Morgunblaðið - 03.09.1944, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudag'ur 3. sept. 194Í
Rofvirkjar stofna
innkaupa - samband
Nýlega hafa rafvirkjameistarar í Reykjavík og Hafnarfirði
gengist fyrir stofnun innkaupasambands og nefnist það Inn-
kaupasamband rafvirkja h.f.
Stjórn sambandsins boðaði blaðamenn á sinn fund í gær og
skýrði þeim frá helstu tildrögum og markmiðum sambandsins.
Hafði Holger Gíslason, rafvirkjameistari, orð fyrir stjórn sam-
bandsins, og fórust honum m. a. orð á þessa leið:
— Það hefir lertgi staðið öll-
um framkvæmdum í rafmagns-
málum okkar íslendinga fyrir
þrifum, að við höfum þurft að
sækja alt tilheyrandi stærri
virkjunum undir erlend fyrir-
tæki. — Þá hefir það oft skap-
að óyfirstíganlega örðugleika,
þó einkum þegar um smærri
virkjanir hefir verið að ræða.
Okkur rafvirkjunum hefir lengi
verið það ljóst, að rafmagnsmál
okkar eru fyrst komin í viðun-
andi horf, þegar innlent fyrir-
tæki getur sjeð um framkvæmd
slíkra verka.
Að stofnun þessa innkaupa-
sambands standa því sem næst
80% af öllum starfandi raf-
virkjameisturum á öllu land-
inu.
Tilgangur sambandsins er að
ftytja inn allar rafmagnsvörur
til almenningsþarfa, alt það er
lýtur að hverskonar rafvirkj-
unum, hvort sem um er að ræða
í stærri stíl eða smærri.
í þessu sarpbandi hafa raf-
virkjar trygt samtökum sínum
síarfskrafta Þorvaldar Hlíðdal,
verkfræðings, sem nýkominn er
tii lsmdsins að loknu sjö ára
námi í Bandaríkjunum og Eng-
landi. — En verkfræðingurinn
hefir síðastliðin tvö ár starfað í
þjónustu ýmsra þektra fyrir-
tækja í báðum löndunum.
Rafvirkjameistarar eru því
sannfærðir um, að eftir að hafa
.stofnað til þessara samtaka, að
geta boðið hverjum þeim, er í
huga hefir að ráðast í stærri eða
smærri virkjanir, mjög hag-
kvæm viðskifti.
Um stærri virkjanir er það
að segja, að hingað til hafa all
ar stærri virkjanir erlend fyrir
tæki annast, að nærri því öllu
leyti, en þar eð ísl. rafvirkjar
hafa upp á að bjóða samkepnis
færum starfskröftum, ætti slík
mannvirki að vera í höndum
okkar sjálfra og ætti það að
vera landsmönnum hin mesta
hvatning, þá einkum iðnaðar-
mönnum.
Slík samtök ættu í framtíð-
inni að vera þess megnug að
rísa undir þeim fyrirætlunum
A*lþingis, í að nýta þær auðlind
ic, sem við eigum í fossum og
fallvötnum okkar.
Má þá m. a. benda á það að
verkfræðingur okkar, Þorvald
ur Hlíðdal, mun, þegar við þurf
um á að halda, fara til Banda-
ríkjanna og mun hann þar ann
ast öll kaup á vjelum og öðru
«r að slíku lýtur, sagði Holgeir
Gíslason að lokum.
Stjórn Innkaupasambands
rafvirkja h. f. skipa: Holgeir
Gíslason, rafvirkjameistari, —
Rafall h.f., er hann formaður
^ambandsins, aðrir meðstjórn-
endur eru: Ingólfur Bjarnason,
Ljósafoss, Vilberg Guðmunds-
son, Segull h. f„ Kári Þórðar-
son, „Ekko“ í Hafnarfirði og
Jónas Asgrímsson, Skinn-
íaxi h.f.
Vestur-
vígstöðvarnar
Pramh. af 1. siðu
hörku í hafnarborginni Brest
og er þar fyrir liði þeirra fall-
hlífaliðsforingi sá, sem tók
eynna Krít hjer um árið. Talið
er að þar sjeu um 20.000 Þjóð
verjar. Bandamenn hafa ekki
unnið teljandi á ennþá, en í dag
var ráðist á virkin bæði af or-
ustuskipum og sprengjuflug-
vjelum og þaggað niður í stór-
um fallbyssum. — A eynni Ile
De Cambre úti fyrir St. Malo,
þar sem Þjóðverjar hafa var-
ist vikum saman, mun vörn
þeirra nú þrotin, eftir stórskota
hríð orustuskipa. — I Lorient
og St. Nazaire verjast þeir
hinsvegar enn af hörku.
