Morgunblaðið - 08.07.1942, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 8. júlí 1942.
MORGUNBLAÐIÐ
Kosningarnar:
Framsókn fær
ekki
stöðvunarvald
Otalið í fimm
kjördæmum
Igær fór fram talning atkvæða í 10 kjördæmum,
en úrslit voru ekki komin úr tveim þeirra, er
blaðið fór í prentun í gærkvöldi. í þeim 20
kjördæmum, sem lokið er nú talningu í, er atkvæðamagn
og þingfulltrúatala flokkanna þannig:
Sjálfstæðisflokkur 19.235 atkvæði 9 þingmenn
Framsóknarflokkur 10.390 atkvæði 12 þingmenn
Kommúnistar . 7.873 atkvæði 2 þingmenn
Alþýðuflokkur 7.462 atkvæði 5 þingmenn
ð
Bandarikjamenn líta
með alúð, velvild og
r
skilningi á Islandsmál
Avarp Thor Thors sendiherra
Igær var liðið ár síðan fyrsta herdeild Banda-
ríkjamanna kom til fslands. í tilefni að .þessu
fór fram útvarpsathöfn í Boston. Þar flutti
Thor Thors eftirfarandi ávarp.
„f dag, fyrir ári síðan komu amerískir hermenn til fslands
til að taka að sjer vernd landsins. Enginn íslendingur var þá í
vafa um, að þýðingarmikill atburður væri að ske. Hið liðna ár
hefir sýnt, að hjer var um sögulegan merkisviðburð að ræða.
Komandi ár mun sýna glögglega hversu þýðingarmikill atburð-
urinn var fyrir örlög og velfarnað landsins, ef til vill um álla
framtíð.
Eldsvoði
i Háskólanum
Eldur kom upp í háskólanum
í gærdag á fjórða tímanum.
Urðu nokkrar skemdir í gangi á
efstu hæð. Brann þar kork á gang
inum og málning á veggjum, rúð-
ur sprungu í gluggum. Eldurinn
kviknaði úr frá bensíni, en verið
var að gera ganga hreina með því.
TJndanfarna daga hafa tVeir
menn unnið að hreingerningum í
háskólanum. í gær voru þeir að
vinna á efstu hæðinni, þar sem
Mentaskólinn hafði húsnæði í vet-
ur. Gangar eru korklagðir og var
korkið þvegið með bensíni. Um kl.
3 höfðu þeir fjelagar nær lokið
við að þvo ganginn og fóru inn í
kenslustofu til að drekka kaffi.
kveiktu, þeir sjer þar í sígarettum.
Er þeir komu út í ganginn aftur,
var hann eitt eldhaf.
Þeir fjelagar hlupu niður til að
leita að slökkvitæki og kalla á
slökkviliðið. Þeir lokuðu gang-
inum á eftir sjer. Ekki fundu þeir
nein slökkvitæki, en er þeir komu
upp aftur, var eldurinn að mestu
kafnaður vegna þess að revkur
hafði myndast svo mikill í gang-
inum og slökt eldinn.
Hafði brunnið það, sem brunnið
gat í ganginum, en það var kork
ið á ganginum og málningin á
veggjiinum. Stór gluggi er á norð
ur hlið hússins. Þar sprungu
flestar rúður.
Síld úti fyrir
Norðurlandi
Siglufjörður í gær.
T dag klukkan 15.30 kom m,s.
* Gunnhjörn til Siglufjarðar
með fullfermi síldar.
Síldina fjekk hann á Eyja-
firði í morgun. Mörg skip voru
þá á Eyjafirði, og höfðu sum
þeirra fengið síld, þó ekki væru
þau búin að fullferma, þegar
Gunnbjörn lagði af stað til Siglu-
fjarðar. Veðrið er nú stilt og skip
öll að fara út til veiða.
Verkamenn i bsjar-
vinnunni
Verkamenn er vinna í bæjar-
vinnunni hafa sent bæjarráði
bjef, þar sem þeir fara fram á,
að fyrir vinnu frá kl. 7 að morgni
til kl. 6 að kvöldi fái þeir greitt
12 klst. kaup og sje reiknað eft-
irvinnukaup tvær klukkustund-
irnar.
Mál þetta verður lagt fyrir
bæjarráð á föstudag.
