Morgunblaðið - 27.09.1945, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 27. sept. 1945
3efer
JÓNATAN SCRIVENER
£ftir (Átaitde ^Jdoa^Lloa
Stríðsherrann á Mars
2>,
renýfaíaQu
9'
Eftir Edgar Rice Burroughs.
31.
35. dagur
Þegar jeg stóð þarna og
horfði í kringum mig í bóka-
herberginu, skaut alt í einu
upp í huga mjer nýrri hugsun:
Hvað hafði jeg eiginlega skrif-
að Scrivener, þegar jeg sótti
um starfið? Spurningin hafði
sömu áhrif á mig og jeg hefði
verið lostinn höggi. Mjer til
mikillar furðu mundi jeg að-
eins, að jeg hafði skrifað heil-
iangt brjef. Jeg mundi ekki,
hvað í því hafði staðið. Jeg
hafði skrifað svo margar um-
sóknir áður en jeg skrifaði
‘iokabrjefið: Og það hafði jeg
skrifað i svo miklum flýti,
sannfærður um, að það myndi
engann árangur bera, að þegar
íil átti að taka mundi jeg ekki,
hvað í því hafði staðið. Jeg
vissi, að jeg hafði skrifað um
sjálfan mig — en hvað hafði
jeg í raun rjettri sagt?
Jeg velti þessu fyrir mjer í
heilan klukkutíma, án þess að
komast að nokkurri niður-
stöðu.
Jeg skýri frá þessu núna
vegna þess, að jeg hygg það
tímabært, og vegna þess, að
það er talsvert mikilvægt at-
riði, að jeg skyldi nú hafa
gleymt sjálfri ástæðunni til
þess, að jeg fjekk einkaritara-
starfið hjá Scrivener. En eitt
var jeg viss um: Winkworth
hafði ekki lesið brjefið.
III.
Lundúnaborg á sjer marga
heima. Aum fátækrahverfi er
að finna aðeins steinsnar frá
mestu ríkismannahverfunum
og djúpa kyrð örskamt frá
mestu umferðagötunum.
Dag einn, skömmu áður en
jeg snæddi kvöldverðinn hjá
Pálínu, gekk jeg út, til þess
að gá að því, hvar hún byggi.
Það var þá, sem jeg komst að
þessu síðarnefnda.
I Holland Park heyrist svo
mikill dynur af umferðinni, að
enginn staður kemst í hálf-
kvisti við hann, nema Kens-
ington High Street, sem ligg-
ur jafnhliða. Á milli þessara
tveggja gatna er dálítil hæð.
Þröngir stígar og götutroðn-
ingar liggja upp á hana frá
Holland Park. Jeg gekk upp
einn stíginn. Við hvert fótmál
fjarlægðist umferðadynurinn
meir. Trjákrónurnar hvelfdust
yfir höfði mjer. Það leið ekki
á löngu þar til borgarysinn var
dáinn út. Jeg nam staðar, undr-
andi yfir þessari hreinu kyrð.
Yfir háar girðingarnar, sem
voru sitt hvoru megimvið stíg-
inn, sýndist skógurinn víðáttu-
mikill, nærri því óendanlegur.
Fugl kvakaði á grein. Mjer
fanst, eins og dísirnar myndu
nú jafn önnum kafnar við að
töfra mig og Don Quixote forð-
um.
En þetta var alt satt. Jeg
hefi oft staldrað þarna við á
síðkvöldum síðan, og horft á
tunglsgeislana seitla gegnum
greinar trjánna og hlustað á
ugluvæl einhvers staðar utan
úr myrkri skógarins. En þegar
jeg kom þarna fyrst, var sól-
skin og loftið þrungið notalegri
síðdegiskyrðinni — alt svo
blítt, svo ríkt af þessum þög-
ula, djúpa fögnuði yfir því að
lifa, anda og hrærast, sem
stundum kemur yfir jörðina.
Efst á hæðinni er stórt hlið, er
liggur að húsi, sem er að hálfu
leyti hulið sjónum mannanna.
Þú gægist gegnum hliðið. Þú
sjerð hlýlegt rjóður og silki-
mjúkan grasflöt, minningarík-
an steinvegg, sem grænn mos-
inn gælir við. Og veggurinn
hallast letilega, eins og hann
vilji gefa til kynna, að tíminn
hafi nú hvílt nógu lengi á sjer.
Litla húsið er eins og gamalt,
lúið sveitasetur, sem mókir og
lætur sig dreyma, meðan feg-
urðin og árin vefa sinn þögla
töfrahjúp. Þú staldrar við and-
artak og furðar þig á þessu, og
svo heldurðu kannske áfram
eftir stígnum, sem nú liggur
niður í móti. Og innan skams
berst stórborgarysinn að eyr-
um þínum, því að fyrir neðan
er Kensington High Street.
Beggja megin hæðarinnar eru
torg, Og Pálína bjó við eitt
þeirra.
— Á meðan jeg hafði fata-
skifti og á leiðinni til Holland
Park var jeg að hugsa um
kvöldið, sem í vændum var.
