Morgunblaðið - 09.01.1945, Page 10

10
MORG UNBLAÐIÐ
Þriðjudagrur 9. janúar 1945
Skrítnu
í litla
konurnar
húsinu
Eftir Phyllis Mégorz
Danni' fjekk sjer sæti. Hann
sá á augabragði að verðhrunið,
sem hann hafði ætíð óttast, að
fylgja myndi í kjölfar heims-
styrjaldarinnar, var nú byrjað.
Hann stóð aftur á fætur. „Já,
jeg skil“, sagði hann rólega. —
„Þetta er vel af sjer vikið —
prýðilega. Jeg vil hrópa ferfalt
húrra fyrir Kúbu-búum. Mjer
hefði aldrei dottið í hug, að þeir
væru svona snjallir. Og nú
bölvar jþú þeim, Casson, vegna
þess að þeir ljetu ekki sam-
viskidausa hrísgrjónabraskara
leika á sig. — Þú áttir þetta
skilið, .en jeg skal hundur heita,
ef jeg hefi átt það skilið. Það
varst þú, sem flæktir mig í
þessu — án minnar vitundar
eða samþykkis — helvískur asn
inn þinn. — Jeg bið yður að
^afsaka, frú Casson. Jeg gleymdi
að þjer voruð hjer inni. — Jeg
ætla að fá mjer sæti“.
Hann settist. Andlit hans var
fölt og tekið, en augu hans
leiftruðu. „Jæja, Casson“,
sagði hann. „Það er víst best að
byrja á byrjuninni. í upphafi
áttum við hálfa miljón hrís-
grjónasekkja, er geymdir voru
í vörugeymsluhúsum víðsveg-
ar um landið. Það voru hrís-
grjón frá Kaliforníu. Þú veðsett
ir þau og keyptir hrísgrjón frá
Kína og Filippseyjum fyrir and
virðið. Við seldum hrísgrjónin í
vörugeymsluhúsunum með mikl
gróða, fengum helminginn
greiddan út í hönd og það sem
eftir var með þriggja mánaða
víxli. Hvernig er með Banning
& Co., sem keyptu?“
„Skrifstofustjórinn hringdi í
dag og sagði, að þeir hefðu
sent inn gjaldþrotatilkynningu.
Þeir verða að nota alla sína pen
inga til þess að greiða skuld-
irnar, vegna þess að Banning
skaut kúlu gegnum höfuð sitt
klukkustund eftir að gjaldþrota
tilkynningin var send. Hann
var líftryggður fyrir hálfa milj
ón dollara, og líftryggingarfjeð
verður greitt, þótt um sjálfs-
morð sje að ræða. En jeg hygg,
að fjölskylda hans fái þá pen-
inga“.
„Jæja“, sagði Danni. „Bann-
ing & Co. fóru að vísu illa með
okkur, en þeir settu okkur ekki
á höfuðið. Til allrar hamingju
seldi jeg Shanghai-hrísgrjónin
og fjekk þau gréidd út í hönd.
Þú ætlaðir að ærast út af
heimsku minni, og sakaðir mig
um að hafa svift fyrirtækið
250 þús. dollara gróða. En í
raun rjettri kom jeg í veg fyrir,
að það tapaði einni milljón doll
ara. En við töpum meira en
einum dollar á hverjum sekk
af Kaliforníu-hrísgrjónunum.
Og það voru miljón sekkir. —
Þú ert snjall kaupsýslumaður,
Casson. — En hvernig er með
þessi átta þúsund tonn af Man-
ila-hrísgrjónum, sem Katsuma
& Co. keyptu?“
„Umboðsmaður okkar sendi
skeyti um, að bankinn hefði
neitað að taka skjöl þeirra gild.
Jeg hringdi í Katsuma og
reyndi að fá hann til þess að
gera eitthvað í málinu, en
hann. ...“.
„Hann kærði sig ekki um að
gera neitt“, tók Ðanni fram í
fyrir honum. „Hann fór að, eins
og Japanar gera venjulega —
skarst úr leik, þegar hann sá,
að hann var að tapa. — Var
ekki vátrygging og farmgjald
innifalið í verðtilboði því, sem
þú gerðir honum?“
Casson gamli kinkaði vesald-
arlega kolli.
