Morgunblaðið - 28.09.1939, Blaðsíða 5

iFimtudagur ‘28. sept. 1939.
ðrgutd>laí)íd
Útgef.: Htf. Arvakur, Reykjavík.
Ritstjórar: Jón Kjartansson og Valtýr Stefánsson (ábyrgðarmaSur).
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, augiýsingar og afgreitisla: Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 3,00 á mánubi.
í lausasöl.u: 15 aura eintakið — 25 aura meö Lesbók.
VERKLÝÐSFJELÖGIN
URSKURÐUR Fjelagsdóms i
deilunni lit af brottrekstri
Ihinna 110 verkamanna úr verka-
anannafjelaginu Hlíf í Hafnarfirði
fór eins og .Morgunblaðið hafði
Sbúist við.
Svo sem kunnugt er spanst deila
þessi út af ákvörðun sem tekiu
var á fundi Hlífar, þar sem lagt
"var bann við því, að fjelagar í
JHlíf væru jafuframt fjelagar í
5)ðru stjettarfjelagi í sömu starfs-
grein. En hinir 110 verkamenn,
rseni -voru reknir úr Hlíf voru einn-
ig fjelagar í hinu nýstofnaða
"Verkamannafjelagi Hafnarfjarðar,
rsem Alþýðuflokksmenn stóðu að.
Þetta nýja verkalýðsfjelag var
-sem kunnugt er stofnað í febrúar
rs.l., þegar Alþýðuflokksmenn
mistu völdin í Hlíf.
Nýja fjelagið saindi strax við
Bæjarútgerð Hafnarfjarðar, sem
þetta verður í framtíðinni. Þar
eru nú tvö verklýðsfjelög, sem
bæði hafa samið við atvinnurek-
endur og áskiiið sínum mönnum
einum forgangsrjett að vinnu. Og
þar sem Fjelagsdómur hefir nú
slegið því föstu, að bæði fjelögin
sjeu jafnrjetthá að lögum, verður
afleiðingin óhjákvæmilega sú, að
allir verkamenn Ilafnarfjarðar
þurfa að verða í báðum fjelögun-
um, til þess að njóta fullra vinnu-
rjettinda. Ekkert er heldur því til
fyrirstöðu, að fleiri verkalýðsfje-
iög verði stofnuð í firðinum, segj-
um t. d. eitt utan um hvert tog-
arafjelag og yrðu fjelögin þá 6—8.
Það tæki á budduna hjá verka-
mönnum, að greiða árstillög í öll
fjelögin.
★
En sleppum alveg því, að verka-
menn verði á þenna hátt fjeflettir.
sósíalistar stjórna, og ætlaði að .við hljótum, við náliari íhugun, áð
tryggja verkamönnum þessa fje-
lags einum forgangsrjett að allri
vinnu hjá Bæjarútgerðinni. En
;með úrskurði Fjelagsdóms 25.
febrúar var þessi vinnusamningur
taliun ógildur, þar eð Bæj-arút-
gerðin væri bundiii samningi við
Hlíf, sem trygði eingöngu sínum
mönnum forgangsrjett að vinnu.
TJrðn þá verkamennirnir í Y. H.
■ að hverfa aftur í sitt gamla fje-
Jag, Hlíf, og voru þar uns þeir
voru reknir í maí, af ástæðu þeirri,
-er fyr var nefnd.
I forsendmn úrskurðar Fjelags-
dóms í vetur var lítillega minst á
: stofnun hins nýja f jelags, V. H.,
- og beint tekið fram, að ekki væri
annað sjeð en að það Aræri löglega
stofnað. Af þessu var augljóst
hveniig úrskurður þessa sama
■'dómstóls myndi fara í deilunni,
- sem reis út af brottrekstri hinna
110 verkamanna iir Hlíf. Enda fór
• svo, að brottreksturinn var talinn
-ólöglegur og verkamenn fá sinn
Jfulla fjelagsrjett aftur.
