Morgunblaðið - 27.01.1944, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 27. janúar 1944'
Hæstirjettur dæmir í máli
Jóns ívarssonar
HÆSTIRJETTUR kvað í gær
upp dóm í málinu: Valdstjórn-
in g«gn Jóni Ivarssyni, fyrv.
kaupf j elagsst j óra.
Svo sem kunnugt er, var
Jón Ivarsson þáverandi kaup-
fjelagsstjóri í Höfn í Homa-
firði kærður fyrir brot á verð-
lagsákvæðum. Var sjerstökum
setudómara (Valdimar Stefáns
syni) falið að rannsaka þetta
mál og dæma í því. Hann
dæmdi J. í. til að greiða 1500
kr. sekt.
Hæstirjettur leit mildari aug
um á kæruatriðin. Hann lækk-
aði sektina niður í 400 kr.
Þar sem mikið var um þetta
mál rætt á sínum tíma, þykir
rjett að birta dóm Hæstarjeít-
ar í heilu lagi. Hann er cvo-
hljóðandi:
' Þegar lög nr. 99/19. des. 1942
og auglýsing sett samkvæmt
þeim sama dag komu til fram-
kvæmdar, voru í gildi ýmis á-
kvæði um hámarksverð á vör-
um og hámarksálagningu v'á
vörur, er sett höfðu verið af
dómnefnd í verðlagsmálum,
sbr. 5. gr. laga nr. 79/1942 og
ákvæði til bráðabirgða í þeim
lögum. I nefndri auglýsingu 19.
des. 1942 er lagt bann við því
að selja í heildsölu eða smá-
sölu á landi hjer nokkra vöru
innlenda eða erlenda við hærra
verði en lægst var á henni á
hverjum stað 18. des. 1942. Á-
kvæði þessi skyldu gilda til ög
með 28. febr. 1943.
Þá kom það í ljós, að verðlag
sömu vöru á sama verslunar-
stað þann 18. des. 1942 var
mishátt, og það á vörum, er
verðlagðar höfðu verið í sam-
ræmi við ákvæði dómnefndar í
verðlagsmálum. Þessu olli mis
jafn’t innkaupsverð. Virtist þá
dómnefndíhni hæpið að banna
verslunum að selja vörur* því
verði, sem dómnefndin hafði
é
áðui* ákveðið, og verslanir því
höfðu löglega á þær sett. Dóm-
nefndin lagði þetta mál fyrir
ríkisstjórnina, og varð það að
ráði, að ekki skyldi krafist
lækkunar vörúverðs fram yfir
áður auglýst þ^marksverð,
enda færi álagning eigi fram
úr leyfðu hámarki. Samkvæmt
þessu auglýsti dómnefndin 23.
des. 1942 hámarksákvæði þau,
er giltu fyrir 18. s. m. og lýsti
því jafnframt, að áður aug-
lýstar ákvarðanir um há-
marksálagningu skuli vera á-
fram í gildi. Þessar ákvarðan-
ir ríkisstjórnar og dómnefnd-
ar tilkynti Samband íslenskra
samvinnufjelága kærða í sím-
skeyti 31. des. 1942 og brjefi
2. jan. 1943.
Hefir nú verið lýst ákvörð-
unum verðlagsyfirvalds um
framkvæmd ákvæða auglýsing
arinnar frá 19. des. 1942, og
'sk^l þá vikið að einstökum
kæruatriðum.
1. Kolin. Svo sem í hjeraðs-
dómi segir, keypti kærði fyrir
hönd Kaupfjelags Austur-
Skaftfellinga 62 smálestir af
kolum frá Norðfirði. Var upp-
skipun kolanna á Hornafirði
lokið 12. jan. 1943, og reynd-
ist kostnaðarverð þeirra, kom-
inna í hús þar, kr. 242.32 hver
Lækkaði sektina
niður í 400 kr.
smálest. Kaupfjelagið átti fyr-
ir um 30 smálestir af kolum,
en það hafði fyrir 18. des. 1942
selt kolasmálest hverja á 175
krónur. Kærði verðlagði nú
nýju og gömlu kolín sameig-
inlega á 220 krónur smálestina
og hjelt þeim í því verði til 20.
