Morgunblaðið - 19.04.1947, Blaðsíða 5

Laugardagur 19. apríl 1947
MORGUNBLAÐIÐ
5
Hjeraðabönn
Brjei irá Rlþingi
— Landhelgisgæsia og björg
- Karakdlskýrslan
— Fjáriiagsrað
Þeir flytja þingsályktunartillögu um bætta landhelgisgæslu og björgunarstarfsemi við strendur
íslands.
ALLSHER J ARNEFND Sþ.
hefir fyrir nokkru skilað nefnd-
aráliti um tillöguna um hjeraða
bönn, sem flutt var snemma á
þinginu. Efni hennar var að
Alþingi ályktaði að fela ríkis-
Btjórninni að láta lögin um hjer
aðabönn koma til framkvæmda
eigi síðar en frá 1. júlí 1947.
Meiri hluti nefndarinnar legg
Ur til að tillaga þessi verði
Samþykkt óbreytt. Samkvæmt
lögunum um hjeraðabönn er
ríkisstjórninni veitt heimild til
þess að láta fara fram atkvæða-
greiðslu kjósenda á einstökum
stöðum um stofnsetningu eða
Jokun áfengisútsölu.
Einn nefndarmanna, Jón á
Reynistað er tillögunni mót-
fallinn, en tveir, Jörunur Brynj
ólfsson og Bernharð Stefánsson
skrifa undir nefndarálitið með
fyrirvara.
Finnur Jónsson er framsögu-
tnaður meiri hlutans. Flutti
hann alllanga ræðu er tillagan
kom til umræðu s. 1. fimmtu-
dag. Komst hann m. a. þannig
að arði að íslendingar ættu
þær miklu framfarir, sem orðið
hefðu s.l. áratugi í landi þeirra
bindindissemi sinni að þakka.
Nú hefði drykkjuskapur hins-
vegar færst svo í vöxt með þjóð
inni að afturför hennar væri
fyrirsjáanleg.
Umræðunni varð ekki lokið
en tveir þm., fyrri þm. Eyfirð-
inga og sjöundi þm. Reykvík-
inga höfðu kvatt sjer hljóðs.
Má'gera ráð fyrir miklum um-
ræðum um mál þetta á næsta
fundi í sameinuðu þingi. Veru-
legar líkur eru til að tillagan
yerði samþykkt.
Bætt landhelgisgæsla.
Sigurður Bjarnason, Gunnar
íThoroddsen, Ingólfur Jónsson
og Sigurður Kristjánsson flytja
í Sþ. tillögu til þingsályktunar
um bætta landhelgisgæslu og
björgunarstarfsemi við strend-
Ur íslands.
Er húii á þessa leið:
„Alþingi ályktar að kjósa 5
manna milliþinganefnd til þess
að framkvæma ýtarlega rann-
sókn á því, hvernig landhelgis-
gæslu og björgunarstarfsemi
við strendur Islands verði best
og haganlegast fyrir komið.
Nefndin skal sjerstaklega at-
huga, hvaða gerð og stærð varð
skipa henti best, hvernig nota
megi flugvjelar í þjónustu land
helgisgæslu og björgunarstarfa
pg hvernig yfirstjórn þessarar
* starfrækslu verði örugglegast
fyrir komið.
Niðurstöður af rannsókn þess
ari skal ríkisstjórnin leggja fyr-
ir næsta reglulegt Alþingi“.
Kostnaður við störf nefndar-
ínnar greiðist úr ríkissjóði“.
Löng greinargerð fylgir til-
lögunni, segir þar m. a. á þessa
Jeið:
Landhelgisgæslan vanrækt.
„Kröfurnar til landhelgis-
gæslunnar hafa vaxið jafnt og
þjett og eiga eflaust eftir að
aukast enn. En því miður virð-
ist lítt skiljanleg deyfð hafa
ríkt hjá ráðamönnum ríkisins
gagnvart þessari þjónustu,
þannig að henni hefir á undan-
förnum árum hrakað æ meira,
svo að nú má hún kallast í
fullkominni vanrækslu. Má
segja, að þar sje engum einum
um að kenna, heldur öllum aðil
um, bæði Alþingi, ríkisstjórnum
og útgerðarstjórn. Og þó hefit
ekki vantað óskir og kröfur um
betri skipan þessara mála bæði
frá almenningi og samtökum
sjómanna.
