Morgunblaðið - 14.06.1942, Blaðsíða 2

M 0 RG UN BLA Ðí Ð
Sunnudaffur 14. júni 1D42.
Island mlklls-
vsrö herstðO
Segir Woodward
aðrirall
Washington 13. júní:
Clark Woodv/ard aðmíráll
sagði í dag að herstöð-
in á íslandi væri mjög þýð-
ingarmikil í hinni miklu og
óhjákvæmilegu sókn Banda-
manna gegn Nazistum.
Frá fslandi fer fram nauð-
svnleg vörn á siglingaleiðum
jrfir Atlantshafið, svo og frá
Grænlandi og Norður-frlandi,
og er herstöðin á íslandi liður
í þeirrí keðju.
Breiar ráða enn
á úthöfunum
Frá ferð skipaleslar-
fixtnar sem komst
til Indlands
London.
régn «m að geysistór skipa-
lest sje komin til Indlands,
án þess að hafa hlekst nokkuð
á» er nýkomin hingað. Hefir
hún vak:ð eftirtekt að vonum
þar sem leið þessp'ter afar löng
og ströng.
■íij, sjálfu sjer er þetta Jjó ekkert á-
kaflega merkilegt, því bresk skip eru
dreifíS út um öll heimshöfin og halda
siglingum áfram þrátt fyrir allt skipa-
t/ótíií5;íá? úmliSnum árum. — Bret-
land stetídur enn í nánu sambandi viS
hina. hiuta heimsveldisins og umheim-
inn, meS opnum siglingaleiðum og
höfnum.
ÞaS, vekur enga furöu þó aS skipa-
lestir komijt Ji e í 11; og höldnu yfir
höfir, en aftur þykir þaS miklum tíÖ-
indum sœta ef einhver skip týnast á
leiíSuriuuj,
Lú þessi ft^ríS er |þv*i merkilegri
-þeg^ar þeps er gsett hve gríSar mörg
skipin vqru og leiSin óhemju löng.
Þýskir kafbátar, sem hafa óteljandi
greni á ströndum Frakklands, gátu
allsstaöar legiS í leyni og hinar lang-
fleygu flugvjelar þeirra gátu komið
þegar minst varSi. En ekkert mark-
▼er.t., skeSi og skipin sigldu fyrir
GóSrarvonarhöfSa inn í Indlandshaf.
Brátt urSu menn varir viS japanska
kafbáta, en svo vel voru herskipin á
▼erÖi efg viShúnaSur þeirra góSur, aS
kafbátunum mistókst algjörlega aS
granda skipunum, og komust öll skip-
in heílu og böldnu í hafnir á Indlandi.
Fluttu þau meS sjer hverskyns
hernaSartæki, svo sem flugvjelar,
byssur, sprengjur, stórskotaliS, breska
s ' ■, ■.
og amenska skriSdreka iaf nýjustu
gerS ásamt flugmönnum, hjúkrunar-
konum, vísindamenn og fagleeröa. —
Þetta er enn eitt daemi þess, hve
vopnaflóSiS er gífurlegt. En um þann
!- jffi,}' JJ l J'
þátt stríSsins, sem Iýtur aS sigling-
um, gaf Lord Halifax mjög ljósa
hugmynd í útvarpi til Ameríkumanna
í marsmánuSi síSastliSnum. Hann
sagSi, aS til aö byggja upp herinn í
hinum vestlægari Austurlöndum ein-
um væri daglega 300 kaupskip í för-
um. — Og þetta er aSeins eitt af
löndunum, sem er í nánu sambandi
▼iS Bretland.
r
Atökin enn hörð í Libyu
Nýjar vígstöðvar
á Murmansk?
Þféðverjar gera
ráðslafanir
Samkvæmt Stokkhólmsfregn til Reuter hefir
Hitler sent öflugan flugflota til þess að koma
í veg fyrir að Bretar og bandamenn þeirra
geti sett herlið á land á Murmansk strönd.
Segir talsmaður þýsku stjórnarinnar að ef einhver merki
þess sjáist, að Bretar hafi slíkt í hygpju, sjeu steypiflugvjelar og
aðrar flugvjelategundir til taks, til þess að koma í veg fyrir
að glík lándganga mætti takast.
Það er augljóst, segií í Reuters fregninni, að Bretar gerí sitt
ítrasta til þess að þvinga Rússa til að draga mikið herlið frá öðrum
vígstöðvum í Rússjandi. Talsmaður þýslcu stjórnarinnar segir, að
í Murmansk sjeu nú gerðar sömu varúðarráðstafanir frá hendi Þjóð-
verja, eins og þeir hafi gert bæði á Ermarsundsströndinni og í
Noregi.
