Morgunblaðið - 18.12.1941, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐID
Fimtudagur 18. des. 1941.
Yfirforingi
Kyrrahalsilotans
setturáaf
Kimmel aðmíráll, yfirmaður
ameríska Kyrrahafsflotans,
hefir verið sviftur starfi sínu (að
því er fregn frá Washington
hermir).
Fyr í gær hafði borist fregn
um, að nefndin, sem Roosevelt
skipaði til þess að rannsaka árás-
ina á Pearl Harbour, hefði rætt
þá um daginn við forsetann.
Husband Kimmei hafði haft yf-
irstjóim als Bandaríkjaflotans og
einnig Kyrrahafsflotans frá því í
febrúar síðastliðnum.
Yfirmaður Kyrrahafsflotans hef-
ir verið skipaður í hans stað
Chester V. Nimiz aðmíráll. Þar til
Nirniz ltemur til Hawai, hefir að-
stoðarmanni Kimmels verið falin
vfirstjórn flotans.
Nimiz liefir starfað í ameríska
flotamálaráðuneytinu.
Breyting kefir einnig verið gerð
á yfirstjórn flughersins á Hawai.
Loks hefir verið gerð breyting
á yfirstjórn hersins á Itawai.
Þjóðverjar sagðir
þjarma að Frðkkum
og Spðnverjum
¥ fregn frá Madrid er skýrt
^ frá því, að Franco hers-
höfðingi hafi í gær rætt við Ser-
rano Suner utanríkismálaráðh.
og síðan hafi Suner átt samtal
við sendiherra ^reta, Sir Sam-
uel Hoáre.
Stjórnmálaritstjórar í Lon-
aon Jíta svó á, að , Þjóðverjat
sjeu ehn á ný byrjaðir að leggja
fast að Spánverjum og Frökk-
um, og þeir vil.fi nú fá leyfi hjá
Frökkum til þess að flytja liðs-
auka yfir Tunis,. til vígstöðv-
anpa í Liþyu, og ti.1 þess, ef illa
fer, að fá griðland þar fyrir
herí .sína, ef þeir verða hraktir
út úr Tripojis.
—IJ Stjórniúálafrjettaritari Reuters
segfí1,1 að þetta sje þeim ekki nóg,
heldiif re.vni þeir að nota árásina á
fraifSfc'á; 'skípið1 !$t. Ðenisy sem sökt var
í MiS jaiíðarháfi' fyrir rjettri viku, til
þess að: fá Frakka til að senda flota
sinn, á þaf ;útí!;t ;því tráusti, að þegar
fiotinn -jer :á apnað borð lagður úr
höfn, jþá. muni^gjgrast; atþurðir, sem
hafa muni í för með sjer að algerlega
slitni upp úr milli Breta og Frakka.
Eins er Þjóðverjum ekki nóg að fá
leyfi' Spánverja til að flytja herlið
yfir Spón tif ' Ýórður-Afríku (segir
frjettaiiit^ripn), bdldur vilja þeir fá
Spány^rjai/jtil að; fylkja liði með sjer
og hjþlpa ajer jmeð þeinni þátttöku í
h j eru ð myuni í, r,? iir-Afríku.
Hong Kong verst, neitar
öðru tilboði um uppgjöf
Manatjóo i lottðrásum
Manntjón af völdum loft-
árása í Breflandseyjum í
nóvember nam: 89 mönnum, sem
biðu bana og 155, sem særðust.
Japanar
sækja oííii
tií Borneo
tilkynningá Singapore her-
stjórnarinnar í gærmorg-
un, var það staðfest að Japan-
ar hefðu sett lið á land á tveim
stöðum í ríkinu Sarawak á
Borneo, hjá Miri og 40 km.
íunnar, hjá Lepong.
1 tilkynningu herstjórnarinn-
ar segir, að breska herliðið hafi
áður hörfað burtu frá þessum
stöðum og eyðilagt olíuvinslu
tæki sem voru í Miri. Er í Miri
mesta olíuvinslustöðin í Sara-
wak.
Japanska herliðið virðist hafa
verið sett á land með aðstoð
herskiþa, og hollenska her-
stjórnin tilkynnír að hollenskar
flugvjelar hafi sökt japönskum
tundurspilli, er Japanar voru
að setja lið á land í Borneo.
Engar fregnir hafa borist um
bardhg^. í Sarawak.