ian. 1943. Seldist af kplabirgð-
unum á timabilinu frá 13.--20.
janúar 9425 kg. til 39 kaup-
enda. Á þessum tíma hafði
kærður gert ítrekaðar tilraun-
ir til þess að fá samþykki dóm-
nefndar og ríkisstjórnar til
þess að selja kolin kostnaðar-
verði eða vilyrði ríkisstjórnar
um bætur úr ríkissjóði, ef kol-
in væru seld fyrir 175 kr. smá-
lestin. Hvorugu þessu fjekk
hann framgengt'. Tók hann þá
þann 20. janúar það ráð að
lækka verð kolanna niður í
175 krónur smálestina og end-
urgreiða verðmuninn þeim, er
keypt höfðu kolin hærra verð-
inu. Er þeirri endurgreiðslu
talið lokið. Sala kolanna 13.—
19. jan. við því verði, er að
framan greinir, varðaði að vísu
við auglýsingu nr. 100/1942,
en þar sem málinu var svo
háttað, sem áður er lýst, og of-
goldið kolaverð hefir verið
endurgreitt samkvæmt ákvörð
un kærða, er hann tók af sjálfs
dáðum og áður en hann fjekk
vitneskju um kæruna á hend-
ur sjer, þá þykir refsing fyrir
þann verknað, er hjer greinir,
eiga að falla niður samkvæmt
8. tölulið og síðustu málsgr. 74.
gr. laga nr. 19/1940.
2. Kornvörur og sykur. Hjer
verður að greina á milli tvenns
konar vöru:
a) Fyrst kemur til athugun-
ar vara, er kærði fjekk 1 nóv-
ember 1942, verðlagði í des. s.
á. og seldi ekki fyr en eftir 12.
jan. 1943. Verð vöru þessarar
var hærra en ve'rð sömu vöru-
tegunda hafði verið í Kaup-
fjelagi Austur-Skaftfedlinga
18. des. 1942. Hins vegar var
gætt hámarksverðs þess og
hámarksálagningar, «r greindi
í auglýsingu dómnefndar 23.
des. 1942 og öðrum ákvörðun-
um hennar. Hækkunin verður
að vísu ekki samþýdd ákvæð-
um auglýsingar nr. 100/1942,
en þar sem þetta frávik var
reist á ákvörðunum verðlags-
yfirvalda, eins og áður segir,
þykir rjett að ákveða samkv.
3. töhrlið og síðustu málsgr. 74.
gr. laga nr. 19/1940 að refsing
kærða fyrir þetta falli niður.
] að saman, enda í sams konar
jumbúðum. Voru vörur þessar
■ síðan seldar jöfnum höndum
I við hærra verði en sams konar
. vörur voru seldar þar 18. des.
II 942. Kærði kveðst hafa ætlað
að selja fyrst við hækkaða verð
inu vörumagn, er svaraði til
nýju birgðanna, en lækka síð-
[ an verð á vöru þeirri, er þá
t yrði eftir, niður í verðlag það,
sem á sams konar vöru var 18.
des. 1942. Sala af eldri vöru-
birgðunum, eins og að framan
'greinir, er brot á ákvæðum
auglýsingar nr. 100/1942, og
ákvarðanir verðlagsyfirvalds,
er kærði fjekk vitneskju um í
símskeyti og brjefi Sambands
ísl. samvinnufjelaga, veittu
honum ekki ástæðu til að ætla,
að þessi ráðstöfun yrði látin
óátalin og verður að meta hon-
um þetta til sektar.
3. Kaffi og kaffibætir. Þess-
ar vörur voru hiuti af eldri
birgðum kaupfjelagsins, .er
verið höfðu til sölu fyrir 18.
des. 1942. Hækkun á verði
vöru þessarar í janúar 1943,
þótt í smáum stíl væri, brýtur
í bág við ákvæði auglýsingar
nr. 100/1942, og ber því að
meta kærða það til sektar.
Brot kærða varða við 2. gr.
laga nr. 99/1942. Þykir -sekt
hans hæfilega ákveðin 400
krónur til ríkissjóðs, og komi
í stað hennar 10 daga varð-
hald, ef hún greiðist ekki inn-
an 4 vikna frá birtingu dóms
þessa.
