Morgunblaðið - 05.07.1944, Blaðsíða 2

2
MORGUN BLÁÐIÐ
BLAÐAMANNAHEIMSÓKN
AÐ BESSASTÖÐUM
ÞAB ER AÐ BISA
FYRIRMYNDARBÚ
- i
í GÆR BAUÐ Sveinn Björnsson forseti og frú hans
blaðamönnum til Bessastaða. Alls voru ípví boði yfir 30
manns, konur og karlar, er starfa við blöð og tímarit.
Veður var hið besta, svo ekki varð á betra kosið, sólskin
bjart, vindgára á víkum og vogum.
Hinn nýi móttökusalur á Bessastöðum. Heklumynd
Ásgríms á gaflveggnum. Ljósm.: Þ. Jósefss.
Er gestirnir komu í hina
gömlu Bessastaðastofu, kom
bráít í ljós, að þar hafði gerst
mikil umbreyting á húsakynn-
um. Úr suður stofu hinni gömlu
voru komnar dyr og þaðan
gerigið i sólbyrgi eða blóma-
stofu. þar sem alskonar hávaxin
og fögur stofublóm nutu sum-
arsólar. En þegar þaðan er geng
ið, er komið inn í glæstan sal,
þar sem er hátt til lofts og
vítt til veggja, og ber salur sá
þaun svip af stórhug og smekk-
vísi, sem best verður á kosið.
Á miðjum gaflvegg er hin
þjóðkunna Heklumynd Ásgríms
Jónssonar, sem minnir þægilega
á, að maður sje á íslandi.
Er gestirnir voru komnir
þangað, ávarpaði forseti þá, og
Ijet þeim 1 tje eftirfarandi frá-
sö-gn:
Fyrir rúmum tveim árum
höfðum við hjónin þá ánægju
að 'taka á móti blaðamönnum
hjer á Bessastöðum, sem þá
hafði verið gert að ríkisstjóra-
setri, og gamla Bessastaðastof-
an hafði fengið þær aðgerðir,
sem til þess þurfti.
Jig hvgg að flestum blaða-
mónnum muni hafa litist sæmi
lega á staðinn. En mjer er það
minnisstætt, að er jeg spurði
einn smiðanna hjer að loknum
aðgerðum, hvort þonum þætti
þefcta ekki í góðu lagi, þá svar-
aði 'hann: ,,Jú, en það er bara
of Iítið“. Jeg mun hafa svarað,
að vel hæfði að fara hægt af
stað.
Eftir, að húsið var tekið í
notkun, virtist koma í ljós, að
smiðurinn hafði á rjettu að
standa. Fyrir tæpu ári síðan
þótti sennilegt að lýðveldi
mundi stofnað á Islandi 17. júní
þ. á. Fór jeg þá að íhuga hvern-
ig bæta mætti húsið svo hjer
væri sæmilegt forsetasetur nú
17. júní. Komst að þeirri nið-
urstöðu, að ef aukið væri há-
tíða- og móttökusal m. m., við
húsið, mundi svo verða. Síð-
astliðið haust tjáði jeg húsa-
meistara þeim, sem sjeð hafði
um aðrar umbætur á húsinu
hjer á Besssfstöðum, hr. Gunn-
laugi Halldórssyni, hugmyndir
mínar og beiddi hann að íhuga
málið og gera um það tillögur.
Tók hann það að sjer. Hjer var
um erfiða þraut að ræða. Við-
byggingu þurfti við húsið; en
henni þurfti að koma svo fyrir,
að jafnframl því, sem hún
kæmi að tilætluðum notum,
skemdi hún ekki ylra útlit
þessa fallega. gamla húss. Húsa
meistarinn tók þrautina fang-
brögðum og skilaði tillögu sinni
laust fyrir jól. Mjer fjell lausn-
in svo vel í geð, að jeg gerði
á Þorláksmessu 1943 tillögu til
ráðuneytisins um að viðbótin
yrði bygð samkvæmt teikning-
um Gunnlaugs.
