Morgunblaðið - 22.01.1947, Síða 6

6
MORGUNBLADIÐ
Miðvikudagur 22. jan. 1947
I
I
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstrætl 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Tíminn með kvarðann
MÆLIKVARÐI er hentugt tæki til að mæla álnavöru
og annað, sem hægt er að leggja hann á. Hitt er heldur
vafa?amara að leggja kvarðann á gáfur og manngildi
einstakra manna. Fer þá stundum nokkuð eftir því hver
a kvarðanum heldur og hver vilji er fyrir hendi til að
fá hið rjetta mál.
Tíminn hefir alla jafna verið nokkuð djarftækur til þess
að leggja sinn kvarða á menn og málefni. Oftast hefir
málið miðast við það eitt hvort hlutaðeigandi menn voru
eða eru með flokki Tímans eða móti. Allir Tímamenn
voru á löngu tímabili hinir ágætustu menn: greindir,
drengilegir og gullvandaðir til orðs og æðis. Allir and-
stæðingar aftur á móti hinir verstu svikarar og hraklegt
íólk.
Þegar fram í sótti brást þessi bogalist og fór heldur en
ekki að bera á mótsögnum í notkun kvarðans. Þegar hinir
ágætu Tímamenn yfirgáfu flokkinn, þá breyttist málið
illa. Eftir það urðu þeir hin verstu mannhrök, sem til
einskis voru nýtir, þó til skýjanna hefðu áður verið hafnir.
Nú urðu sumir þeirra jafnvel verri en nokkrir andstæð-
ingar, enda þó áður væri illa lýst.
Eitt frægasta dæmi þessarar tegundar er um breyt-
mguna á sjálfum aðalstofnanda flokksins og höfuð leið-
toga frá byrjun, Jónasi Jónssyni. Þegar hann var 50 ára
voru almenn hátíðahöld hjá flokknum. Þá var Jónas mesti
maður þessa lands. Honum var jafnað við Jón Sigurðsson
íorseta o. s. frv. Ungir Framsóknarnjenn ákváðu þá af-
mælisgjöf að gefa út öll rit Jónasar í skrautlegri útgáfu
svo hin fáfróða íslenska þjóð gæti notið þeirrg að fullu.
Tíu árum síðar, þegar Jónas varð 60 ára, var komið
heldur annað hljóð í strokkinn. Þá hafði hann neitað að
lylgjast með öllum hringsnúningum meiri hlutans. Hann
hafði haldið sitt strik. Þá breyttist kvarðinn Tímans. Nú
var Jónas orðinn ómerkilegur maður, jafnvel óalandi og
óferjandi. Formennska og völd var af honum tekið. —
Tíminn setti á hann ritbann. Hin mikla útgáfa af ritum
hans hefir hvergi sjest.
Svo langt var jafnvel komið, að þeir menn voru taldir
sjerstaklega tortryggilegir, sem leyfðu sjer að mæta í 60
ára afmælinu. Um tilfinningar Jónasar sjálfs er ekki vit-
að, en ætla má, að hann hafi hugsað líkt og Grettir forð-
um, þegar hann hafði unnið eitt sitt mesta hreystiverk í
drápi marga berserkja og fekk þakkir þeirra, er mest
höfðu atyrt hann fyrr: „Mjög þykist jeg nú vera hinn sami
sem fyrr, er þið nýdduð mig mest“.
Þessa þykir nú ástæða til að minnast af því að Tíma-
tetrið er allt af annað veifið með kvarðann á lofti til að
mæla Sjálfstæðismenn. Síðustu 2—4 árin hefir ekki þótt
henta að leggja þá alla jafnt undir hið kolsvarta sorp sem
ritarar Tímans ausa yfir landsfólkið. Kvarðinn gefur gagn
ólíkt mál. Svo er í gær og oft áður.
Nú skiftast Sjálfstæðismenn í ágæta menn, sem sjálf-
sagt sje að meta og virða og vinna með og að hinu leytinu
í hin mestu hrakmenni og óþokka, sem allt svíkja og ekk-
ert mark sje á takandi. Nokkuð er sá kvarði reikull sem
fyr, en eitt stendur fast í fórum hans. Verstu menn Sjálf-
stæðisflokksins á því máli eru Ólafur Thors forsætisráð-
herra, Pjetur Magnússon fjármálaráðherra og Jón Pálma-
son forseti sameinaðs Alþingis. Við slíka menn er ómögu-
iegt að semja eða tala. Þeir hafa einkunnarorðin: „neðan
við allt“, á mælikvarða Tímans. Með því að víkja þeim til
hliðar, gæti Tímaliðið hugsað sjer að semja við Sjálf-
stæðisflokkinn af því að hann eigi svo marga ágæta menn.
Raunar segir kvarðinn annað slagið, að fleiri sjeu hættu-
legir og alltaf sama viðkvæðið: „Þeir standa nærri flokks-
formanninum“. Það er sá vondi maður. Hann er jafnvel
kominn eins langt niður undir kvarða Tímans og sjálfur
J ónas.
