Alþýðublaðið - 18.05.1929, Blaðsíða 5

LmigaJdagiari 18. mfei 1929.
ALP’ÝÐUBLAÐIÐ
5
fihaldlð og „Títan44.
Mskk borgarstjóra Knnds Zimsen við hið
alþekta fossafélag „Títan.“
Enn nýjar tilraunir til að tefja fyrlr fram~
kvæmd Sogsvlrkjanarinnar.
Hversii lengi þoia bæjarbúar slfika frant-
komn gagnvart mesta velfarnaðarmáll bæj-
arfélagsins ?
Hörð rimma á bæjarstjérnarfnndi.
1 fundargerð rafmagnsstjóraair
frá 4. mai, sem lá fyrir síðasta
bæjörslju.'.. -r rrdi, htjó&aði 2. 1.
þannig:
„Lagt fram bréf frá h. í. . )
30/4 ’29, ]>ar sem félagið býður
Reykjavíkurbæ samninga um raf-
orku frá Urriðafossi. Rafmagns-
fitjórniin, sér enga ástæðu til að
toka upp samninga um petta
:meðan ekki er nein vissa fyrir að
sérleyfislög, er gerðu slíka samn-
tnga mögulega, verði samþykt."
Ot af pessu máli hafði fulltrúi
j'afnaöarmanna í rafmagnsstjórn,
S'ig. Jónasson, óskað bókað þétta:
„I>ar sem tilboð A/S Titan uro
4500 kw. af raforku handa
Reykjavikurbæ fyrir 168 kr. pr..
kw. verður að teljast a. m. k 50o/o
dýrara en sama orka úr stöð við
Efm-Sogið myndi kosta sam-
kvæmt áætlun um Sogsvirkjun-
ina, verður að álíta tilboð fé-
lagsins i algerliega óaðgengillegt,
enda sjálfsagt að Reykjavíkurbær
eigi sjálfur raforkustöðvar sínair..
Ot af þessu varð mikil rimma
á bæjarstjómarfundi á fimtudag-
inn og fer hér á eftir útdráttur
úr ræðum manona.
Stefán Jóhann Stefánsson.
Ég á bágt með að skUja makk
|>að, ,sem verið hefir á mill borg-
Brstjóra og hins alþekta „Titan“-
Tilboð það, sem félagið hefir
lagt fyxir rafmagnsstjórn, er i
alla staði óaðgengilegt Og að
minu áliti nær ekki nokkurri átt
að taka því eða að láta það
tefja fyrir framkvæmd Sogsvirkj-
unarinnar. Við höfum gert ráð-
stafanir til þess að undirbúa
vlrkjun Sogsins og við rnununj
kaupa vatnsaflið í sumax. Pess
vegna væri, það lasngt frá því
.rétta að taka tilboði þessa út-
lenda félags. — „Titau“ hefir
nógu lengi btekt ístendinga. Það
er rneira en vafasamt að það hafj
yfix fjármagni að ráða. Hlutaibréf
þess hafa verið seld fyrir nokkru
síðan fyrir næstum ekkert. —
Þtetta sýnir, að félagið nýtur
einskis trausts. VLð eigum því
ekki að vera að rnakka við það
lengur, og ég vjl víta borgar-
stjóra og rafmagnsstjóra fyrir sitt
„koketteri" við þetta btekki'nga-
félag.
Einn af bæjarfulltrúum íhaids-
ins hér ber fram, með öðrum,
frumvaxp á alþingi um sérleyf-
islög handa Titam til virkjunar á
Urriðafossi. Er helzt að ætla, að
'''rgarstjóri og íhaldsmeirihluti
hans hér í bæjarstjómitnni hafi
undiibúið frumvarpið og það sé
borið fram að þeirra tilhlutun.
Að minsta kostr segir sVo í grein-
argerð frumvarpsins að borgar-
stjöri S og rafmagnstjóri telja
að Reykjavikurkaupstaður gæti
haft hagnað af pví að gera hér
að lútandi samninga. (Lbr. hér.)
við h. f. Titan, og telja fyrir
því æskilegt, að heimiid lægi fyr-
ir til þess, að félagið gæti feng-
ið siíkt sérleyfi til virkjunar á
Urriðafossi, sem nauðsyniegt
væri, ef bæjarstjórn Reykjavík-
ur vildi semja við félagið, þegár
málið hefir verið athugað í öll-
um einstö'kum atriðum. . Þetta
sannar „koketteri" íhaldsins hér
í bæjarstjórniimni við „Titan“, ög
skil ég til hvers refirnir eru
skornir. Borgarstjöiri og ihaldslið
hans ætla sér að nota „Titan“ til
að geta slegið framkvæmd Sogs-
virkjunarinnar á frest.
