Morgunblaðið - 04.07.1947, Blaðsíða 7

Föstudagiir 4. júli 1947
MORGTJITBLAÐIÐ
11—«1 Tf
ÍSLENSKUR LEIKARI
í ENGLANDI
GUNNAR H. EYJÓLFSSON
Jeikari kom til íslands fyrir
skömmu, að afloknu leiknámi í
Englandi, en fer nú aftur til að
vinna við ensk leikhús.
Gunnar stundaði nám í 2 ár
við Royal Academy of Drama-
tic Art, í London, sem er þekt-
asti leikhússkóli Breta. Við burt
fararprófið hlaut hann marg-
háttaðar viðurkenningar fyrir
dugnað sinn og hæfileika, meðal
annars hlaut hann Shakespeare
verðlaun skólans fyrir bestan
einstaklingsleik í klassiskum
enskum leikbókmentum. Hlut-
verkið sem Gunnar ljek var
Leartes í einu atriði úr Hamlet,
og er þetta í fyrsta skipti í sögu
skólans, sem útlendingur hlýtur
þessi verðlaun. Gunnar hlaut í
sama sinni bestu verðlaunin sem
veitt eru, en það er árssamning-
ur við Tennant leikhúsahring-
inn, sem er stærsta og öflugasta
leikhúsasamsteypa Breta.
Við keppni í leikstjórn, sem
fór fram í skólanum nokkru fyr
ir prófið, hlaut Gunnar einnig
viðurkenningu, en þá setti hann
á svið og stjórnaði 3. þætti úr
Fjalla-Eyvindi. Leikendur voru
allir enskir nemendur úr skól-
anum, nema Gunnar sem ljek
Arnes og Þórunn litla, dóttir Jó-
hanns Tryggvasonar, sem ljek
Tótu. Þátturinn vakti.mikla at-
hygli og strax á eftir barst hon-
um tilboð um að setja alt leik-
ritið á svið í Oxford, sem kynn-
ingu á íslenskum bókmentum.
Því tilboði hyggst Gunnar að
taka svo fljótt sem honum vinst
tími til.
Okkur þykir öllum mikið var-
ið í og vænt úm, þegar landar
okkar skara fram úr á ein-
hverju sviði, en það hefur Gunn-
ar gert með miklum glæsileik.
Hjer á eftir fer stutt viðtal,
sem frjettaritari blaðsins átti
við Gunnar heima hjá honum í
Keflavík.
— Komstu hingað heim til að
eyða sumarleyfi þínu?
— Já og npi. Jeg átti hjer
ýmsum erindum að sinna, en að-
allega kom jeg vegna þess að
faðir minn var veikur, og svo
átti jeg ekki að byrja að vinna
fyr en 1. ágúst.
— Hvað ferðu að starfa þeg-
ar til Englands kemur?
— Þá stendur til að jeg fari í
9 vikna leikferðalag til allra
helstu borga landsins, með Noel
Coward, í leikriti eftir hann,
sem heitir „Present Laughter“.
og hef jeg þar gott hlutverk. Að
því loknu er gert ráð fyrir, að
jeg leiki aðalhlutverkið í sænsku
leikriti, sem á ensku er kallað
„Frenzy“, en það er eftir kvik-
myndinni „Hetz“, sem hjer mun
hafa verið sýnd undir nafninu
„ 1 mentaskóla". Jeg hlakka
mjög til að leika þetta hlutverk,
því það gefur mikil tækifæri.
Svo var tilætlunin, að jeg tæki
námskeið í kvikmyndastjórn, en
af því getur ekki orðið að sinni,
vegna gjaldeyrisskorts, en tals-
verður aukakostnaður er því
samfara, en um gjaldeyrisskort
okkar þýðir ekki að sakast. Mjer
tekst vonandi að komast á nám-
skeiðið á næsta ári, ef alt geng-
ur vel.
Viðtal við Gunnar
Hafstein Eyjólfsson
Gunnar Hafsíeinn.
— Hugsar þú þjer ekki að
leika í kvikmyndum?
