Morgunblaðið - 07.02.1942, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Það
Jónas Guðmundsson og Jón Blöndal vildu lögfestingu og
takmarkaða dýrtíðaruppdót
var stefna Alþýðuflokksins
en „hugrekkið” brást
Jakob Möller, fjármálaráð-
herra, benti á það í útvarps-
ræðu sinni um dýrtíðarmálin,
að margar aðrar þjóðir legðu
nú svo hart að sjer, til þess að
forðast óeðlilega verðbólgu, að
m.a. hjeldu þær fast við þá reglu
að greiða ekki fulla dýrtíðar-
uppbót á laun.
Benti hann þá jafnframt á,
að Jón Blöndal, hagfræðingur,
hefði haldið þeirri skoðun fram
í Alþýðublaðinu haustið 1940,
í greinum, er hann ritaði þar
um dýrtíðarmálin, að það fyrir-
komulag, að greiða fulla dýr-
tíðaruppbót á laun, væri stórum
varhugavert og örfaði verðhækk
unar kapphlaupið, sem væri öll-
um til bölvunar.
Jón Blöndal reyndi að mót-
mæla þessu, það var svo afar-
óþægilegt að hafa haldið slíku
fram, eftir að Alþýðuflokkurinn
tók þá afstöðu núna fyrir kosn-
ingarnar, að berjast með dýr-
tíðinni.
En Jakob Möller sannaði þá
sitt mál með tilvitnunum í grein
ar Jóns Blöndals, svo að síðan
hafa engir getað um vilst.
Meðal annars benti J. M. á
þessa kafla úr greinum Jóns
Blöndals:
,,Jeg vil halda því fram, að
engin stjett. geti til lengdar
grætt á því verðhækkunarkapp-
hlaupi, sem hjer hefir verið háö
undanfarið. Máske getur sá
gróði enst fram yfir næstu kosn-
ingar, en óvíst, að það verði
mikið lengur.
Haldi verðhækkunarskrúfan
áfram, leiðir hún óhjákvæmi-
lega til þess.að framleiðslukostn
aðurinn hækkar, atvinnuvegirn-
ir hætta á ný að bera sig, þeir
sem nú græða, fara að tapa og
hrunið blasir við fyr en menn
kann að óra fyrir nú.
Jeg hefi reynt að ræða þetta
mál alment, frá sjónarmiði allr-
ar þjóðarinnar. Hinir raunveru-
legu hagsmunir allra stjetta
þjóðarinnar eru þeir, að vöxtur
dýrtíðarinnar sje stöðvaður, áð-
ur en verðgildk peninganna er
að engu orðið, og þess vegna
má tala um þjóðarhagsmuni í
þessu sambandi'.
Alþýðublaðið 29. okt. 1940.
Ennfremur þetta:
-----„En vissulega er verka-
mönnum og öðrum launaþegum
engin gleði af kauphækkunum,
sem til eru orðnar vegna þess,
að verðgildi peninganna hefir
minkað, og sem geta leitt til
þess, að það minki enn á ný,
í það óendanlega, ef sömu
stefnu verður fylgt áfram“. —
(Ath. að þegar Jón Blöndal
skrifar þetta, var aðeins greidd
mjög takmörkuð dýrtíðarupp-
bót. Aðeins þrír fjórðu verðlags-
hækkunar á laun innan við 300
kr., tveir þriðju verðlagshækk-
unar á laun milli 300 og 400 kr.
og helmingur verðlagshækkun-
ar á laun milli 400 og 650 kr.).
En Jón Blöndal reri ekki einn
á báti. Annar höfuðleiðtogi Al-
þýðuflokksins, Jónas Guðmunds
son, ritaði um líkt leiti greinar
um dýrtíðarmálin í Alþýðubiao
ið. — Hann byrjar grein sina
„Baráttan gegn dýrtíðinni“ á
þessum orð,um:
„Þegar gengi krónunnar var
lækkað 1 apríl 1939, var mikið
um það rætt, að reisa þyrfti
skorður við þeirri dýrtíð, sem
gengisbreytingin hlyti að valda.
Þetta var þá gert, og gert það
myndarlega, að svo að segja al-
veg tókst að halda dýrtíðinni
í skefjum fram á árið 1940. En
illu heilli var horfið af þeirri
braut, er gengislögunum var
breytt á því ári“.
Hvað var nú það, sem var
gert „svona myndarlega“ i
gengislögunum, að það hjelt
dýrtíðinni „svo að segja alveg
í skefjum“.
Það var m. a. tvent:
1. Lögfesting á kaupgjaldi í
landinu!
2. Aðeins heimilað að greiða
mjög takmarkaða verðlags-
uppbót á allra lægstu
laun, — innan við 300 kr.
mánaðartekjur, og þó ekki
fyrr en dýrtíð hefði vaxið
um 5% á hverjum þrem
mánuðum, og þá aðeins
helming þess, sem hækkun-
in nam og aðeins % dýr-
tíðar, er hún var komin yfir
10% !
Jónas Guðmundsson komst
einnig svo að orði:
„Ráðamenn þjóðarinnar geta
ekki lengur komist hjá því, að
taka ákvörðun um það, hvora
leiðina skuli fara, að sleppa öll-
um hömlum við dýrtíðina, eða
hvort setja skuli skynsamlegar
og framkvæmanlegar skorður
við óeðlilegri verðhækkun á
brýnustu nauðsynjum almenn-
ings“.
