Alþýðublaðið - 06.04.1929, Page 3

6, apríl 1929.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
S
Sjémannalðg.
Neðri deild alþingis sampykti
í fyrra þingsályktuii samkvæmt
ítillögu Sigurjiótns Á. Olafssonar
og Haralds Guðmundssonar um
að skora á rikisstjiómii® að lá’ta
endursfcoöa siglingalöggjöfiina og
leggja fyrir alþingi það, er nú
á setu, frv. tum brevtingar á lög-
umum, er gangi í svipaða átt og
sjómannaiög þau, er nú gilda á
Norðurlöndum.
Stjórnin fóil síðan Sigurjóni, for-
ananni SjómaminaféJags Reykjavík-
ur, og Kristjáni Bergssyni, fior-
seta FiskiféJags Islands, að fram-
kværaa undiurskoðunina, og fékk
þeim tii lögfræðilegrar aðstoðar
Ölaf Lárusson prófessör.
Árið 1918 varð það að sam-
komulagi milli stjórnanna í Dan-
anörku, Finnlandi, Noregi og Sví-
iþjóð, að láta í sameiningu endur-
skoða siglingalögin, og var skip-
tið nefnd af hálfu hvers ríkisins
am sig til þess. Islendingum mun
þá hafa verið gefinn kos'tur á
að taka þátt í endurskoðun þess-
fari, en, því boði eigi verið sint.
' Norðurilandanefndirnar v-oru á
einu máli um það, að heppilegt
væri, að ákvæðin um réttarstöðiu
iskipshafnar væru niumin úr sigj-
Ingalögunum og settur um hana
sérstakur lagabálbur. Frumvarpi
til þeirra laga skiluðu nelndimar
áxið 1921 og öJl ríkin fjögur settu
sér sjómaii'ialöfj, sem eru næst-
itm samhijóða í öllum aðalatrið-
km.
Eins og aJþingi. í fyrra ætlaðist
tfil' lagði íslenzka nefndin sjó-
Jtnannalög þessi til grundva]lar
frv. því um sarna efnl, sem hún
samdi og rikisstjórnin hefir nú
|agt fyrir alþingi. Þó eru um
nakkur atriði sett ný ákvæði, þar
sem nefndin taldi þess þörf vegna
sérstakra hátta hér á landi. Er
að sjélfsögðu hagkvæmt, að sjó-
mannaJög séu ekki óþarflega ó-
lík hér og á öðrum Norður-
iöndum, einkum þar sem sjó-
imannalöggjöf þeirra er um margt
tmikJu fremri og fullkomnari en
vor, síðan þ;ær þjóðir endurbættu
hana.
Frv. til sjómanualaga nær ekki1
jfii I&gskráninga. Um það efni er
og mjög þörf á Mlkomnari og
bættri löggjöf. Það er að dæmi
ihjnina Norðurlandaþjóðanna, ,að
gert er ráð fyrir sérstökum
Sögum um lögskránLngar. Hefir
»g sérstakt frv. verið samið um
þær, þótt enn sé ekki búið að
Jeggja það fyrir alþingi.
Skal nú vjkið að helztu atrið-
fuinium í sjó mannalagaf rumvarp-
5mu, sem eru nýmæli í íslenzku
Jöggjöfinni. Er lögunum ætlað að
faka yfirleitt til þeirra skiþa, sem
íögskráð er á og almenn siglinga-
|ög gilda um.
Ejgi má hafa börn yngri en 14
... íára til vinnu á skiípi. Er j það
ákvæði samkvæmt samþyktar-
frumvarpi, sem gert var á al-
þjóðafundi í Genúa árið 1920 og
filestar siglingaþjóðir hafa lögtekiðj.
Yn,gri menn en 18 ára mega ekkj
vera kyndarar né koJamiokarar,
því að sú vinna er mjög óbol]
ungum og óhörnuðum mönnum..
HjálpaTdrengir við vélgæzlu mega
ekki vera yngri en 16 ára. —
Þetta eru sjálfsögð verndunar-
ákvæði fyxir börn og ungtinga,
svo að orku þeirra sé ekld mis-
boðið.