Jú, jeg hefi tvisvar verið í
kvikmyndaprófun hjá Riverside
Studios í London, en það kvik-
myndafjelag er þekt hjer til
dæmis fyrir stórmyndina „Síð-
asta hulan", sem sýnd var kjer
fyrir skömmu. Mjer tókst svo
vel með þessar prófanir, að fje-
lagið bauð mjer nokkurra ára
samning, sem jeg hef hug á að
taka þegar samningurinn við
Tennant leikfjelagið er útrunn-
inn. Riverside fjelagið er gott
og þekt f jelag, og einn af aðal-
Jeg hafði mjög gott af veru
minni í leikskóla Lárusar Páls-
sonar, áður en jeg fór út, en
þrátt fyrir það dregur ekkert
úr aðdáun minni og virðingu
fyrir brautryðjendunum, sem
hjeldu lifinu í íslenskri leikli'st
í meira en 50 ár, við hin allra
erfiðustu skilyrði.
— Hvenær megum við búast
við, að þú komir heim til að
ieika hjer á íslensku leiksviði?
Jeg veit það ekki. Það getur
orðið langt þangað til, því þótt
skólanáminu sje lokið, þá er
margt ólært ennþá. Jeg finn
fyrst vanmátt minn þegar til
starfsins og alvörunnar kemur.
En þar sem mjer hafa boðist
svo mörg freistandi tækifæri, þá
finst mjer jeg ekki hafa efni á
að neita því að reyna. Jeg er
mjög þakklátur öllum, sem hafa
stutt mig til að komast þetta á-
leiðis, og jeg lít svo á, að jeg
bregðist engum, þótt jeg haldi
áfram enn um stund að afla
mjer meiri þekkingar og
reynslu.
— Þarft þú ekki að breyta um
nafn á ensku leiksviði?
— Nei, jeg þarf þess ekki.
Englendingum veitist erfit-t að
bera fram föðurnafn mitt, Eyj-
ólfsson, en jeg heiti tveim nöfn-
Af sjónarhóli
sveitamanns
sem
í Reykjavík, mínar bestu kveðj-
ur, því á þessum fáu dögum
hefur mjer ekki unnist tími til
að heilsa þeim öllum nje kveðja.
— Finst þjer ekki mikill mun-
ur að koma frá stórborginni
heim í litlu Keflavíkina?
— Að vísu er mikill munur á
stærðinni, en norðanrokið og
sjóseltuna fæ jeg aldrei í Lon-
don og sakna þess oft. Það er
gaman að þekkja hvert andlit,
! um, Gunnar Iiafsteinn, og hefur
mönnura þess er hinn mikli kvik mjer verið ráðIaSt að nota Þau
myndafrömuður A. J. Rank. j eingöngu á bresku leiksviði, og
Svo bauðst mjer samningur við mun ^ fara að Þeim ráðum-
R. K. O. Radio Picture í Ame-! Er nokkuð sjerstakt “
riku, en sá samningur var til 10 ^u v ilair seS^a ■
ára og mjög bindandi, svo jeg j — Mig langar að biðja þig að
hafnaði honum, enda er nú íæra öllum kunningjum minum
breska filman að vinna aukið
álit um allan heim.
-— Hvernig líkar þjer við Eng
land og Englendinga?
— Mjög vel. Englendingar
hafa reynst mjer afar vel, og
jeg hef aldrei þurft undan neinu
að kvarta. Þjóðin á við marga
örðugleika að stríða af völdum
styrjaldarinnar, en þeim tekst
furðu vel og furðu fljótt að sigr-
ast á þeim.
— Hvað um íslendinga í Lon-
don?
j — Það jgg veit best, þá hafa
þeir það allir mjög gott. Við
konunglega leikskólann stunda
nú 5 íslendingar nám, það eru
þau Klemens Jónsson, Ævar
j Kvaran, Baldvin Halldórsson,
; Einar Pálsson og Steinunn
^ Bjarnadóttir. Þeim sækist námið
vel og njóta mikillar velvildar
skólastjórans, Sir Kenneth Bar-
nes, en hann hefur sýnt okkur
íslendingum mikla hjálpsemi.
Hildur Kalman, sem er gamall
nemandi skólans, er nú að leika
við Newquay Reportory leikhús
ið og er hún aðalleikkona þar.
| -— Hvernig líst þjer á Þjóð-
leikhúsið og Ieiklistina heima?
