Morgunblaðið - 23.01.1943, Blaðsíða 5

Laugardagur 23. jan 1943.
orgtmblaMd
Útget.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Pramkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Rltstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgTJar*.).
Auglýsingar: Árni óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiTSsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
ÁakTÍftargjald: kr. 6.00 á mánuM
innanlands, kr. 8.00 utanlands
í lausasölu: 40 aura eintakltt.
60 aura metS Lesbók.
Breytingar á nmferlliiiiii:
Nokkrir vegir gerðir að
aðalþjóðvegum
b
Hvenær koma
stóru máiin?
KKERT bólar enn á stór-
virkum aðgerðum ríkis-
stjórnarinnar í dýrtíðarmálunum.
Þau mál, sem stjórnin hefir til
þessa borið fram á Alþingi og
fengið samþykt, ber nánast að
skoða sem undirbúning hinna
, stærri aðgerða. Að vísu hefir
vísitalan lækkað um 9 atig. En
-sú lækkun á rót sína að rekja
til þess, að fáeinar neysluvönir
hafa verið lækkaðar í verði með
meðgjöf úr ríkissjóði. Það eitt
út íif fyrir sig er engin framtíð-
arlausn.
Eigi að fara út á þá braut,
að kaupa dýrtíðina niður með
framlögum úr ríkissjóði — og
e. t. v. verður ekki önnur leið
fær — þá er áreiðanlega hyggi-
iegast, að það sje gert með stór-
feldu átaki í eitt skifti-fyrir öll
og þá í beinu sambandi við aðr-
ar aðgerðir í dýrtíðarmálunum.
Alment munu menn sammála
Hm, að til þess að unt verði að
vinna bug á dýrtíðinni þurfi
allar stjettir þjóðfjelagsins að
færa fórnir.
Morgunbl. gæti hugsað sjer, að
þessar fórair yrðu með þessum
hætti eða svipuðum:
1. Aflað verði stórfeldra tekna
í dýrtiðarsjóð og þeir einir beri
byrðamar, sem mest hafa borið
úr býtum á undanfömum velti-
árum.
2. Allir launþegar, opinberir
starfsmenn og aðrir fallist á, að
• dýrtíðaruppbótin til þeirra verði
lækkuð að einhverjum hluta, t.
. d. 20%.
B. Verð innlendra neysluvara
lækki þegar í stað, fyrst með
meðgjöf úr dýrtíðarsjóði og síð
. an í samræmi við hina lækkuðu
• dýrtíð.
Væru þessar leiðir farnar, all-
ar í senn„ myndi nást stór á-
fangi í baráttunni gegn. dýr-
tíðinni. Hvort þetta nægði fyrir
sumaf gi'einir atvinnulífsins,
sem verst eru settar nú, verður
ekki sagt á þessu stigi. Ef ekki,
yrðu önnur úrræði að koma þar
til. En hitt er víst, að fyrir
heildina yrði þetta mikið bjarg-
ráð.
VEGNA mjög mikillar um-
ferSar um aðalvegina i
nágrenni Reyk,javíkur, og þar
sem slys eru orðin þar alltíð, hef
ir atvinnumálaráðuneytið ákveð
ið að nota ákvæði umferðalag-i
anna, til þess að ákveða, að
nokkrir þessara vega skuli telj-;
ast aðalbrautir.
Eru ákvæði um þetta í 7. gr.
umferðalaganna frá 1911 og
hljóða þannig:
Ráðherra, er fer með vega-.
mál, getur ákveðið, að fengnum
tillögum vegamálastjóra, að til-
teknir vegir skuli teljast aðal-
brautir, er njóti þess forrjettar,
að umferð bifreiða og annara
ökutækja frá vegum, er að þeim
liggja, skuli skilyrðislaust víkja
fyrir umferð aðalbrautar, eða
staðnæmast áður en sveigt er
inn á aðalbraut, ef þess er þörf.
