Morgunblaðið - 20.02.1946, Qupperneq 6

6
MOKUUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur'* 20. febr. 1946
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar K ristinsson.
Ritstjórn_, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
f l&usasðlu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Hrakspámar rætast ekki
FORMAÐUR Verðlagsnefndar landbúnaðarafuÆa hef-
ir sent blöðunum greinargerð og skýrslur um slátrunina
á síðastliðnu hausti og horfurnar um kjötsöluna. í lok
greinargerðarinnar segir svo:
„Ef ekkert sjerstakt kemur fyrir, sem torveldar sölu
kindakjöts, eru góðar horfur á því, að allt kindakjöt af
framleiðslu síðasta árs seljist inanlands. Verður því fyrst
um sinn ekki leyfður meiri útflutningur á kindakjöti en
orðið er“.
Þessi tíðindi munu áreiðanlega gleðja bændur landsins,
því að það gefur góðar vonir um að þeir fái gott verð
fyrir kjötið. Heildarkjötþungi alls sláturfjárs á síðastl.
hausti nam rúmlega 5.451 tonni. Af þessu kjöti hefir að-
eins verið flutt út 176 tonn af saltkjöti. Ekkert freðkjöt
hefir verið flutt út og líkur til eins og formaður verðlags-
nefndar segir, að það seljist allt innanlands.
★
Þessi greinargerð formanns verðlagsnefndar stingur
mjög í stúf við allar hrakspár Tímamanna á síðastliðnu
hausti. Þá rjeðust Tímamenn heiftarlega á verðlagsnefnd-
ina og fullyrtu, að bændur myndu fá miklu lægra verð
fyrir kjötið en árið áður (1944), því að allt verðjöfnunar-
gjaldið (kr. 1.50) myndi fara í verðuppbætur á útflutta
kjötið.
Og Tímaliðið stuðlaði að því af öllum mætti, að þannig
yrði það. Var ekki annað sjáanlegt, en það hefði bein-
línis skipulagt herferð gegn kjötsölunni innanlands. —
Lengst gekk þessi skemdastarfsemi á ^kureyri, þar sem
blöð Tímaliðsins, sögðu við neytendur, að þeir yrðu að
spara við sig kjötkaup „eftir fremstu getu“! Árangur
þesarar þokkalegu iðju varð og mikill á Akureyri, því að
kjötkaupin þar á s.l. hausti urðu aðeins þriðjungur af því
sem áður hafði verið.
★
Hinar góðu horfur með kjötsöluna eiga án efa rætur
sínar að rekja til þessa tvenns: 1) Skynsamlegri verð-
lagninu kjötsins á s.l. hausti og 2) Niðurgreiðslu á kjöt-
verðinu til meginþorra neytenda.
En að sjálfsögðu fordæmdu Tímamenn þessar aðgerðir.
Þeir virtust beinlínis stefna að því, að kjötneyslan í land-
inu yrði sem allra minst, svo að hægt yrði að nota það
síðar meir til árása á ríkisstjórnina. Hitt skifti ekki máli,
þótt þessar afurðir bitnuðu harkalega á bændum!
Og enn halda Tímamenn uppteknum hætti, að reyna að
spilla kjötsölunni. Nýlega var útbýtt á Alþingi nefndar-
áliti frá Bernharði Stefánssyni, þar sem lagt er til, að
feld verði bráðabirgðalögin frá 29. september, þar sem
heimiluð er niðurgreiðsla á kjötverðinu! Er nefndarálit
þetta hið furðulegasta plagg.
Skýrsla formanns verðlagsnefndar, þar sem gefnar eru
vonir um að allt kjötið seljist innanlands, hefir bersýni-
lega haft þau áhrif á Tímaliðið, að þeir grípa til nýrra
ráða til þess að koma í veg fyrir þessa óhæfu! Og þeir
benda á ráðið: Að hætta öllum niðurgreiðslum á kjöt-
verðinu; fella bráðabirgðalögin frá 29. september síðastl.!
