Morgunblaðið - 28.11.1940, Page 3

Fimtudagur 28. nóv. 1940.
MORGUNBLAÐIÐ
3
GLÆSILEGUR ÁRANGUR
BERKLAVARNANNA
Dánartalan lækkandi.
Ðerklasjúklingum fækkar
Berklavarnarslöðin
i Reykfavík fær
nýll húsnæði
BERKLAVARNARSTÖÐIN I REYKJAVÍK hef-
ir flutt í Kirkjustræti 12 (áður Rannsókna-
stofa Háskólans) og hefir nú miklu betra
húsnæði en hún hafði áður.
Sigurður Sigurðssou berklayfirlæknir kvaddi blaðamenn á fund
sinn í gær, sýndi þeim.hið nýja húsnæði og gaf jafnframt ýmsar upp-
lýsingar um starfsemi stöðvarinnar og berklavarnarinnar alment. Þar
var og viðstödd frú Sigríður Eiríks, formaður „Líknar1'. Verður hjer
í stórum dráttum skýrt frá því helsta, sem læknirinn sagði um þessi
mál.
16 prestar
í kförí
í Reykfavík
Umsóknarfrestur um hin nýju
prestaköll 1 Reykjavík var
útrunninn í gær, og höfðu þá alls
sótt 16 prestar og kandidatar um
embættin.
Flestir éru umáækjendurnir uth
Nesprestakall, eða 9, en þar á að-
eins að kjósa einn prest. Þessir
sækja um prestakallið.: Síra Áre-
líus Níelsson, Ástráður Sigur-
steindórsson cand. theol., síra
Gunnar Árnason, síra Halldór
Kolbeins, síra Jón Skagan, síra
Jón Thorarensen, síra Magnvis
Guðmundsson, Pjetur Ingjaldsson
cand. theol. og síra Ragnar Bene-
diktsson.
Um Hallgrímsprestakall hafa 6
sótt, en þar á að kjósa 2 presta.
Þeir sém sótt hafa eru: Síra Jakob
Jónsson, síra Jón Auðuns, síra
Sigurbjörn Einarsson, síra Sigm--
jón Árnason, Stefán Snævarr
cand. theol. og síra Þorsteinn L.
Jónsson.
Um Laugarnesprestakall hefir
aðeins einn Sótt, síra Garðar Svav-
arsson.
Ekki er enn ákveðið hvenær
kosið verður, en sennilega verður
það 8. des.
Lfóslamparnlr
Belnr má
ef duga
skal
KRÓNUR söfnuðust hjá
^ * Morgunblaðinu í gær til
Ijóslampa handa Ungbarnavernd
Líknar.
Gefendurnir voru:
Baldur & Bragi 5 kr. Ónefndur
20 kr. Edda ísafold og Auður
Ruth 10 kr. Ragnheiður Árnadttó-
ir 5 kr. K. J. R. 10 kr. H. Á. 4 kr.
Morgunblaðið þakkar þessa byrj
un, en skorar um leið eindregið á
bæjarbúa, að leggja eitthvað af
mörkum nú þegar, svo hægt verði
að kaupa lampana.
Bæjarbúar verða að minnast
þess, að hjer er einhver besta og
öruggasta heilsuverndin, sem völ
er á.
Útrýmum beinkröminni! Söfn-
um fje til lampakaupanna!
Hjer í Reykjavík hefir starfað
berklavaimarstöð síðan 1921 og alt
af á vegum og undir forystú
h j úk runarf j el agshis Líknar. Frá
1.936—’38 hafa starfað heilsuvernd
arstöðvar í öllum stærstu kaup-
sföðum landsins og hafa þær ein-
göngu annast berklavarnir. Þá var
og aukið mjög fjárframlag tii
stöðvanna frá því opinbera. Það
er ríki, þær og viðkomandi sjúkra-
samlag, sem bera uppi stöðvarn-
ar á öllum þessum stöðum.
Berklarannsóknirnar.
Heilsuverndarstöðvarnar, sem
nú starfa og aðallega annast
berklavarnir, eru á þessum stöð-
um-, Reykjavík (og Hafnarfjörð-
ur), Vestmannaeyjum, Seyðisfirði,
Akureyri, Siglufirði og ísafirði.