★
Enda þótt sjáanlegt væri af öll-
<am sólarmerkjum, að úrskurður
IFjelagsdðms yrði á þánn eina veg,
sem hann varð, er Ijóst af þessum
nárskurði, að lögin um stjettarfje-
lög og vinnudeilur þurfa endur-
skoðunar.
Með úrskurði Fjelagsdóms er
slegið föstu þessu tvennu: I fyrsta
lagi, að verklýðsfjelög mega vera
miirg í sömu starfsgrein í sama
bygðarlagi. í öðru lagi, að öll fje-
lögin éiga að vera opin öllum
verkamönnum í sömu starfsgrein.
Allir sjá út í hvaða ógöngur
hjer er komið. Og augljóst er, að
því aðeins geta verkamenn notið
fylstu rjettinda, að þeir sjeu með-
limir í öllum verklýðsfjelögunum.
En það kynni að verða all-út-
gjaldasamt fyrir verkamenn, að
’ halda þessum rjettindum, því að
fjelögin krefjast árstillags af með
1 limunum og eru þau orðin all-há
! hjá sumum.
Reynslan í Hafnarfirði gefur
tnokkra hugmyncl um hvernig
komast að raun um, að með þessu
er í raun og veru fótunUm kipt
undan verklýðsstarfseminni. Eitt
verklýðsfjelag getur hvenær sem
er eyðilagt alla starfsemi annars.
Tökum dæmi. Verkamannaf jelagið
„Hlíf“ segir upp kaupsamningi,
vegna þess að það vill fá bætt
kjör sinna fjelaga. En Verka-
mannafjelag Ilafnarfjarðar, seni
hafði sömu samningakjör og
„Hlíf“, semur á ný við sína at-
vinnurekendur og felst á óbreytt
ráðningarkjör. Afleiðingin hlýtur
að verða sú, að allir atvinnurek-
endur staðarins semja við V. H. og
er verkamönnum þannig algerlega
varnað, að fá bætt sín kjör. Vinnu-
löggjöfin fer þá að verða lítil
vernd fyrir verkðmanninn.
Annars hlýtur fyrsta afleiðing
þessa úrskurðar Fjelagsdóms fyrir
verkamenn Hafnarfjarðar að verða
sú, að nú hverfa allir verkamenn
„Hlífar“ í Verkamannafjelag
Hafnarfjarðar og taka völdin í
því fjelagi í sínar hendur og taka
svo sínar ákvarðanir þar. Næsta
skrefið verður svo sennilega það,
að sósíalistar fara allir úr V. H.
og stofna nýtt fjelag, og byrjar
svo sami skrípTaleikur aftur.
★
Sjá allir, að hjer er stefnt í al-
gert óefni og út í tóma endileysu.
Til þess að ráða bót á þessu á-
standi, verður að breyta vinnu-
löggjöfinni og fyrirskipa, að að-
eins eitt verklýðsfjelag geti starf-
að í sömu starfsgrein á sama stað.
Ef þessi breyting verður ekki gerð,
er fótunum kipt undan allri heil-
brigðri verklýðsstarfsemi. En það
getur varla hafa verið tilgangur-
inn með vinnulöggjöfinni, að slíkt
yrði gert. Minsta kosti hefir meira
verið gumað af hinu, í opinberum
umræðum um þessi mál, að vinnu-
löggjöfin verndaði rjett verka-
mannsins og styrkti hann í bar-
áttunni fyrir bættum kjörum.
Listasafn Einars Jónssonar verð
ur aðeins opið á sunnudögum frá
kl. 1—3 fyrst um sinn.
Þýskalands-
fðr Vals og
Víkings
Sigmund Freud
höfundur sálrýn-
isstefnunnar
— Eftir —
Gísla Sigurbjðrnsson
Frá Gísla Sigurbjörnssyni,
er var fararstjóri í Þýska-
landsför knattspyrnumann-
anna, hefir blaðinu borist
greinargerð um förina. Eftir
að hann hefir tilgreint aðal-
atriði ferðatilhögunarinnar,
sem eru almenningi kunn af
fyrri blaðagreinum, kemst
hann svo að crði:
¥ Þýskalandi sá góðkunn-
ingi okkar, dr. Erbach,
um allar móttökur, en Fritz
Buchloh, sem var þjálfari
„Víkings“ s.l. sumar, var og
með flokknum.