Hjer þurfti að hafa hraðann
á. Er Alþingi kom saman í miðj
um janúar þ. á. gerði ráðu-
neytið tillögu til þess um bygg-
inguna. Málið mun hafa átt
nokkuð örðugt uppdráttar í
byrjun; sumum þingmönnum
hafa þótl komið fullmikið fje í
umbætur hjer á Bessastöðum;
einnig ótti við að kostnaður
færi fram úr áætlun, o. s. frv.,
enda almenn kauphækkun þá
sennilega framundan.
Þá kom Almenna byggingar-
fjelagið til skjalánna, bauðst til
að taka bygginguna í ákvæðis-
vinnu fyrir upphæð, sem eftir
atvikum gat ekki talist há, og
skila henni fullgerðri fyrir 17.
júní, enda væri samið eigi síðar
en 10. febrúar. Samningar tók-
ust 11. eða/12. febrúar og 15.
febrúar var gerð fyrsta skóflu-
stungan að grunninum. Hjer má
líta á árangurinn og dæmi hver
fyrir sig. Húsið er mjög traust-
bygt og vandað til allrar vinnu
að mínu viti. En eftir voru
nokkrar aðgerðir ulanhúss, að
ganga frá hlaðinu m. m., sem
seinna kom til, og þó ekki alveg
lokið enn. M. a. þess vegna hefi
jeg ekki boðið ykkur blaða-
mönnum að skoða staðinn fyrr
en í dag. Húsgagnakaupin ann-
aðist sendiráð vort í London
með aðstoð Ministry of Works
þar. Þau komu hingað að Bessa
slöðum fám dögum fyrir 17.
júní.
• Samtímis var unnið að bygg-
ingu á nýju fjósi og hlöðu.
Þeim, sem það vilja. er heimilt
að skoða það einnig. Er nú ver-
ið að breyta gamla fjósinu til
ýmissa þarfa forsetasetursins.
Verður því lokið í sumar.
Gerður hefir verið sjerstakur
vegarspotti að búinu og forseta-
setrið aðgreinl frá búinu, en þó
í nánu sambandi við jörðina.
Kirkjan og kirkjugarðurinn
þurfa umbóta enn.
Það er von mín að snotur
búrekstur verði í sambandi við
forsetasetrið. Nýtur það góðra
ráða Klemens Kristj ánssonar á
Sámsstöðum. Kornyrkja, bygg
og hafrar, var reynd í fyrra, og
hepnaðist svo vel, að hún verð-
ur aukin nokkuð í ár. Auk kúa-
bús, er hjer talsverð grænmet-
isrækt, og alifuglarækt er í
byrjun.
Oft er um það talað að vinnu
brögðum manna hafi hrakað
hjer á landi síðustu árin'. Mjer
er ljúft að geta þess, að hjer
hefir verið vel unnið, slundum
svo frafti úr skarar, að mínu
viti.
Forseti gat þess þvínæst sjer
staldega, með hve miklum
hraða þessi bygging hefði verið
reist. Á 100 virkum c^ögum reis
hún frá grunni, fyrir tilstilli Al-
menna byggingarfjelagsins, er
hafði tekið að sjer að koma
henni upp á tilleknum tíma, en
húsameistarinn, er orkti bygg-
ingu þessa, Gunnlaugur Hall-
dórsson, var þar viðstaddur, og
eins framkvæmdastjóri bygg-
ingafjelagsiAs, Gúslaf Pálsson.
Ennfremur mintist forseti á,
að ekki langt frá forsetabústaðn
um hefði verið reist penings-
hús, sem gestirnir kynnu að
vilja skoða.
Nú var gengið til borðstofu
og drukkið kaffi.
En síðan gekk forsetinn með
gestunum norður eftir túninu.
Þar var verið að binda, og hey-
ið flutt í hið nýja gripahús. Þar
voru til annarar handar bylgj-
andi bygg akrar, og benti hinn
nýi Bessastaða bóndi á, að þar
sæjust glögg skil þess, að út-
sæði í þann akur var af tvenns-
konar uppruna. Því einn hluti
akurs þessa bar vöxtulegri
korngras en annar. Og þar, sem
vöxturinn var mestur, þar hafði
verið sáð fræi, sem sprottið
hafði til þroskunar á Bessa-
slöðum í fyrrasumar.