Á s.l. ári voru röntgenrann-
sakaðir um 8 þús. manns á þess-
um stöðvum. Röntgenrannsóknirn-
ar voru þó miklu fleiri, eða yfir
1214 þús., því að margir komu oft
til rannsókna. Auk þess vöru á,
árinu framkvæmdar berklarann-
sóknir í 20 læknishjeruðum, þar
sem engar heilsuverndarstöðvar
eru; þar voru röntgenrannsakaðir
um 3000 manns. Voru þannig á
s.l. ári alls röntgenrannsakaðir
tæp 11 þús.. .manns í 27 læknis-
hjeruðum. Einnig voru fram-
kvæmd víðtæk berklapróf, eink-
um á börnum og unglingum, í
flestum læknishjeruðum landsins,
og er tala þeirra milli 10 og 20
þúsund.
í lok s.l. árs var ráðinn læknir
við berklavarnir ríkisins, en starf-
ar þó aðeins að hálfu leyti við
þær, og að hálfu við manneldis-
rannsóknir.
Árangur.
En hver er svo árangurinn 1
spurðu blaðamennirnir.
Þeirri spurningu svaraði Sigurð-
ur berklayfirlæknir með því að
benda á, að síðustu heilbrigðis-
skýrslnr (1938) sýndu, að berkla-
dauðinn var þá lægri en nokkru
sinni áðnr, síðan skýrslur hófust
(1911). Er hann það ár (1938)
.kominn í 6. röð banameina, eftir
að hafa árum saman verið í efstu
röð; var næstu árin á undan í
annari og þríðju röð. Árið 1930
dóu 232 úr berklaveiki, en 1938
106; lækkunin 59%, miðað við
mannfjölda. Annars fer berkla-
dauðinn frá ári til árs nokkuð
eftir farsóttum.
Berklasjúklingum fer einnig
fækkandi. Þrátt fyrir það, að
sjúkrarúmum fækkaði nokkur á
heilsuhælum á þessu ári (Kópa-
vogshæli lagt niður), er auðveld-
ara nú en nokkru sinni áður að
sjá sjúklingum fyrir rúmum á
hæli.
Berklaprófin hafa og sýnt, að
smitunin fer nú ört minkandi. Má
af því ráða, að smitandi berkla-
sjúklingar eru nú mun færri utan
sjúkrahúsa og hæla en áður.
Það sem vantar.
En til þess að enn betri árang-
ur náist, bætti Sigurður ,við, þarf
margt að gera ennþá. Það, sem
sem berklavarnirnar skortir nú til-
finnanlegast, er:
1. Að völ sje á berklaspítala eða
spítaladeild, sem sjerstaklega er
miðuð við þarfir sjúklinga með
útvortis berklaveiki, svo og þeirra
sjúklinga með huignaberkla, er
eigi hentar hælismeðferð.
2. Hæli fyrir berklaveik börn,
svo og kirtlaveik og veiklúð börn,
sem ætla má, að sjeu sjerstaklega
næm. fyrir berklaveiki. ■
3. Að settar verði á stofn vinnu-
deildir við heilsuhælin, eins og
getið var um fyrir 2 árum og
rjettilega hefir verið bent á af
öðrum aðilum nú fyrir skemátu.
4. Að unnið verði enn að auk-
iirni stöðugri berklavarnarstarf-
semi í sem flestum hjeruðum lands
ins í náinni samvinnu við lækna
á hverjum stað og þá einkum
haldið uppi stöðugri og skipu-
lagsbundinni leit að smitberum.
PRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
| SiQurvegarinn |
Alexander Papagos,
yfirmaður herforingjaráðs gríska
hersins, sem skipaður var yfir-
hershöfðingi gríska hersins í styrj-
öldinni við Itali. Fyrsta fyrirskip-
un hans til hermanna sinna var:
„Við munum berjast til síðasta
andardráttar“.
Aðaifundi S. í. F.
slitið
Aðalfundi S. f. P. var lokið í
gær.
Allmörg mál voru rædd á fund-
inum í gær.
Tiliaga kom frá Jóni Árnasyni
um, að S. í. F. seldi niðursuðu-
verksmiðjuna, en hún var feld.
Hinsvegar var kosin þriggja
manna nefnd til þess að gera til-
lögur um framtíðarrekstur verk-
smiðjunnar. Kosnir voru í nefnd-
ina: Erlendur Þorsteínsson, Run-
ólfur Sigurðsson og Sveinn Bene-
diktsson.
