Morgunblaðið - 20.02.1947, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtuda,gur 20. febr. 1947
Málverkasýning Jóhannesar S.
Kjarvals í Sýningarskálanum
Frá Síðu.
Um það bil tvö ár eru liðin
síðan Kjarval sýndi á þessum
sama stað og vakti .sú sýning
geysi athygli almennings,
meðal annars vegna þeirrar
fíkyndisiölu sem varð á verk-
unum. Að öðru leyti kom sú
sýning mönnum ekki á óvart,
því að menn búast við miklu,
fá líka mikið. ef þeir sjálfir
viija það. En betri myndir en
sumar þeirra. sem Kjarval
sýnir nú hefi jeg ekki oft'sjeð
hjá honum.
inn er steyptur í sama mót-
inu. Annars efu myndir á
þessari sýningu, sem ekki
væri auðvelt að gera eftir.
Mvnd eins og nr. 18, Morg-
un í Háugjá ber svipmikia
yfirsýn yfir tröllaukið lands-
1 ag, skuggar og ljósbrot eru
mjög áhrifamikil. Nr. 28, Frá^
Snæfeilsnesi er fagurlega sjeð
og byggð upp af nffldum næm
leika, tó'na mismuna 36 og 37,
Hraun og mosi og Sumar-
land, ber vitni um hvað Kjar-
val sjer stórt o,g íagurt í til-
töluléga smágerðum og fín-
legum forgrunns viðfangs-
efnum. Og stórbrolin fjölL
þarf ekki til að skapa stærð-
artilfinningu þegar líkt er á
haldið.
Teiknipgar Kjarvals eru
mjög leiknar og þrengsla
verður ekki vart í þeim.
Geí'ið gaum þessari sýningu
og gangið hijótt um dyr list-
arinnar.
ORRI.
Viðfangsefni Kjarvals eru
eins og einatt fyrr, vor eld-
gamla ísafold. Einn er hann
oft og tíðum, bæði sumar,
vetur, vor og haust, með nátt
úrunni og hlustar á tal hennar
o,g sjer hana mála eflir árs-
tíðum, allt hið furðulegasta
sem engin þó fær skilið til
fulls, birta, gróylmur, mold
og iauf. lífið allt, fólk og fje.
Að nokkru leyti er hann í ætt
við málara síðusu aldar, en
sumpar-t hefur hann tileink-
%ð sjer hugsjón og starfsað-
ferðir málara 20. aldarinnar.
Athygli hans hefur líklega
einna mest beinst að Van
Gogh og Kokostka, á tímabili,
en fyrir löngu hefur hann
f>kapað sinn eigin stíl, sem
með árunum hefur orðið
mildari og ber svipmót mik-
ils listamanns.
A sýningu þessari eru 40
.olíumálverk og 16 teikningar,
og eru frá ýmsum hlutum
JJandsjns. sem heild er sýning
in mjög samstæð. Myndirnar
eru flest allar nokkuð jafn
stórar, sem getur tafið fyrir
því að menn njóti einstakra
mynda nógu vel. Kjarval hef
ur hæfni til að stuðla myndir
(sínar eftir þeim hrynjanda,
sem boð hugans tjá honum,
og innileg er hans náttúru-
skoðun. Ekki er hann þó þræll,
þess sjeða, miklu fremur
verður það auðsveipur þjónn
Shans. eins og jafnan er um
jgóða listamenn.
Stundum hafa menn reynt
að stæla myndir Kjarvals. —
Þeir hafa fallið frá því. Það á
líka svo að vera, því að eng-
áSðlíundur FulHrúará^s sjómannadagslns:
Bygginpsjóður Dvalarheim-
ilisins iiemur tæpL 1 milj.

FULLTRÚARÁÐ sjómanna
dagsins í Reykjavík og Hafn-
arfirði hjelt aðalfund sinn s.l.
sunnudag á Hótel Borg og var
fundurinn fjölmennur. — í
fundarbyrjun minntust fund
armenn Játinna sjómanna. —
Stjórnin gerði grein fyrir
starfseminni á árinu og gaf
yfirlit yfir fjárhagsafkomuna
er var með afbrigðum góð.
