Morgunblaðið - 06.11.1945, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 6. nóv. 1945
* Kaup þriggja strandferðaskipa
Eitt farþegaskip 1400—
*
; 1500 rúml. og tvö
vöruskip 300 rúml.
Nytjaskógar í Alaska í
sama loftslagi og hjer
Háfcon Bjaraason kominn heim með
mikinn fróðleik
SAMGÖNGUMÁLANEFND
Nd. flytur að ósk samgöngu
málaráðherra, frumvarp um
kaup á þrem nýjum strand-
feÆaskipum.
I frumvarpinu segir svo:
1. gr. Ríkisstjórnni er heim
ilt að láta smíða þrjú strand-
ferðaskip erlendis fyrir reikn-
ing ríkissjóðs. Sje eitt skipið
um 1400—1500 rúmlestir brúttó
og aðallega byggt sem farþega-
skip. Hin tvö skipin sjeu um
300 rúmlestir brúttó, fyrst og
fremst til vöruflutninga.
2. gr. Til framkvæmda sam-
kvæmt 1. gr. er ríkisstjórninni
heimilt að taka allt að 7 milj.
króna lán.
í greinargerð segir:
„Síðastliðinn sumar barst
samgöngumálaráðuneytinu álit
milliþinganefndar, er um tvö
undanfarin ár hefir haft til at-
hugunar, á hvern hátt strand-
ferðum yrði komið fyrir á sem
hagfeldastan veg hjer við land.
Þrír nefndarmenn af fjórum
lögðu til sem byrunarfram-
kvæmdir í málinu, áð keypt
yrði skip á stærð við Esju, aðal
lega til farþegaflutninga. Fjórði
nefndarmáðurinn, Gísli Jóns-
són alþrn., lagði til, að fyrst ýrði
leitað upplýsinga um, hve mik-
ið mundi kosta smíði þessara
skipa, og síðan yrði ákvörðun
tekin, þegar þær upplýsingar
lægju fyrir, um framkvæmdir.
Ráðuneytið ákvað þá þegar
að leita tilboða í byggingu þess-
ara skipa ög fól framkvæmda-
stjóra Skipaútgerðar ríkisins*að
fárá utan þeirra erinda. — Hafa
tilboð þessi verið að berast í
síðaStliðnum mánuði. Eins og
tilboðin bera með sjer, verður
byggíngarköstnaður farþega-
skipsins rúmar 414 milj. kr.,
en hinna um 114 millj. kr. hvors
um sig.
Var Skipaútgefð ríkisins þá
falið að gera rekstraráætlun um
afkomu Skipaútgerðar ríkisins,
ef reiknað væri með því, að
þessi skip væru fyrir hendi, og
fylgir sú áætlun hjer með. Einn
ig vai; prentaður til samanburð
ar, aðalrekstrarreikningur skipa
útgerðarinnar fyrir s.l. ár. Eins
og öllum er kunnugt, hefir
Skipaútgerð ríkisins ekki, sök-
um ófullnægjandi skipakosts,
getað annað strandsiglingunum
hjer við land á undanförnum
árum, svo í viðunandi lagi hafi
verið. Samtímis hefir halli á
rekstrinum orðið mjög mikill,
vegna þess að skipin hafa mörg
verið óheppileg. Úr þessu er að
mjög verulegu leyti ætlað að
bæta með kaupum þeirra 3ja
skipa, sem hjer er gert ráð fyr-
ir að láta byggja.
Vegna þess að skipasmíða-
stöðvar þær, sem tilboðin hafa
sent, hafa ekki skuldbundið sig
til að standa við tilboðin nema
til 15. þ. m., er mikil nauðsyn
á ,að málinu verði hraðað svo,
að það verði afgreitt nokkru
fyrir þann tíma.
Að öðru leyti vísast til fylgi
skjala“. — En þau eru prent-
uð með greinagerðinni.
Frumsýning á leikn-
um: Uppstigningin
verður n.k. fimtudag
NÆSTKOMANDI fimtudag
hefir Leikfjelag Reykjavíkur
frumsýningu á hinu nýja ís-
lenska leikriti: „Uppstigning-
in“, eftir H. H., en það er dul-
nefni höfundar, sem ekki vill
láta nafns síns getið. — Um
leið og frumsýning þessi verð-
ur, er þetta hið tvöhundraðasta
leikrit sem Leikfjelagið tekur
til sýninga. — Leikstjóri er
Lárus Pálsson. Leikurinn er í
fjórum þáttum (6 sýningar);
gerist í smáþorpi, sem heitir
Knarrareyri, á árunum 1945 til
’46.
Leikendur eru Arndís Björns
dóttir, Anna Guðmundsdóttir,
Regína Þórðardóttir, Emilía
Jónasdóttir, Helga Möller, Inga
Þórðardóttir, Sigríður Hagalín,
Gestur Pálsson, Haraldur*
Björnsson, Þorsteinn Ö. Step-
hensen,, Valur Gíslason og leik
stjórinn, Lárus Pálsson.