Lögreglustjóri getur, að
fengnum tillögum bæjarstjórn-.
ar eða sveitarstjórnar, tekið
sömu ákvörðun um götur í kaup
stað eða kauptúni.
Skal jafnan setja upp sjer-i
stök merki við greind vega- og
gatnamót. Vegir þeir, sem á-t
Þeir, sem koma af Þingvalla-) lendir ábyrgðin lögum sam-.
vegi inn á vegamót Mosfells- kvæmt á þeim, sem ekur af
sveitarvegar, eiga að staðnæm- j hliðarvegi inn á aðalbraut, ef
ast eða víkja fyrir umferð um slys verður, vegna þess að hin
Mosfellssveitarveg.
Þar sem hætt er við, að menn
nýju ákvæði eru brotin,
Fyrirhugað er að setja upp
taki ekki eftir spjöldunum í j bráðleg’a f^amskoiiar leiðbein-i
myrkri eða geta ekki lesið það,; ingaspjöld við nokkrar aðal-i
sem á þau er málað, er áríðandi götur í Reykjavík og Hafnar-
að menn hafi jafnan í huga j firði og mun það auglýst síð-
þær reglur, sem hjer eru settar. ar.
Erlendis eru svipaðar að-< í þessu sambandi skal brýnt
gerðir einn þáttur í árangurs-! fyrir öllum gangandi mönnum
ríkri viðleitni yfirvaldanna til að nota gangstíginn, sem lagð
þess að draga úr umferðaslys-*
um, og er þess að vænta, að
sama reynsla verði einnig hjer.
Ákvæði þessi koma til fram-
kvæmda 1. febrúar, en fram að þenna
þeim tíma gilda hin almennu á-i
kvæði um varúð, en ekki for-
rjettar ákvæðin, enda þótt
spjöldin sje þegar sett upp
sumstaðar.
Þó að þessi breyting verði
gerð á umferðareglum, er
sjálfsagt, að þeir, sem um að-
........... _ , . , albraut fara, verði 'að sýna
kvæði þessi na til, verða þessir: . , , . , .
^ , ’ , , fylstu aðgæslu, hins vegar
Suourlandsbraut fra vega-i
mótum Laugarnesvegar að þeim
meðtöldúm, að Geithálsi, þó að
undanskildum vegamótum Mos-
felssveitar, sbr. 2. lið, niðurlag.
Mosfellssveitarvegur frá vega
mótum Suðurlandsbrautar inn-
an við Elliðaár að vegamótum
Þingvallavegar, að báðum vega
mótum meðtöldum. Um hin fyr
töldu vegamót helst forrjettur
Mosfelssveitarvegar óskertur,
en forrjettur Suðurtandsbraut-
ar fellur niður.
Hafnarfjarðarvegur frá vega
mótum Laufásvegar að vega-
mótum Norðurbrautar ofan við
Hafnarfjörð að báðum vega-
mótum meðtöldum.
Sjerstök merkisspjöld er nú
verið að setja upp við öll vega-;
mót inn á fyrgreindar aðal-
brautir á vinstri brún hliðarveg
ar spölkorn frá vegamótum.
Spjöld þessi eru fest á um
metir háa járnstöng og þannig
gerð:
Spjaldið er rjettur átthyrn-
ingur 5B cm. á hæð og breidd,
málað gult með svartri brún 2
cm. breiðri alt í kring. Á spjald
ið eru máluð með svörtum lit
orðin:
S T A N Z
S T O P .
Skal sjerstaklega vakin at-
hygli á, að á vegamótum Mos4
ur hefir verið meðfram Suður-*
landsbraut frá gatnamótum:
Höfðg,vegar inn að Háloga-t
landi. Umferð bifreiða um
vegarkafla er jafnvel
7000 á dag og yfir 600 á
klukkustund suma tíma dags.
Er því augljóst, hve feikna á-*
hætta það er fyrir aðra að fara
um akbrautina.