I — Það þarf að ljúka við Þjóð-
■ leikhúsið, og íslensk leiklist þarf
að fá það alt og óskipt til um-
ráða, sem allra fyrst. íslerrsk
leiklist er í mikilli framför, og
tel jeg það mest því að þakka,
að Ieikararnir hafa nú betri að-
stöðu til mentunar en áður var.
sinn með því að leggja sig einn
tíma eftir hádegisverðinn. Er
það því reynsla fleiri heldur en
Islendinga að vinna megi upp
hádegisblundinn og meira en
það.
☆
VIÐHORFI sveitamanna og
kaupstaðabúa gagnvart sumr-
inu og viðíangsefnum þess er
ólíkt farið eins og raunar á fleiri
sviðum. — I sveitinni þarf að
hugsa um hvernig fáar heridur
geti komist yfir alla sumar-
vinnuna. í kaupstöðunum þarf
að leggja niður fyrir sjer hvem-
ig á að verja sumarfríinu. Einu
sinni fyrir mörgum árum síð-
an, kom jeg í afskekta sveit í
sláttarbyrjun. Þar hitti jeg
gamlan mann, sem spurði mig
frjetta úr Reykjavík og m. a.
þessa: „Eru þeir ekki farnir að
fara í sumarfríið, höfðingjarnir
í Reykjavík?" Nú eru það fleiri
en „höfðingjarnir", sem fara í
sumarfrí, og er það vel. Allir
heysgerð og súgþurkun, eru þeir sem kaup þiggja fá f je lög-
bændur ennþá svo háðir veður- um samkvæmt, sem þeir eiga að
farinu um sláttinn, að hagur | verja til að taka sjer hvíld og
þeirra og afkoma getur að veru frí frá störfum og á hverju
legu leyti verið undir því komin.1 sumri streymir fólkið út í sveit-
Mikil og góð reynsla er nú feng- irnar til að njóta sælunnar þar.
in af votheyinu. Samt er það
enn ekki orðin almenn heyverk-
un í mörgum sveitum. Reynslan
af súgþurkuninni er skemmri,
en góð það sem af er. Einkum
mun hún hafa tekist vel s.l.
sumar. Sjálfsagt er það með-
fram að þakka, hve þá var
þurkasamt, og heyskapartíð
með afbrigðum góð. í regluleg-
um rosum þarf meira að kosta
til (hita loftið), svo að hún gefi
góða raun.
★
ÞÓTT SLÁTTURINN sje enn
sem fyr kallaður „annatiminn"
í sveitunum er hann nú orðið
ekki erfiðari heldur en aðrir árs
tímar, t. d. vor og haust, þegar
NU ER ALIÐIÐ vors og
skamt að bíða sláttarins ■—■
bjargræðistímans fyrir bónd-
ann. Vorið mun yfirleitt hafa
verið hagstætt víðast hvar á
landinu að þessu sinni. Enda
þótt gróður kæmi í seinna lagi,
hefur honum yfirleitt farið
jafnt og vel fram, því væta hef-
ur verið nóg og kuldar og þurk-
ar -— verstu óvinir gróðursins
og grassprettunnar — hafa lítið
gert vart við sig á þessu vori.
Eru því horfur um grasvöxt
sæmilegar.
Á
SPRETTA á túnum og engj-
um er annað aðalatriðið, þegar
um er að ræða eftirtekjur bónd-
ans eftir sumarið. Hitt er svo
nýting heyjanna, sem enn er að
mestu háð tíðarfari um slátt-
inn. Það er eitt af því ömurleg-
asta, sem fyrir kemúr í búskapn
um, þegar mikið og gott gras
verður lítils nýtt í óhagstæðri
heyskapartíð. Þrátt fyrir vot-
ÞAÐ FER EKKI hjá því að
það skapar undrun og óánægju
með eigin kjör hjá sveitafólki,
þegar það sjer verkafólk og
aðra kaupstaðabúa vera að
skemta sjer um hábjargræðis-
tímann meðan það sjálft er önn-
um kafið. Slík fríðindi eru eitt
•
af því, sem dregur fólkið frá
framleiðslunni í sveitinni. Hefur
þetta vandamál komið til kasta
Alþingis, þegar þar var til um-
ræðu frumvarp um ferðasjóð
sveitafólks eða eitthvað í þá átt.