Þessi ráðstöfun myndi vafalaust minka stórkostlega kjöt-
söluna innanlands.
★
Bændur þurfa ekki að óttast, að Tímaliðið fái þann vilja
sinn fram, að hætt verði niðurgreiðslum á kjötverðinu.
Þeim verður áreiðanlega haldið áfram.
Formaður verðlagsnefndar gat þess í haust, að ef svo
vel tækist, að allt kjötið seldist á innlendum markáði,
myndu bændur fá um það bil kr. 7.50 pr. kg. fyrir 1. fl.
dilka- og geldfjárkjöt, í stað kr. 6.82 árið áður. Ef hins-
vegar svo illa færi, að allt verðjöfnunargjaldið færi í upp
bætur á útflutt kjöt,'fjelli hlutur bænda niður í kr. 6.00.
Af þessu er ljþst, þyaða þýðingu það hefir fyrir bændur
að kjötið seljist irinánlands. Vonandi rætist sú spá for-
manns verðlagsnefndar, að hlutur bænda verði vel trygð-
ur. —
\Jíhuerli ólriiar:
ÚR DAGLEGA
LÍFINU
Friðarspillar.
OFT berast fregnir af því að
skemtanir, sem haldnar eru í
samkomuhúsum úti á landi,
hafi verið róstursamar með af-
brigðum og það jafnvel svo, að
skemtanir hafa leystst upp %f
þeim ástæðum. Hefir því tíðk-
ast sumsstaðar að beðið hefir
verið um lögregluvernd á
skemtistaði úti á landsbygð-
inni. Nú er það svo að flestir
vilja fá að skemmta sjer í friði
fyrir laganna vörðum, enda
ættu skemtanir að geta farið
fram á þann hátt, að ekki þurfi
að hafa lögreglu yfir mönn-
um, þó þeir geri sjer dagamun.
Verst, er. að fyrir ólæti kemst
óorð á supia skemtistaði og vill
þar enginn maður koma, sem
vandur er að virðingu sinni.
Nú kemur það.ekki til mála
að sveitaæskan sje þetta óstýri
látari en jafnaldrar hennar í
bæjunum, enda er það sannað
mál í flestum tilfellum, þar sem
róstur verða á sveitaskemtun-
um, að það eru aðkomumenn,
sem eiga sök á ólátunum. Það
eru aðskotadýr, sem eru friðar
spillarnir. Gott dæmi um það
fjekk jeg í brjefi á dögunum,
þar sem sagt er frá skemtun í
sveit hjer nálægt höfuðstaðn-
um. Fara 4ijer á eftir kaflar úr
brjefinu.
•
Skemmtun að
Ferstiklu.
BRJEFRITARI segir frá á
þessa leið: „Laugardaginn 10.
þ. m., var haldinn skemmtun
að Ferstiklu. Það er lítið um
skemmtanir í þessu fámenna
byggðarlagi og það er því sann
kölluð hátíð hjá unga fólkinu
þegar efnt er til gleðskapar til
þess að menn *geti hittst og
skemt sjer saman. Það voru
mörg glöð og ánægð andlit á
skemmtuninni á Ferstiklu, er
hófið hófst og dansinn byrjaði
með miklu fjöri. Salurinn var
vistlegur og allir virtust ánægð
ir. —
En æska þessa hjeraðs fjekk
ekki að njóta skemmtunarinn-
ar lengi. Bifreiðar komu frá
Akranesi og með þeim ölvaðir
menn. Þeir virtust koma í þeim
eina tilgangi að hleypa skemt-
uninni upp, eða lenda í slags-
málum. Þeim fanst einhvern-
veginn að þarna gæfist þeim
gott tækifæri til að jafna um
gúlann á sveitastrákunum,
enda höguðu þeir sjer þannig,
að það skifti eitt máli, hvað
þeir sögðu og gerðu.