í gær var einnig talið í Suður-
Múlasýslu og Barðastrandasýslu,
en úrslit voru ekki komin þaðan,
er blaðið fór í prentun.
Úrslit í öðrum kjördæmum í
gær urðu þessi:
SNÆFELLSNESSÝSLA
Þar var Bjarni Bjamason kos
inn (F) með 644 atkv.; Gunn-
ar Thoroddsen (S) hlaut 578
atkv., Ólafur Friðriksson (A)
158, Guðmundur Vigfússon
(K) 60, Alexander Guðmunds-
son (U) 23. — Auðir og ógild-
ir 37. — Á kjörskrá voru 1838.
Hjer tapaði Sjálfstæðisflokk-
urinn þingsæti til Framsóknar-
flokksins.
1937 voru úrslitin þessi: Thor
Thors (S) 752, Þórir Steinþórs-
son (F) 433, Kristján Guð-
mundsson (A) 222, Eiríkur Al-
bertsson (B) 65.
DALASÝSLA.
Þar var kosinn Þorsteinn
Þorsteinsson (S) með 357 atkv.;
Pálmi Einarsson (F) hlaut 307
atkv., Jóhannes úr Kötlum (K)
33, Gunnar Stefánsson
Á kjörskrá voru 866.
1937 voru úrslitin þessi:
Þorsteinn Briem (B) 402, Hilm-
’ar Stefánsson (F) 321, Alex-
ander Guðmundsson (A) 16,
Jón Sívertsen (U) 2.
VESTUR-ÍSAFJARÐAR-
SÝSLA.
Þar var kosinn Ásgeir Ás-
geirsson (A) með 460 atkv.•
Halldór Kristjánsson (F) hlaut
345 atkv., Bárður Jakobsson
(S) 197; landlisti (K) 10. —
Auðir seðlar 6, ógildir 4. — Á
kjörskrá voru 1292.
1937 voru úrslitin þessi: Ásg.
Ásgeirsson (U) 497, Gunnar
Thoroddsen (S) 411, Jón Ey-
þórsson (F) 255.
STRANDASÝSLA.
Þar var kosinn Hermann
Jónasson (F) með 524 atkv.;
Pjetur Guðmundsson (S) hlaut
210 atkv., Björn Kristjánsson
(K) 58.
Á kjörskrá voru 1124.
1937 voru úrslitin þessi: Her-
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU
Síöustu triettlr hl. 2,30 i nótt,
Úrslit í Barða-
strandarsýslu:
Gísli Jónsson 610
Steingr. Steinþórss. 533
Helgi Hannesson 126
Albert Guðm.son 83
Valur vann
seinni leikinn
á Akureyri
Akureyri, þriðjudag.
alur vann seinni leik sinn á
Akureyri með 4 mörkum
gegn 2, á mánudagskvöld.
Akureyringar voru í sókn fyrri'
hálfleik og skoruðu 3 mörk (eitt
ógilt, rangstaða). Hálfleikurinn
endaði því með 2 gegn 0 fyrir
.Akureyringa.
Eftir leikhlje mátti ekki inilli
en er á leið, setti
úr vítaspyrnu ög
fljótt á eftir. Náði
Valur nú góðum samleik og hraða
og skoraði tvö mörk til viðbótar
(Magnús og Eliert), er stutt var
til leiksloka.
Dómari var Guðjón Einarsson.
Vöilurinn var nú þur.
Stjörnarskrárnefnd
sest á rðkstúla
Stjórnarskrárnefnd er nú í
þann veginn að setjast á
rökstóla á ný, en hún á að und-
irbúa lýðveldisstjórnarskrána, sem
lögð verður nú fyrir þingið í sum-
ar.
Þessir eiga sæti í stjórnarskrár-
nefnd: Gísli Sveinsson, Bjarni
Benediktsson, Hermann Jónasson,
Jónas Jónsson og Stefán Jóh.
Stefánsson. Ekki mun enn ráðið
hvenær þingið verður kvatt sam
an. Sennilega verður það kring
um mánaðamótin næstu.
Xslendingar rnuna glöggt
hvernig þetta bar að. Islensku
ríkisstjórninni var skýrt frá því,
að flytja yrði breska herinn burt
af íslandi, þar sem hans væri
þörf annarsstaðar. Bretar lögðu
áherslu á, hve nauðsynlegt væri,
að vernda Island vel. Um sama
leyti varð kunnugt, að Banda-
ríkin vildu taka að sjer vernd
íandsins, með því skilyrði þó, að
það væri samkvæmt ósk ríkis-
stjórnar íslands.