Það er óþarft að endurtaka þær
ágætu lýsingar, sem fjelagar mín-
ir hafa gefið á móttökum og dvöl
í Þýskalandi. Jeg vissi af fyrri
för minni með knattspyrnumenn
til Þýskalands 1935, að tekið yrði
vel á móti okkur, enda brást það
ekki. Höfðingskap og vináttu
Þjóðverja við okkur í þessari: ferð
verður ekki með orðum lýst. Það
var tekið á móti okkur sem góð-
um vinum, allir voru boðnir og
búnir að greiða götu okkar og
sýna það markverðasta sem fyrir
augun bar.
Knattspyrnumenn okkar stóðu
sig ágætlega. Þeir voru óvanir
garsvelli og miklum hita, en þeir
sýndu ágætan leik, voru fljótir og
duglegir, og samleikur þeirra var
oftast með ágætum. Blaðaummæli
öll eru líka með afbrigðum góð
um þessa tvo kappleiki sem háðir
voru. Jeg ætla ekki að nefna neiu
nöfn í þessu sambandi, það er ó-
þarf, piltarnir allir stóðu sig prýði-
lega. —- Þá er mjer ljúft og skvlt
að geta þess, að öll framkoma
. þeirra utan leikvallar var hiu
besta — komu þeir fram landi og
þjóð til sóma í hvívetna — enda
I rómuðu Þjóðverjar mjög ágæta
framkomu þessa flokks.
Árangurinn af þessari för á eft-
ir að komaj í Ijós. Er jeg viss um.
j að knattspyrnumennirnir hafa
j ekki aðeins lært margt í knatt-
1 spyrnu, heldur og einnig á öðruro
sviðum íþróttamála. Ljetu Þjóð-
verjar fá tækifæri ónotuð til þess
að kynna okkur margt af því
margbrotna og mikla starfi sem
unnið er fyrir íþróttir þar í landi.
Vona jeg að sumt af því verði
síðar notað hjer á landi íþrótta-
starfseminni til eflingar. —
Það var ráðgert að á næsta
sumri færi flokkur úr „Fram“ og
„K. R.“ að utan í boði þýska í-
þróttasambandsius og var þá ætl-
rY'i að dveljast aðallega í Suður-
I' ' -kalandi og ferðast þar um. Ó-
víst er vegna stríðsins livort úr
þessu getur orðið — en þetta boð
sýnir aðeins enn á ný vinarhug
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
Möfundur hinnar svo-
nefndu sálrýnistefnu
(psykoanalyse), Sigmund
Freud er nýlátinn í London.
Hann var orðinn 83 ára, Aust-
urríkismaður að ætt og uppruna.
Lagði í byrjun stund á taugasjúk-
dóma, m. a. hjá hinum fræga
franska taugalækni Charcot (föð-
ur dr. Oharcot, sem fórst með
Pourquoi pas?). — Freud gegndi
1-engi prófessorsstarfi í Vínarborg,
en fluttist nýlega til Englands, að
því er sagt er á flótta undan naz-
istum.
Freud liefir ritað fjölda bóka
og ritgerða bæði um alm. og sjer-
staka taugasjúkdóma og áhrif
þeirra á sálarlífið, þar á meðal
mikið um hysteri og truflarnir á
kynferðislífinu, draumalífinu o. s.
frv.
Það sem gerði hann heimsfræg-
an, var þó hin svonefnda sálrýni,
sem hann setti í kerfi. Er hann
taliiin upphafsmaður að þessari
fræði, enda þótt hún hafi reyndar
lengi verið þekt, og að „skriftir“
kaþólsku kirkjunnár hafi að miklu
léyti verið bygðaf á héúni,
Sálrýnin byggir á þeirri stað-
reynd, að’ ýmsir atburðir, sem fyr-
ir menn koma, einkum í æsku, og
hafa valdið geðshi’æringum, skilji
eftir sig spor í undirvitundinni,
sem altaf geti gert vart við sig
upp frá því og valdið hræðslu,
truflunum og sjúklegum fyrir-
brigðum, sem við og við skýtur
upp á yfirborð vitundarinnar.