Ágóði af hátíðahöldum síð-
asta sjómannadags og ágóði
af sölu SjómannadagsbJaðs-
ins nam samtals kr. 71.955,61,
sem rennur til hins fyrirhug-
aða Dvalarheimilis aldraðra
sjómanna. Samtals nema eign
iinar í vörslu gjaldkera sjó-
mannadagsráðsins hálft
fjórða hundrað þúsund kr.
Þá gaf gjaJdkeri fjáröflun-
arnefndar Dvalarheimilisins
vfirlit yfir g.jafir þæt’, sem
heimilinu hefðu borist. Nema
nú gjafirnar kr. 881,210.51
með upprunalegu nafnverði,
en með vöxtum væri sú upp-
hæð nú orðin kr. 990,934,18 í
sínum vörslum. Það fje sem
fulltrúaráð sjómannadagsins
nú hefur til umráða til bygg-
ingar helmilisins nerriur nú
1 Yé milljón krónum. Miklu
af þessu fje hefur vcrjrð varið
til kaupa á Stofnlánasjóðs-
brjefum sjávarútvegsins til
3ja og 5 ára. og reið Sjóm.anna
dagsráðið á vaðið með kaup
á þeim brjefum, er þau voru
auglýst í sumár.
Fulltrúaráðið hefur mikinn
áhuga á að hefja sem fyrst
framkvæmdir livað snertir
smíði hins fyrirhugaða heim-
ilis og væntir þess að fá Jand
fyrir heimilið í Lauganesi,
sem allir eru einhuga um að
sje hinn ákjósanlegasti staður
fyrir heimilið. Bæjarráð hcf-
ur tekið þessu máli mjög vin-
samlega og gefið fyrirheit um
að ráðstafa ekki lóðinni nema
í samráði við Sjómannadngs-
ráðið, og stendur nú yfir sam
keppni milli húsameistara. um
fyrirkomulag og útlit hins
væntanlega heimilis er á að
i úma minnst. 100 herbergi fyr
ir vistmenn, með öllum nú-
tíma þægindum, enda fullur
hugur á að þetta verði eitt
vandaðasta vistheimili sinnar
tegundar. ÚrsJit samkeppn-
innar mun verða gerð kunn
næsta sjómannadag, er verð-
ur 1. júní n.k., og er það 10.
sjómannadagurinn í röðinni.
Fulltrúaráð sjómannadags-
Framh. á bls. 8
Einar Kristjánsson
fær géða déma
í Höfn
Khöfn í gærkvöldi.
Einkaskeyti. til Mbl.
frá Reuter.
EINAR Kristjánsson óperu
songvari, hjelt velsótta tón-
Jeika í Kaupmannahöfn í gær
kvöldi. Berlingske Tidende
lýsir honum sem stórbrotnum
tenórsöngvara og telur að hin
glæsilega meðferð hans á
óperulögum sýni að hann sje
óperusöngvari á heimsmæli-
kvarða og framtíð hans á því
sviði sje örugg. Aftur á móti
liggi ljóðasöngur honum fjær
Dramatískur söngur, segir
blaðið ennfremur, er hans
sterka hlið og má vænta mjög
mikils af honum á því sviði.
Politiken fettir fingur út í
meðferð Einars á sönglögum
| Schuberts, en segir áð í óperu
lögunum hafi hann hrifið á-
heyrendur með hinni glæsi-
legu rödd sinni og lifandi túlk
un. Veilúr í tækni hurfu fyr-
ir hinum dramatíska þrótti og
skapi, og söngur hans greip
áheyrendur mjög sterkum
tökum. Aukalögin gáfu enn-
fremur til kynna hinn full-
komna óperusöngvara. Þá fer
blaðið mjög lofsamlegum orð
um um píanóleik Haraldar
Sigurðssonar, sem aðstoðaði
óperusöngvarann með fram-
úrskarandi undirleik.
Nationaltidende lýsir Einari
sem glæsilegum óperusöng-
vara með framúrskarandi ten
órrödd og leggur til að Kon-
unglega leikhúsið ráði hann
til að syngja hlutverk í óper-
um eftir Puccini.
Verksmigjur Hld-
fands fá rafmagn
lil framleiðslu
London í gærkvöldi.
CLEMENT Attlee forsætis-
ráðherra, tilkynti í neðri mál
stofu breska þingsins í dag, að
verksmiðjur í Midlands
mundu n.k. mánudag á ný fá
rafmagn til framleiðslu. Á
svæði þessu eru ýmsar þýð-
ingarmestu verksmiðjurnar,
sem framleiða vörur til út-
flutnings meðal annars í Birm
ingham, Gloucester, Ayles-I
bury og Peterborough. Fram-
leiðsla á þessum slóðum hef-
ur verið sáralítil í því nær
tvær vikur.
