Morgunblaðið - 08.06.1945, Blaðsíða 6

6
M0RÖDNBLAÐ16
Föstudagur 8. júni 194ö.
lH0V0iiitUiiUb
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
p.t. Jens Benediktsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600. -
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10 00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Siðfræði TÍMANS
TÍMINN sendi nýlega landbúnaðarráðherra vinar-
kveðju að sínum hætti. fyrir það, að ráðherrann hafði
valið nýja stjórnskipaða menn í mjólkursölunefnd. Fyrir
valinu urðu tveir sæmdarmenn, þeir Guðmundur Jó'ns-
son, kennari á Hvanneyri, og Guðmundur Erlendsson,
hreppstjóri á Núpi í Fljótshlíð. Þessir menn komu í stað
þeirra sjera Sveinbjarnar Högnasonar og Jónasar Krist-
jánssonar, mjólkurbússtjóra á Akureyri. Jónas var þó í
nefndinni aðeins að nafninu til. Hann var í fastri stöðu
norður á Akureyri og gat vitanlega ekki sótt fundi mjólk-
ursölunefndar hjer í Reykjavík, nema þegar svo stóð á,
að hann var hjer staddur. Enda segir svo í mjólkurlög-
unum, að fastir nefndarmenn skuli vera „búsettir í
Reykjavík, eða svo nærri Reykjavík, að þeir geti só'tt
fundi þangað þegar þörf krefur”. Allir viðurkenna hæfi-
leika og mannkosti Jónasar Kristjánssonar, enda enginn
haft neitt við það að athuga, að hann sæti í mjólkursölu-
nefnd. En störfum hans er nú svo háttað, að það var
beinlínis óheimilt að lögum að skipa hann aðalmann í
nefndina.
★
Enginn þarf heldur að ímynda sjer, að skætingur
Tímans í garð landbúnaðarráðherra stafi af því, að Jónas
mjólkurbússtjóri á Akureyri var ekki endurskipaður í
mjólkursölunefnd. Það er hinn maðurinn, klerkurinn á
Breiðabólsstað, sem öll umhyggja Tímans snýst um. En
hann var, sem kunnugt er. formaður nefndarinnar og
hafði gegnt því starfi í 10 ár.
Hjer vefður ekki farið út í að rifja upp starf Svein-
bjarnar Högnasonar í mjólkursölunefnd, en neíndin
hafði að heita má einræðisvald í mjólkurmálunum fram
til skamms tíma. Hitt skal fullyrt, að Sveinbjörn rækti
ekki starf sitt þannig, að hann hafi átt nokkurt tilkall
til endurskipunar í nefndina, jafnvel þó'tt valdsvið nefnd-
arinnar sje nú alt annað og minna en áður var.
★
En það er annað, sem vert er að minna á i sambandi
við þessi skrif Tímans, því að þar lýsir sjer einkar vel
siðfræði þeirra Tímamanna.
Svo sem kunnugt er, var fyrir ca. tveim árum gerð
sú breyting á stjórn mjólkurmálanna á verðjöfnunar-
svæði Reykjavíkur og Hafnarfjarðar, að mjólkurbúin
sjálf tóku í sínar hendur stjórn Samsölunnar, en áður
fór mjólkursölunefnd með stjórn. hennar.
Við þessa nýju skipan breyttist að sjálfsögðu starfssvið
mjólkursölunefndar. í stað þess að áður hafði neíndin
ein með höndum alla stjórn mjólkurmálanna og þar
með Samsölunnar, varð starf nefndarinnar eftir breyt-
inguna aðallega í því fólgið að hafa eftirlit með stjórn
og rekstri Samsölunnar.
Þegar mjólkurbúin tóku stjórrí Samsölunnar í sínar
hendur, var kjörin sjerstök stjórn fyrir Samsöluna. For-
maðiu- í þeirri stjórn var Sveinbjörn Högnason. Ef klerk-
ur þessi hefði haft einhverja sómatilfinningu, bar honum
að sjálfsögðu skylda til að leggja niður formenskustarfið
í mjólkursölunefnd. er hann var kjörinn formaður í stjórn
Samsölunnar. Því að hltt náði vitanlega engri átt, að
sami maðurinn gegni þessum tveim störfum, þar sem
verksvið annars var í því fólgið að hafa eftirlit með
störfum hins.