Eftir þessum úrslitum ber
kærða að greiða sakarkostnað,
þar á meðal laun skipaðs tals-
manns í hjeraði, kr. 400.00, og
málflutningslaun skipaðs sækj-
anda og verjandi fyrir hæsta-
rjetti, kr. 500.00 til hvors.
Því dæmist rjett vera:
Kærði, Jón Ivarsson, greiði
400 króna sekt til ríkissjóðs, og
komi 10 daga varðhald í stað
sektarinnar, ef hún greiðist
ekki innan 4 vikna frá birtirfjgu
dóms þessa.
Kærði greiði allan kostnað
sakarinrtar, þar með talin laun
skipaðs talsmanns síns í hjer-
aði, Sveinbjörns Jónssonar
hæstarjettarlögmanns, kr. 400.
00, og málflutningslaun skip-
aðs sækjandi og verjandi fyr-
ir hæstarjetti, cand. jur. Ragn-
ars Olafssonar og Sveinbjörns
Jónssonar hæstarjettarlög-
manns, kr. 500.00 til hvors.
Dóminum ber að fullnægja
með aðför að lögum.
b) Kemur þá til álita með-
ferð kærða á vörubftgðum
þeim, er hann seldi af fram
yfir 18. des. 1942 og hann hafði
fengið og verðlagt áður en hon
um Tiarust vörur þær, er í a-lið
greinir. Eru vörur þessar tald-
ar upp í hjeraðsdóminum. Er
kaupfjelagsbúðin var opnuð á
ný í jánúar 1943, hafði eldri og
yngri vörubirgðum verið bland
Upplýsingastöð Þingstúkunnar
um bindindismál verður opin í
dag í Goodtemplarahúsinu kl.
6—8 e. h. Þeir, sem óska aðstoð-
ar eða ráðleggingar vegna
drykkjuskapar sín eða sinna,
geta komið þangað og verður
þeim liðsint eftir föngum. -—
Með þessi mál verður farið sem
trúnaðar- og einkamál.
Sýning
opnuð
á málverk-
um af
Gullfossi
í DAG opnar Jóhann M.
Kristjánsson frkvstj. sýningu á
nokkrum málverkum sínum í
Safnahúsinu við Hverfisgötu,
Þjóðminjasafninu. Hefir Jó-
hann tjáð blaðinu, að hann
sýni myndir þessar aðallega
vegna tveggja þeirra, stórra
mynda af Gullfossi, sem hann
hefir málað með nokkru milli-
bili.
Tíðindamaður blaðsins hefir
átt kost á því, að sjá sýning-
una, og tjáði Jóhann honum, að
hann hefði byrjað að mála fyr-
ir nokkrum árum, þá meira en
fertugur að aldri. Síðan hefir
hann málað allmargai; myndir
ýmis efnis, en aðalverk sín
telur hann Gullfossmyndirnar
tvær, enda eru þær báðar að-
hyglisverðar. Bera þær rneð
sjer, einkum hin nýrri, að Jó-
hann fer lítt troðnar brautir í
listinni og hafa myndirnar á
sjer ,mjög sterkan persónuleg-
an blæ.
Þá gefur að líta þarna út-
sýnismynd yfir Reykjavík,
mynd frá Grábrókarhrauni
með Baulu í baksýn, ásamt
nokkrum fleiri. En trúlegt er,
að Gulífossmyndin mikla fyr-
ir gafli, muni vekja mesta at-
hygli sýningargesta.
Sýningin verður opnuð kl. 2
í dag og verður opin næstu
daga frá kl. 10—10.
Edvard Munch
minst um öll Norð-
urlönd
Frá norska blaða-
. fulltrúanum.
ANDLÁT Edvards Munch
málara kom mönnum mjög á
óvart, jafnvel nánustu ættingj
fum hans og vinum. Jafnvel
síðasta föstudag var hann að
mála, en hann hafði fengið
taugaáfall, er hinar miklu
sprengingar urðu í Osló þann
19. des., og hafði hann síðan
ekki náð sjer algjörlega. Bana-
meinið var hjartaslag og and-
aðist hann kl. 6 að morgni þ..