Frá Helsinki berast þær fregnir, að steypiflugvjelar Þjóð-
verja háfi hert á árásurn sínum á Murmansk hrautina, og sje hún
íni rofin á nokkrum stöðúm. j
Mesta sókn Þjóðverja
á þessu ári.
Sókn sú, er Þjóðverjar byrjuðu
á miðvikudaginn var á Kharkov-
vígstöðvunum, er nú orðin ■ sú:
harðasta, er þeir hafa gert á þessu
ári.
Segir í miðnæturtilkynningu
Rússa, að þeim h-afi. þó ekkert
orðið ágengt, ■ og.- hafði Rússar
hnmdið hverju áhlaupinu af öðru,
en mannfall Þjóðverja mikið.
Á Sebastopol-vígstöðvunum stóð
alt við sama í gær, að því er
Rússar tilkynna.
24 Tekkar
drepnir í gær
London í gær.
rá Prag er tilkynt, að á laug-
* ardag hafi 24 Tjekkar verið
teknir af lífi, 9 í Prag, 15 í
Prunn. Meðal þeirra vorn 3 kon-
ur, ein aðeins 18 ára að aldri.
Meðal þessara manna voru nokkr-
ir embættismenn og einn prófessor
Enn er haldið áfram að lofa
mönnum stórfje og uppgjöf saka,
ef þeir gefi upplýsing um þá sem
gerðu árásina á Heyderich. En
nú er sagt að upplýsingarnar
þurfi að vera komnar fyrir kl. 2
miðdegis þ. 18. júní.
Nú eru þeir orðnir 382, sem
teknir hafa verið af lífi vegna
árásarinnar ð Nasistaforingjann.
Kominn er maður einn til Vest
urheims frá Prag, sem nýlega er
sloppinn þaðan og getur gefið
nákvæmar upplýsingar um rekst-
ut þessara mála, en áður hafa
fengist.
Hjúskapur. í fyrrakvöld gaf
sjera Bjarni Jónsson saman í
hjónaband ungfrú Þórdísi Vig-
fúsdóttur frá Vestmannaeyjum og
öuðmund • Benjamínsson, bæjar-
gjaldkera.
Japanar misto
helming flotans
............
orustonni
Yfir 30 tierskip á
72 tfmiiffl
Pearl ílarbour 13. júní.
Að Ííkindum hafa Japanar
mist belminginii. af flota.
þeim, er þeir hofðu við Midvay,
eða 30 herskip fyrstu 72 klst.
er orustan st.óð. yfir við Midway
eyju, sagði Chester W. Minit
yfirforingi Kyrrahafsflotans í dag.
I skýrslu aðmírálsins segir, að
svo hörð hafi sókn Bandaríkja-
manna verið, að Japönum hafi
ekki tekist að bjarga þeim sem
voru lifandi á hinum sökkvandi
skipum, og,er æ.tlað að lO.þúsund
japanskra sjómanna hafi farist
þarna,
Skipstjórinn á U. S. S. Rich-
mond komst þannig að orði: „Það
var engu líkara en þúsiindir Jap-
ana hefðu á fáum mínútum lagt
til sunds heim til Tokio“.
Flngvjelar þær erlendar, sem
vart varð við á flugvellinum í
Ankara, og mikið umtal hafi
vekið, reyndust' vera amerískar.
Þær voru þrjár, urðu að nauð-
lenda vegna bensínsskorts, komu
sennilega frá Sebastopol.
Þjóðverjar hafa í útvarpi sínu
þyrlað upp miklum getsökum um
þetta mál.
Fótgöngalíð styðtxr sókn
Þfóðverja norðureftir
Frjettaritari Reuters í Libyu símar í gærkvöldi,
að Rommel hershöfðingi hafi nú teflt frain
miklu fótgönguliði til stuðnings skriðdreka-
hersveitum þeim, sem er beint noyður á bóginn frá Bir
Hakeim. í
Er fótgöngulið þetta í hæðahryggjum milli E1 Adem
og Knightsbridge, en tilgangur Rommels er að reyna að
komast norður til strandar og inni króa herlíðið í Tobruk.
Herdeildir Rommels verða fyrir sífeldum árásum Bandaihanna.
Eii þó, segir Reuter, má segja, að meginátökin í þessum orustu
þætti sjeu ekki byrjuð enu. Sandstormur tefði eða torveldaði hern-
aðaraðgerðir í gær. En líklegt er, að brátt hefjist ægilegur bardagi
i i vígvöllunum í sandauðninni, sem nú eru um 324 fermílur að flat-
armáli.