Mun þar hafa verið lagt til að
ríkissjóður veitti styrk sem
svaraði 10 kr. til hvers bónda á
fjárgeymsla, garðvinna, ávinsla landinu 111 ferðalaSa 1 sumar'
og aðrar vor- og haustannir í leyfum‘ Ems °S menn finna er
kalla sem mest að í fólksleysinu.
Um sláttinn er yfirleitt reglu-
bundinn vinnutími. Nema þeg-
ar þornar upp í óþurkatíð. Þá
vinna allir eins og kraftarnir
leyfa og stundum meira en það.
Með nútímavinnubrögðum, þar
sem maður sjer á götunni | sem nokkur vjelakostur er fyrir
hjerna heima ■— því jeg á líka
einhverjar góðar endurminning-
ar um þau cll.
Við óskum Gunnari til ham-
ingju með störfin og framtíðina.
Það er að vísu leitt, að íslenskt
hendi er slátturinn yfirleitt ekki
eríið vinna og skemtilegri en öll
önnur þegar vel gengur.
Á
SÁ TÍMI er löngu liðinn og
kemur aldrei aftur, þegar staðið
leiksvið skuli ekki fá að njóta ^ var vjg siátt og önnur heyverk
starfskraíta hans nú þegar, en
það getum við verið fullviss um,
að þar sem Gunnar fer, þar er
góður fulltrúi lanös og þjóðar.
Helgi S.
Herriol í London
London í gærkvöldi.
HERRIOT, forseti franska
þingsins, er nú í opinberri heim-
sókn í London. 1 dag snæddi
hann hádegisverð í Bucking-
ham-höll í boði Bretakonungs,
en í gær hafði hann setið boð
hjá Attlee, forsætisráðherra og
forseta neðri málsstofu breska
þingsins. — Reuter.
114—16 klt. á sóiarhring og jafn-
I vel lengur. Má geta nærri að
ekki hafa allir gengið rösklega
að verki með slíkum vinnubrögð
um enda eftirtekjan næsta rýr
| öft og tíðum. Þess ber þó að
1 gæta, að fólkið fjekk að leggja
sig og sofa stundarkorn um
miðjan daginn, enda var það vel
i að þeirri hvíld komið.
J Var það góður vani að
skifta sveíntímanum þannig því
að þá hvíldist fólkið betur eiref
það hefði tekið hann allan út í
eir.u. Churchill gamli segir frá
því í æfiminningum sínum, al\
þegar hann var flotamálaráð-
herra í heimsstyrjöldinni fyrri,
hafi hann getað bætt tveimur
klst. við daglegan vinnutíma
ósvikið Framsóknarbragð að
þessari tillögu, enda mun hún
vera runnin undan rif jum henn-
ar. Ekki náði þessi tillaga fram
að ganga og var það lítill skaði.
Fárra aura styrkur úr ríkis-
sjóði veitir engum bónda eða
bóndakonu svigrúm eða tæki-
færi til að fara í sumarl'eyfi.
Slík styrktarboð eru óvirðing
við hvern þann þegn — hverja
þá stjett þjóðfjelagsins, sem
þau eru ætluð. Þau eru hrein
lítilsvirðing í þeirra garð og
sæmd þéirra liggur við að þeim
sje svarað að maklegleikum.
★
Sannleikurinn er sá, að í ein-
yrkjabúskap er mjög erfitt —
jafnvel ókleift fyrir bónda og
húsfreyju að taka sjer sumar-
leyfi — og eiginlega nokkuð
leyfi á hvaða tíma árs sem er.
Þó fjárráð sjeu fyrir hendi, get-
ur fjölskyldan ekki tékið sig
upp og farið í ferðalag. Það gera
skepnurnar — þeim þarf að
sinna hvað sem öðrum verkum
líður. Alt hvílir á þessum tveim-
ur manneskjum. Þar koma eng-
in verkaskipti til greina. Til að
skapa sveitafólki sömu aðstöðu
til að fá sjer samskonar hvíld
frá störfum og sumarleyfi og
(Frambald á bls. 8).