En þetta samrýmist mjög vel siðfræði klerksins á
Breiðabólsstað. Hann fann ekkert við það að athuga, að
hans eigin persóríu yrði falið eftirlit með störfum hans!
★
Það er þessi siðfræði, sem Tíminn er nú að boðö. Hún
er ekki óþekt fyrirbrigði í herbúðum Tímamanría.
Minnir þetta ekki á Sigtúna-váldið í sambandi við
deiluna um mjólkurflutningana? Þar þykir henta að sami
maðurinn sje hæstráðandi- í báðum íyrirtækjunum,
Mjólkurbúi Flóamanna og Kaupfjelagi Árnesinga.
Vd ar áhri^ar:
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
Sjón þeirra árrisulu.
ÁRRISULL skrifar: — „Jeg
verð starfs míns vegna að fara
mjög snemma á fætur, og þess-
vegna fæ jeg tækifæri til þess að
virða fyrir mjer bæinn, þegar
hann er að mestu leyti sofandi.
Mjer hefir .helst blöskrað eitt á
leiðinni til vinnu minnar, en það
eru ósköpin af brjefi og rusli,
sem eru á götunum. Þetta rusl
sjest ekki, þegar allur þorri
manna er kominn á fætur, því
þá er búið að sópa það og aka
því burtu. En á morgnana, þeg-
ar sólin er komin upp og skín
á auðar göturnar, þar sem eng-
inn er á ferð nema jeg einn, þá
er ekki hægt að komast hjá að
veita þessu athygli. — Það hefir
nú oft verið talað um það í blöð-
unum, að það þyrfti að venja fólk
ið af því að fleygja svona frá
sjer rusli á göturnar þar sem það
stendur. Það hafa líka verið sett
upp sorpílát á Jjóskerastaurana
meðfram götunum. En mjer finst
reynslan hafa orðið sú, að þar
sem þessi ilát fá á annað borð að
vera í friði fyrir skemdarvörg-
um, þá noti þau heldur fáir og
er það leiðinlegt, og það var al-
veg dæmalaust, að nokkrir
skyldu vera svo miklir aumingj-
ar að fara að eyðileggja þessi
ílát, sem áttu að vera til þess að
gera bæinn svolítið snyrtilegri.
Og svo ef smágola kemur, fyllist
loftið af fljúgandi brjefsneplum,
stundum dagblöðum, stundum
stórum flyksum af umbúðapapp-
ír. Það held jeg að jeg hafi nokkr
um sinnum sjeð á morgnana,
þegar svolítill kaldi var á. —
Vill fólk ekki vera þrifið, vill það
ekki hafa bæinn sinn þrifaleg-
an, eða hvað er hjer á seyði,
hvers vegna er ekki hægt að út-
rýma þessum sóðaskap?"
•
Iíversvegna ekki sím-
nefnin?
A. K. SKRIFAR: „Mig langar
til að koma á framfæri við yður
fyrirspurn í þessum dálkum, við
víkjandi skoðun skeyta til út-
landa og notkun símnefna. Nú
fyrir skömmu mun skeytaskoðun
hafa verið afljett, en þrátt fyrir
þetta má enn ekki nota sím-
nefni. Veldur þetta skiljanlega
auknum kostnaði við sendingu
skeyta, og þætti mjer vænt um,
ef viðkomandi yfirvöld vildu
gera mjer og fleirum þann greiða
að upplýsa hvernig á þessu
standi, því að óreyndu neita jeg
að trúa þeim sögum, sem ganga
um bæinn, að þetta sje uppátæki
símayfirvaldanna einna, gert í
þeim „fróma“ tilgangi að auka
tekjur stofnunarinnar“. — Jeg
kem hjermeð fyrirspurn A. K. á
framfæri.