Nú, þegar herstyrkur Rommels sýnir sig að vera ölln meiri
en menn á tímabili bjuggust við, er vörn frjálsra Frakka í Bir
Iiakeim, sem stóðust árásir Rommels í 16 daga, talin ennþá frækL
legri, en víst, er að Rommel ætlaði jer að hafa hertekið þani!;
stað þ. 27. maí.
Sjerstaklega er þó frækileg
framganga jieirra rómuð, er þeir
brutust út úr vígstiiðvum sínúm,
náðu á sitt vald bráðabirgða:
ifangabúðum -Þjóðverja og gátu
frelsað 1000 fangá, er Þjóðverjar
höfðu tekið hönáttm.
Átök í lofti haldá áfram þarna
suður frá áð heita iná myrkraúná
Ú inilli. Á föstudag'eyðiíögðu Bret-'
ar og S.-Afríkumenn 13 flugvjöl-;
ar Þjóðverja og sfeödduðn ^ auk'
þess margar, en sjálfir mistiT þéir 1
f) flugvjelaT'. Fjórir flugmannanna
h.|örguðust.
Brétár télja að Romiiicl múrii
ekki gera sjer grein fyi'ií' þvp
hvé míkill ljettir þeim s.je að því'"
iiú, að þeir hafa lagt járnbraut
langt vestur í evðimörkina og
geti þeir með Jtenni aflað sjer
meiri og skjótari aðdrátta eri þeir
áður hafa getað þegar til átaka
hefir komið.
Fjársofnun til tlug-
skúla Norðmanna
i Ameriku
Now York, 13. júní.
¥ 4ag var hafin peningasöfn-
*■ un til þess að flýta fyrir og
auka flugkenslu Norðmanna í
herbúðum þeirra í „Litla Nor-
egi“ í Canada.
Verður gerð gangskör að fjár
áöfnun þessari í kvöld um öll
Bandaríkin. Carl Sandburg, eitt
af frægustu skáldum Bandaríkj-
anna stendur fyrir söfnun þess-i
ari. Martha krónprinsessa hefir
og forgöngu í þessu. Hún kemur
fram í því tilefni í Camegie
Hall í New York.
Á söngskemtun Nprðurlanda-
þjóða, er haidin var á Long Is-
land vegna samskotann^t. var
sendiherra Dana i Bandaríkjun-
um, de Kaufmann, afhent ávís-
un á 32.000 krónur til frjálsra
Dana frá amerískum stuðnings-
mönnum. Afhenti sendiherrann
gjöf þessa ti) norsku söfnunar-
innar.
Sænsk-ameríska fjelagið í
New York hefir byrjað að safna
til frjálsra Norðmanna. Á sú
söfnun að nfema kr. 1.950.000.
Sagði einn f jelagsmanna að
gjöf þessi væri til að sýna hvern
ig hugur Svía væri, með Norð-
mönnum og öilum norskum
Ameríkumönnum.

Svíar vita hvað
þeirra bíður
.Gestapo' hamast
i Paris
London í gær.
eynilögreglan þýska hefir nú
byrjað mikilsháttar aðgerð
París, til þess að bæla niður
með öllu þann mótþróa, sem Þjóð-
verjum hefir verið sýndur þar í
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
ir í
Sænska blaðið Göteborg Han-
dels og Sjöfarststidning birti
þ, 9. júní grein um horfuruar í
heiminum.
í niðurlagi greinarinnar segir
svo:
Markmið Breta og bandamanna ,
þeirra er að vinna í samræmi við
Atlantshafssáttmálann, þann er
þeir gerðu RooseVelt forseti og
Churchill, er þeir hittust í fyrra
sumar. En þai er stefnan mÖrkuð,
að vinna skuli að frelsi og sjálf-
stæði þjóðanna.
En stefna Þjóðverja er að end-
urskipuleggja Evrópu, og koma
öllum þjóðum hennar undir járn-
hæl Nazismans. En litlu þjóðirnar
ætla Nazistar að þurka út.
Ef Bretar og bandamenn þeirra
ganga með sigur af hólmi, er
frelsi og sjálfstæði Svíþjóðar
trvgt.
En ef Þ.jóðverjar sigruðu, þá
væri úti um sjálfstæði Svía, þeir
hyrfu þá úr sögunni sem sjálf-
stæð þjóð, eins og aðrar fámennar
þjóðir.