Fyrir þremur árum var borin
fram á Alþingi tillaga til þings-
ályktunar um svipað efni og
þessi. Var hún mjög ýtarlega
rædd af þáv. fjárveitinganefnd,
er leitaði umsagnar ýmissa að-
ila um málið og orsakaði, að
samþykkt var þingsályktun, þar
[sem Alþingi fól ríkisstjórninni
að láta fara fram ýtarlega rann
sókn á því,. hvernig landhelgis-
gæslunni yrði best og hagan-
legast fyrir komið, og jafnframt
að leggja niðurstöður þessarar
rannsóknar fyrir Alþingi eins
fljótt og unnt væri.
Eins og áður er sagt, eru sið-
an liðin þrjú ár, og ekki hefir
bólað á þessari rannsókn enn
þá, en hins vegar hefir á þess-
um tíma ýmislegt gerst, sem
síst bendir til þess, að núver-
andi fyrirkomulag sje vænlegt
til frambúðar. A sama tíma og
allir hjer á landi, jafnt einstakl-
ingar sem fjelög og opinberar
stofnanir, hafa stórkostlega end
urbætt og byggt upp alla starf-
semi sína með framtíðina fyrir
augum, hefir ekkert verið gert
á þessu sviði, sem nokkurt gagn
hefir verið í.
í þessu sambandi er og rjett
að minna á, að ekki alls fyrir
löngu fóru fram á Alþingi um-
ræður um rýmkun landhelg-
innar, og kom í ljós í þeim um-
ræðum, að þar virtust allir ein-
huga um, að slíkt væri mjög
æskilegt, en hins vegar væri
rjett að fara gætilega í þess-
um efnum, þar sem hjer væri
um mál að ræða, er snerti mjög
ýmsa nágranna okkar. Mundi
það eflaust styrkja aðstöðu okk
ar í þeim efnum, ef við sýndum
þessum málum meiri sóma meö
betri skipulagningu rjettar-
vörslunnar við strendur lands-
ins.
Sjerstök stofnun.
Það er skoðun flm. þessarar
tillögu nú sem fyrr, að frum-
skilyrði þess, að landhelgis-
gæsla og björgunarstarfsemi
við . strendur íslands verði ör-
ugglega rekin, sje, að sjerstök
sjálfstæð stofnun hafi með hönd
um stjórn hennar undir yfir-
umsjón þess ráðherra, sem fer
með landhelgismál. Höfuðverk-
efni slíkrar stofnunar ætti í
stuttu máli að vera þetta:
1. Að sjá um gæslu íslensku
landhelginnar samkvæmt
þeim lögum og reglum,
sem á hverjum tíma gilda
um þau efni.
2. Að halda uppi lögum og
rjetti á hafinu við ísland
utan landhelginnar eftir
þeim alþjóðasamþykktum
og venjum, er gilda um
þau efni.
3. Að skipuleggja og sam-
ræma bjö^unarstarfsem-
ina og bátagæsluna hjer við
land í sambandi við slysa-
varnafjelögin.
4. Að sjá um framkvæmd
fiskirannsókna, hafrann-
sókna og sjómælinga við
Island í samráði við þær
stofnanir, sem hafa þessi
mál með höndum í landi,
og að sjá um, að ætíð sje
fyrir hendi hæfur skipa-
kostur til þess.
Báta „gæslan“.
