Morgunblaðið - 19.04.1947, Side 2

Morgunblaðið - 19.04.1947, Side 2
MORGUNBLAÐIÐ Laugardagur 19. apríl 1947, Fleipur Þjóðviljans um olíustöð ina í Hval firði hrakið lið fyrir lið á Alþingi í neðri deild Alþingis urðu í gær alllangar umræður út af sölu á olíustöðinni í Hvalfirði og ummælum Þjóðviljans í gær um þetta mál. Tilefnislaus árás. Bjarni Benediktsson utanrík- isráðherra kvaddi sjer hljóðs utan dagskrár og komst að orði á þessa leið: Tilefni þess, að jeg kveð mjer hjer hljóðs, eru ummæli Þjóð- viijans í dag, sem hafa í sjer fólgin miklar og alvarlegar árásir á ríkisstjórnina, ef sönn væru. Tel jeg því nauðsynlegt að fara hjer nokkrum orðum um þetta mál. Arásarefnið á ríkisstjórnina er í stuttu máli það, að hún hafi fyrir nokkru samþykt sölu á olíustöðinni í Hvalfirði til tveggja fjelaga, Olíufjelagsins h.f. og Hvalveiðafjelagsins. Málið rakið. Gangur þessa máls er í fám orðum þessi: A s.l. hausti var ríkisstjórninni boðin til kaups olíustöðin í Hvalfirði, sem þá var í eigu Bandaríkjastjórnar. Hófust um þetta samningar, er undirritaðir voru 30. jan. s.l. Var kaupverð þessara eigna 2 miljónir ísl. krón'a. Verðið var svona lágt, vegna þess, að af hálfu Islendinga var því haldið fram, að stöðin væri illa sett til starfrækslu fyrir Islendinga og óhentug fyrir varanlegan rekstur og verðið því miðað við eignirnar til niðurrifs. Enda voru öll olíufjelögin hjer sam- mála um, að svo væri. Þrír aðilar. Það voru einkum þrír aðilar, sem höfðu áhuga fvrir því, að fá þessa stöð til kaups, eða einhverja hluta hennar í sínar hendur. 1. Hvalveiðafjelagið, nýstofnað fjelag, sem ætlar að reka hvalveiðar hjer frá land- inu. 2. Olíufjelagið h.f., en þátt takendur í þeim fjelagsskap eru Samband ísl. samvinnufjelaga, kaupfjelög innan sambandsins, olíusamlög víðsvegar um land- ið og nokkrir einstaklingar. Fjelag þetta er alíslenskt og hefir engin tengsli við erlend fjelög, nema hvað það verður, sem aðrir, að kaupa olíu af öðr um fjelögum, og hefir það gert samninga um olíukaup við sjer stakt fjelag fyrst um sinn. Þriðji aðilinn, sem kom til greina, var Fjelag ísl. botn- vörpuskipaeigenda, eða ein- stakir meðlimir þess. Oll þessi fjelög áttu sammerkt um það, að þau höfðu engan stað fyrir starfrækslu sína. Menn voru sammála um, að Hvalveiðafje- lagið væri vel sett í Hvalfirði, en Olíufjelagið og togaraeig- endur litu svo á, að stöð í Hval- firði væri ekki heppileg fyrir framtíðarrekstur þeirra. Vantar olíugeyma. Á hinn bóginn er mikill skort .ur á olíugeymum í landinu fyrir starfsemi olíufjelaganna. Ef ekki rættist úr þessu, voru horf Ræða Bjarna Benediktssonar í neðri deild í gær ur á, að mikil vandkvæði yrðu á rekstri hins væntanlega nýja togaraflota. Af þessunr orsökum lögðu þess ir tveir aðilar mikla áherslu á, að fá bætta aðstöðu sína í bili, með olíustöðinni í Hvalfirði. Af hálfu ríkisstjórnarinnar var lögþ áhersla á, að allir þrír aðilar kæmu' sjer saman í mál- inu, svo engir árekstrar yrðu þeirra á milli. Enda varð nið- urstaðan sú. • Samkvæmt brjefi frá for- manni Togaraeigendafjelagsins frá 11. mars, hafði það fjelag gert samninga við Olíufjelagið um kaup, geymslu og afhend- ingu á olíu, og lagði fjelagið eindregið til, að Olíufjelagið fengi hina umbeðnu aðstöðu í Hvalfirði. Ef geymarnir í Hvalfirði hefðu verið rifnir niður, en þeir eigi látnir viðkomahfb fjelög- um í tje, hefði það orðið stór- kostlegur bagi fyrir atvinnulíf landsmanna. Eftir að brjef frá Togaraeig- endafjelaginu barst ríkisstjórn- inni, skrifaði nefnd setuliðsvið- skifta 14. mars og lagði til, að eignirnar yrðu seldar Hvalveiði fjelaginu og Olíufjelaginu. Síð- ar í mánuðinum