•
Hreinlæti i rakara-
stofum.
SVEITAKERLING skrifar:
„Þjer skrifið um svo margt í
dálkum yðar, sem nauðsynlega
þarf að laga. Mig langar þess-
vegna að koma á framfæri þeirri
fyrirspurn til rakara í Reykja-
vik, hvort ekki sje hægt að
hreinsa svo áhöldin, sem þeir
nota, að ekki sje hætta á að fólk
smitist af allskonar óþverrra á
rakarastofunni. — Jeg. var fyrir
skömmu síðan á ferð í Reykja-
vik og var með lítinn dreng með
mjer, sem jeg ljet klippa í rak-
arastofu. Þar smitaðist hann af
útbrotum, sem breiddust óðfluga
út, svo jeg fór með hann til
læknis. Sagði hann, að þetta væri
bráðsmitandi. Einnig sagði hann,
að það væri ekki óalgengt, að
menn fengju þetta í rakarastof-
um. Mjer fanst þetta vandræða
ástand, sem full þörf væri á að
bæta úr, og -það eru sjálfsagt
fleiri en jeg, sem finst nógu dýrt
að láta klippa sig, þó ekki bæt-
ist 20—30 krónur við fyrir með-
ul og læknishjálp“.
•
Þetta hefir heyrst fyrr.
ÞETTA, að rakarar gættu ekki
hreinlætis óg sótthreinsunar á
verkfærum sínum, sem skyldi,
hefir heyrst fyrr og komið fram
opinberlega. En hjer eiga ekki
allir rakarar eitt mál, sumir
þeirra gæta þess eins vel og unt
er, að tæki sjeu sótthreinsuð. En
það eiga bara allir að gera það,
þannig, að viðskiftavinirnir geti
verið fullkomlega öruggir. —
Nokkru eftir að setuliðið kom
hingað, bar ákaflega mikið á svo
kallaðri skeggpest, og þóttust
margir geta rakið hana í rakara-
stofurnar. Þetta var þá lítt þekt-
ur sjúkdómur hjer, en algengur
með Bretum. Við höfum því
kannske verið mjög næmir fyrir
honum. — Að endingu skal jeg
taka fram, að „Sveitakerling“
gaf mjer upp bæði nafn rakara-
stofunnar, þar sem drengurinn
var kliptur, og nafn læknisins,
sem hún fór til með barnið. Geta
því rakarar, sem telja sig gæta
fullkcmins hreinlætis, leitað upp
lýsinga hjá mjer um, hver stof-
an var, því jeg tel ekki rjett að
birta nafn hennar að svo stöddu.
•
Hversvegna landslið?
í KVÖLD fer fram kappleikur
milli svokallaðs íslensks „lands-
liðs“ og liðs frá breska hernum,
sem enn er hjer. Er ekkert nema
gott um þetta að segja, annað en
það, að nafnið á liði okkar er
ekki rjett. Það er ekki landslið
kallað yfirleitt, nema það lið
eitt, sem leikur gegn landsliði
annarrar þjóðar, — þ.e.a.s besta
liði, sem hún getur teflt fram.
Áður fyrri kölluðum við lið okk-
ar, sem keptu gegn erlendum
flokkum, sem hingað komu, að-
eins úrvalslið, formlega lands-
kappleiki höfum við enga háð
ennþá, og er nægur tíminn til að
kalla lið okkar landslið, þegar
við förum að koma fram á þeim
vettvangi. Ytra þekkist ekki að
bestu lið þjóðanna keppi gegn
neinum, nema bestu liðum, þ. e.
landsliðum annarra þjóða.
Á ALÞJÓÐA VETTVANGI
HÓPUR liðsforingja bandá-
manna gekk inn, og báðir aðilar
tóku sjer sæti við langt borð.
Lowell Rooks, Bandaríkjahers-
höfðingi, sem var fulltrúi Eisen-
howers, leit á skjölin, sem hann
var með í hendinni. Nikolai Tru-
sov hershöfðingi úr rauða hern-
um, starði kuldalega á Þjóðverj-
ana.
