Morgunblaðið - 14.06.1942, Blaðsíða 5

iSunnudaffur 14. júní 1942.
jplorgiml)!a&i&
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Rltstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgt5arm.).
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiösla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
innanlandjj, kr. 4,60 utanlands.
í lausasölu: 25 aura eintakib,
30 aura meC Lesbök.
Áskriftargjald: kr. 4,00 á mánubi
Reykjauíkurbrjef
■ V
13. júní
Þeir eru ánægðir!
'jpv EIE hæla sjer mikið af skipn-
lagi mjólkursölnnnar hjer
í bænum, Framsóknarmenn. Og
4>eir segja hændum, að þetta a-
gæta skipulag inegi ekki breytast;
það verði að standa, hvað sem
tautar.
En hvað er það, sem þeir hafa
til að gorta af? Jú, neyslumjólkin
lil innlendra neytenda stendur að
'Iieita má nákvæmlega í stað. Hún
■eykst ekkert, þrátt fyrir það, að
neyslan er ekki nema þriðjungur
;af því, sem hún ætti að vera, ef
vel væri.
Þetta er skipulagið, sem þeir
Framsóknarmenn eru að lofa og
vegsarna og enga breytingu má
gera á!
★
Nei, sannleikurinn er sá, að
mjólkurskipulagið, undir stjórn
Egils í Sigtúnum og Sveinbjarnar
fklerks er í svo herfilegu ólagi, að
ekkert annað en hrun bíður land-
búnaðarins hjer á Suðurlandi, ef
• ekki tekst að koma þar á gagn-
gerðum umhótum. Þótt afkoman
:sje sæmileg hjá bændum austan
fjalls nú í augnablikinu, er ekk-
• ert við það að miða. Þar koma
. alt aðrar ástæður til greina.
Eða hvernig halda menn að af-
koman hjá bændum á Suðurlands-
undirlendi væri nú, ef tveir þriðju
hlutar mjólkurinnar færi í vinslu,
■ eins og var altaf áður en setu-
Jiðið kom? Og hvernig halda menn
,að afkoman verði, þegar skipulag-
ið kemst í slnn gamla og rótgróna
farveg aftur?
Það er fávitahjal að segja, að
engar umbætur þurfi að gera á
mjólkursölunni. Þegar mjólkur-
neysl an hefír þrefaldast, þá má
'fara, áð tala um árangur af skipu-
lagimt. Fyr ekki.
En slíkur árangur næst ekki,
■ meðan þeir Egill í Sigtúnum og
‘Sveinbjörn klerkur ráða yfir þess-
tum málum, mennirnir, sem teljij
aðalhlutverk sitt það, að vera í
sífeldum llldeilum við viðskifta-
menn sína. Hvaða verslunarfyr-
irtæki, sem þvrfti nauðsynlega að
útbreiða vöru sína, myndi. haga
:sjer þamíig ?
Bændur eiga sjálfir að taka
Mjólkursamsöluna í sínar hendur.
Og þeir eiga að setja yfir hana
menn, sem háfa vilja og vit til
’þess að ger^t það sem gera þarf:
Yanda vöruna sem best og gera
hana vinsæla hjá kaupendum.
Ef slíkir menn stýrðu Mjólkur-
samsöluniii, myndi neyslan rnarg-
, faldast. Og það yrði gróði fram-
, leiðenda, bænda. Tækist að þre-
falda mjólkumeysluna í Beykja-
vík, á venjulegum tímum, þá væri
’framleiðendum borgið; Og þetta
á að tákast, ef pólitískir spá-
kaupmenn fá ekki að ráða^þess-
inn málum 'í framtíðinni.
Framsóknarstefnan.
W J ramboðsfundir eru nú að
hefjast víða í kjördæmum
landsins. Fram til þessa hefir
kosningaundirbúningurinn að
miklu leyti farið fram utan funda.'
Þeir tveir þingmenn Bang-
æinga, Sveinbjörn Högnason og
Helgi Jónasson hjeldu einskonar
kveðjuhátíð á Stórólfshvoli, áður
en Breiðabólstaðarklerkur fór
austur í Skaftafellssýslu.
Þar var það, sem Egill kaup-
fjelagsstjóri Thorarensen boðaði
hina nýjn stjórnarskrárstefnu
þeirra , Framsóknarmanna, en
meginkjarni hennar, að því er Eg*
ill sagði, er sá, að banna skuli
Sjálfstæðisflokknum að hafa fram
bjóðendur í kjöri í sveitum lands-
ins.