Jeg þóttist sjá fram á, að það
myndi varla verða mjög
skemtilegt. Jeg vissi, að faðir
Pálínu var hérshöfðingi, og
mjer fanst næsta ótrúlegt, að
hann eða kona hans myndu
hafa nokkurn áhuga á því að
kynnast manni eins og mjer,
því að þegar öll kurl voru kom-
in til grafar, myndi það sjálf-
sagt ekki hafa neitt sjerlega
mikil áhrif á þau, þegar Pál-
ína kynnti mig fyrir þeim
og segði: „Þetta er herra Wrex-
ham. Enginn veit, hvað hann
gerði áður fyrr, en nú er hann
einkaritari herra Scrivener,
þótt þeir hafi aldrei sjest“. En
þegar á alt, var litið, var heim-
sókn þessi eingöngu Pálinu að
kenna, og hún varð því að bera
ábyrgð á kvöldinu. Engu að
síður kendi jeg í brjósti um
foreldra hennar.
Jeg hringdi dyrabjöllunni.
Mjer var vísað inn í dagstof-
una og Pálína reis á fætur til
þess að heilsa mjer. Jeg geri
ráð fyrir, að hún hafi sjeð feg-
inssvip á andliti mínu, þegar
jeg sá, að hún var ein, því að
hún hló og sagði: „Þú virðist
kvíðinn".
„Já, það er ekki laust við
það“, svaraði jeg. „Þjer er ef'
til vill ekki ljóst, að það eru
meira en tuttugu ár síðan jeg
hefi komið á heimili eins og
þetta“.
Hún horfði undrandi á mig.
,,Þú ert auðvitað að gera að
gamni þínu“, sagði hún svo.
„Nei, öðru nær“.
Við stóðum og horfðum hvort
á annað drykklanga stund.
„Sannleikurinn er sá, að jeg
veit ekkert um þig“, sagði hún
loks.
„Þjer hefði ekki getað orð-
ið það ljóst á óþægilegra augna-
bliki“, sagði jeg og hló við. „Er
ekki best að jeg komi mjer
hjeðan út meðan tími er til?
Jeg hverf út i nóttina og þú
segir foreldrum þínum, að
þetta hafi alt verið misskiln-
ingur, þig hafi aðeins diæymt,
að jeg væri til“.
Hún horfði á mig, án þess
að heyra eitt orð af því, sem
jeg var að segja.
„Jeg þekki þig — en jeg veit
ekkert um, hvernig líf þitt
hefir verið. Venjulega er það
nú öfugt. En þú getur sagt mjer,
hvaða fólki þú kyntist á þess-
um árum“.
„Jeg skal segja 'þjer það
síðar, ef þú kærir þig um“,
svaraði jeg. „En finst þjer það
heiðarlegt gagnvart foreldrum
þínum að bjóða mjer hingað í
kvöld?“
„Eigum við ekki að fa okk-
ur sæti?“ sagði hún. „Þetta er
dálítið erfitt viðureignar. Ef
jeg kynni þau ekki fyrir vin-
um mínum, kvarta þau, og ef
jeg geri það ....“.
„Eru þau skelfingu lostin“,
sagði jeg, þar eð hún lauk ekki
við setninguna.
„Það er ef til vill helst til
Ujúpt tekið í árinni að segja
það“, svaraði hún. „En venju-
lega geðjast þeim ekki að
kunningjum mínum. Jeg held,
að þau hafi ekki verið hrifin af
Jonatan“.
Jeg leit í kringum mig í
stofunni. Hún var smekkleg og
falleg, hafði á sjer þann hlý-
lega blæ, sem hús fá, þegar
sama fjölskyldan hefir búið í
þeim árum saman. Jeg varð því
ekkert undrandi, þegar jeg
komst að því, að Pálína var
fædd í þessu húsi, og hafði
aldrei átt heima annars staðar.
Jeg þagði, því að Pálína virt-
ist djúpt hugsandi og jeg vildi
ekki trufla hana. Jeg hjelt, að4
hún væri að velta því fyrir sjer,
hvernig hún gæti farið að því
að bjaiga við kvöldinu, og það
kom mjer því dálítið á óvart,
þegar hún spurði alt í einu:
„Hefurðu sjeð Middleton aft-
ur?“
Jeg kvað já við og reyndi
því næst að benda henni á þann
i anda, sem við ættum í vænd-
um. En hún skeytti ekkert um
; að.
„Það blessast alt saman. Við
finnum eitthvað til þess að tala
um. Og nokkrum sinnum hefi
jeg mátt leggja á mig það erf-
iði að skemta gestum þeirra“.
Og þá fór fyrir mjer eins og
svo oft áður. Jeg varð rólegur
á ný. Jeg hætti að hugsa um
framtíðina. Nútíðin varð mjer
alt. Og nútíðin var Pálína.