•
Kynni við einn
dónann.
BRJEFRITARI segir síðan
frá kynnum sínum af einum
þessara aðkomudóna. Náungi
þessi var áberandi drukkinn.
Hann settist við borðið hjá
manninum, þar sem hann sat
með stúlku. Er honum var bent
á að borðið væri upptekið,
svaraði hann illu einu til. Mað
urinn og stúlkan, sem setið
höfðu við borðið, fóru þá að
dansa og skildu drukkna mann
inn eftir.
Er þau komu aftur úr dans-
inum var maðurinn farinn, en
hann var búinn að snúa glösum
öllum við og bollum, hella úr
gosdrykkjaflöskum. Við næsta
borð sátu nokkrir náungar og
börðu hnefunum í borðið og
skemmtu sjer við að sjá flösku
og glös dansa eftir borðplöt-
unni.
•
Skemmtunin leyst-
ist upp.
AÐKOMUMENN voru nú
með öllr^ búnir að eyðileggja
skemmtunina fyrir unga fólk-
inu, sem til hófsins hafði efnt.
Aðkomumenn rifu skyrtu eins
heimamanns. — Heimamaður
reiddist þessu tiltæki og tók á
móti og úr því urðu ryskingar
og læti. Aðkomumenn rjeðust
að heimamönnum með herópi
miklu. Þeir höfðu náð sínum til
gangi og voru ánægðir.
Einn fór að halda þrumandi
ræðu um stjórnmál, en ekki var
hægt að skilja hvað hann var
að fara, eða hvaða flokki hann
tilheyrði. Að lokum fór svo að
forstöðumenn skemtunarinnar
sáu sjer ekki fært að halda
henni lengur áfram. — Það er
sannarlega hart, að sveitafólk
skuli ekki fá frið með sínar
skemtanir fyrir þessum óróa-
seggjum og aðskptadýrum.
•
Blaðafargan
unglinga.
UM ÞESSAR mundir gengur
yfir faraldur hjá unglingum að
kaupa erlend myndablöð með
reifurum í myndum. Foreldrar
segja mjer að þetta verði hin
mesta ástríða hjá drengjum. —
Þeir heimti peninga fyrir þess-
um líka skemtilegu bókment-
um, sem þeir skilja lítið eða ekk
ert í. Á heimilunum er að þessu
hinn mesti sóðaskapur. Börnin
rífast um blöðin og það gengur
ekki á öðru en skiftiverslun
milli stráka með blöðin. Einnig
af því verða stundum leiðindi.
Foreldrar hafa beðið mig að
benda kennurum á, að brýna
fyrir börnunum að leggja niður
þessi erlendu blaðakaup og
snúa sjer að einhverju sem þau
hafa meira gagn af og sem er
hollara fyrir þroska þeirra.
I Á ALÞJÓÐA
■■■■■■■■■ e n ■■■■■■■ «uuu u» k ■■ s tfnanfMflaQKnanMi
*■■■■'■■ n ■■■■■■■■■■■■■■■ n ■■■■ ■■■■■«■■«■'-'ODDnvHGnOMGMS
VETTVANGI !
Vandamál Sovjetríkjanna
í SÍÐUSTU viku kom eftir-
farandi skeyti frá frjettastofu
,,Time“ í London:
„Fulltrúar Rússa á þingi
hinna sameinuðu þjóða, hafa
verið að segja í einkasamtöl-
um, að hver sem hjeldi, að Rúss
ar hafi tíma eða magn til þess
að ráðast á Tyrki eða að fara
inn í löndin við botn Miðjarðar
hafsins eða búast frekar um í
Austur-Evrópu, ætti að vita
meira um hin miklu vandamál
og erfiðleika, sem Rússar eiga
við að stríða heimafyrir. Svo
fara þeir að útskýra, og tala
þá venjulega, eins og þeir væru
að taka upp úr ræðu Kalinins
til skipuleggjanda kommúnista-
flokksins, hvernig beri að mæta
þeirri óánægju, sem upp hafi
komið vegna þæginda þeirra,
sem Rauði-iierinn kynntist í
Austur-Évrópu“.