Attlee sagði neðri málstof-
unni, að stjórnin gæti ekki að
svo komnu máli sagt, hvenær
önnur framleiðslusvæði
fengju raforku, en stjórnin
liti svo á, að áframhaldandi
framleiðsla væri ekki trygð
fyr en tveggja vikna birgðir
væru fyrir hendi á hverjum
stað.
Frostharkan er nú svo mik
il á Norðursjónum, að togar-
jar og önnur skip eiga erfitt
með að athafna sig. Togara-
jskipstjóri sagði frjettamönn-
um í dag, að svo mikiJl væri
kuldinn, að illmögulegt væri
að vinna á dekki lengur en
klukkustund í senn. — Reuter
Fyrstu „Skoda"-
bílamir komnir fil
landsins
MEÐ SÍÐUSTU skipum
komu hingað til lands 14 bíl-
ar, sem framleiddir eru hjá
Skoda-verksmiðjunum a
Tjekkóslóvakíu, en þær verk
smiðjur voru eins og kunnugi;
er frægar fyrir hergagnafrara
Jeiðslu fyrir stríð.
Tjekkóslóvakisku bílarnir*
sem komu með þessari ferð
eru af smábílagerð (12—14
ha. vjelar). Þeir eru í nokkru
frábrugðnir ensku smábílun-.
um að útliti og hafa- vakið at-
hy,gli þar sem þeir hafa sjesfe
hjer á götunum. Umboðs-
menn Skodaverksmiðjunnar
eru Gottfred Bernhöft & Co.
og Bílasmiðjan. Munu þeip
eiga von á fleiri bílum á næst
unni og þá um leið fleiri gerð
um en þeim, sem nú komu.
STÓR BÍLASENDING.
Með LubJin, leiguskipi Eim'
skipafjelagsins, komu í síð-i
ustu ferð þess hingað' 113 Ren-
ault bifreiðar frá Frakklandi,
Mun þetta vera einhver mesti
bílaflutningur, sem komið hef
ir með einu skipi síðan styrj-
öldinni lauk.
Æskulýðshöll
í Reykjavík
Jóhann Hafstein flytur í Nd.
frumvarp um Æskulýðshöll £
Reykjavík.
Er það samhljóða fruijivarpi
því, sem Bjarni Benediktsson
hefir flutt á tveim síðustu þing-
um, en eigi náð fram að gagna.
Er í frv: lagt til, að ríkissjóð-
ur og Reykjavíkurbær reisi í
fjelagi æskulýðshöll í Reykja-
vík. Leggur Reykjavík til hæfj
lega lóð undir höllina ókeypis,
en að öðru leyti taka báðir að-
iljar jafnan þátt í kostnaði af
byggingu og rekstri hallarinnar.
Ef bæjarbókasafn Reykjavík-
ur verður í hölJinni, þá ska2
Reykjavík bera allan kostnað
þar af.
Þriggja manna nefnd skaj!
standa fyrir byggingu æsku-
lýðshallarinnar. Sömuleiðis skal
’þriggja manna- nefnd standa
fyrir rekstri hallarinnar.
Frumvarp þetta var‘ á dag-
skrá í gær og fór flm. nokkr-
um orðum um það.
Kvað hann augljóst, að slík
stofnun sem þessi yrði mikils
virði' fyrir æskulýð bæjarins.
Þar yrði hægt að koma fyrir
allskonar fræðslustarfsemi og
sýningu fræðslukvikmynda. —
Ennfremur væri æskilegt, að
hægt væri að koma þar á flutn-
ingi tónverká, því að áhugi
unga fólksins fyrir tónlist færi
mjög vaxandi.
Jóhann gat þess að gert væri
ráð fyrir að æskulýðsfjelögin
gætu orðið aðilar að slíkri
stofnun.
Að lokum mælti flm. fast-
lega með því, að frumvarp þetta
næði nú fram að ganga. Ekki
væri við það hlýtandi að slíkt
frv. sem þetta dagaði uppi
öðru sinni á Alþingi.
Frv. var vísað til allsherj-<
arnefndar.