„Jæja — Katsuma datt í hug,
að það væri ef til vill ekki arð-
vænlegt að eiga hrísgrjón í
höfn_í Havana, og stóð þess
vegna ekki við skuldbindingar
sínar. Nú hafa eigendur „Malgy
an“ ekki fengið farmgjöld sín
greidd, og allar líkur til þess að
þeir neiti því að láta skipið
sigla, fyrr en þeir hafa fengið
þau greidd. Hafa þeir ekki kraf
ið okkur um farmgjöldin?11
„Jú. Jeg borgaði þau, og
„Malayan“ er nú komið út á
sjó með átta þúsund tonna hrís
grjónafarm. Hann er vátrygð-
ur — en ógreiddur. Það. kostar
okkur átján sent á pundið að
koma hrísgrjónunum í land á
Havana, og ef við seljum
þau þar, fáum við aðeins þrjú
til fimm sent fyrir pundið og
töpum því tveim þúsundum doll
ara á farminum á dag. — Við
getum auðvitað höfðað mál
gegn Katsuma & Co. fyrir samn
ingsrof, en við verðum að borga
fyrir hrísgrjónin og jeg hefi
gefið út þriggja mánaða víxil
1 London til þess....“.
„En þegar hann fellur, get-
um við ekki greitt hann“, sagði
Danni, þungur á brúnina. „Það,
sem við eigum hjá Katsuma hef
ir verið kyrrsett. Bölvaður asn
inn þinn! Hversvegna höfðaðir
þú ekki mál gegn þeim og rjeð
ist á bankainnstæður þeirra —
alt sem þeir áttu — í kyrrþey,
þegar er þú fjekst að vita, að
þeir hefðu rofið samninginn?“
„Það hefði verið eitthvað í
líkingu við það, að læsa hest-
húsinu eftir að búið hefði verið
að stela hestinum“, ansaði Cas-
son.
Danni kinkaði kolli. Þetta
voru fyrstu orðin af viti, sem
hann hafði heyrt Casson segja
í mörg ár. — Já, hinir slóttugu
Japanar höfðu sjeð, að óveðrið
var að skella á, og þessvegna
forðað sjer, án þess að skeyta
hót um, hvað yrði um hina —
heiður sinn og fyrirtækisins —
ef höfuðstóll þeirra stæði aðeins
óskertur. Þeir gátu altaf byrjað
að nýju, undir öðru nafni.
„Jæja —- þá er úti um okkur,
Casson. Þjer hefir heppnast
pjýðilega, þrátt fyrir alt, sem
jeg gerði til þess að koma í veg
fyrir glópsku þína. Þú hefir
lagt líf okkar beggja í rústir —
líf frú Casson og Maisie. Þú
varst kominn að druknun. Jeg
reyndi að bjarga þjer, en þú
söktir mjer aðeins í djúpið með
þjer. — Jæja, jeg veit ekki,
hvað þú hefir í hyggju áð gera
við einkaeign þína — ef þú átt
nokkra — sem jeg leyfi mjer
að efast um — en jeg á um það
bil tvær miljónir dollar^, og
lánardrottnar okkar geta feng-
ið þá peninga. Sem meðeigandi
í fyrirtækinu, verð jeg að taka
skellinn með f>jer. Ef þú getur
ekki borgað, verð jeg að gera
það“.
Hann reis á fætur, og sneri
sjer að frú Casson. „Góða nótt,
frú Casson“.
— í anddyrinu rakst hann á
Maisie. Hún var föl yfirlitum
og hafði bersýnilega grátið.
„Þakka þjer fyrir skeytið,
Maisie", sagði hann. „Jeg kom
eins fljótt og unt var. En jeg
kom of seint. Við erum öreigar
— þú varst heppin, að jeg
skyldi ekki biðja þín þarna á
dögunum — nú hefi jeg ekki
ráð á þeim munaði, að kvænast.
Það er hræðilegt, að hafa grætt
tvær miljónir dollara á starfi,
sem maður hefir megna andúð
á — tapa síðan öllu og verða
að byrja að nýju á sama fyrir-
litlega starfinu. — Jæja, jeg er
ungur. Jeg þoli það. — Góða
nótt, Maisie. Mjer þykir þetta
leitt þín vegna“.
Hann bandaði frá sjer utrjett
um örmum hennar. „Nei —
gerðu þetta ekki — jeg þoli það
ekki — jeg kæri mig ekki um
meðaumkvun“, muldraði hann,
og flýtti sjer að komast út und
ir bert loft.
XXIV. Kapítuli.
Danni gekk heim! Hann varð
að hreyfa sig. Það var liðið að
miðnætti, þegar hann opnaði
útidyrnar á heimili sínu. Hann
gekk beina leið inn í dagstof-
una, henti frakka sínum og
hatti á stól og hringdi á Sooey
Wan. Gamli Kínverjinn, sem
var nýkominn heim úr venju-
legum leiðangri sínum í Kín-
verska hverfinu, svaraði hring
ingunni þegar í stað. Þegar
hann sá fölt, þreytulegt aridlit
húsbónda síns, snerist hann
þegjandi á hæl og fór aítur
fram í eldhúsið. Hann kom að
vörmu spori aftur, með viskí
flösku, sódavatn og tvö glös. —
Hann helti í glösin, rjetti Danna
annað, tók hitt sjálfur og fjekk
sjer sæti. Eftir nokkra þögn
sagði hann:
„Jæja, Danni minn, segðu nú
Sooey Wan, hvað amar að“.
Danni fjekk sjer vænann
sopa af viskíblöndunni.
„Sooey Wan! Jeg er gjald-
þrota“.
„Algjörlega?“ Það hvein í
Sooey Wan eins og hljóðpípu.
„Já, Sooey Wan. Það er úti
um mig. Jeg er öreigi. Nú verð
ur þú að yfirgefa mig, og fara
aftur til Kína. Jeg hefi ekki ráð
á, að greiða þjer kaup“.