Frumsýningargestir eru al-
varlega ámintir um að sækja
miða sína tímalega, því að
annars kunna þeir að verða af- |
hentir öðrum.
Blaðið segir að þetta skull
alclrei takast, „því Balkanþjóð
irnar, sem liafi orðið að þola
svo mikið, muni aldrei framar
verða fórnarlömb öfgaflokka,
sem noti sjer fjöldan til eigin
hagsnmna sinna1 ‘.
„Balkanþjóðirnar þurfa enga
vernd, síst af öllu vernd
Tyrkja. Það er af þessum ástæð
um, sem Tyrkir hatast óstjórn
lega við hið lýðræðislega,
skipulag, sem komið hefir ver
ið á í Júgóslavíu, Rúmeníu
og Alhanínu.
„Tyrkír hafa fengið slæmt
orð á sig í alþjóðamálum", seg-
ir blaðið ennfremur, „einkum
hvað snertir framkomu þeirra
á Balkanskaga. Þetta virðast
þeir skilja í Ankara og þess-
vegna reyna þeir nú að líta í
Mentaskóiinn
á Akureyri seifur
Akureyri, mánudag.
Frá frjettaritara vorum.
MENNTASKÓLINN á Akur-
eyri var settur í gær, sunnudag
inn 4. nóvember, kl. 5 e. h. í há-
tíðasal skólans. Skólameistari,
Sigurður Guðmundsson, skýrði
frá því, að þetta væri í fyrsta
sinn, sem skólinn væri settur
mánuði síðar en kensla hefði
hafist, en orsökin væri sú, að
regluleg skólasetning hefði ekki
getað farið fram á venjulegum
tíma vegna fjarveru sinnar í er
indum skólans í Reykjavík. —
Skólameistari gat þess að skól-
inn hgfði átt 65 ára starfsaf-
mæli á þessu hausti og væri vel
viðeigandi að þessa viðburðar
yrði minnst við tækifæri. — Þá
bauð skólameistari hina nýju
kennara velkomna til skólans,
en þeir eru Guðmundur Arn-
laugsson, Friðrik Þorvaldsson
og Ingvar Björnsson frá Brún.
Skólameistari skýrði frá því,
að nemendur í skólanum væru
330 að tölu í vetur, en síðan
hófst aðalerindi skólameistara,
er fjallaði um hina sívaxandi of
nautn áfengis í landinu. — Var
erindi hans langt, mjög ítarlegt
og kom víða við. Lýsti skóla-
meistari með sterkum orðum
þeim afleiðingum, er ofnautn
drykkja hefði í för með sjer. —
í síðasta hluta ræðu sinnar
sagði skólameistari að hann
væri að vísu ekki bannmaður,
og það væri sín skoðun, að það
sakaði ekki, þótt þroskaðir
menn tækju sjer glas í hönd, ef
gætt væri hófs, en hann brýndi
fyrir nemendum, að gæta hinn
ar mestu varúðar í þeim efn-
um og helst að forðast alla vín-
nautn.
kringum sig“. „Þess vegna ætla
Tyrkir nú að reyna að gerast
forustumenn í hinum nálægari
Austurlöndum“.
Fer með Chiang
LONDON: Frjetst hefir, að
frú Chiang Kai Shek muni fara
með mánni sínum í ferð þá
sem hann ætlar í til Bretlands,
Frakklands, Rússlands og
Bandaríkjanna bráðlega.
Ráðherra segir af sjer.
LONDON: — Vegna mikilla
stjórnmálaátaka í Urugay hef-
ir utanríkisráðherra landsins,
Jose Serrato, sagt af sjer em-
bætti sínu.
HAKON BJARNASON skóg-
ræktarstjóri er mjög ánægður
yfir ferð sína til Alaska. Hann
er kominn heim eftir 3 mánaða
ferð, sannfærðari en áður um
framtíðarmöguleika íslenskrar
skógræktar.
Hann kom hingað loftleiðis á
laugardaginn var.
I gær komst hann að orði á
þessa leið um það sem fyrir
hann hafði borið í Alaska og
það sem hann þar hafði komist
að raun um í stuttu máli:
Jeg er sannfærðari um það
en áður, af því nú hefi jeg sjeð
það sjálfur með eigin augum,
að í engu betra loftslagi í Al-
aska, en íslenska loftslagið er,
vaxa stórfeldir skógar, einkum
af sitkagreni.
I gróðurríki Alaska eru mik-
ið fleiri plöntutegundir en hjer
á landi, þó loftslag sje mjög
svipað. Geri jeg ráð fyrir að
þar sjeu þrefalt fleiri tegundir
en hjer á landi. Margar ættir
eru til þar, sem als ekki eru til
hjer. En af þeim ættum, sem
eru til á báðum stöðunum, eru
mikið fleiri tegundir þar en
hjer. Þar eru t. d. 7 tegundir af
melgrasi, en aðeins ein hjer. —
Þarna vestur frá ættum við að
geta fundið og flutt inn hingað
ný fóðurgrös.