Á þetta stig er þá pólitískur
þroski Framsóknarflokksins kom-
inn árið 1942. Er það ekki Fram-
sóknarflokkurinn, sem hefir talið
sig vera kjörinn fulltrúa íslenskr-
ar bændamenningar, fram yfir
aðra flokka í landinu? Hinar þús-
und ára gömlu frelsishugsjónir
hafa nú tekið á sig þessa mynd í
heilabúi þeirra Tímamanna. Má
segja að Egill kaupfjelagsstjóri
liafi gert góða ferð að Stórólfs-
hvoli að þessu sinni. Því það er
ekki víst, að aðrir flokksmenu
hans hefðu verið honum jafn op-
inskáir, svona rjett fyrir kosning-
arnar.
Reykj avíkurvaldið.
Um rökfimi þeirra Framsókn-
manna í kosningaundirbún-
ingnum að þessu sinni berast hin-
ar furðulegustu frjettir. T. d.
klifa áróðursmenn þeirra sífelt á
því, að með því að kjósa Sjálf-
stæðismenn á þingið sje verið að
efla Reykjavíkurvaldið. En þeir
munu vera á annan tug frambjóð-
endurnir, sem Framsókn sendir út
um sveitir landsins að þessu sinni,
og búsettir eru í Reykjavík, en
margt af því menn, sem ekki
fá lykt af mold og gróðri, nema
rjett þegar þeir skreppa á kjós-
endafundi.
Enn stagast þeir Framsóknar-
menn á róginum milli Reykjavík-
ur og annara landshluta. I Reykja
vík eiga að vera bygð altof mörg
hús, og sum þeirra stór. T. d.
hafði Húnvetningur einn nýlega
talið það Sjálfstæðisflokknum til
foráttu, að hann væ'ri of hlvntur
Iláskólanum, hefði gengist fyrir
því, að ýfir'hann var bygt.
Þarna fór hann „út af línunni“.
Því formaðúr flokksins hefir ný-
lega skrifað• langhund einn um að
hann hafi verið forgöngumaður
Háskólabyggingarinnar. Ræðar-
inn á Framsóknarskútunni þar
nyrðra hefir ruglast í ríminu.
Formaður flokks hans er á móti
háskólamentun, sjermentun og
,.langskólagengnum“ mönnum. E:i
hvort það er haldgóð stefna fyrir
stjórnmálaflokk, að berjast gegn
vísindum og menningarstarfi
l'innar upprennandi kynslóðar,
]>að munu þeir Framsóknarmenn
læra á næstu árum.
Fokið í skjólin.
að er engin furða, þó Fram-
sóknarmenn, sem þessa dag-
ana ganga bæja á milli í sveitum
landsins, til þess að reyna að
sannfæra menn um yfirburði
Framsóknarflokksins, og ;,rjett“
hans til forrjettinda í stjórnmál-
um landsins, eigi oft erfitt með
að koma fyrir sig orði. Verkin
hafa lengi verið látin tala um vel-
gerðir Framsóknarflokksins gagn-
vart sveitunum. Ekki svo að
skilja, að forkólfar Framsókrtar-
flokksins á undanförnum árum
hafi ekki viljað vinna sveitum og
landbúnaði gagn. Um það efast
fæstir. En þá hefir vantað til þess
framsýni, heilindi og þekkingu.
Illu heilli, fyrir þjóðina, hafa þeir
verið mestn ráðandi í landbúnað-
armálunum. Og hver er útkoman?
Sífeldur fólksstraumur úr sveit-
unum, ekki síst til Reykjavíkur,
af því að ekki hefir tekist að búa
svo í haginn fyrir ungu kynslóð
sveitanna, að hún treysti sjer til
að skapa sjer þar framtíð.
Unga fólkið fer í skóla. Það
vantar ekki. En enginn af skól-
um þeim, er Framsóknarmeuu
hafa staðið að, hefir megnað að
vinna gegn flóttanum frá bú
skapnum. Þannig eru uppeldis-
áhrif hinna svonefndu „bænda-
vina“.
Og hvert er uppbyggingarstarf
Framsóknarflokksins í sveitunum ?