„Fjandinn hirði alt kaup!“ í
fyrsta sinn á ævinni yar Sooey
Wan verulega reiður — sár-
hryggur og reiður. Það sást í
augum hans — neðri vör hans
titraði, svo að skein í gulan tann
garðinn — það sauð í honura
vonskan og hann hreytti út úr
sjer nokkrum vel völdum orð-
um á kínversku. Síðan: „Þú ert
dæmalaus fábjáni! Hvað á það
að þýða að tala um peninga við
Sooey Wan?“
„Þú veist vel, að það var
ekki ætlun mín að móðga þig,
þitt gula skrímsli!" sagði Danni.
„En þetta er satt. Það er úti
um mig“.
Ef Loftur ffetur bað ekki
— bá hver?
7
inn, og ekki var farið að sjóða vatnið í katlinum, ekki að
smyrja brauðið. Og klukkan tifaði og tifaði, þangað til
hún var orðin hálf átta.
„Jeg skal kveikja upp eldinn, systir, en þú getur búið til
grautinn”, sagði Pála að lokum, en hún var nú ekki vön
að kveikja upp eld og alt gekk á afturfótunum fyrir
henni í því starfi. Það vildi ekki kvikna í spýtunum, hvað
þá heldur í kolunum, og hún var öll orðin sótug, þegar
hún loksins gat komið eldinum til að loga. Petra hafði
eldað grautinji við gas, en hún hafði haft hitann allt of
mikinn, svo grauturinn brann við og var óskaplega vond
ur á bragðið. En þær gátu ekkert annað gert og urðu að
borða hann. og þegar þær voru búnar að því og búnar að
klæða sig, þá þurftu þær að búa um rúmin og sópa gólf-
in og hrista úr gólfábreiðunum. Mikið vildu þær, að þær
heyrðu Súsönnu koma til þess að gera þetta, en klukk-
an tifaði og tifaði og tíminn leið, og engin Súsanna kom.
Og það sem enn var verra, þær voru fyrir svo löngu hætt
ar að gera nokkurt handarvik, að þær voru alveg búnar
að gleyma, hvernig'ætti að fara að þessu og hinu, og»þótt
þær reyndu að fægja gluggana, þá.vildi ekki koma rjett
ur gljái á rúðurnar, og rykið vildi ekki fara af húsgögn
unum. Þær voru búnar að gleyma að búa til matinn svo
þær borðuðu brauð og ost í alla mata, einnig kvöldmat-
inn og fóru svo að hátta.
En þær höfðu þá ekki búið alt of vel um rúmin, því þeer
höfðu gleymt að snúa dýnunum, dusta koddana og sljetta
úr lökunum. Þær byltu sjer lengi vakandi, og þegar þær
sofnuðu að lokum, þá getið þið verið viss um að þær
dreymdi ekki skemtllega.
Þegar aftur morgnaði, þá var enn kaldara en daginn
áður, og mikið skelfing var óþægilegt að fara niður í ís-
kalt eldhúsið, í stað þess að láta Súsönnu vekja sig með
sjóðheitu kaffi. Petra hnerraði og Pála hóstaði, þegar þær
flýttu sjer í fötin og báðar kendu ekkert smávegis í bi’jósti
um sjálfa sig. En þeim kom ekki til hugar Súsanna og
barnið litla og máttu þær þó vita, að ekkert væri líklegra
| Breytingar í ferðum strætis-1
| vagnanna frá og með 10. þ. m. |
| (til reynslu)
■ Kleppur: Kleppsvagnarnir leggja 5 mín. fyr af stað \
; frá Kleppi en verið hefir, þ. e. 5 mín. fyrir hvern heil :
: tíma og hálf tíma. :
| Burtfarartími þeirra af Lækjartorgi hreytist ekki. ;
: Ný leið: 15 uín. eftir hverjjUm Kleppsbíl fer vagn |
: sömu leið frá Lækjartorgi inn í Kleppsholt, annar 20 ■
■ mín. yfir heil tíma, hinn 10 míp. fyrir heijtíma, en ekki ;
; alla leið að Kleppi, heldur hringmn um Sunnutorg og :
; þann hluta Langholtsvegar, sem liggur milli Klepps- j
j vegar og Laugarásvegar. Burtfarartími þessara vagna ■
• frá vegamótum Kleppsvegar og Langholtsvegar er 20 ;
; mín. fyrir og 10 mín. eftir hvern heiltíma. Fyrsta ferð :
: til bæjarins hefst frá vegamótuin Kleppsvegar og Lang- j
j holtvegar kl. 7,10 árdegis. j
; Sogamýri Nýr vagn tekur við l/j> tíma ferðunum af j
j gamla bílnum og ekur um Sogaveg til baka til bæjarins ■
■ í stað Bústaðavégar, til 20. maí næstk. Á tímabilinu frá ■
• 20. maí til 20. sept. þ. á. er ráðgert að breyta aftur j
; um og aka til bæjarins um Bústaðaveg í stað Soga- ■
: vegar. • ^ ■
Strætisvagnar Reykjavíkur [
.................................