Nú ber þess að gæta, að þeg-
ar J. G. skrifar þetta, eru höml
ur gengislaganna á kaupinu,
lögfestingin, enn í gildi.
Hann sjer tvær leiðir:
1. Að sleppa öllum hömlum við
dýrtíðina.
2. Að halda gildandi lögfest-
ingu á kaupi og reisa verð-
lagsskorður.
Það leynir sjer ekki, hvora
leiðina J. G. vill fara.
Sömu tvær leiðir blöstu við
mönnum um áramótin.
Þá kaus Alþýðuflokkurinn
rjett fyrir kosningarnar, að
sleppa öllum hömlum við dýr-
tíðinni!
En hverju spáði Jónas Guð-
mundsson í Alþýðublaðinu
haustið 1940 um það, hvernig
fara myndi, ef öllu væri slept
lausu. Hann segir:
„Er þá alveg komið sama
ástandið og var hjer í síðasta
stríði, og þegar stríðinu loks
lýkur og alt fer aftur að lækka,
verður kaupgjaldið, húsaleigan
og verð á innlendum nauðsynja-
vörum í algerðu ósamræmi við
afurðaverð það á erlendum
markaði, sem þá fæst, kyrptaða
og ný kreppa steðjar að atvinnu
lífinu, og sama sagan, sem við
höfum þekt síðustu 10 árin; end-
urtekur sig!“
Það er ekki verið að skafa
af því!
Og hvað segir J. G. um fram-
kvæmd málanna?
„En framkvæmd þessara mála
þarf að vera sterk og örugg,
og engin undanbrögð mætti
leyfa neinum. Þjóðinni er skylt
að bera sameiginlega byrðarn-
.ar, og sá, sem ætlar þar undan
að svíkjast, ætti að gjalda þess
grimmilega”
Hvaða gjald skyldi Jónas
Guðmundsson telja aumingja
flokknum sínum hæfiiegt nú?
En svo kemur lokaviðurkenn-
ingin í niðurlagi greinarinnar:
„Það skal viðurkent, að það
þarf nokkurt hugrekki til þess-
ara framkvæmda, en hjer er um
hag allrar heildarinnar að ræða,
og því ætti ekki að hika við að
stíga sporið.
Það hafa áreiðanlega oft ver-
ið sett bráðabirgðalög hjer á
landi af ekki brýnni nauðsyn
en hjer er nefnd, og af minna
tilefni“ !
Menn taki vel eftir, að þetta
er 'alt úr Alþýðublaðinu !
Og það eru ekki aðeins per-
sónulegar hugleiðingar Jónas-
ar Guðmundssonar og Jóns Blön
dal.
Greinar þær, sem hjer hefir
verið vitnað í, voru síðar gefn-
ar út í sjerprentun af Alþýðu-
flokknum. I formála þess pjesa
segir Stefán Jóh. Stefánssort,
form. Alþýðuflokksins:
„Alþýðuflokkurinn er eini
stjórnmálaflokkurinn í landinu,
er tekið hefir úkveðna og ein-
dregna afstöðu til þessara
vandamála, og hafa þau af því
tilefni verið rædd ítarlega í Al-
þýðublaðinu“.
Aumingja Stefán! Hvað hann
má hrylla við að lesa þetta
nú!
En þetta var stefna Alþýðu-
flokksins, áður en að kosning-
um dró!
En þá brast hann hugrekkið
til að framkvæma hana!
Nú horfir þjóðin á þetta póli-
tíska rekald og flótta Alþýðu-
flokksins frá málefnunum.
Stúlka
óskast við afgreiðslu. Tilboð
merkt „Hátt kaup“ sendist blað
inu.
EF LOFTUR GETUR ÞAÐ
EKKI-----ÞÁ HVER?
Tilkvnning
frá Viðskftflamálaráðuneylinn
I viðskiftasamningum þeim, sem gerðir hafa
verið milli Islands og Bandaríkjanna, er áskilið,
að kaup á þeim vörum, sem hjer eru taldar, fari
fram sameiginlega fyrir milligöngu ríkisstjórn-
arinnar:
HAMPUR
GUMMIVÖRUR
JÁRN O G STÁL
AÐRIR MÁLMAR '
Er því hjer með skorað á innflytjendur að
senda viðskiftanefndinni, Austurstræti 7, pant-
anir sínar af vörum þessum fyrir næstu 12 mán-
uði, ásamt umboði til að annast kaup á þeim.
Pöntunum skulu fylgja innflutningsleyfi.
Ennfremur fylgi pöntunum skýrsla um hve
miklar birgðir viðkomandi á fyrirliggjandi af
þessum vörum, hve mikið hann hefir þegar pant-
að af þeim, og gerir ráð fyrir að fá afgreitt eftir
venjulegum viðskiftaleiðum.
Viðskiftamálaráðuneytið, 4. febr. 1942.
Nokkrar sfúlkur
vantar í iðnfyrirtæki. Upplýsingar á skrifstofu
Fjelags íslenskra iðnrekenda, Skólastræti 3. —
Sími 5730.
1 síðasta sinn!
Kvðldsöngnr f Landakotskirkju
Sunnudag 8. febrúar kl.5
Verk eftir Beethoven, Bach og Haendel.
(Aukin söngskrá)
Einsöngvarar, blandaður kór og hljómsveit,
undir stjórn dr. Urbantschitsch.
Aðgöngumiðar hjá Eymundsen, Sigríði Helga
dóttur og í Hljóðfærahúsinu.
Kirkjan er hituð! .