23. þ. m. Hann hafði fulla með
vitund til hins síðasta.
Blöð um öll Norðurlönd hafa
birt langar greinar um Munch
og er hann nefndur mesti mál-
ari Norðurlanda.
Einnig ensk blöð skrifa um
það, að skarð sje nú fyrir skildi
í heimi norskra lista, en Munch
cr horfinn.
Danskur kommúnistaT
foringi skotinn.
London. — Danski kommún-
istaleiðtoginn Viktor Larsen og
fjelagi hans voru skotnir til
bana af þýskum hermönnum í
Kaupmannahöfn fyrir nokkru,
eftir að þeir höfðu gengið í
gildru, er Þjóðverjar settu fyr-
ir þá. —
Fjárhagsáætlun !’
Akureyrarkaup-
staðar
Frá frjettaritara vorum
á Akureyri.
F J ÁRH AGSÁÆTLUN Ak-
ureyrar fyrir árið 1944 var til
fullnaðarafgreiðslu á fundi
bæjarstjórnar fyrir skömmu.
Tekjurnar eru áætlaðar þann
ig: Dráttarvextir og vextir a£
verðbrjefum kr. 1.150, skattar
af fasteignum 182.200, tekjur
af. fasteignum 84.800, endur-
greiddir fasteignastyrkir 50.000
ýmsar tekjur 234.650, tekjur
af vatnsveitu 63.000, þátttaka
hafnarsjóðs í löggæslu 20.000,
framlög tryggingarst. ríkisins
og úr jöfnunarsjóði 128.000,
hluti bæjarsjóðs af stríðsgróða
skatti 70.000, tekjur af sæta-
gjaldi í bíó 12.000, niðurjöfnun
1.775.900. — Tekjurnar eru alls
áætlaðar kr. 2.621.700.
Gjöld: Vextir og afborganir
kr. 244.800, stjórn kaupstaðar-
ins 158.300, löggæsla 69.000,
heilbrigðisráðstafanir 22.200,
þrifnaður 91.000, vegir og
byggingamál 139.800, verkleg-
arframkvæmdir 260.000, kostn
aður við fasteignir 72.800, eld-
varnir 45.000, framfærslumál
250.000, lýðtryggingar og lýð-
hjálp 468.000, mentamál 322.-
500, ýms útgjöld 367.900,
rekstursútgjöld vatnsveitunnar
50.000, til byggingarsjóða Ak-
ureyrar 50.000, til elliheimilis
í Skjaldavík 10.000. Samtals
kr. 2.621.700.
Hvað boðar iör
Guisling til
Hillers!
Frá norska blaða-
fulltrúanum.
FRÁ OSLÓ berast um Stokki
hólm eftirfarandi fregnir um
ráðstefnu Hitlers og Quislings:
Quisling og ráðherrar hans,
Jonas Lie, Fuglesang og Al£
Whist voru kvaddir til þess að
hitta Hitler ásamt Terboven
landsstjóra, og fóru þeir til að-
alstöðva Hitlers. Þeir komu aft
ur til Osló nú á mánudaginn.
Um fundinn með Hitler eí
sagt: „Rætt var um allmörg á-
ríðandi vandamál, viðvíkjandi
meginlandi Evrópu og framtíð
hinna germönsku þjóða“.
Skandinaviska frjettastofan,
sem Þjóðverjar stjórna flytur
þær fregnir frá Osló, að þessi
heimsókn hjá Hitler hafi vakið
mikla athygli í Osló. Er sagt,
að menn ætli, að Quisling og
fylgjarar hans hafi verið sam-
mála Þjóðverjum í því að gera
meira til stuðnings Þjóðverj-
um.
Búist er við, að fundur þessl
leiði af sjer meiri þrekraunir
fyrir norsku þjóðina, og að
brátt muni koma í ljós, að Hitl
er hafi gert nýjar kröfur til
hinna norsku skósveina sinna,
um að þeir sjái um, að meira
verði gert frá norskri hólfu til
þess að styrkja Þjóðverja í
stríðinu. En að því er fregnir
frá Noregi herma, er óvíst, að
kápan verði úr því klæðinu.