árjettaði nefnd in þetta. Var svo til ætlast, að Hvalveiðafjelagið fengi einn þriðja eignanna og Olíufjelagið tvo þriðju, fyrir utan tankskip, sem fylgdi með í kaupunum og selt var öðru fjelaginu. Þurfa geymslu fyrir 30 þúsund tonn. Nú var mjer kunnugt um, að nokkur tortryggni ríkti af sumra hálfu varðandi þetta mál og krafðist því greinargerðar af hálfu aðila um það, áður en sala færi fram, með hvaða hætti ætti að reka þessa stöð. — Slík greinargerð var mjer send í brjefi 20. mars frá Oliufjelag- inu. Fekk jeg fróða menn til að athuga greinargerð þessa í ein- stökum atriðum, og var það samhljóða álit þeirra, að henni væri ekki hægt að hnekkja. Togaraeigendur hafa sagt, að þeir óski eftir fyrir sitt leyti, að þarna verði pláss fyrir 30000 smál. af olíu. Ef veruleg aukn- ing yrði á togaraflotanum frá því, sem ráðgert hefir verið og sumir tala xim, þá þyrftu ol- íugeymarnir hjer skv. þessu að verða mun fleiri heldur en nú eru í Hvalfirði. Svo mikið hefir þetta breyst frá því fyrir nokkr um árum. Oþarfa geymar verða rifnir. Greinargerð er í mínum höndum, sem fróðir menn gátu ekki hnekkt um fyrirhugaða notkun geymanna í Hvalfirði. Hefir því verið lýst yfir af hálfu Olíufjelagsins, að geymar þeir, sem ekki þyrfti til rekstur stöðv arinnar, mundu verða rifnir niður jafnóðum og fjelagið rpis ir nýja olíugeyma víðsvegar um land, þar sem það telur sjer hentugast. Athugað var hvort hagkvæmt mundi, að ríkisstjórnin hefði framvegis eignarhald á geym- unum. En þeir menn, er voru þeim málum kunnugastir, mæltu eindregið gegh því, og sögðu að það væri enginn feng- ur fyrir ríkið, vegna þess, að geymarnir væru ekki varanleg eign. Það hefir og komið í ljós, að það er vafasamur gróði af því að rífa niður geymana og flytja þá til annara staða. En vegna þeirrar tortrygni, sem hjer á sjer stað, var það sjálf- sagt að búa svo um hnútana, að fyrirbygt væri, að geymarn- ir í Hvalfirði yrðu notaðir til annarlegra þarfa. Fyrirmæli. Er jeg hafði kynt mjer öil gögn málsins, þá ritaði jeg nefnd setuliðsviðskifta brjef, þar sem jeg lagði svo fyrir, að geymarnir yrðu seldir, og komst þanrtig að orði: „Um þann hluta stöðvarinn- ar, sem ráðgert er að selja Ol- íufjelaginu h.f., skal það tekið fram, að geymarnir eru seldir til eðlilegs reksturs fjelagsins og til niðurrifs að öðru leyti, og hefir ríkisstjórnin heimild til að þrem árum liðnum, að kreíj ast þess, að stöðinni verð'i kom- ið í það horf, sem samsvavar þeim rekstri, er reynslan hefir sýnt að þörf er á. Þennan fyrir- vara verður að gera á fullnægj- andi hátt, er salan fer fram“. Eins og málið lá fyrir, var ekki á þessu stigi málsins unt að gera sjer grein fyrir því, hver verður eðlilegur rekstur stöðvarinnar. Taldi jeg því skynsamlegast, að láta reynsl- una skera úr því, og kveða svo á, að stöðin yrði sett í eðlilegt horf að nokkrum tíma liðnum. Hitt fannst mjer ekki koma til mála, að rífa niður þá olíu- geyma, sem nú eru uppistand- andi, er mundi leiða til stöðv- unar á hinum nýja togaraflota og setja bátaflotann í augljós vandræði. Jeg vildi ekki láta í- myndaða hræðslu eða uppgerð- ar hræsni ýta mjer út í svo þjóðskaðlegan verknað. Þvættingur Þjóðviljans. Þjóðviljinn segir, að samning ar þessir sjeu gerðir fyrir Banda ríkjaher og ákveðinn amerísk- ur borgari hafi staðið að þeim Jeg lýsti því hjer með yfir, að viðlögðum embættisheiðri mín- um, að þau ummæli eru 1 il- hæfulaus með öllu. Síðan jeg tók við starfi utanríkisráðherra, hefir Bandaríkjastjórn aldrei sýnt nokkurn áhuga fyrir því, hvort olíustöðin í Hvalfirði yrði látin standa, eða hún yrði lögð niður. Jeg mun óhræddur leggja það undir rannsókn, sem