Ég óska eftir að fá upplýsing-
ar um það, hvort sú saga sé
sönin, sém sögð er, að borgarstjóri
hafi falið Verkfræðingi „Titans"
að fara yfir áætlun þá, sem gerð
hiefir verið um Sogsvirkjunina og
að verkfræðmguriinn hafi látið
það álit sifct i ljós, að hún Væii
20o/0 of lág. — Ég á bágt með
að trúa því, að borgarstjóri hafi
fengið þeninan umboðsmann „Ti-
tans“ tii að fam yfir áætluinilna,
en hefi þó enga gilda ástæð'w tii
að efast um það. — En allir sjá
hlversu þessi Táðstöfun borgar-
stjóra er óhæf. Hann lætux manm
þann, sem kemur hingað til að
gæta hagsmuna „Titans“, gera á-
ætlun um fyrirtæki, sem Reykja-
víkurbæ varðax miklu, en sem
er andstætt hagsmunium Titans,
og auðvitað komst syo þessi um-
boðsmaður braskfélagsins að
þeirri niöurstöðu, sem gæti fælt.
bæjarstjórn frá þvi að ráðast í
virkjunina. — En ég trúi ekki
umboðsmanni „Titans“ til að gera
óvilhiallar áætlanir um virkj/ixn
Sogsins. Þá trú geta borgarsitjóri
og lið hans hér í bæjarstjórnimni
haft út af fyrir sig; — Við böfum
ekkert við „Titan“ að gera. Þaö
er Sogsvirkjunin, sem við edg-
um að leggja alt kapp á, og það
er vjst, að bæjarbiiar sjá í gegn
um blekkingavef borgarstjóra,
þótt hann sé ofinn úr hagsmiunium
útlends braskfélags.“
Þórður Sveinsson.
Ég vil ekki láta semja við Ti-
tan, en það er skylt að vísa tU-
boði þess frá með kurteisiwm orð-
um.
Borgarstjóri
sagðist illa kunna þessari ádeiHu
jafnaðarmanna. Kvað hann ekki
líklegt að sérieyfiálög „Titans“
næðu fram að ganga á alþingi að
þessu sinni, en ef þant yrðu sam-
þykt, þá yrði mjög líklegt, að
bærinn semdi um raforku við fé-
lagið. Sagði hann að sagan um
áætlun „Titanis“-verkfræðingsins
um virkjun Sogsins væri orðum
aukin, en hitt væri satt, að hon-
um hefði verið lánuð áætlundn og
að hann hefði látið þau orð falfla
að hún væri 20«/o of iág. — Kvað
hann því ekki úr vegi þótt allar
leiðir til aukinnar raforku fyrir
bæinn væru rannsakaðar. Viirtist
borgarstjóri ekki skilja að neitít
óheilbrigt lrefði getað ráðið um
þennan útxeikning „Titæi“-mamms-
ins,
Sig Jónasson
byrja&i með því að deila á borg-
arstjóra fyrir afskifti hans út af
tilboðunnm í Elliðaárstífiuna.
(Frá því er skýrt á ö&rum stað
í blaðinu.) Síðan snéri hann sér
að Titanmólinu og var þung-
orður í garð Knúts: ,
Á rafmagnsstjórniarfun'di kom
það herlega í Ijós, sagði Sigurðiur,
að sumir ihaldsmennimcr vildiu
ekki taka þessu tilboði Titams.