K. R. vann 1.
fiokks mófið
Úrslitaleikurinn í 1. flokks
mótinu var heldur ljótur. —
Harka mikil í honum í byrjun.
Meiddist þá einn liðsmaður Ak
urnesinga og var studdur af
leikvangi. Kom varamaður
inn í staðinn.
K. R. vann leikinn með 2
mörkum gegn engu. Fyrra
markið var sett úr vítaspyrnu,
hið síðara úr þvögu. Skotmenn
K. R. virtust oft vera að gamna
sjer við að reyna að hitta flug
vjelar, sem svifu yfir, í stað
þess að miða á markið.
Akurnesingarnir hittu mark
ið betur en sigurvegararnir,
skoruðu líka mark með laglegu
skoti annaðhvort um leið og
dómarinn bljes til merkis um
það, að fyrri hálfleikur væri
úti, eða broti úr sekúntu áður
eða eftir, þeir sýndu fullt eins
mikinn samleik og einstaklings
tækni, bar þar mest á hægri
innherja og miðframverði, —
raunar var öll framlínan góð,
en varamaðurinn hefði mátt
vera betri.
Hjá K. R. var Birgir góður
í síðari hálfleik, markmaður-
inn stóð sig vel og eins hægri
bakvörður. Annars var liðið
fumkent og lítt um fínan leik,
enda hafði það enga yfirburði
yfir andstæðingana.
Þráinn Sigurðsson dæmdi og
var nokkur sjóndaufur á bak-
hrindingar sem margar og ljót
ar komu fyrir í leiknum, án
þess að á væri tekið.
J. Bn.
BEST AÐ AUGLYSA
f MORGUNBLAÐINU
Haglega gerð borð-
fánasiðng til minn-
ingar irm lýi
Á MORGUN mun koma á
markaðinn borðfánastöng til
minningar um lýðveldistökuna.
Er stöng þessi vel gerð og úr
góðu efni. Fóturinn er úr hvít
málmi, en stöngin úr nikkel-
húðuðu stáli og rendur húnn
á enda stangarinnar.
Á fæti eru myndir af land-
vættunum og áletrunin ,,Lýð-
veldistakan á Islandi, 17. júní
1944“. Myndirnar og áletrun-
ina hefir Ágúst Sigmundsson,
listamaður skorið út.
Það verða ekki framleiddar
nema 200 stengur af þessari
gerð og verða þær eingöngu til
sölu í bókabúð Lárusar Blönd-
al á Skólavörðustíg 4.
Gandhi og Jinnah
hittast.
Bombay: — Jinnah, leiðtogi
indverskra Múhameðstrúar-
manna, hefir ritað Gandhi brjef
þar sem hann kveðst fús áð
hitta hann og ræða við hann
sameiginleg málefni ílokka
þeirra, hvenær sem er eftir 7.
sept. Búist. hafði verið við því,
að þeir hittust fyrr, en það var
ekki hægt vegna lasleika Jinn-
ah. — Reuter.
Sjálfboðaliðar falla.
Stokkhólmi: Tveir sænskir
sjálfboðaliðar í finska hernum
fjellu nýlega í orustu á Kirjála
eiði. Annar þeirra var lið-
þjálfi, hinn óbreyttur hðrmað-
ur.
■J f
Ahnennur bænadag
ur í Breíavoldi
í dag
George Bretakonungur hefir
fyrirskipað almennan bænadag
í öllum kirkjum Bretaveldis í
dag í tilefni af því að fimm ár
eru liðin síðan styrjöldin braust
út.
Hefir það verið siður stríðs-
árin, að fyrirskipa almennan
bænadag í breskum kirkjum
fyrsta sunnudag í september.
Ráðherra rekinn
London í gærkveldi.
Ostaðfestar fregnir herma,
að forseti Slóvakíu hafi rekið
frá embætti hermálaráðherra
sinn og yfirmann hersins. Tal-
ið er að þetta hafi verið gert
vegna þess, að hann gat ekki á-
byrgst foringja sína í skærum
við tjekkneska herflokka. Olga
er nú talinn mikil í Slóvakíu
og bardagar víða. Ungverskar
hersveitir eru sagðar berjast
þar með Þjóðverjum.
— Reuter.
Sænskt skip lendir í
loftárás.