gerst hefir í þessu máli. Því hefir verið haldið fram, að tortryggilegt sje, að engin op inber tilkynning hafi verið gef in út um þetta mál. En hjer er um hliðstætt mál að ræða og af hending annara setuliðseigna, ■ sem farið hefir fram, án þess að nokkur tilkynning haíi verið um það gefin, enda eru slíkar tilkynningar ástæðulausar fyrr en að gefnu tilefni, eins dg nú er orðið. Það, sem skeð heíir, þolir hverskonar gagnrýni, enda geta þeir menn, er þess óska, kynt sjer gögn málsins. Þjóðhættulegt starf komm- nista. Jeg hefi gert þetta hjer að umtalsefni, þareð ferlegar ásak anir hafa verið bornar á hend- ur mjer um landráð af Þjóð- viljans.hálfu. En þeir vinna þjóðhættulegt starf, er með ósönnum ásökun- um reyna að telja umheiminum trú um, að útlend herstöð sja hjer á íslandi, til notkunar í styrjöld, er sömu menn haldai fram að sje í uppsiglingu. Þeir menn, sem sífelt bera fram þær upplognu sakir, stofna örýggi og sjálfstæði þjóðarinnar í hættu. Jeg tel mjer skylt hjer á Alþingi að afhjúpa blekking- ar þessara manna fyrir þihg- heimi og alþjóð og lýsa því hættulega starfi, sem þeir hafa með höndum. Hjer er þá rakin frumræðaj Bjarna Benediktssonar í þess- um umræðum. Þær stóðu yfir fram til kl. að ganga 5 e. h. og voru allbvassar með köflum, nema hvað svar og vörn Einars Olgeirssonar var ákaflega lin, eins og eðlilegt er, eftir mál- staðnum. Þessir tóku og til máls: Stefán Jóhann Stefáns- son forsætisráðhefra, Eysteinn Jónsson kenslumálaráðherra, Emil Jónsson samgöngumála- ráðherra og Áki Jakobsson, er ætlaði að koma flokksbróður sínum og fjelaga Einar Olgeirs syni til hjálpar. En lítið varð úr þeirir aðstoð hans. Minningarorð um Elísabet Guðmundsd. í DAG verður jarðsélt í Hjarðarholti í Dölum Elísabet Guðmundsdóttir, sem fórst í flugslysinu mikla á Hvamms- firði hinn 13. mars s.l. Frú Elísabet var fædd í Bol ungarvík í Norður-ísafjarðar sýslu 13. ágúst 1906. Foreídr- ar hennar voru Guðmundur Jakobsson, formaður í Bolung arvík, Kolbeinssonar á Snæ- fjöllum og Sigríður Jensdótt- ir Jónssonar Halldórssonar bónda í Arnardal. Eru það þekktar bænda- og höfðingja- ættir við ísafjarðardjúp. Faðir hennar drukknaði í fiskiróðri 27. nóv. 1915. ólst hún svo upp hjá móður sinni og var ein lifandi af sex börn- um þeirra hjóna. Sautján ára gömul fór hún af landi burt, til Danmerkur, að læra matreiðslu og rekstur veitingahúsa. Dvaldi hún þar í fimm ár og kom þá heim til ísafjarðar og setti á stofn veitingahús og rak það í nokk ur ár. — Til Reykjavíkur flutti hún 1932 og gegndi þar ýmsum störfum, en fór aftur til Danmerkur til að fullnema sig í matreiðslu, en kom heim aftur 1940 og tók þá við stjórn mötuneytis Háskólans, er það var stofnað. Árið 1943 flutti hún til Búð ardals í Dalasýslu og setti þar á stofn veitingahús, við mjög erfiðar aðstæður. Sama ár gift ist hún eftirlifandi manni sín- um, Magnúsi Rögnvaldssyni, vegagerðarstjóra, hinum á-< gætasta manni. Byggðu þau þá strax hiðl myndarlegasta veitingahús, með gistingu að nokkru leyti, og ráku það með hinni al- kunnu rausn og ágætum, cr einkendu þau hjón bæði. Elísabet er horfin, ættingj-. ar og vinir, er voru svo lán- samir að njóta vináttu henn- ar og umhyggju, sakna henn- ar og málleysingjarnir, dýrin^ hafa misst þar sinn besta vin, Elísabet sál. var að flestu sjerstök kona. Framfaraþra og hugsjónaauðgi, settu; snemma mark sitt á líf henn- ar. Alt, sem hún tók sjer fyr-» ir hendur, bar vott um vits- muni og starfsþrek. Hún vail ætíð f jelítil, en þrátt fyrir það( sást hún ekki fyrir að ráðastj í fyrirtæki, ,er henni þótti $ Framh. á bls. 15 \

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.