En eftir mdkla vafnimga af hálfu
horgarstjóra tókat bonum að fá
tillögu þá samiþykta, er getar um
í fundargerðLnini, og er það vist
að fulltrúar íbaldsins voru ekki
ánægðir með orðalagið, en gerðu
þó að vilja höfðingjanis. H^ffði
og bstj. eytt heilli Idst. í það að
fá þá til að vera með þessu orða-
lagi. Er þessi þrákelkni borgar-
stjóra vart skiljanleg þegar lit-
ið er á málin og það ætlað að
iiann beri hagsmuui bæjarsjóðls
fyrir brjósti. Honum vax og er
kunmiur sá geysi-munur, sem er á
tilboði „Tiitans“ um rafmagn úr
Urriðafossi ©g því, ef bærinn
virkjaði Sogið og fengi þa&an alt
sitt. rafmagn. Virkjuni Urriðafoss
er lika miklu dýraxi að tifltöflu en
virkjun Sogsins, og ég skil ekki
hvers vegna sækja skal rafmagn
enn léngra þegar hægt er að fá
það úr Soginu. r- Engar fullgerð-
ar áætlanir og engar mælingair
liggja fyrir hendi um Urriðafoss-
virkjunina. Og hvað skyldi borg-
arstjóri hafa sagt um virkjun
Sogsins, ef að það mál hefði ver-
ið lagt fyrir hann, þannág undir-
búið. — Borgarstjóri hefir sagt
aö Titan myndi fá nóg fé tdl
virkjunarinnar ef gengið yrði að
tilbo&i þess. Engin sönniuin er fyrÍE
því að félagið eigi nokkra pett-
inga vísa, nema ef fcelja skal bréf
nokkurt frá norskum banka til
Islandsbanka, sem Þórður Sveinis-
son sagði að Jiti út fyrir að
samið væri í þeiim tilgangi að
„bóndafanga“ Grænlendiinga.
Það er augljóst, að ef tifl-
boði Titams yrðL tekið, þá yrðil
tilsvarandi orka úr Soginu skv.
áætlun rafmagnisstjóra þriðjungií
ódýrari. Ef borgarstjóri og lið
hans hér í bæjarstjórninim ætla.
sér að hyllast eftir þessu itTlboði
„Titans", þá skil ég ekki að
þeim gangi til umhyggja fyrir
hagsmumum Reykjavíkurbæjar, þá
skii ég ekki að þeim gangi anin-
að til en að tefja fyrir nægitega
hröðum framkvæmdium i Sogs-
virkjuninni.
„Titan“-félagið er þekt, einka-
leyfi sín hefir það ekki notað.
Það er uppgjafa fjárbrallsfyriir-
tæki. frá striðsárunum. Meðl'imim»-
ir hafa safnað skuldum í banka
í Osló, Nú ætlar það sér að gripa
þetta hálmstrá og reyna með
gróðavænlegum samningum við
bæjarstjórn Rvíkux að afla sér
fjár erlendis tifl að byggja raf-
stöð fyrir bæinn, er gefi þeim
tekjur til aö losa þá eða bank-
ann sem þeir skulda við eift-'
hvað af skuldasúpnnni. Hvort
borgarstjóri og lið hans eru þeir
þjóðræknismenin að vilja nota fé
Reykjavíkurbæjar til slíkra góð-
gerða við erlenda braskaira veit
ég ekki, ég myndi ekki hafa trú-
að neinu í þá átt ef borgarstjóri
og aðrir íhaldsmenn hefðu ekki
gert jafn-harðsniúnar tilraunix á,
alþingi og í bæjarstjórn til að
korna sérleyfi og samningum við
Titan í gegn.
Nú virðist fullvist að borgar-
stjóri fái eigi þá ánægju að semija
við Titan þetta árið. En það verð-
ur ekki talið vansalaust framferði
af hálfu hans að tefja stöðugt aö
ihaífist verði handa um virkjun
Sogsins. Eitt má fullvLssa hanin
um og það er, að Reykjavíkur-
búar skilja nú svo vel þá lífs-
nauðsyni, sem það er fyrir bæ-
inn að Sogið verði virkjað strax.
að það þarf varla að líba fult ár,
sem borgarstjóri tefur málið enn
til þess að bæjarbúar ryðji hon-
um úr Vegi, svo hann hundsi eigí
lengur nauðsynlegar, tafarlausar
framkvæmdir í Sogsvirkjúnainmál'-
inu.
Ólafur Friðriksson.
Borgarstjóri og fleiri góðiir í-
haldsmenn segja að það sé óiþarfi
að tal'a um þetta „Titans“-tilboð;
það sé sjálfdautt, af því alþingi
veiti ekkií sérleyfið. En það er
sannarlega ekki óþarfi að tala
um það, svo að það ekki gangi
aftur. Eins og kunnugt er, þá er
virkjun fallVatna mjög misjaíbir
iega dýr, miðuö við afliö, seim
fæst, og fer verðið eftir því hvað^
sta&hættir eru hentugir. Ef nú