Það skal tekið fram, að ætl-,
ast er til, að bæði menn á reið-*
hjólum og með hestvagna noti
gangstíginn en ekki akbraut
ina.
Verðlagsfrumvarpið
rætt á Alþingi
Jón ívarsson ásakaður um óleyfi-
lega verðhækkun nauðsynja
F
RUMVARP stjórnarinnar
um verðlag kom á dag-
skrá neðri deildar Alþingis í
fyrradag.
Viðskiftamálaráðherra, Björn
Ölafsson reifaði málið og óskaði
eftir að þingið hraðaði af-í
greiðslu málsins, svo að verð-
lagseftirlitið, sem frv. ráðgerði,
verðlagseftirlitinu væri enn á
bótavant.
Einar Olgeirsson gerði þá
fyrirspurn til viðskiftamála-:
ráðherra, hvort stjórninni
hefði ekki verið kunnugt
um ákæruna á hendur Jóni
Ivarssyni, er hún skipaði hann
í Viðskiftaráðið, og ef ekki,
gæti komið sem fyrst til fram-|úvort hún mundi að fenginni
kvæmda.
Við umræður málsins kom
fram, að þingmenn töldu það
ekki marka nein ný spor. Starfs
svið Viðskiftaráðs í verðlags-
málum væri hið sama og starfs-
svið Dómnefndar - verðlags-
mjálum hefði verið. Verðlags-(
stjóri hefði ekkert sjerstakt
vald, en aðstaða hans svipuð
og aðstaða skrifstofustjóra
Dómnefndarinnar var áður.
Mundi mestu skifta um fram-
kvæmd málsins — og ylti þá
mjög á vali verðlagsstjóra. —
J því sambandi ljetu þingmenn
í ljósi vonbrigði út af skipun
Vitanlega yrði þessum ráð- fellssveitarvegar og Suðurlands
stöfunum að fylgja öflugt verð- brautar hefir verið feldur burt
lagseftirlit og er ríkisstjörnin forrjettur Suðurlandsbrautar.
nú að búa í haginn fyrir það., Var þar annaðhvort að fella nið
Einnig er nauðsynlegt, að safn- ur forrjett beggja brauta eða
að sje öruggum skýrslum um annarhvorrar, og var þessi kosV! manna i Viðskiftaráðið.
framleiðslukostnað landbúnaðar-1 ur tekinn bæði vegna þess, að Sjerstaklega spanst inn í um-
ins, svo að verðlag afui'ðanna, nú er yfirleitt meiri umferð um I ræðurnar skipun Jóns ívarsson-
sje ekki sett af handahófi. j Mosfellssveitarveg og vegna1 ar, kaupfjelagsstj., sem sagður
Að sjálfsögðu kæmu þessar bröttu brekkunnar ofan við1 var liggja undir ákæru fyrir
eða aðrar ráðstafanir gegn dýr- vegamótin, sem örðugt er að brot á verðfestingarlögum ríkis
tíðinni ekki að haldi, nema laun- staðnæmast í áður en farið er stjórnarinnar frá því, fyrir ára-
þegar sýndu þann þegnskap, að út á vegamótin, en þarna er mót. Hefði bæði kol og mat-
hækka ekki grunnkaup, enda mikil umferð og hætt við slys- vara hækkað í Kaupfjelagi
væri það banaráð við atvirvnu- um nema varlega sje fraið þó Austur-Skaftfellinga eftir ára
vegma.
vegirnir sjeu breiðir.
mót. Sýndi það ennfremur, að
vitneskju um hana, víkja hon
um aftur úr ráðinu
Viðskiftan^álaráðherra svar-
aði, að stjórninni hefði verið
als ókunnugt um slíka ákæru
á hendur Jóni, en ef slík ákæra
væri fram komin, sem rætt væri
um, mundi Jón ívarsson ekki
taka sæti í Viðskiftaráði, með-
an sjeð væri, hvort ásakanirnar
í hans garð væru á rökum reist-
ar.
Frumvarpinu var vísað til
nefndar.