Oifan f Sarawak
í/ú,; ------ "Cy.V
jDy.prgim Miri ef í norðausturhoruá
Sarawak-ríkisins (50 þús. fer-
milur) og þar eru helstu olíulindir
ríkisins. Árlegm; oliuútffutningur. frá
Sarawak (aðallega frá Miri) hefir
numið undanfarín 10 ár ca. 500 —800
þúsund smálestum.
Sarawak er óháð ríki, en hefir stað-
ið undii- vérfi'd ’Bréta samkv. samn-
ingi, sem gerður var árið 1888. í—En
næstum hálfri öld áður háfbi bréskúf
maður Sir James Broöke hlótið fursta
titil. yfir Sarawak, og síðan hafa niðj-í
ar hans ráðið þar ríkjum.
fbúar í Sarawak eru ca. 450 þús.,
höfuðborg Kuching. Meðal helstu út-
flutningsvara - ríkisins eru, gúmmí og
olía. •
Það var ekki fyr en árið 1909, að
fyrst var farið að hagnýta olíulind-
irnar i Miri. Olían seytlaði upp úr jörð-
unni, og- höfðu íbúar landsins notað
i:ana, en frá því árið 1909 hefir breskt
f.jelag Jmnið olíuna.
Sarawak er ekki nema' lítill hluti af
Borneo, sem er tæpar 300 þús. fer-
mílur að stærð. Tveir þriðju'hlutpt
eyjarinnar teljast til hollensku Austur
Indlandseyjanna, en þriðjungur er
ýmist hluti Bretaveldis (Norður-
Borneo) eða hlítir vernd þeirra (Sara
walc og Brunei).
Japanar nálgast Pen-
ang, mestu siglinga-
borgina á Malakka
YFIRHERSHÖFÐINGI BRETA í Hong Kong
hefir að nýju neitað að gefast upp fyrir Japön-
um. 1 neitun sinni til japanska hershöfðingj-
ans á Hong Kong vígstöðvunum Ijet hann svo um mælt, að
hann myndi ekki taka á móti fleiri skilaboðum frá honum.
Moyne lávarður, nýlendumálaráðherra Breta, hefir
sent breska yfirhershöfðingjanum kveðju, þar sem hann
skorar á hann: „Verjist!“
í fregn frá London var skýrt frá því, að bresk hermálanefnd
væri nú að ræða við kínversku herstjórnina um sameiginlegar
hernaðaraðgerðir gegn Japönum.
í Reutersfregn segir, að Kínverjar haldi áfram smáskæru-
hernaði við járnbrautarlinuna frá Kanton til Kowloon (við Hong
Kong), en þeim hefir þó enn ekkí tekist að dreifa kröftum Jap-
ana frá Hong Kong.
Ekkert bendir til þess, að sú fullyrðing Japana, að þeir hafi
ráðist yfir á Hong Kong-eyjuna, hafi við rök að styðjast. —r í
fregn frá Tschungking í gærkVöldi var skýrt frá því, að Bretar
hefðu strangan vörð um eyna, og væru viðbúnir, ef Japanar
gerðu atlögu.
Breska herstjórnin í Hong-
Kong tilkypti í gærmórgun, að
nóttin hefði verið róleg, að öðru
leyti en því, að nokkur fall-
býssúskothríð hafði byrjað um
dögun.
Síðar barst fregn frá Tokio
(höfð eftir Domei-frjettastof-
unni, birt af Reuter), úm að
stórskotalið Japana hefði í gær
morguh byrjað skothríð á öll
virkin í Hong Kong og að
klukkustundu síðar hafi jap-
anskar flugvjelar byrjað loft-
árásir á eyna; hófu þær sig til
flugs undir eins og eyjan var
liulin reyk, af völdum fallbyssu
kúlnanna.
Fyr í gær hafði verið skýrt
frá því í London, að Bretar
hefðu hörfað með lið sitt
frá Kowloon, og að um-
sátrið um Hong Kong væri
nú hafið.
Mikiíl meiriMuti íbúánna í
Ilong Kong eru Kínverjar. (I Hong
ásamt Kowioon, sem tilheyrir ný-
iéndunni, en sem Japanar hafa nú
lekið. bjó árið 1938 rúmlega mil.f-
óti mauna, þar af vom afteins 23
þúsundir, seni ekki voru Kínverj-
ar.)
Japanar hafá reynt að fá hiná
kínversku íbúa nýlendunnar til að
gera uppreisn gegn Bretnm, en að
því er virðist, með litlum árangri.
