Morgunblaðið - 31.03.1940, Qupperneq 6

I
Sunnudagur 3L mars 1940.
Sextugsafmæli
TT^rú Helga í Borgarnesi, kona
Jóns forstjóra Björnssonar
frá Bæ, er fædd 1. apríl 1880
og á því sextugsafmæli á morg-;
un.
Hún er BorgfirSmgur að ætt og upp-
runa. Foreldrar hennar voru hin nafn-
kunnu og mikilsvirtu Svarfhólshjón,
Þuríður Jónsdóttir ljósmóðir og Bjöm
Asmnndsson hreppstjóri, og í Borgar-
firði hefir frú Helga alið allan sinn
aldur. En mjer þætti líklegt, að miklu
víðar en í Borgarfirði verði hugsað
hlýtt til hennar á þessum merkisdegi,
og reyndar marga daga þar fyrir utan.
Þótt hún hafi sjálf haldið mjög kyrru
fyrir, hefir því fleiri gesti að garði
hennar borið, sem verður hún minnis-
stæð.
Það er of snemt að fara nú að segja
æfisögu frú Helgu, því að hún er þrátt
fyrir þessa áratölu, sem unga fólkinu
finst há, enn í blóma lífsins. En mig
langar til þess að segja í staðinn ofur-
lítinn þátt úr minni eigin æfisogu:
söguna um Borgames og mig. Leið mín
hefir legið við og við um Borgames
síðan um aldamótin. Ef jeg hefði átt
að lýsa Borgamesi í byrjun 20 aldar-
innar, hefði jeg sagt, að það væri versti
Btaður á íslandi. Þar væri ljótt, sandur
og berir klettar, altaf vont veður, storm-
ur og rigning, og þar lægju skólapiltar
og kaupafólk í einni bendu bendu uppi
á einhverju stóra pakkhúslofti. En eftir
að frú Helga fór að skjóta skjólshúsi
yfir mig, uppgötvaði jeg, að Borgames
er eitthvert fegursta kaupstaðarstæði á
íslandi, útsýnið dýrðlegt, sólarlögin fal-
legn en í sjálfri Reykjavík og veðrið
altaf gott, að minsta kosti þegar jeg
kem þangað. Og jeg hefi aldrei kynst
heimili, þar sem er yndislegra að vera
gestur en hjá þeim frú Helgu og Jóni
frá B.æ. Það er alveg sama hvort þar
er húsfyllir af aðkomufólki eða einn
maður gestkomandi. Þar verður aldrei
svo margt, að alúðin nái ekki til allra,
og aldrei svo fátt, að það sje ekki há-
tíðarbragur á að sitja þar til borðs.
Það þarf dugnað og skörangsskap
til þess að vera húsfreyja á heimili,
sem heita má, að standi um þjóðbraut
þvera. En þegar jeg er gestur frú
Helgu, man jeg aldrei eftir því, fyr
en jeg er kominn burtu, hvað hún muni
hafa fyrir þessu öllu saman. Það hverf-
ur f'yrir yndisþokka og tígulegri
hjartahlýju þessarar stillilegu og yfir-
lætislaúsu héimilisdrottningar. Alt hið
ytrá anrrríkf hennar gleymist fyrir ást-
úðinni, seríi stafar irman frá. Það geta
verið til glæsileg heimili, sem mjer
dettur i hug, að verði tómleg, þegar
síðasta gestinum sje fylgt til dyra. En
jeg veit, að það kemur aldrei fyrir á
þessu heimili. Gestirnir fylla þar ekk-
ert tóm, heídur er einmitt hægt að
taka á móti þeim eins og gert er af
því, að þar eru allir dagar tyllidagar.
Um leið og jeg gríp þetta tækifæri
til þess að þakka frú Helgu fyrir mig
og mína á liðnu árunum, vil jeg óska
henni langra og góðra lífdaga með
sínum ágæta manni og efnilegu bömum
og að vinir hennar megi enn um mörg I
ár eiga hjá henni „sólskinsblett í heiði“. i
S. X. I
MORGUNBLAÐIÐ
—- - - - - - - - - - -
Kirkjuhljómleikar
Karlakórs Reykjavíkur
essir hljómleikar voru að
efni til sniðnir mjög við al-
þýðuhæfi, og flest lögin, sem
sungin voru, voru af ljettari
endanum. Sum þeirra finst
manni jafnvel að maður sje
búinn að heyra alveg nógu oft.
Það er því ekki örgrant um,
að maður hugsi til þeirrar miklu
vinnu, sem fer í að undirbúa
slíka hljómleika, og hvort ein-
hverju af henni hefði ekki verið
betur varið 1 að glíma við veiga-
meiri verkefni. Jafnvel lög, sem
fyrir löngu eru orðin kaffihúsa-
slagarar, voru á söngskránni,
eiris og Ave María eftir Gounod
og Vögguljóð Jocelyns eftir
Godard (hið síðarnefnda með
nálatexta, nokkuð leirkendum).