Það hefir oft komið fyrir, að
skipverjar hafa sloppið .slyppir
frá skipi, sem strandað hefir eða
farist ellegar hlekst á. Hefir
mörgum sjómanni orðið það ti.I-
finnanlegt tjón, en hingað til hafa
ísJenzk lög ekki áskilið þeiim
bætur fyrir fatnað eða aðra miuni,
sem þeir missa við skipreika. Á
þremur undanförnum alþingum
hafa fulltrúar Arþýðuf'lökksins
flutt frv. lum skyldu útgerðar-
manns til að tryggja fatnað og
miuinii Jögskráðs skipverja. I fyrsta
sfciftið var því *ís|aí jtiil sfjóxnar-
innar. Það var íhaldsstjömin og
bar eins og venjulega nafn með
rentú, — gerði ekkert. Á báð-
um síðari þingunum yfirgáfu
þingmehn frumvarpið óútrætt. Nú
er í sjólagafrv. tekið upp sama
ákvæðið og gildir meðal annara
NorðuTlandaþjóða, að bætur fyrir
eignjr inntendra skipverja, þær er
farast við sjóslys, sá útgerðar-
manni skips-ins skylt að greiða
samkvæmt xegJum, sem atvinnu-
og samgöngumla-rðááumeytið setji
þar um.
Ef íbúftir þær, er skipverjum
er.u ætlaðar, eru bersýnilega
heilsuspillandi og skipstjóri bætir
eltki úr því, þá .sé skipverjuim
heimi.lt að ganga úr skiprúmi.
og gildi þar um sömu- ákvæÖi
og ef skipið er eigi haffært og
sömu greiðslur til skipverja á
framhaldskaupi (í a. m. k. vifcui),
fæðispeningum og ferðakpstnaði
(þar sem svo stendur á), ein<s og
væri hionum vikið úr skiprúmi að
ósekju. áður en ráðningartími
hans er liðinn.
Ef íslenzkur sfcipverji, sem
staddur er erlendis, ósliar að
senda kaup sitt heim til Islands,
þá séu íslenzfcir ræðismenn sfcýld-
jr til að vaita honum aðstoð til
þess ókeypis. Rikissjóður ábyrg-
ist peningasendingaT þesisar, og
setji atvinnu- og samgönigu-mála-
ráðunjeytið nánari neglur um send-
ingar fjárins. Á sama hátt geti
skdpverji jafnan krafist þess, að
2/3 hilutar af kaupi hians séu
greiddir hérlendum manni, er
hann nefnir til, eða lagðir inn í
banka eða sparisjóð hér á landi,
og má eigi stöðva né lækka þær
ávís-anagreiðslUr án samlþyklds
skipverjans, fyrr en ráðningiu
hans er slitið, nema svo sé, að á
honum hvili lögform'ega sektar-
gjald fyrir brot á sjóreglum,
skaðabótakrafa rísi út af því,
hvermig hann hefir int störf sin af
hendi á skipinu, eða því um líkt,
ef það nemur hærri upphæð en
svio, að hinn hluti kaupsins
hrökkvi fyrir slikum greiðslum. —
Tjlgangur þessara ákvæða er að
greiða fyrir því, að skipverjar
spari kaup sitt með því að leggja
það í sparisjóði eða verji því til
framfærslu f jölskyldum sinum og
vandamönnum.
Deyi skipverji, sem. verið hiefir
í þjónustu útgerðarmanns skips-
ins í síðustu 6 mánuðina fyrir
andlát sitt, þá skal útgerðarmað-
ur greiða ekkju hans eða börnum,
sem yngri eru en 16 ára, við-
bótarkaup í mánuð eftir að skip-
verjinn andaðist. ÁkTæði þetfa er
eins í sjómannalöigunum 'dö'nsku,
íen í norsku löguinum gildir það
jafnt, þótt skipverji hafi verið
skemur en missiri á skipum þess
útgerðarmanns,. — Þetta ákvæði
gildi hvort heldur skip ferst eða
skipverji deyr á annan hátt. Ef
skip hverfur og eigi vsrðiur upp-
lýst, hve mær það fórst, skal kaup
skipverja reiknað eins og ef þeir
hefðu andast á þeim tíma, þegar
líklegt er að skipið hefði fcomið'
til ákvörðunarstaðar, ef það hefði
getað haldið áfram tálmunarlaust
þaðan, sem síðast spurðist til
þess. — í núgildandi lögum hér
á Jandi er, þegar syo er ástatt,
kaupið að eins reiknað eins og
skipið hefði farist þegar liðíinn
var helmingur þess tirna. Ákvæð-
inu gr breytt í frv. samkvæmt
sjómannalögum Noröurlanda. Á
þann hátt er trygt, að erfimgjar
sfcipverja fái jafnan kaup hans
fyrir allan þann tíma, er hamn
gegndi starfi sínu.
Ef skipverji þarf að ferðast tij
skips frá ráðningarstað, þar sem
skiprúmssamningur var undiimt-
aður, beri honum fcaup frá þeim
degi, sem hann laggur af stað
þaðan. — Ef skip strándar er-
lendis, sefckur eða verður ósjó-
fært, þá eigi skipverjar rétt á
ferða'kostnaði og fæðispenimgum
úr rikissjóði þangað til ’ þeir
kíomast heim til sín, en eftir nú-
gildandi lögum að eins þangað til
þeir koma á næstu íslenzka höfn.