„Jeg hefi fengið skipanir . . .“,
sagði Rooks hershöfðingi. „Hin
þýska stjórn og þýska herfor-
ingjaráðið skal handtekið sem
stríðsfangar. Er því núverandi
ríkisstjórn Þýskalands leyst upp“.
Þegar Dönitz var spurður að
því, hvort hann vildi nokkra at-
hugasemd gera, svaraði hann:
„Hjer gerist engra orða þörf“.
Síðan voru fangarnir látnir
vita, að þeir skildu búa sig út í
flugferðina til fangabúðanna.
Trusov hershöfðingi bar fram
einu spurninguna, sem hann kom
með á fundinum: Hafði verið svq
fyrir sjeð, að fangarnir gætu
ekki framið sjálfsmorð? Rooks
hershöfðingi kvað svo vera.
Nokkru síðar reis á fætur flota
foringinn Hans Georg von
Friedeberg, sem hafði setið
þreytulegur en stoltur á svip,
meðan fjórða uppgjöfin, sem
hann var viðstaddur í þessarri
styriöld, fór fram. Hann bað
varðbða þá, sem gættu hans, að
afsáka sig, læsti sig inni í snyrti-
klefa og fyrirfór sjer með eitri.
Síðar var tekin mynd af líki
hans, þar sem það lá, en á veggn
um fyrir. ofan hjekk mynd af
Dönitz.
Dönitz sjálfur varð reiður
mjög, þegar honum var sagt, að
hann mætti ekki hafa með sjer
nema eina ferðatösku. Hann
hafði látið niður í margar aðrar.
★
Hinir minniháttar menn voru
teknir af bresku fótgöngu- og
skriðdrekaliði, þar á meðal hroka
fulla og teinrjetta liðsforingja,
tóku af þeim vopn þeirra, og
bundu þar með enda á það ríki
í ríkinu, sem verið hafði í Flens-
borg. Þar í bænum spígsporuðu
hermenn um, bæði komnir frá
Danmörku og Noregi, og sögðu:
„Við vorum aldrei sigraðir“. —
Breskur liðþjálfi sló einn af þeim
niður og sagði: „Jæja, nú ertu
að minsta kosti sigraður". Af-
vopnaðir sjóliðar sungu fullum
hálsi: „Wir fahren gegen Enge-
land“, þegar farið var með þá
til fangabúðanna.
Hið einkennilega ástand í
Flensborg var á enda. Talið er,
að Eisenhower hafi þótt nauðsyn
til bera, að ríjóta aðstoðar Dön-
itzstjórnarinnar þenna tíma, til
þess að geta svo náð tökum á
hinni risavöxnu, ])ýsku vjel
allri. Ef svo hefir vérið, þá fjekk
yfirherstjórnin þýska þarna gull
ið tækifæri, og Dönitz og menn
hans hafa áreiðanlega notfært
sjer það. Heimurinn hefir enn
ekki heyrt allar fregnir af hinu
einkennilega fyrirbæri, þýska her
foringj aráðinu, sem lifað hefir af
ósigra í meira en heila öld. —
Leynilögregla
norska helmabersíns
Frá norska blaða-
fulltrúanum.
NORSK BLÖÐ geta nú skýrt
frá því, að norski heimaherinn
hafði snjalla leynilögreglu, sem
Gestapo vissi ekki um. Lögregl
an hleraði símtöl Gestapo og
quislingalögreglunnar. Komst
þannig upp um marga menn,
sem áttu leynilega samvinnu
við þessa aðilja, og var síðan
oft hægt að gera þá óskaðlega.
Leynilögreglan kom einnig
mönnum í þýsku öryggislög-
regluna og quislingalögregluna
og aflaði sjer þannig mikls-
verðra upplýsinga. Norski lög-
reglustjórinn í London, Auli, og
einkaritari hans komu til Oslo
í febrúarmánuði síðastliðnum
og áttu tal við yfirmenn leyni-
lögreglunnar.