Hið eina, sem verulegur feng-
ur var í að fá að heyra á söng-
skránni, var Kyrie eleison eftir
söngstjórann, Sigurð Þórðarson.
Þetta lag má telja eitt af því
besta, sem framleitt hefir verið
í íslenskri tónlist, það er áhrifa-
mikið og stórfenglegt í bygg-
ingu, þjóðlegt í anda og ágæt-
lega sett fyrir raddirnar. Það|
hefði verið gaman að fá að
heyra fleira af slíku tagi. önn-
ur nýung á söngskránni var Bæn
eftir Björgvin Guðmundsson
fyrir terzett og strokhljóðfæri.
Lagið er bygt ,,kontrapunkt-i
ískt“, án þess þó, að við fyrstu
heyrn sje hægt að finna nokkra
tematíska byggingu, og jeg verð
að játa, að jeg fann ekki hið
innra samhengi í þessu öllu sam-
an. I öllu falli vil jeg heldur
fá að heyra Hándel sjálfan.
Kórinn hafði fengið marga
krafta sjer tíl aðstoðar. Má þar
fyrst nefna drengjakórinn, sem
aðstoðaði í nokkrum lögum. —
Mun þar vera um að ræða
merkilega tilráun til þess að
koma hjer upp motet-kór, og
þó að þetta sje enn aðeins á
byrjunarstigi, mátti þó heyra,,
um söngkenslu nær ekki nokk-
urri átt.
Aðrjr, sem aðstoðuðu, voru
Björn Ólafsson, sem ljek Rom-
anze eftir Beethoven mjög
hljómþýtt og fallega með undir-
leik Dr. Urbantschitsch. Enn-
fremur einsöngvararnir Elísabet
Einarsdóttir, Hermann Guð-i
mundsson, Gunnar Pálsson og
Hallgrímur Sigtryggsson og
undirleikararnir Guðríður Guð-
mundsdóttir og Fritz Weis-
chappel.
Hið frekar dauflega yfir-
bragð flestra verkefnanna gaf
að þessu sinni Karlakór Reykja-
víkur ekki tækifæri til þess að
sýna það besta sem hann getur,
nema í Kyrie Sigurðar Þórðar-
sonar, sem var sungið af mikl-
um tilþrifum og hljómfylli. ;
E. Th.
KOLAYERÐIÐ.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Hvað veldur þessu? munu menn
spyrja. Morgunblaðið spurði einn
rir Verðlagsnefndinni í gær. Hann
svaraði því, að kolakaupmenn
hefðu fyrir nokkru verið búnir
með birgðir sínar og hefðu feng-
ið lánuð kol bjá útgerðarmönn-
um,: gegn greiðslu í sama, Af þessu
leiddi það, að verðjöfnunarsjóð-
urinn (33 kr. aukaskatturinn)
væri að mestu uppetinn á þenna
bátt, þ. e. með því að afbenda:
þurfti útgerðarfjelögum allmikið
af þessum nýju kolum, sem
greiðslu fyrir þau kol, er þéir
lánuðu.
En bvernig stendur á því, að
kolabirgðirnar í bænum hafa enst
miklu skemur en ráðgert var í
byrjun vetrar? Þá fullyrti eftir-
litsmaður kolasölunnar, að birgð-
irnar entust fram á vor. Eftir það
komu birgðir; en samt varð bær-
inn kolalaus í marsmánuði, og
þrátt fyrir hinn milda vetur. Hvað
yeldur þessu?
að hjer er stigið spor í rjetta
átt. Drengjum þessum hefir ver-
ið kent að nota sínar eðlilegu
mjúku barnsraddir,” og ætti
þessi tilraun að sýna söngkenn-
urum vorum, að það sleifarlag,
sem ríkir í öllum barnaskólum
Verðlagsnefnarmaður sá, er
Mbl. átti tal við, gaf þá skýringu,
að meira hefði verið selt af kol-
um út úr bæmmx en ráðgert var
og verið hefir undanfarin ár.
Þessu hefði hinn stjórnskipaði
eftirlitsmaður ráðið.
Mjólkur-
skipulagiö
Bjarni Snœbjömsson og Em-
il Jónsson flytja svohljóð-
andi þingsályktunartillögu í
sameinuðu þingi:
„Alþingi ályktar að fela rík-
isstjórninni að sjá um, að sú
breyting verði frá því, sem nú
er um skifting landsins í verð-
jöfnunarsvæði samkv. lögum
um meðferð og sölu mjólkur og
rjóma o. fl., að Hafnarfjarðar-
kaupstaður og Garðahreppur
verði gerðir að sjerstöku verð-
jöfnunarsvæði“.
Segir í greinargerðinni, að til-
lagan sje flutt samkvæmt ein-
róma ósk mjólkurframleiðenda
á þessu svæði, en þeir standa að
mjólkurbúi Hafnarf jarðar. —
Skatturinn, sem þessir mjólkur-
framleiðendur urðu að greiða
Samsölunni á síðastliðnu ári
nam rúmum 29 þúsund kr. ,,Er
auðsætt að slíkt gjald, sem
þetta, auk alls kostnaðar við
rekstur búsins, er algerlega of-
viða þeim bláfátæku mjólkur-
framleiðendum, sem standa að
þessu litla búi“, segir í greinar-
gerðinni.