Síðan voru hin nýju gripa-
hús skoðuð. Þar er fjós og hlaða
og frá öllu gengið með þeirri
snyrlimensku, sem óvenjuleg
er, og svo þrifalegt, að af ber.
Þar er hæsnabú, með öllum
þeim útbúnaði, sem ákjósanleg-
astur getur talist.
Gripahús þetta hefir Jón
Bergsteinsson múrarameistari
reist, sem og starfsmannahús,
er gert var fyrir tveirrí árum.
En Gunnlaugur Halldórsson
arkitekt hefir ráðið öllum bygg
ingum þessum, og samræmt
þær hinu gamla húsi, með svo
markvissri smekkvísi. að eigi
mun gleymast.
Nú skoðuðu gestir ræktarlönd
Bessastaðá, sem eru orðin all-
stór, enda er búskapur þar stór-
aukinn á síðari árum. Og þó eru
meiri fyrirætlanir þar í rækt-
unarmálum.
Síðan skoðuðu sumir gest-
Framliald á bls. 11.
Sólbyrgið á Bessastöðum, með alskonar gróskumiklum
skrautplöntum. Ljósm.: Þ. Jósefss.
Miðvikudaginn 5. júlí 1944;
Þjóðhátíðardagur
Bandaríkjamanna
BANDARÍKJAHERINN hjer
á landi hjelt 4. júlí — þjóðhá-
tíðardag Bandaríkjanna — há-
tíðlegan að venju.
William S. Key hershöfðingi
og Wentworth flotaforingi
höfðu móttöku í húsakynnum
ameríska Rauða Krossins í
gærdag og voru þar mættir
fjöldi Islendinga og aðrir. Hófst
samkoman með móttöku, en
síðan voru hljómleikar fyrir
gesti. Voru þarna mættir^400
—500 manns.
Útvarpið helgaði að nokkru
kvölddagskrá sína þjóðhátíðar-
degi Bandaríkjanna. Formaður
útvarpsráðs, Magnús Jónsson
prófessor flutti ávarp, en Ric-
hard Beck prófessor flutti að-
alræðuna í útvarpið.
Magnús V. Magnús-
son sendiráðsriíari
í Reykjavík
Magnús V. Magnússon sendi-
ráðsritari íslensku sendisveitar
innar í London og frú hans eru
komin hingað til bæjarins. Þau
munu dvelja hjer um þriggja
vikna skeið, eða svo.
Magnús skýrði Morgunblað-
inu svo frá í gær, að íslending-
um í London og þar í kring, er
hann þekti til, liði öllum vel.
Magnús og kona hans, sem er
ensk, voru með blaðamönnum
að forsetaheimilinu að Bessa-
stöðum í gærdag.
Með þeim Magnúsi og konu
hans kom frú Guðrún Þorvarð-
arson, kona íslenska sendiherr-
ans í London. Hún er einnig í
fríi.
Handkn atfle iksmóf
kvenna verður
í Hafnarfirði
Mót í útihandknattleik kvenna
verður að þessu sinni haldið í
Hafnarfirði á vegum íþrótta-
ráðsins þar og hefst þann 23.
þ. m. Tilkynna má þátttöku til
Jóns Mathiesen, formanns í-
þróttaráðsins til 15. þ. m. Lík-
legt er að þátttaka verði mikil,
Fræg hersveit heldur
afmæli.
Stokkhólmi: Svea-stórskota-
liðsherdeildin sænska hefir ný-
lega haldið hátíðlegt 150 ára
afmæli sitt. Eini erlendi gestur
inn í mikilli afmælisveislu, sem
herdeildin hjelt, var finski her
málafulltrúinn við sendisveit-
ina í Stokkhólmi, en honum
var sjerstaklega boðið, þar sem
finska stórskotaliðið er tengt
sögu Svea-stórskotaliðsherdeild
arinnar.
Stal 25 þús. kr.
Stokkhólmi: Danskur flótta-
maður, 24 ára gamall, hefir
verið handtekinn í Svíþjóð, fyr
ir að steia 25 þús. krónum úr
sjálfs síns hendi. Vann maður
þessi fyrir danska flóttamenn í
Svíþjóð og hafði með höndum
fje, sem þeim hafði sumt vericS
gefið.
/