Áður hefir það komið í Ijós hve landsmenn yfirleitt taka
mikið mark á kvarða Tímans.
'Uílverfi óhrijar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Minnismerki
sjómanna.
ÞAÐ ER VARLA vansalau&t,
að hjer 1 Reykjavík skuli ekki
hafa verið reist veglegt minn-
ismerki um druknaða sjómenn.
Við eigum svo mikið undir sjó-
mönnum okkar, að það minsta,
sem hægt væri að gera, væri að
reisa minnismerki um þá, sem
láta lífið í baráttunni við Ægi
og við að flytja okkur björg í
bú. Þetta minnismerki á að
vera svo vel gert að sómi sje að
og því á að velja hinn vegleg-
asta stað í bænum til þess, að
það minni-vegfarendur sífelt á
baráttu sjómannanna okkar og
þær fórnir, sem þeir hafa fært.
Suður í Fosvogskirkjugarði
er smekklega gerður legsteinn.
Hann er eins og viti í laginu og
það logar á þessum vita dag
og nótt. Þetta minnismerki er
um ókunna sjómanninn og þar
hvíla leifár sjómanns, sem eng-
inn veit hver var. Þetta er fall-
egur lítill minnisvarði, sem
sjómenn og aðstandendur
þeirra hafa sýnt verðugan
sóma, en þessi litli minnisvarði
í Fossvogsgarðinum er ekki
nóg.
•
Þeir, sem fjellu.
í STYRJÖLD ÞEIRRI, sem
nýlega er afstaðin fjellu marg-
ir sjómenn fyrir vopnum hinna
stríðandi þjóða. íslendingar
bera ekki vopn á aðra, en þeir
verða að lifa í heimi, þar sem
bræður berjast. Sjómennirnir
okkar verða ao fara um víg-
svæði og hættusvæði til að
flytja út vörur okkar og koma
heim með það, sem okkur er
nauðsynlegt að fá erlendis frá.
Okkur ber skylda til að
minnast þeirra manna, sem
fallið hafa í þessari baráttu og
það getum við gert með því að
reisa hjer veglegt minnismerki.
Sjómannafjelögin eiga að
hafa forgöngu í málinu, en víst
er að allur'almenningur myndi
taka vel í málið og leggja fram
sinn skerf.
•
Virðulegt verkefni.
EINHVERNTÍMA í haust
var á það bent hjer á þessum
vettvangi, að það væri veglegt
minnismerki fyrir druknaða
íslenska sjómenn, ef komið
væri upp skrúðgarði á góðum
stað í bænum og sá fagri reit-
ur væri helgaður látnum sjó-
mönnum.
Þeir, sém gengið hafa upp að
hinum veglega nýja sjómanna-
skóla þykjast hafa sjeð staðinn,
þar' sem sá garður á að vera,
en það er umhverfis hið nýja
skólahús. Enn hefir lítið, sem
ekkert verið gert þar til að
brjóta landið. Það hefir ekki
unnist tími til þess ennþá. Það
er meira að segja á takmörk-
um, að ekki sje skömm að því
hverhig lóðin umhverfis skól-
ann er.
Það er því tilvalið tækifæri
fyrir karla og konur að leggja
hönd á plóginn og koma upp
fallegum garði umhverfis Sjó-
mannaskólann. Karlmennirnir
gætu brotið landið og undir-
búið undir ræktun, en kven-
fólkið ætti að sjá um að rækta
þar falleg trje og blóm.
Ef þetta yrði gert af smekk-
vísi og alúð gæti „sjómanna-
garðurinn“ orðið einn fegursti
blettur höfuðstaðarins.
•
Brjefaskriftir
milli landa.
ERLENDIS TÍÐKAST ÞAÐ
talsvert, að menn sjeu í brjefa-
samböndum við jafnaldra sína/
eða einhverja, sem hafa
lík áhugamál, erlendis. Með
þessum hætti skiftast menn
milli landa á skoðunum, eða
gripum, t. d. frímerkjum, bók-
um, ljósmyndum o. s. frv. Hef-
ir komið fyrir að góður kunn-
ingsskapur hefir tekist milli
brjef-vina.
Ekki virðast vera mikil
brögð að þessháttar brjefvið-
skiftum milli íslendinga og
erl. manna, en ungt fólk gæti
haft bæði gagn og gaman af
að taka þenna sið upp og m. a.
æfst í að skrifa þau erlendu
tungumál, sem það hefir feng-
ið einhverja undirstöðukunn-
áttu í.
•
Óskað eftir
samböndum.
FYRIR NOKKRU var birt
hjer í blaðinu nafn og heimilis-
fang á ungum írlending, sem
hafði lesið um ísland og vildi
komast í brjefaskifti við jafn-
aldra sína hjer á landi. Ekki
er vitað hvort nokkur maður
hefir skrifað hinum unga
manni.