Breska sendisveitin í Tschiing-
king. höfuðborg Kína, skýrði frá
því í gær, að fulltrúar kínversku
stjórnariimar í Hong- Kong hefðu
átt. mikimi þátt í því að halda Jtar
uppi góðri reglu.
Á MÁLAKKA-
SKAGA.
Á Malakka-skaga er Penang, I
mikilvægasta siglingaborgin á
FEAMH. Á SJÖTTU SIÐU.1
Hrayflng á Rúss-
um iAustur-Asfu
i Tschungking í gær.
iklar rússneskar heræf-
ingár standa nú yfir í
Austur-Asíu, að því er útvarpið
í Tschungking skýrir frá. Her-
menn með öllum stríðsútbún-
aði taka þátt í æfingunum.
Útvarpið í Tschúngking kvaðst
hafa fregnina eftir rússneskri
útvárpsstöð.
1 Tschungking og Mánila,
þar sem fregnin hefir einnig
verið birt, er litið svo á, að tíð-
indi þessi sjéu hin mikilvæg-
ustu. — (Reuter)
Roosevelt fsr
. aukið vald
¥71 ulltrúadeild Bandaríkjaþings
hefir samþykt að veita Roose
velt ankið vald, á meðan á stríð-
inu stendur, svipað því valdi, sein
Wilson var veitt í síðasta stríði.
Hann hefir vald til þess að
endufskiþúléggjá ffámkvæmda-
valdi, hanh hefir úmráð vfir 7
þús. miljón dollurum, og liann má
setja á fitskoðnn á sendingum til
útlanda.
OrOaspil á jóiaborðið!
Þjóðverjar
„stytte vlglln-
una“ I Rússlendi
Itilkynningu þýsku herstjórn-
arinnar í gær var sagt um
bardagana í Rússlandi:
,,I austri er á ýmsum hlutum
vígstöðvanna verið að fram-
kvæma breytinguna úr sóknar-
styrjöld í lcyrstöðuhernað, sem
haldið verður uppl yfir vetrar-
mánuðina, og fara því fram
nauðsynlegar umbætur á víg-
línunni og stytting hennar, sam-
kvæmt áætlun“.
Fulltrúi þýsku stjórnarinnar.
sagði við blaðamenn í Berlín í
gær, að bréytingin í kyrstöðú-
hérnað hlyti að hafa í för með
sjer, að herinn hyrfi af stöðum
sem óhentugír væru til kyrstöðu
hernaðar, til annara staða, sem
heppilegri væru. Einnig væri
nauðsýnlegt að stytta víglínuna
til þess að hægt yrði að draga
sem mest af hernum burtu og
hafa hann sem varalið.
I London var látin í ljós Sú
skoðun í gær, að Þjóðverjair
væru ekki einráðir um það,
livort háður yrði kyrstöðuhern-
aður í vetur og að Rússar virt-
nst staðráðnir í að heyja held-
ur hreyfingarstríð.
V
I London er vitnað í Moskva-
frjettir um undanhald Þjóð-.
verja ,frá .Kalinin, til sönnunar ,,
því, að Þjóðverjar hafi ekki alls
staðar hörfað samkvæmt áætl-
un. Moskyaútvarpið skýrir, frá
því,. að viðbúnaður þýska hers-
ins í Kalinin b.enti til þess, að
hann hafi verið að búa sig und- ,
ir að hafa þar vetursetu. M. a.
er herinn sagður hafa verið
byrjaður að reisa þar öflug
varnarvirki, en sókn Rússa hafi
verið ,svo áköf, að komið Þjóð-
verjum svo á óvart, að þeir haíi
ekki fengið rönd við reist, og
Orðið að hörfa undan á skipu-
lagslau.sum flótta.
Rússneska herstjórnin tilk.
’nýja sigra á Tulavígstöðvunum
í nótt. 1 tilkynningunni segir;
Þ. 17. desember börðust her-
jrokkar við óvinina á öllum
vígstöðvunum. Víða á vestur,
Kalinin og suðvestur vígstöðv-
unum háðu herir okkar harða
bardaga við óvinina, hjeldu á-
fram að sækja l'ram og tóku
marga þjettbýla staði, þ. á. m.
borgina Aleksin (í suðvestur
frá Cerpukov) og Schekino (í
suður frá Tula“).
Fregnir frá Moskva í nótt
hermdnu að Þjóðverjar hefðu
hörfað með her sinn frá Moz-
haiskvígstöðvunum fyrir vestan
Moskva.