Mestur tíminn fór í að ræða um
reglur fyrir verðjöfnunina, en að
lokum var málinu vísað til stjórn-
arinnar.
Samþykt var áskorun til ríkis-
stjórnarinnar, að hlutast til um
að Fiskimálanefnd veiti leiðbein-
ingar um byggíngu fiskþurk-
húsa, láti mönnum í tje teikning-
ar á þeim 0. fl.
Oll stjórnin var endurkosin;
sömuleíðis endurskoðendur.
f gærkvöldi sátu fundarmenn
hóf að Hótel Borg, að boði stjórn-
ar S. í. F.
Lausafregnír um
óeirðir í Búlgaríu
London í gær —: Útvarpið í
Sofia bar til baka í kvöld lausa-
fregnir, er borist höfðu út í gær,
um að til óeirða hefði komið í Búl-
garíu, og að búlgarska stjórnin
ætlaði að segja af sjer.
Lausafregnir þessar áttu upp-
tök sín (segir í fregninni frá
London) í Berlín.
Starfsreplur
Knattspyrnu-
þingslns ,
Tilhögun knattspyrnu-j
móta næsta ár !
______ j
Seinni fundur þingsins fó'r!
fram s. 1. sunnudag í Odd-'
fellowhúsinu. Gengið var frá
starfsreglum knattspyrnúráðs-,
ins og knattspyrnuþingsíns. t
Með þessum reglum er kom-
in ný skipun á knattspyrijpj^ál-
unum í Reyltjavík. , K^natt-
spyrnuráðið er framkv^p^a.’v;
stj órn knattspyrnufjelaganna í<
Reykjavík af hálfu starfandi
knattspyrnufjelaga og í. í.,;
KnattspymuráðiS er æðsta valdið á-
samt f. S. í. 5 fuiitrúar sitja þingið
frá hverju fjelagi. Auk þeirra sitja
þingið stjómir í. S. í., K. R. R. og 2
fulltrúar frá Dómarafjelagimi. Uofa
þessir aðilar málfrplsi og tillögurjett
eu ekki atkvæðisrjett.
v . > ' ú 11 \ FI
Mikið var rætt Um tilhögun knáttr*
spvmumótanna á hæstá sumri. ’VitJa
nokkrir háfa Sem mest af tvöfaldrS
umferð, iaðrif vildu eingönga hafa
einfalda vimferð og enn aðrir bæði eift*
falda, og; tvöfalda mnferð. LyktaáSi ,
mótinu þannig, að því var vísað;; til.f
Knattspyrnuráðsins og því falið að
ákveða og raða niður mótunum í sain-..|
ráði við þau 2 fjelög er sjá eiga um 1
mótin næsta snmar, en þó með nokkr-
um takmörkunum.
. ^ I í
Samþyktar vom nokkrar þingsálykU
anir, þar á meðal: Skorað á stjóm
I. S. í. að láta endurprenta og enjur-
bæta á næsta ári Almennar reglur 4.
S.( í. mn knattspymumót. Skorað á
stjóm íþróttavaHarins að hækka knatt- 1
spyrauvöllinn á komandi vori. Skórað ‘
á ráðið að endurskoða allar reglhí •
um verðlaunagripi knattspymu. Skor-
að á ráðið að láta gera teikningar fyr-
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐUvh
, t ., ,{• | ..
I Egypski
varnarráðheiT-í
ann látinn
Landvarnamálaráðherra
Egypta andaðist í g^'
er hann var á ferð í bifreið á .
götu í Kairo (segir í fregn frá ,
London). Banamein hans var !
hjartabilun.
Haim hafði tekið við embættiÁínú
fyrir aðeins hálfum mánnði, er for-
sætisráðherra Egypta, Sebrim Pasha
andaðist. Sebrim Pasha hneig niðnr I
örendur, er hann var að lesa upp háJ 11
sætisræðu konungs, að konnngi við-.
stöddum, í egypska þinginu. Banamein
hans var einnig álitið vera hjartabil-
un.
Er forsætisráðherrann andaðiat, var
dreift út fregnum frá Ítalíu og Þýska-
landi um að breska leyniþjónustan
(Seeret Serviee) hefði myrt hann,
vegna þess að hann hefði haldið fajj;
við þá stefnu, að reyna að forðast, ífö
Egyptar drægjust inn í styrjöldina.