Islendingar vilja vera einir 1
sínu landi og það hafa þeir allt
af viljað. En samt skildist þeim,
að þessi styrjöld er barátta um
heimsyfirráðin og að engin þjóð,
sem lifir í landi, sem er á hem-
aðarslóðum getur lifað einangr-
uð í skjóli hlutleysis.
Það var bersýnilegt, að Is-
land var nú, meir en nokkru
sinni fyrr,. á krossgötum milli
meginlandanna og að átök
hernaðarþjóðanna hlutu fyrr
eða síðar að berast til Islands,
ef það væri ekki nægilega var-
íð.
★
Þá voru Bandaríkin voldug-
asta lýðræðisríki veraldarinnar,
ekki farin í stríðið. Ríkisstjórn
íslands ályktaði þá rjettilega,
að vegna þess það væri 1 sam-
ræmi við mikilvægr íslands fyr-
ir Bandaríkin, að þau tækju að
sjer að vernda það. Samkomu-
lag varð með stærsta lýðveldinu
og minnsta lýðræðisríkinu. Það
samkomulag tengdi saman
hagsmuni þeirra og markaði af-
stöðu þeirra innbyrðis.
ísland samþykkti, að Banda-
ríkin tækju að sjer vernd þess.
Bandaríkin gerðu þetta, fyrst og
fremst til þess að vernda sig
sjálf, til þess að vernda Vestur-
hvel jarðar og til þess að vernda
sjóleiðina til Bretlands og ann-
arra Bandamanna í Evrópu. —
Bandaríkin samþykktu þannig
að nota aðstöðu sína á fslandi
til þess að þau gætu sjálf verið
örugg.
Islenska stjórnin setti viss
skilyrði viðvíkjandi afnotum
landsins. Það kemur þar berlega
í ljós að samningurinn af hálfu
íslendinga var undirbúinn með
skynsemi og festu. Það er mjer
hin mesta ánægja, að jeg gat
framh. á sjöttu síðu
Vjer hy llum elsta
lýðrsðlsrlkl
helmsins
Ræða aðstoðarutan-
ríkisráðherra
Bandaríkjanna
0
V gær var útvarpað frá útvarps-
* stöðinni í Boston dagskrá,
sem beint var til íslands og end-
urvarpað hjer, í tilefni af því, að
eitt ár var liðið frá því að amer-
ískir hermenn komu til landsins.
Dagskráin hófst með því að
María Markan söng þjóðsönginn.
Þá flutti Thor Thors, sendiherra
Íslands í Washington, ávarp til
íslensku þjóðarinnar og mælti á
íslenska tungu. Er ávarp hans
birt á öðrum stað í blaðinu. Síðan
flutti varautanríkisráðherra
Bandaríkjanna, Adolph Berle,
ræðu. Dagskránni lauk með því
að María Markan söng þjóðsöng
Bandaríkjamanna.
„VJER HYLLUM
Hjer fer á eftir ágrip af ræðu
Adolph Berle, aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna.
„Fyrir einu ári síðan stigu amer
ískir hermenn á land á íslandi, að
boði íslendinga sjálfra, og sam-
kvæmt samkomulagi, er þeir gerðu
með sjer, forseti Bandaríkjanna
og forsætisráðherra íslands. Vjer
Bandaríkjamenn hyllum í dag
elstu lýðræðisþjóð heimsins, og
vjer getum minst þess, með hverj-
um hætti Bandaríkin tóku að sjer
hervernd Íslands, en sú aðferð
mun nær eins dæmi í samskiftum
þjóðanna.
Það er arfleifð beggja þessara
þjóða, að unna frelsi og sjálf-
stæði. Vjer getum minst þess,
hvernig fór fyrir mörgum öðrum,
svo sem Norðmönnum. Og nú er
frelsið, sem vjer unnum, í hættu.
ísland var á leið ofbeldismann-
anna, sem hugðu á innrás í Banda-
ríkin. Þeir ætluðu að leggja leið
sína um ísland, Grænland og Kan
(A) 13.1
sjá um stund,
Valur mark
annað til