RA FSTÖÐV ASK ATT-
URINN,
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU
samþykkir þenna neyslqskatt á
allan almenning, sem notar raf-
magn frá stærri stöðvum, er út-
býtt í þinginu stjórnarfrumvarpi
þar sem farið er fram á heim-
ild til að lækka ýms lögbundin
gjöld um 35%. Er þetta talið
óhjákvæmilegt, vegna hins í-
skyggilega útlits um afkomuna.
En meirihluti neðri deildar tel-
ur fært á slíkum tímum, að
leggja nýjan neysluskatt á al-
menning!
Landsmót handknattleiksmanna,
hófst í íþróttahúsi Jóns Þorsteins-
sonar í gærkvöldi. Úrslit urðu
.þessi: I kvenflokki sigruðu Hauk-
ar í Hafnarfirði T. R. með 22
mörkum gegn 11. I II. flokki sigr
aði Víkingur Fram með 28:11.
Valur sigraði í. R. með 24:17.
Mótið heldur áfram í <jag kl. 2.
Þá keppa Valur gegn Haukum
(I. fl.) og Víkingur gegn í. R.
(I. fk).
Dansklúbbur Harmonikuleikara
heldur
Fforugan
Dansleik
í Oddfellowhúsinu í kvöld
kl. 10.
Fjörugar Harmoniku-hljóm-
sveitir og Hljómsveit Aage
Lorange spila.
ELDRI DANSARNIR UPPI
NÝU DANSARNIR NIÐRl
Aðgöngumiðar seldir í dag
frá kl. 4 í húsinu.
Bjartmar Kristjánsson
85 ára
A morgun verður Bjartmar
Kristjánsson frá Neðri-
Brunná 85 ára. Hann er fædd-
ur á Stóramúla í Saurbæ í Dala-
sýslu 1. apríl 1855, en þar
bjuggu foreldrar hans og stóðu
ættir þeirra úr hjeruðunum
kringum Breiðafjörð.
Forsjónin var Bjartmar, þegar á
unga aldri, svo náðug að láta hann al-
ast upp í mámunda við einn af mestu
ágætismönnum þessa lands, Torfa í
Ókifsdal og hjá honum var hann viS
búfræðinám og útskrifaðist frá Torfa
árið 1877 ásamt Guðjóni á Ljúfustöð-
um og Sigurði Magnússyni í Brodda-
nesi. Jeg býst því við, að Bjartmár sje
nú elsti búfræðingnr landsins. Bjart-
mar tók við búi eftír föður sinn á
Neðri-Brunná og giftist Ingibjörgu
Guðmimdsdóttur, mestu ágætiskonij, er
hann misti fyrir nokkrum mánuðum
eftir langa og farsæla sambúð. Harjn
bjó síðan 17 ár á Neðri-Brunná og
fluttist þá út á Skarðsströnd, og síðarr
til Stykkishólms, þar sem hann gerðist
verslunarmaður og þá har fundum okk-
ar saman.
Jeg ætla ekki áð fara með neinni
orðamælgi að bera lof á Bjartmar, en
ætla aðeins að segj a þetta. Hann er
einn af þeiin hjartahreinustu og heið-
virðustu mönnum, sem jeg hefi kynst.
Síkátur með velvildarhug og einlægrn
til hvers mann, en þessir kostir hans
hafa skapað honum vini og samúð ann-
ara. En hvað er meira virði? Era pen-
ingarnir, sem gengið breytist á daglega,
betri fjársjóður?
Bjartmar hefir ekki varið lífi sínu
til kapphlaups um virðingarstöður og
auð, en hefir eignast hvorutveggja. —
Honum vora falin flest trúnaðarstörf
sveitar sinnar og auður hans eru mörg
og góð böm. Dætur hans era Steinunn
kenslukona í Reykjavík, Guðlaug, kona
sr. Jóns Guðnasonar á Prestsbakka og
Sigrún, gift kona í Vesturheimi, en
synir hans eru, Kristján hreppsnefndar-
oddviti í Stykkishólmi, Óskar forstjóri
löggildingarstofu ríkisins og Astmann,
togaraskipstjóri í Boston.
Það vill nú svo til, að á morgu*
á Óskar Bjartmars einnig 20 ára starfs-
afmæli á löggildingarstofunni; han»
hóf þar störf 1. aprfl 1920.
Bjartmar, sem enn er kátur og en»,
nýtur nú ellinnar í skjóli góðra bama
sinna. — Jeg óska hónum, að hann fái
að halda heilsunni og bið guð að hleesa
þennan góðá mann. O. C.
<><><><><><><><><><><><><><><><><>0
Úrvals góðar
KARTÖFLUR og
GULRÓFUR
í pokum og lausri vip:t.
VPlR
LavSfavegi 1.
Útbú: Fjölnuveg 2.
oooooeooooooooooo<j