íslandi og Reykjavík og nágrenni
hennar. Á íslandskortinu er dreg-
ið upp bílvegakerfi landsins. —
Reykjavíkurkortið er sjerlega
greinilegt, og fylgir því skrá yfir
helstu opinberar byggingar, ýms
fyrirtæki o. fl. Þar er einnig-
greinilegur uppdráttur af ná-
grenni Reykjavíkur.
I 2. flokki er skrá yfir götur
og húseignir í Reykjavík. Þar má
finna upplýsingar um allar fast-
eignir í Reykjavík, eiganda, lóða-
stærð og húsamat, og ennfremur.
hvort um leigu eða eignarlóð sje
að ræða. í þessari skrá eru einnig
uppdrættir, er sýna glögt afstöðu
nálægra gatna, húsnúmer við
gatnamót o. s. frv. Götunum er
raðað í stafrófsröð, og er skráin
um þetta efni mjög skýr og hand-
hæg.
4. flokkur nær yfir stofnanir
og embætti í Revkjavík, svo og
fjelagsmálaskrá og nafnaskrá
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.