Sama gildir, ef íslenzkur skip-
verji verður eftir erlendis sökum
slysa eða veikinda, sem hann á
ekki sjálfur sök 'á, þá miðist rétit-
ur til ferðakostnaðar og fæðis-
peninga við heimfcomu, en ekki
við 'bomu til íslands, svo sem
nú er, en. þá ber útgerðin fcostn-
aðinn, nema þegar itm sérstaka,
tilgreinda sjúkdóma er að ræða.
Þegax skip strandar eða ferst
erlendis eða verður ósjófært, beri'
útgeTðinni að greiða skipverjúm
kaup meðan þeir eru á heimteið.
Beri hásetum mánaðarkaup, ef
svo langan tíma þarf tti heiim-
feTÖar, en það er hámarksgreiðsla
þess til þeirra.
Eigi má aflahlutur skipverja
eftir að hann hættir að gegna
starfi símu skerða það ka'up, »ám
aðrir skipverjar eiga að fá í aflæ
Svo er um framhaldskaup dáins
skipverja eða um aflahlut sjúks
eða slasaðs manus. Þanm kostn-
að á útgerðin að greiða, en ekki
aðrir skipverjar.
Ef skipverji er óánægður með
reikningsgerð skipstjóra, þá eigi
hann xétt á að krefjast þesls, að
lÖgskTámngarstjóri rannsaM
reikninginn. Skipverji hafi jafn-
an rétt til að fá rannsókn skrá'n-
ingarstjóra á reiknimgnum, hvort
sem hann er farinn úr skiprúm-
inu eða ekki. Þatta ákvæði er
bæðí hagkvæmt skipverjutm, þar
sem svo er ástatt, og myndi
stundum geta komið í veg fyrir
málaferli ú
Samkvæmt frv. á skipverja að
vera heimilt að krefjast lausnar
úr skiprúmi, ef hann sannar, að
ástæðux hans ha.fi breyzt svo frá
þeim tíma, er hann réðist á skip-
ið, að það sé velferðarmál fyrir
hann að fara af því, enda útvegi
hainn þá aranan dugandi mann í
sinn stað. Geta bæði komið til
greina fjárhagsmunir, t. d. ef betri
staða er í bioði, eða önnur nauð-
syn, t. d. ef hætta er á, að heilsa
skipverja sé í veði, ef hann er
kyrr á skipinu. — Ef ilikynjtuðj
farsótt geisar á áætlunarstað
skips, og fái sk'ipverji ekki vit-
neskju um það fyrri en eftir að
hann réðist á sMpið, þá hefi'f
hann rétt til að krefjast lausniar
úr skiprúminu, án þess að han'n
s,é skyldur til áð útvega anman
mann í sinin stað.
I núgildandi lögum er útgerðar-
manni gert að greiða kostnað við
hjúkrun skipverja, siem slasast
eða sýkist, án þess ab honum sé
sjálfum um að kenna, í fjórar
vikur frá því, að ráðningu hans
er slitið, ef hann er héx á landi
eða á þeim stað erlendis, þar
sem löglega mátti slíta ráðningu
hans, en ella í 8 vikur. Tíminn
er talinn frá brottför sMpsin'sJ
nema skipverjinn hafi verið af-
skráöur. 1 frv. er tími þessf
Jengdur upp í 6 og 12 vilcur, og
gildi lengri tíminn yfirleitt, ef ís-
lenzkur skipverji er skilinn eftir
erlendis af þessum ástæðum. I
stað þess, að í siglingalögunuim
er skylda þessi um „hjúHri&í‘r
ier í frv. tekið .ótvírætt fxarn. að
skyldan nái til allrar umömiuit-
art sjúklingsins, til þess að< ta'kpi
af öll tvímiæli um það, að hér sé
að ræða um allan fcostnað af
veikindum hans, ,,ekki að eins <um
hjúkrun hans í venjulegri merk-
ingu þess orðs, lækniishjálp og
lyf, heldur og einnig annan dval-
axkostnað hans, t. d. húsnæði og
fæbi, án tillits til þess, hvar hann
dvelur, hvort heldur er á skip-
Jnu, í sjúkrahúsi, í heimahúsuími
eða annars staðar,“ eins og segix.
í greinargerÖ frumvarpsins.
Xerði skipstjóri að sJdilja sjúk-
an eða slasaðan skipverja eftir
erlendis í umsjá ræðismanns, sé