Nú á dögunum barst annað
brjef frá Breta, sem vill skifta
á brjefum við íslending, eða ís-
lendinga og skifta við tilvon-
andi kunningja sína á frímerkj
um. Sá maður heitir J. Jeffer-
son, er 37 ára og býr í 16. Cliffe
Avenue, Carlin How, Saltburn,
Yorkshire, England. Þessu er
slegið hjer fram til athugunar,
því það munu varla dæmi til
þess að menn sjái eftir því að
setja sig í samband við menn,
sem vilja skrifast á við þá og
þetta er eins góð tómstunda-
skemtun og hvað annað.
- .. ..—»1— .. m—k—.. I. .1 ■ - - -- ...... ,.« >
i MEÐAL ANNARA ORÐA ....
Ulanríkisráðherraferill James F. Byrnes
ÞEGAR James F. Byrnes nú
dregur sig í híje og fer til Suður
Karólínu, fæðingarfylkis síns,
hefir hann trygt sjer sæti með-
al þeirra manna, sem í sögunni
verða taldir hafa staðið fram-
arlega í styrjöldinni, og lagt
fram drjúgan skerf við friðar-
borðið.
Byrnes hefir ekki látið neitt
uppi um framtíðaráform sín,
nema hvað hann gerir ráð fyrir
að taka sjer langa hvíld, sam-
kvæmt skipun læknis síns.
Enginn efast þó um það, að
hann muni enn hafa sama
brennandi áhugann á alþjóða-
samvinnu og samkomulagi
meðal þjóðanna.
Málfærslumaður.
Byrnes mun fyrst fara til
Spartanburg í Suður-Karolínu,
en þar hafði hann lögfræði-
skrifstofu sína og heimili. Eft-
ir að hafa verið skipaður einn
af dómurum hæstarjettar 1941,
seldi hann hús sitt þar.
James Byrnes hefir engan
áhuga á að ferðast — að minsta
kosti ekki fyrst um sinn. Þá 18
mánuði, sem hann var utan-
ríkisráðherra, fór hann 14
sinnum yfir Atlaníshaí og ferð
aðist samtals um 50.000 mílur.
Hann kom fyrst til Evrópu
eftir fyrri heimsstyrjöld, 1936,
þá meðlimur Öldungadeildar-
innar, ferðaðist hann um Aust-
urlönd.
Sex mánuðum áður en Byr-
nes varð utanríkisráðherra, var
hann viðstaddur fund þeirra
Roosevelts, Churchills og Stal-
ins í Yalta. Tæpri viku eftir
að hann hafið tekið við starfi
utanríkisráðherra, fór hann
með Truman forseta á ráðstefn
una í Potsdam, Þýskalandi.
Ráðstefnur.
Þá átján mánuði, sem Byr-
nes var utanríkissráðherra, var
hann ekki nema tvo-þriðju
þess tímabils í Washington. I
september 1945, dvaldist hann
í mánuð í London og tók þátt
í fyrsta utanríkisráðherrafund
inum. I desember var hann á
ráðstefnu ' ráðherranna í
Moskva. Fyrir ári síðan dvald-
ist hann í nokkrar vikur í
London og var viðstaddur
fyrsta fund sameinuðu þjóð-
anna, en í mars mætti hann á
fundum Öryggisráðsins í New
York. í apríl fór hann til Par-
ísar á enn einn utanríkisráð-
herra fund, og, að því undan-
skildu, að hann fór tvær snögg-
ar ferðir til Bandaríkjanna,
njelt kyrru fyrir í hinni
frönsku höfuðborg þar til í
október, er friðarráðstefnunni
var lokið.
Truman forseti, skipaði Byr-
nes utanríkisráðherra svo að
hann mætti framfylgja stefnu
Roosevelts og Cordell Hull um
alþjóðasamvinnu.
Þessu takmarki hefir að vísu
ekki enn verið alveg náð, en
Byrnes er vissulega sá maður,
sem hvað mestan þátt hefir átt
í því, að halda á lofti merki
sameinuðu þjóðanna, er rætt
hefir verið um undirbúning al-
heimsfriðar.
Mikil aðsókn að
sundhöll fsaljarðar
ísafirði, mánudag.
Frá frjettaritara vorum.
NÝLEGA var lögð fyrir bæj-
arstjórnarfund skýrsla forstjóra
Sundhallar ísafjarðar um að-
sókn almennings að sundhöll-
inni á s.l. ári, en sundhöllin tók
til starfa 1. febr. 1946.
Samkv. þessu yfirliti höfðu
11842 karlmenn, 5441 kona,
8576 stúlkur og 11599 drengir
sótt böð og sund í sundhöll-
inni. Alls voru seld 14325 mán-
aðarkort og 6970 manns tóku
þátt í skólasundi.
Tekjur af þessari aðsókn
nema kr. 102 þús., en þar af er
greitt kr. 27 þús. fyrir skóla-
sund. Rekstrarauppgjör lá eigi
fyrir, en ætlað er að rekstrar-
halli verði um 36 þús. kr.
—MBJ.