Morgunblaðið - 10.12.1940, Blaðsíða 3

M 0 R G U N B L A Ð I Ð
l»ri8judagur 10. des. IMO.
Flestir krabbameins-
sjúklingar koma of
seint til læknis
Háskólafyrirlestur Guðmundar
Thoroddsens prófessors
ÞAÐ verður aldrei of oft brýnt fyrir almenn-
ingi að gefa krabbameininu gætur og er
mikils virði að fá það jafn vel gert og hjá
Guðm. Thoroddsen s.l. sunnudag í hátíðasal Háskólans.
Próf. Thoroddsen mintist á, að svo virtist, sem krabbamein
hefði farið mjög í vöxt síðustu áratugina, en ekki væri víst að
svo væri í raun og veru, þótt miklu fleiri dæju úr krabbameini
en áður.
Það er framförum læknisfr.
að þakka, að barnadauðinn hjer
er nú orðið aðeins lítið brot af
því sem hann var áður, þegar
aðeins komust upp tvö börn af
þremur, en nú komast upp 96
af 100 börnum. Þannig eru
framfarirnar á mörgum svið-
um, svo að nú ná miklu fleiri
fullorðins- og gamalsaldri en
áður, en það þýðir, að miklu
fleiri komast á krabbameins-
aldurinn, heldur en áður, þeg-
ar færri náðu gamals aldri. Nú
er ellihrumleiki orðinn algeng-
asta dánarorsökin og erum við
á góðum vegi að vinna bug á
ýmsum sjúkdómum ,sem áður
kostuðu mörg mannslíf, eins og
ýmsar farsóttir, sem nú heyrast
varla nefndar.
Krabbamejn er nú orðin al-
gengasta dánarorsök hjer á
landi, næst á eftir ellihrum-
leika. Berklaveiki var skæðari,
en svo mikið hefir áunnist í bar-
áttunni við hana, að hun er
greinilega í rjenun.
Þótt varla sje við verulegum
framförum að búast í viður-
eigninni við krabbameinið *fyr
en orsök þess er fundin, þá er
samt unt að gera ýmislegt og
oft hægt að lækna það, ef sjúk-
lingarnir koma ekki of langt
leiddir til læknisins.
Hver sem kominn er yfir
fertugsaldur, ætti að hyggja
að sjer, ef hann fær sár á vör
eða í munn, sem stendur vik-
um saman, án þess að gróa.
Sama gildir um konur, sem fara
að fá þráláta blæðingu. Kona,
sem fær þykkildi í brjóstið,
ætti að leita læknis, þótt hún
finni ekkert til, því að það er
oft byrjandi krabbamein, þótt
sakleysislegt sje. Venjulega
leita menn sjer lækninga vegna
óþæginda og verkja, en
krabbameinið byrjar oft alveg
verkjalaust og þess vegna
draga menn svo alt of oft að
leita læknis, fyr en alt er um
seinan.
Prófessor Thoroddsen skýrði
frá því, að magakrabbi væri
langalgengastur hjer á landi,
álíka algengur og öll önnur
krabbamein til samans.
Því miður er það mjög al-
gengt að sjúklingar með
magakrabba leita læknis of
seint, svo að ekki er unt að kom
ast fyrir meinið. Fyrirlesarinn
sýndi skýrslur um árangur er-
lendra skurðlækna við aðgerðir
á magakrabba, og voru það alt
annað en glæsilegar tölur,
hvort heldur var í Englandi eða
Ameríku. Á báðum stöðunum
var um helmingur sjúklinga
þeirra sem til spítalanna komu,
svo langt leiddir að ekki varð
í neinar skurðaðgerðir ráðist.
En af 200 sj'úklingum tókst að-
eins og lækna 5—10 sjúklinga
alls, þ. e. 2.5—5%.
Til samanburðar sýndi pró-
fessorinn yfirlit yfir þá maga^
krabbasjúklinga, sem komið
höfðu á deild hans í Landspít-
alanum. Af 67 sjúklingum
höfðu allir dáið nema 10, sem
von var um, en þó ekki víst enn
að fengju varanlegan bata.
Engin rannsókn er eins áríð-
andi til að þekkja magakrabb-
ann eins og röntgenskoðunin.
En hún kostar peninga. Og þótt
hjer sje sjúkrasamlag, þá hef-
ir það tekið þá undarlegu stefnu
að borga engar röntgenskoð-
anir. Hinsvegar virðast engin
takmörk vera fyrir meðala-
austri í sjúklinga, sem enginn
veit hvað gengur að. Sýndist
hitt vera skynsamlegra að
byrja á því að ganga úr skugga
um sjúkdóminn og haga að-
gerðum eftir því, heldur en að
ausa meðulum út í blindni.
Fyrirlestur þessi var prýði-
lega fluttur og var honum
mjög vel tekið af áheyrendum,
Aukin götu-
lýsing á
aðalgötunum
æjarráð samþykti á síðasta
fundi sínum, að láta auka
götulýsinguna á nokkrum aðal-
gatnamótum í miðbænum.
Gatnamótin eru þessi:
Ingólfsstræti og Bankastræti,
Lækjargata og Bankastræti, Póst-
hússtræti og Austurstræti, Hverf-
isgata óg |Lækjartorg, svo og á
Lækjartorgi sjálfu.
Hinsvegar vildi bæjarráð ekki
að svo stöddu sinna beiðni um
götuljós hjá Sogamýrarbletti LIV.
og XXVI. og við vegarspotta frá
Kaplaskjólsvegi og Austurkoti.
3
Innrásarhættan er ekki liðin hjá....