Til Strandakirkju. S. S. 30 kr.,
gamalt áheit 5 kr., H. S. N. J.
50 kr., H. J. 30 kr», Jóhanna
Andrjesdóttir 13 kr., Dadda 10
kr„ N. N. 150 kr„ Þ. 3 kr„ G. S.
25 kr„ S. Ó. 50 kr„ N. N. 25.kr„
Stokkseyringur 5 kr„ N. N. 10
kr„ Önefndur 30 kr„ A. Þ. 20 kr„
E. J. Þ. 20 kr„ Gamalt áheit 10
kr„ Unnur 10 kr„ Gamalt áheit
10 kr„ G. Ó. 10 kr„ V. og G. 20
kr„ Á. 5 kr„ E. M. tvö áheit 20
kr„ S. S. 20 kr„ B. 5 kr„ S. T.
10 kr.
Fasteignaeig
endatjelsgið mót
mælir húsaleigie
Inimvaipinu
/
FRUMVARP það til húsa-
Ieígu, sem rfkisstjórnin
hefir lagt fyrir Alþingi, var rætt
í Fasteignaeigendafjel. Reykja-
víkur í fyrrakvöld. Var fund-
urinn fjöhnennur.
Samþykti fundurinn svohljóð-
andi ályktun.
„Fjölmennur fundur haldinn
í Fasteignaeigendafjel. Reykja-
víkur þann 21. jan. 1943, mót-
mælir kröftuglega frumvarpl
því til húsaleigu, er ríkisstjórn-
in hefir lagt fyrir yfirstand-
andi Alþingi.
Vítir fundurinn stórlega þær
aðfarir núverandi og fyrver-
andi ríkisstjórna og löggjafar-
valdsins, að ráðast á húseigend-
ur, eina allra þegna þjóðfjelags
ins, og svifta þá nær öllum um-
ráða- og ráðstöfunarrjetti yfir
lögmætum eignum þeirra.
Skorar því fundurinn 'k Al-
þingi, að fella umrætt frumvarp
eða gera ella á því eftirfarandi
breytingar:
1. að rýmka að verulegu
Ieyti ráðstöfunarrjett húseig-
enda yfir eignum þeirra.
2. að leyfa sanngjarna hækk
un á núgildandi húsaleigu eða
fella ella niður lögbundin út-
gjöld fasteigna, svo sem fast-
eignagjöld og fasteignaskatta.
3. að 2 af væntanlegum 5
nefndarmönnum húsaleigu-
nefnda verði skipaðir í nefnd-
ina samkvæmt tilnefningu fje-
lagsskapar húseigenda.
4. að allir húseigendur eigi
jafnan rjett til afnota og um-
ráða eigna sinna, án tillits til
þess hvenær þeir hafa eignast
þær.
5.að gefa húseigendum sjálf
um ætíð hæfilegan frest til að
ráðstafa húsnæði, er hann kann
að hafa laust til íbúðar fyrir inn
amhjeraðsfólk, áður en húsa-
leigunefnd heimilist að ráðstafa
slíku húsnæði.
6. að binda gildi leigumats
því skilyrði, að skoðun á hús-
næðinu fari jafnan fram áður
og að leigusala sje ætíð gefinn
kostur á að vera viðstadda slíka
skoðun.
7. að fella niður ákvæði
frumvarpsins um skömtun á hús
næði.
8. að binda gildi laganna
við eigi lengri tíma en til 1.
febrúar 1944.
Skorar fundurinn á stjórn
fjelagsins, að beita sjer af al-
efli fyrir því, að framangreind-
ar breytingar verði gerðar á
frumvarpinu og treystir stjórn-
inni til að kalla tafarlaust sam-#
an fund á ný í fjelaginu ef við-
unandi lausn fæst eigi á mál
þessi á yfirstandandi Alþingi“.
Leikfjelag Reykjavikur sýnir
Dansinn í Hruna annaö kvöld, og
hefst sala aðgöngumiða kl. 4
dag.