Eftir að hafa rætt við „sjer-
fræðing i pólitík Sovjetrússa“,
símaði frjettastofa Time í Ber-
lín:
„Meðan Stalin var í fríi,
urðu ýmsar deilur innan æðstu
stjórnmálastofnunar Sovjetríkj
anna. Andrei Zhdanov, ritari
aðalnefndar kommúnistaflokks
ins, Andrei Andreiev, formað-
ur eftirlitsnefndar kómmúnista
flokksins og Anastás Miklyan,
fu-lltrúi í utanríkisviðskiptum,
vildu að Sovjetríkin færu sjer
hægar í utanríkismálum. —
Vicheslav Molotov utanríkis-
þjóðfulltrúi og Lavrenti Bertia,
innanríkisþjóðfulltrúi hjeldu
því fram, að utanríkisstefnan
ætti að vera skarpari. Molotov
hafði komið fram samkvæmt
þessu á síðasta fundinum í
London. Þegar Stalin kom aft-
ur, beitti hann áhrifum sínum
með þeim, sem hægar vildu
fara og lagði áherslu á, hversu
mikilvægt það væri fyrir Rússa
að hafa gott samkomulag við
Breta og Bandaríkjamenn, að
minnsta kosti á meðan verið
væri að bæta lífskjör sovjet-
þjóðanna. Vegna þessa fór
Vishinsky til London með fyrir
mæli um að vera „sanngjarn-
ari“.
Voru Rússar þarna með yfir
skin, til þess að aðrir hjeldu þá
veikari en þeir eru? — Það gat
verið, en mjög var það ólík-
legt. Stríðið hafði kostað Rússa
sem svarar 10 ára framfara-
stöðvun. Þetta gátu þeir ekki
bætt upp aftur, ef utanríkismál
in neyddu þá til þess, vegna
misklíða við hin stórveldin, að
halda áfram að leggja tv^
þriðju af framleiðslumagninu í
herbúnaðinn. Hváð sem loka-
takmarkinu leið, virtust Rúss-
ar óska eftir svo löngu friðar-
tímabili, að þeir gætu aukið við
matvæli landsmanna og bætt
úr skorti þeim, sem er á klæðn
aði í landinu.
Matvælin voru svo lítilfjör-
leg, að jafnvel frosin epli þóttu
sælgæti. Miljónir manna
bjuggu enn í vesælum kofum,
tjöldum, jafnvel skrokkum af
ónýtum flugvjelum. Hin miklu
samyrkjubú voru þjökuð af
vjelaleysi. Það er álitið að
dráttarvjelaframleiðslan komist
ekki í horf fyrri en árið 1950.
Endurreisn iðnaðarins var
enn lengra undan. í síðastlið-
inni viku fóru amerískir blaða
menn um Minsk og sáu þar
hvernig ástandið var. — Nýja
rafstöðin gat gefið meiri straum
en notaður var í borginni fyrir
stríðið, en það er einu sinni
ekki götulýsing í borginni. Það
er ekki til járn í ljósastaura,
ekki vír í leiðslur og ekki ljósa
perur. Jafnvel opinberar bygg
ingar eru dimmar. Þótt Minsk
hafi þannig raforku, geta ekki
verksmiðjur, sem nota vildu
þessa orku, gert það, vegna
þess að þær geta ekki fengið
hráeíni, flutningatæki nje vjel-
ar.
Eitt af því, sem mestum erf-
iðleikunum veldur, er það,
hversu mikill skortur er á æfðu
verkafólki. Rússar misstu milj
ónir færustu yerkamanna sinna
í styrjöldinni og hinar fimm
miljónir þýskra fanga og þving
unarvinnumánna eru haldnir
sömu göllunum og allir þrælk
Framh. á bls. 8.