Slökkviliðsmenn
íð kaupuppbót
¥jl yrir síðasta bæjarráðsfundi
lá beiðni frá slökkvi-
liðsmönnum um breytt Iauna-
kjör. Var farið fram á, að
slökkviliðsmenn fái fasta mán-
aðarþóknun, eða að greiðsla
fyrir fyrstu klukkustund hækki
úr. kr. 6.00 í kr. 10.00 um
tímann og síðan úr kr. 3.00 í
kr. 5.00 um tímann.
Bæjarráð lagði á móti því að
þessi breyting yrði gerð, en
samþykti hinsvegar að leggja
til að slökkviliðsmönnum verði
greidd verðlagsuppbót á kaup
þeirra frá 1. janúar 1940.
★
Á sama fundi bæjarráðs lá
frammi skýrsla um lögreglu-
rannsókn út af íkviknun í her-
mannaskála við Stúdentagarð-
inn 16. nóvember s. 1.
Var borgarstjóra falið, að
gera nauðsynlegar ráðstafanir
til að komið verði á samvinrni
milli slökkviliðs breska setuliðs-
ins og varðliðs Slökkvistöðvar-
innar.
Hermenn frá Nýja Sjá-
landi, Kanada og Ástralíu
kynna sjer innrásarvarnir,
undir stjórn enskra liðsfor-
ingja, á hernaðarskóla einum
í Englandi. Námið er meðal
annars fólgið í því að kynna
sjer meðferð vjelknúinna her-
gagna, undir erfiðum kring-
umstæðum.
Myndin er tekin á æfingu
í Englandi nýlega, þar sem
hermennirnir eru að æfa sig
í að fara með fallbyssur yfir
á, án þess að fara yfir brúna
á ánni.
Vestmannasyjastúib-
urnar unnu íslands-
meistaraua
Handknattleikskepni fór fram
í íþróttahúsi Jóns Þorsteins
sonar í gærkvöldi. Keptu Vest-
mannaeyjastúlkurnar við kvenna-
flokk Ármanns (fslandsmeistar-
ana), og fóru leikar svo að Vest-
mannaeyjastúlkurnar unnu með 7
mörkum gegn 4.
Á undan kappleik stúlknanna
keptu piitar úr II. fl. Ármanns og
Hauka frá Hafnarfirði. Fóru leik-
ar svo, að Ármenningarnir unnu
með ] 8 möi-kum gegn 6.
Skátarnir fara
f stfnunarferðir
um bæinn fyrir
Vatrarbjálpina
Annaðkvöld og á fimtudags-
kvöld fara sltátar um bæinn
í erindum Vetrarhjálparinnar til
áð safna gjöfum til fátækra, eins
og undanfarin ár.
Á morgun heimsækja skátarnir
Vestúrbæínn, Miðbæinh og Skerja-
fjörð. Á fimtudagskvöld Austur-
bæinn og Laugarneshýetfií'
Réykvíkingar hafa' tékið skát-
unum vel undanfarin ár og hefir
söfnunin aukist með hverjú ári.
Til hægðarauka er það fólk, sem
hugsar sjer að láta eitthyað af
hendi rakna,- beðið að hafa gjafir
sínar tilbúnar er' skátarnii' koma.
Alt er jafnvel þegið, hvort sem
það er stórt eða smátt. Gömul flík,
eða nokkrir aurar geta glatt fá-
tæka konu, mann eða harn fyrir
jólin. Safnást þegar saman kbmur.
Skátarnir munu koma í húsin
milli kl. 8 og, 11 bæði kvöldin.
Reykvíkingar! Takið vel á móti
skátunum, nij sem endranær.
Næturvörður er í Reykjavíku-
Apóteki og Lyfjabúðinni Iðnnni.
Kveðjatil
Islands
— frá Þýskalandi
DÝSKA stuttbylgjustöðin
flutti í gærkvöldi kveðju
til íslands og íslendinga, með
því að Stefano Islandi, sem
staddur er í Berlín, söng nokk-
ur íslensk lög.
Það kom mönnum, sem
hlusta á stuttbylgjuútvarp á ó-
vart, er þeir heyrðu alt í einu
talað á íslensku frá Berlín á
þessa leið: „Þetta er þýska
stuttbylgjustöðin. Þýska stutt-
bylgjustöðin sendir íslandi, ein-
búanum í Atlantshafi og ís-
lenskum og norrænum mönnurn
í Skandinaviu og í Ameríku,
kveðju sína“. Þýski útvarps-
þulurinn hafði áður flutt þessa
kveðju á þýsku, og getið þess
um leið, að Kristján Alberts-
son væri nærstaddur og það
var hann, sem flutti kveðjuna á
íslensku.
Útvarpsþulurinn tilkynti síð-
an, að Stefano Islandi myndi
syngja nokkur lög. Lögin spm
Stefano söng voru: „Jeg ,lít í
anda liðna tíð“, „Sáuð þið
hana systur mína“, „Bí, bí og
blaka“ og „Gígjan“.. Þetta var
í gærkvöldi kl. 9.15—9.30 (ísl.
tími).
"* í t
Island í Lundúna-
útvarpinu
I útvarpi á norsku frá London
í gærkvöldi var skýrt frá. fullveld-
ishátíðahöldnnum hjer 1. des. og
skýrt frá því, að „upplitsdjörf
bjartsýni“ hafi sett svip sinn á
daginn.
M. a. var vitnað í ummæli Ólafs
Thors og Hermanns Jónassonar
um loforð Breta um að hverfa
hjeðan af landi hnrtu, strax og
stríðið væri búið.
Einnig var vitnað í grein J. J.
í Tímanum (5. des.) nm „tvíbýlið“
á íslandi.