Hafa nýbýlin lánast það vel, að
á þeim sje byggjandi trygg fram-
tíð? Hefir flokkurinn stutt rækt-
unarmálin, sem vera ber? Hefír
ekki' verið reynt að svifta jarð-
ræktarbændnr fullum eignarrjetti
á jörðunmn, með 17. grein jarð-
ræktarlaganna ? Og hver eru á-
tökin, sem bændaforysta Fram-
sóknarfl.okksins hefir sýnt í fjár-
pestamálunum? Þar hefir Tíminn
verið skeleggur í alsendis einu, að
skamma vísindamenn okkar fyrir
að vita hvaða pestir það eru, sem
stjórnmálaskúmar Framsóknar,
eins og Karakúl-Páll Zophónías-
son, hafa útvegað til landsins. Eu
sú vitneskja hefir orðið til þess,
að við höfum getað komið sauð-
fjárafurðunmn í verð, þrátt fyrir
pestirnar.
Svona er búnaðarsaga Fram-
sóknarflokksins. Kjaftæði, fálm,
mistök og blekkingar. Og- nú er
Pálmi Einarsson sendur vestur í
Dali með þau skilaboð, að liann
ætli að bjarga ræktunarmálum
sveitanna, me’ð því að afnema
jarðrán 17. greinarinnar. En
hvorki þeir Dalamenn nje aðrir
bændum landsins miuiu standa
með pálmann í höndunum í
ræktunarmálunum, fyr en vald
Framsóknar yfir Jarðræktarlög-
unum er brotið á hak aftur,
Þ
Það sem koma skal.
iótt róstusamt sje nú í
stjórnmálunum, þá verður
maður að treysta því, að augu
fjöldans opnist betur en nokkru
sinni áður fyrir ótvíræðum yfir-
burðum Sjálfstæðisflokksins til
stjórnarforystu í landinit fr.'i
mörgum hliðum skoðað“.
Þannig kemst norðlenskur hóndi
að orði í brjefi til blaðsins nú á
dögunum.
Nú má segja, að við kosning-
arnar 5. júlí hagi kjósendur at-
kvæðum sínum fyrst og fremst
eftir því, hvernig þeir vilja að
stjórnarskrármálinu reiði af.
Hv.ort menn vilja framvegis búa
við einhliða yfirgang og sjerrjett-
indi Framsóknarflokksins, sem
leiðir til áframhaldandi ókyrðar
og glvmdroða í stjórnmálum lands-
ins, ellegar menn vilja rjettlát
kosningalög, er koma jöfnuði á
meðal landsmanna.
En þegar litið er lengra fram í
tímann, hugleiða menn, eins og
áminstur brjefritari, yfirburði
Sjálfstæðisflokksins, sem best
verður lýst í einu orði með því,
að Sjálfstæðisflokkurinn er flokk-
ur alþjóðar.
Stjettaflokkarnir geta sífelt
skákað í því skjóli, að Sjálfstæð-
isflokkurinn haldi ekki fram ein-
hliða sjónarmiðum þeirra. Og það
ei rjett. En enginn annar stjórn-
málaflokkur á Islandi hefir tekið
upp þá þjóðholln stefnu, að sam-
eina til sameiginlegra heill.a verka
menn og vinnuveitendur, kaup-
staða- og sveitamenn, í sterkt lír-
rænt þjóðfjelag, þar sem þær við-
skiftastefnur fái best olnbogarúm,
sem eru þess megnugar að veita
almenningi best kjör.
Fyrir þá, sem vinna erfiðis-
vinnu, er það lífsskilyrði, að at-
vinnuvegirnir fái að blómgast, og
í skjóli blómlegra atvinnuvega fái
verkalýður landsins skilyrði til að
lifa sjálfstæðu menningarlífi. Og
það er heimska, eða annað verra,
að halda því fram, að kaupstaða-
menn geti ekki átt samleið með
sveitamönnum í stjórnmálnm sem
atvinnumálum. Því sveitunum er
hest borgið ef vel árar við sjó-
inn. En kaupstöðunum vegnar
best, ef þeir, sem liafa yöldin í
málefnum landbúnaðar, verða þess
megnugir að skapa npprennandi
kynslóð sveitanna framtíð við
ræktun og búskap.
Það er þetta, alhliða framtíðar-
starf, er bíður Sjálfstæðisflokks-
ins.
„Hreyfing‘‘.
* öldinni sem leið, og nokkuð
fram á þá 20. var það föst
venja okkar íslendinga að taka
altaf upp nýjungar, sem ruddu
sjer til rúms í heiminum, allmörg-
um árum á eftir öðrum þjóðum.
Með þeim miklu samböndum
sem við nú höfum við umheim-
iim,» hafa menn haldið, að þessi
siður seinlætis og einangrunar
myndi hverfa úr sögunni.