Stokkhólmi: Sænska gufu-
skipið Eiriksborg frá Lands-
krona varð fyrir sprengju ný-
lega, er það lá í Hamborg og
loftárás var gerð á borgina. —
Ekki sakaði skipshöfnina, en
vjel skipsins gjöreyðilagðist.
Kommúnistar sigra.
Stokkhólmi: Kommúnistar
hafa unnið kosningar í Gauta-
borgardeild málmiðnaðar-
mannasambandsins sænska.
Fyrsli túniiskurinn, sem veiddisi

ÞETTA er mynd af fyrsta túnfiskinum, sem veiddist í ísa-
fjarðardjúpi þann 29. ágúst s. 1., *en síðan hafa fjórir túnfiskar
veiðst í viðbót. Fyrsta fiskinn veiddi Guðmundur Guðmunds-
son skipstjóri á v.b. Bryndísi, en hina fjóra veiddi skipshöfnin
á „Morgunstjörnunni“. Þeir voru allir álíka stórir, eða um 300
kíló og voru veiddir á handfæri. (Ljósmyndina tók Jón Grímsson
framkvæmdastjóri).
Ræða forsætis-
ráðherra Finna
í gærkveldi
Stokkhólmi í gærkveldi.
Ræða forsætisráðherra Finna
í gærkveldi var á þessa leið: —<
„Hermála- og stjórnmálaástæð-
ur hafa knúið oss til þess að
reyna að finna lausn á vanda-
málum vorum. I apríl var á-
standið • ekki svo slæmt, en
vegna sóknar Sovjetrússa í júní
voru herir vorir knúnir til und
anhalds.
Einnig hefir hernaðaraðslaða
Þjóð'verja versnað. Þjóðverjar
verða nú að nota allan þann
her sem þeir hafa til varnari
heimalandinu. Hefir þess vegna
runnið upp nýtt tímabil í við-
skiftum Þjóðverja og Finna. —»
Munu Þjóðverjar nú vera x
þann veginn að missa norður-
strönd Finska flóans, en frá
sjónarmiði Þjóðverja eru finsku
vígstöðvarnar þýðingarminni
en heimavígstöðvarnar.
Samningar Þjóðverja og
Finna árið 1941 voru hernaðar.
legs eðlis og bar Ryti forseti
ábyrgð á þeim. Þeir samningar
eru nú ekki í gildi lengur, og
vegna breyttrar aðstöðu á hern
aðarsviðinu og friðarþrár þjóð
arinnar, fanst stjórninni það
vera skylda sín að byrja aftur;
viðræður við Sovjetstjórninai
þann 25. ágúst í Stokkhólmi.
Voru þá Rússar spurðir urrS
það, hvort þeir væru reiðubún-
ir að veita finnskri friðarum-
leitananefnd viðtöku, til þess
að ræða um vopnahlje.
Finnska stjórnin hefir nú beð
ið Þjóðverja að fara með herj
sinn burtu úr Finnlandi og hafa
Þjóðverjar orðið við þessari
bón. — Þannig er viðhorfið nú
Höfum vjer nú tekið fyrsta
skrefið í friðaráttina. Vjer vit-
um ekki hvaða skilmála Rúss-
ar bjóða okkur eða setja okkui?
en þeír hafa ekki krafist skil-
yrðislausrar uppgjafar.
Til þess að sýna friðarvilja
vorn, höfum vjer nú tekið frum
kvæðið. Sumir kunna að vera
á móti þessu, en vjer skulum
ekki deila innbyrðis. Vjer verð
um allir sem einn að fylkja oss
um Mannerheim marskálk og
stjórnina. Fórnir þær, sem vjer;
færum í dag eru byrjun á fórrl
um, sem vjer vitum ekki
hversu þungar verða, en eng-
in fórn er of mikil fyrir vort ásfi
kæra fÖðurland. i
140 jámfönaðar-
menn í verkfalli
Klukkan 12 á miðnætti í nótti
hóf Fjelag Járniðnaðarmanna
verkfall, en þar eð hinn 3. sept.
ber upp á sunnudag, kemur
verkfall þetta ekki til fram-
kvæmda fyrr en á mánudag.
í verkfalli þessu taka þátt
um 140 járniðnaðarmenn og að
stoðarmenn þeirra. Verkfall
þetta nær einnig til þeirra I
skipasmíðastöðvum er vinna að
járnskipum og er því algjör
vinnustöðvun hjá öllum járn-
og málmsteypuverkstæðunj
hjer í bæ.