Að ógleymdu trjáfræinu. — Við
vorum saman við fræsöfnun um
tíma Vigfús Jakobsson og jeg
og höfðum nokkra menn með
okkur. Söfnuðum einkum fræi
af sitkagreni. Mikið var af fræi
á sitkagreninu í sumar. Verður
fræið sem við söfnuðum að
sjálfsögðu þreskt fyrir vestan.
Vonast jeg til að við fáum hing
að ca. 100 pund af trjáfræi.
— Hverjar nýjar tegundir
tókst þú með þjer?
Jeg á von á einum 15—20
tegundum, sem eru nýjar fyrir
ísland. Meðal þeirra er hávax
inn bláberjarunni, sem jeg er
viss um að geti þroskast hjer.
Annars er ómögulegt að gera
sjer grein fyrir því í fljótu
bragði, hve mikið við getum
grætt á því í framtíðinni að fá
hingað ýmsar plöntutegundir
frá Alaska. Lúpinutegund
eina tók jeg með mjer t. d. sem
vex villt um alt, og nær mikl-
um þroska.
— Hvernig er umhorfs í Al-
aska?
— Það er sagá að segja frá
því, segir Hákon. Þó ættum við
íslendihgar mörgum fremur að
geta skilið og gert okkur grein
fyrir því, hvernig landið er. —
Því það er mjög líkt íslandi á
margan hátt, ef maður hugsar
sjer íslensku fjöllin og marg-
faldar hæð þeirra með þrem og
fjórum. Þar eru skriðjöklar
og svo hrikaleg fjöll, að það
sem hjer sjest af því tagi eru
smámunir og sandar við sjó
eins og Skeiðarár og Breiða-
merku-sandar. í dal kom jeg
með fokjarðvegi, sem minnir
mjög á jarðveg og landslag á
Rangárvöllum. Nema hvað á-
búð landsins hefir -ekki enn
komið uppblæstri af stað.
— Og fólkið?
— Alveg prýðilegt. — Menn
þar vestra vilja alt fyrir okk-
ur gera. Þeim þykir gaman að
því að geta greitt götu okkar.
Og við munum hafa mikil not
af greiðvikni þeirra í framtíð-
inni. Því áframhaldandi sam-
band við Alaska verður nauð-
synlegt fyrir íslenska skógrækt
og til mikils gagns fyrir jarð-
rækt okkar yfirleitt. Það er jeg
alveg viss um, segir Hákon af
hjartans sannfæringu.
Danssýning í Tripoli-
leikhúsinu
DANSSÝNINGU hjeldu þau
Sif Þórs og Kai Smith í Tripoli-
leikhúsinu s. 1. sunnudag. Fritz
Weisschappel aðstoðaði með
píanóundirleik og ljek auk
þess nokkur einleikslög á pía-
nó. Húsfyllir var — og vel það.
Dansfólkinu var tekið mjög
vel af áhorfendum. — Mesta at-
hygli vakti arabiskur dans, sem
Kai Smith balletmeistari hafði
samið fyrir ungfrú Sif. Þau
ungfrú Sif Þórs og Kai Smith
ætla að halda hjer ballettskóla
og dansskóla í vetur. — Var
þessi sýning haldin til þess að
kynna dans þeirra, að því að
kynnir sýningarinnar, Gunnar
Stefánsson, sagði.
Chelsea tapaði.
London í gær: — Chelsea,
breska knattspyrnufjelagið,sem;
á að keppa við Rússa á mið-
vikudaginn kemur, tapaði leik
sínum í sveitakepninni ensku
í dag, fyrir Birmingham, með
5 mörkum gegn 2.
Undrin á Elli-
heimilinu
Framh. af 1. síðu.
útvarpinu og hækkaði í því.
Heyrir hann þá, að prestur-
inn er að tala um að Jesú
hafi læknað lamaða menn.
Vissi Gísli síðan ekki fyr til,
en hann gekk óstuddur og að
hann gat rjett úr krepptu fingr,
unum á vinstri hendi, sem
höfðu verið kreptir inn í lófann
og óhreyfanlegir í fjölda mörg
ár.
Læknar hafa enga skýringu.
Það er nú nærri kominn mán
uður síðan þessi undur gerðust:
á Elliheimilinu. Gísli hefir það
gott. Læknir, sem hefir skoðað
gamla manninn, segist ekki geta
ímyndað sjer neina skýringu á
fyrirbærinu.
Það eina, sem menn vita er
það, að gamli maðurinn var lam
aður, en er nú heill.
Hússneskt bfað ræðst á Tyrki
London í gærkvöldi. Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
TÝRKIR ERU ásakaðir „fyrir óvináttu í garð Sovjet
Rússlands og sakaðir um að vera forsprakkar í stofnun
bandalags milli þjóða í nærliggjandi Austurlöndum'í, í
harðorðri grein, sem birtist í rússneska blaðinu „New Times“.
í greininni er sagt að „vissir menn í Tyrklandi vilji gera
Tyrki að forystuþjóð á BalkanskagaÝ