En það lifif léngi í kolunum.
Hjer í Reykjavík hafa verið
mynduð einskonar drög að stjóru-
málaflokki, sem mælt er að eigi
að kenna sig við ,,þjóðveldi“.
Lengi vel var stefna þeirra
nokkuð á reiki. En nú undir kosn-
ingar hafa þeir hert upp hugann
og sagt til sín, eins og Sigtúna
Egill á Stórólfshvoli. Stefnan er,
að afnema flokka og flokkapóli-
tík og mynda „sterka stjórn“.
Greinilegar þarf ekki af5 taka til
orða, svo tilfshárin komi í ljós
undan sauðargærunni. Það á að
taka völdin af þjóðinni, flokkun-
um, og mvnda sterka stjórn upn
á Naziíta-vísu.
Utan um þetta lítið frumlega
,,prógram“ hafa safnast menn úr
öllum flokkum. En áhrifamestu
mennirnir í þessu flokkakamsulli
eru úr Framsóknarflokknum, þar
er Jónas Þorbergsson útvarps
stjóri efstur á blaði, eins og marka
má af því, að þessir „hristings-
menn“ gefa ekki svo út blaðsnep-
il, að ekki sje þáð hátíðlega til-
kynt í Ríkisútvarpinu.
Menn, sem hafa verið opinslcáir
um aðdáun sína á Nazisma, eru
ekki látnir koma fram í þessarí
nýju „hreyfingu“, en eru lokaðir
inni, eins og óhreinu börnin henn-
ar Evu, og verða svo fram yfir
kosningar.
Á eftir tímannm.
Samtíuingur sá, er kallar sig
Þjóðveldismenn, hefir sýni-
lega ekki veitt því eftirtekt, að
ofbeldisstefna hins harðsvíraða
Nazisma er ekki beinlínis sigur-
vænleg í heiminum. Sá tíini er lið-
inn. Stefnan, sem innleitt hefir
siðlausa morðöld á meginlandi' Ev-
rópu, hefir fengið sinn dauðadóm,
þó emi haldi hún völdum í bráð.
Það er vel hægt að búa til sak-
levsislega stefnuskrá, um flokks-
lausa „sterka“ stjórn, alveg eins
og hinir þýsku „föðurlandsvinir**
sömdu fyrir nokkrum árum, og
steyptu síðan álfunni út í blóðug-
ustu styrjöid sögunnar. En það
þarf ákaflega mikiun barnaskap
til þess að halda,,. að sú stefna,
sem hefir leitt af sjer þær stór-
feldustu hörmungar, er nú liggja
sem mara á flestum þjóðum álf-
unnar, fái byr hjer á landi. Að
vísu höfum við íslendingar oft
.verið seinir að átta okkur á aug-
Ijósum hlutum. En svo vitlaus er
alþýða manna ekki, að hún vilji
fitja upp á Nazisma hjer á landi,
eftir.þann lærdóm, sem heimnrirm
hefir fengið, og fær daglega nm
afleiðingar þeirrar stjórnmála-
stefnu.
Það skyldi vera, að einhverjum
fyndist sá ljómi stafa af stjórn-
málamanninum Jónasi Þorbergs-
svni, að birtaii af honum nægði
til þess að lýsa upp skugga hins
svarta Nazisma-afturhalds og
hryðjuvgrkanna, sem útvarpið
daglega fræðir þjóðina um.
Þessi kvöldstjarna Nazismans
niun aldrei fá nein ájirif á stjóra-
mál þjóðarinnar. Hún getur skap-
að dálítil leiðindi — fyrst og
fremst fyrir mennina sem lenda
í þessari naglasúpu útvarpsstjór-
ans. \%
Vinnustöövunin hið
Eimskip atljett
Seint á föstudagskvöld kom 8
manna nefnd verkamanna.á
fund Guðmundar Yilhjálmssonar
framkvæmdastjóra Eimskipafje-
lagsins og lagði fyrir hann nokkr-
ar óskir verkamanna um kjara-
bætur við skipavinnuna.
Guðmundur Vilhjálmsson tók
við málaleitun þessari, til þess að
hera hana fram við stjórn Eim-
skipafjelagsins naistu daga.
Er þess að vænta, að sá mis-
skilningur eða misklíð, sem hjer
hefir átt sjer stað, geti jafnast
að fullu, svo að afgreiðsla skip-
anna geti gengið hindrunarlaust.
Sjálfstæðismenn! Listi ykkar í
Reykjavík er D.-Iisti.
(