Hún sat á legubekk and-
spænis mjer. Hún hafði hendur
í skauti sjer og var þráðbein í
baki. Það var eins og hún væri
að hlusta á eitthvað eða bíða
eftir einhverju. Jeg dáðist aft-
ur að grönnum handleggjum
Oennar og úlnliðum og hárinu,
sem var eins og geislabaugur
um höfuðið.
umhverfis litlu holuna í hurðinni. Og jeg hefði getað hróp-
að hástöfum af gleði, því umhverfis holuna sá jeg hin
örsmáu kolefniskorn, sem þessi marsnesku vasaljós gefa
frá sjer.
Það var ljótet, að í þúsundir alda höfðu vasaljós verið
látin skína á skráargat þetta, og til hvers? — Svarið gat
aðeins verið eitt, — það voru geislarnir, sem opnuðu
dyrnar, og jeg, John Carter, prins af Helium, hjelt á ljós-
inu og notkunarreglum þess í hendinni, reglunum, sem
óvinur minn hafði krotað á hylkið utanum ljósið.
í sívölu gullhylki utan um úlflið mjer, bar jeg mitt
marsneska úr, — það var næsta nákvæmt verkfæri, sem
sýnir tala, zat og zoda, en svo eru hinar marsnesku tíma-
einingar nefndar, sýnir það undir þykku gleri, mjög svip-
að fullkomnu jarðnesku armbandsúri.
Jeg fór hægt og nákvæmlega að öllu, er jeg bar ljósið
að litlu holunni í hurðinni og ákvað styrkleika ljósmagns-
ins með þar til gerðum takka á hlið hylkisins, sem vasa-
ljósið var í.
Fyrst ljet jeg ljó'sið skína með þriggja eininga styrk-
leika í fimtíu tala tíma, síðan með einni einingu í eitt xat,
og loks með níu eininga afli í 25 tali. Þessir síðustu 25 talir
voru lengstu 25 sekúndurnar, sem jeg hefi nokkru sinni
lifað. Skyldi hurðin opnast eftir þessi augnablik, sem mjer
fannst óratími?
Tuttugu og þrír, tuttugu og fjórir, tuttugu og fimm.
Jeg slökkti skyndilega á ljósinu. í sjö tali beið jeg svo,
— það hafði ekkert gerst. Gat það verið, að mjer hefði
skjátlast?
En hvað var nú? Var jeg farinn að sjá ofsjónir af tauga-
æsingnum, eða var hurðin raunverulega að hreyfast? Jú,
hún seig alt í einu hægt inn í vegginn, þar var ekki um
neina missýningu að ræða.
Bak við hurðina kom í ljós mjór gangur og dimmur,
sem lá jafnhliða útveggnum. Varla hafði hurðin opnast
fyrr en við Woola ‘vorum þotnir inn, og svo rann hurðin
hljóðlega á sinn stað aftur.
Þegar mest gekk á í forseta-
kósningunum í Bandaríkjunum
íyrir nokkrum árum, er Roose-
velt var í kjöri í þriðja sinn, *
t:om nýr nemandi í barnaskóla
einn. Kennarinn vildi prófa,
hvernig nemandinn væri að1
andlegu atgervi og spurði:
— Hver var það, sem gaf
okkur þennan íyrirmyndar
skóla?
— Roosevelt forseti.
— Hver var það, sem ljet
leggja alla þessa dásamlegu
vegi yfir þvert og endilangt
landið? |
— Roosevelt forseti.
— Hver lætur trjen vaxa og
blómin springa út?
— Guð, svaraði nemandinn.;
— Kastið þið bannsettum
republikanum út, heyrðist kall
að aftan úr bekk.
★
I smábæ einum í Skotlandi,
þar sem mikið er framleitt af
whiský, svo mikið, að það er
bókstaflega drukkið eins og
vatn, hafa menn sínar eigin
hugmyndir um, hvenær telja
beri mann drukkinn. Sunnudag
nokkurn lá maður endilangur
á miðri aðalgötunni. Lögreglu-
þjónn, sem gekk fram hjá,
virti manninn fyrir sjer og
sagði: — Hann er drukkinn
þessi, það er rjett jeg láti hann
í kjallarann. Einn góður sam-
borgari kom aðvífandi og mót-
mælti harðlega: — Hann er
alls ekkert drukkinn, jeg sá
hann hreyfa fingurna rjett í
þessu.
★
— Jeg má til að fá skilnað
frá þessarí konu, sagði hinn ó-
gæfusami eiginmaður fyrir
rjettinum. — Hún heimtaði að
fá að hafa geit inni í svefnher-
berginu oklcar. Lyktin var svo
hryllileg, að jeg var bókstaf-
lega alveg viðþolslaus.
Dómarinn hristi höfuðið:
— Það er laglegt að heyra.
En gastu ekki opnað gluggann?
— Hvað! Og hleypt öllum
dúfunum mínum út?
★
— Jeg verð að segja, að mjer
geðjast ekki að öllum þessum
flugum hjer inni, sagði hótel-
gesturinn við þjóninn.
-— Segið mjer, að hverjum
þeirra yður geðjast verst, og
jeg skal reyna að reka þær út,
fvaraði þjónninn.