Raunverulega eru engar
skýrslur til um landhelgisgæsl-
una á undanförnum árum, nema
reikningur ýfir það, hve mikið
hefir verið greitt til hennar. Þó
er vitað, að sum skipanna, sem
nefnd voru varðskip, komu
ekki nálægt gæslu árum sam-
an, heldur voru í alls konar
flutningum, bæði fyrir ríki'og
einstaklinga. A sama tíma hafa
svo verið leigðir ýmsir bátar,
skráðir sem fiskiskip, sem hafa
verið sendir í „gæslu“. Ekki
er vitað, að sumir þessara báta
hafi nokkur þau plögg, sem þeir
geta sannað með starfsemi sína,
ef þess væri krafist, og ýmsir
þeirra hafa ekki einu sinni haft
löglega áhöfn til landhelgis-
gæslu. Fyrir utan það hafa þess
ir bátar iðulega verið litlir,
gamlir og úr sjer gengnir á alla
lund, og hnn eini útbúnaður
þeirra fram yfir aðra báta af
svipaðri stærð — til hins virðú-
lega starfs, — hefir raunveru-
lega verið sá, að settur var um
borð í þá maður með kaskeiti
og gyllta hnappá, færanlegt náð
hús og síðan dreginn að hún
íslenski tjúgufáninn.
Um sjerstaka menntun og
þjálfun yfirmanna til starfans
er það skemmst að segja, að þar
hafa kröfurnar um svonefnt
varðskipaþróf aldrei komist
lengra en á pappírinn. Virðist
þó augljóst, að kröfurnar til
menntunar yfirmanna þessara
skipa ættu síst að vera minni
en annarra skipsmanna, enda
hefir það verið krafa löggjaf-
ans.
Kjarni þessa máls er, að nú-
verandi ástand íslenskrar land-
helgisgæslu og björgunarstarf-
semi er óviðunandi. A því verð-
ur að verða mikil og skjót breyt
ing til batnaðar, ef ekki á að
hljótast mikið og varanlegt tjón
af. íslendingar hljóta að sjálf-
sögðu að miða aðgerðir sínar í
þessum málum við fjárhagslegt
bolmagn sitt. Annað væri frá-
leitt. En á miklu veltur fyrir
álit landsins og hagsmuni þjóð-
arinnar, að ekki verði látið reka
á reiðanum um umbætur á
þessu sviði. Hjer er um stórmál
að ræða, sem ekki verður stung
ið svefnþorn. Þess vegna er
þessi tillaga fram komin.
íþróttatryggingar.
Hermann Guðmundsson flyt-
ur frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögum um almannatrygg
ingar. Miðar breyting frv. að
því að íþróttamenn, sem verða
fyrir slysum við iðkun íþrótta
komi undir ákvæði laganna.
Karakúlskýrslan.
Jónas Jónsson flytur þings-
ályktunartillögu um sölu á
skýrslu milliþinganefndar í
sauðfjárveikimálinu.
Leggur hann til að ríkisstjóm
in láti nú þegar til sölu í bóka-
búðir um land allt skýrslu þá
um innflutning búfjá'r, sem
milliþinganefnd í sauðfjárveiki
málum hefir látið prenta sem
fylgiskjal við frv. um varnir
gegn karakúlsjúkdómum.
I greinargerð fyrir tillögunni
lætur flm. liggja að því að nú-
verandi landbúnaðarráðherra
muni ekki hafa mikinn áhuga
fyrir að bændur fái sanna
skýrslu um aðdjraganda og sögu
karakúlpestanna. Ennfremur
fer hann hinurn háðulegustu
orðum um þátt Búnaðarþings
í þessum málum.
Nefndarálit um fjárhagsráðið.
Meiri hluti fjárhagsnefndar
Nd. skilaði í gær nefndaráliti
um frv. ríkisstjórnarinnar um
fjárhagsráð o. fl. Leggur haim
til að frv. verði samþykkt með
nokkrum breytingum, m. a.
þe.irri að ráðið verði skipað 5
mönnum í stað fjögra Ennfrem-
ur að áætlun- fjárhagsráðs um
framkvæmdir í landinu nái að-
eins til stærri framkvæmda.
Minni hluti nefndarinnar,
Einar Olgeirsspn hefir ekki enn
skilað áliti um frv.
Gera má ráð fyrir miklum
umræðum um þetta mál í næstu
viku.
Alþingi, 18. apríl 1947.
S. Bj.
15 farasl í fiug-
slysi
London í gærkvöldi.
ÞAÐ slys varð í dag, að
bresk lierflugvjel hrapaði til
jarðar í Kartun, með þeim
árangri, að þeir 15, sem í
henni voru, ljetu lífið.
Flak flugvjelarinnar hefur
fundist. — ííeuter.