Sama máli er að gegna um hugs-
anir unglinga, sem eru sjerstak-
lega áhrifanæmir. Þær snúast
endalaust utan um sömu efniu,
einkanlega á kynferðissviðinu, um
allskyns óuppfyltar óskir og þrár
og ekki síst ýmsar yfirsjónir. —
Þessar hugsanir mynda varanleg-
ar flækjur og hnúta í vitundar-
lífinu, ! svonefndar meinlokur
(kompleks). Þær villa klutaðeig-
anda mjög sýn um alla heilbrigða
lífsháttu, gera hann undarlegan í
viðmóti, óeinlægan, dulan, tor-
trygginn, feiminn og óframfærinn
Þessi vanmetakend getur þó sleg-
ið vfir í óvægni, uppivöðslu (t.
d. undir áhrifum víns) og jafnvel
grimd.
Þessa og skildar tegundir af
sálsýki fann Freud að vera mjög
almennar á ýmsum stigum og
komst að þeirri niðurstöðu að oft
væri hægt að leysa álögin og
lækna meinlokuna með því að
beita sálrýniaðferðinni, þ. e.
sPyrja menn spjörunum úr, leita
uppi leyndar hugsanir og orsakir
þeirra og láta menn skrifta og
fletta ofan af öllum sínum ómerki-
legu leyndardómum, og viðra út
ýms skúmaskot vitundarlífsins. —
Reynslan sýndi líka að Freud og
hinum mörgu lærisveinum hans
tókst að lækna ýmsa á þennan
hátt og fá þá til að rjetta sig úr
kengnum. —-
Sálrýniaðferðin breiddist út um
allan heim og fjekk marga góða
menn í lið meðj sjer, en þó eflaust
Sigmund Freud.
fleiri braskara og spekúlanta, sem
beittu aðferður hennar í tíma og
ótíma og gerðu nieiri skaða en
gagn. Hefir þetta bakað sálrýn-
inni mikla og magnaða mótspyrnu.
Og Freud sjálfur liefir orðið að
þola hina grimmustu gagnrýni á
ýmsum sviðum kenningar sinnar,
en tékst þó að hafa haldið yelli í
lielstu atriðum. H. J.
Sviftur
ökuleyfi
æfilangt
T^yrsta málið, sem Hæstirjettur
-i- tók fyrir að loknu rjettar-
fríinu, var; Valdstjórnin gegn
Sigurði Jónssyni bílstjóra, Hring-
braut 74, sem kærður var fyrir
að hafa ekið bíl undir áhrifum
áfengis. Var dómur upp kveðinn
á nmlinu í gær.
Það þótti sannað með framburði
vitna, að nefndur Sigurður Jóns--
son hafi laugardaginn 25. mars
ekið fólksbílnum R 1224 undir
áhrifum áfengis og neytt áfengis
undir akstrinum. Hann ók bílnum
til Hafnarfjarðar og til baka afÝ
ur og eitthvað hjer í bænum, áður
en lögreglan tók liann. Var strax
gerð blóðrannsókn á lionum og
reyndist 1.12%, áfengismagn í
blóðinu.
Nefndur Sigurður hafði áður
gerst brotlegur við bifreiðalögin
og lögreglusamþykt bæjarins, nv.
a. var hann árið 1933 dæmdur í
500 kr. sekt og sviftur ökuleyfi í
3 mánuði fyrir að hafa ekið bíl
undir áhrifum AÍns.
Var lijer því um ítrekað brot
að ræða og með dómi lögreglu-
rjettai’ Rvíkur 24. apríl s.l. var
Sigurður dæmdur í 200 kr. sekt
og sviftur ökuleyfi æfilangt.
Þessum dórni var skotið til
Hæstarjettar, sem staðfesti dóm
undirrjettar að öllu leyti.
Sækjandi málsins var Eggert
Claessen hrm. og verkandi Lárns
Jóliannesson hrm.