Morgunblaðið - 06.07.1947, Qupperneq 7

Sunnudagur 6. júlí 1947,
KÖRGUJIBLAÐIÐ
REYKJAVÍKURBRJEF
Laugardagur

f
I
Snorri.
EFTIRMINNILEGASTI við-
burðurinn hjer á landi vikuna
sem leið, var það, er kommún-
istar gerðu líkneski Sno'rra
Sturlusonar afturreka hjer á
höfninni, og hótuðu því, að sett
yrði áframhaldandi verkbann á
Lyru, ef gerð yrði hin minnsta
tilraun til þess að koma þess-
ari vinargjöf frá norksu þjóð-
inni hjer á land.
Formaður Dagsbrúnar-stjórn-
arinnar ljet svo ummælt í
brjefi, sem hann sendi skip-
stjóranum á Lýru, ef reynt yrði
að hagga við banni kommún-
ista í þessu efni, þá myndi
hann klaga það tiltæki fyrir
fjelagsskap norskra verka-
manna
Þessi ummæli sýna það eink
ar glögglega . hve langt hinir
íslensku kommúnistar eiga í
land, til þess að skilja háttvísi
mentaðra þjóða. Því trúlegt er,
að norskir verkamenn, sem og
aðrir Norðmenn, myndu ekki
hindra, að gjöf sú, sem hjer
er á ferð til Islendinga, og er
frá þeirra hendi gefin af beim
góðhug, að hinir helstu og tign
ustu menn Noregs voru vald-
ir til að færa hana íslensku
þjóðinni, komist leiðar sinnar,
fyrir pólitísku ofstæki nokk-
urra erindreka hins austræna
valds
Skipulögð starf-
semi.
ÞETTA tiltæki kommúnista
hjer, hefir allmikið verið rætt
í norskum blöðum ,sem eðlilegt
er. Þar hefur verið ymprað á
því, hvort verið geti, að inn-
an íslenskra verkamanna sjeu
einhverjir þeir, sem vilja ekki
að tekið sje við þessari gjöf. Og
þess vegna hafi Snorra ekki
verið hleypt hjer í land.
Skoða verður það sem úti-
lokað, að nokkrir menn sjeu til
meðal íslendinga, sem vildu
andæfa því, að Norðmenn sýni
okkur og minning hins víð-
fræga sagnaritara, þá virðingu
sem fyrirhuguð er. En annað
mál er það, að sú manntegund
sem hjer var að verki, er Sonrra
myndin fekk ekki að koma í
land, vinnur að því vitandi vits
að gera íslendingum hneisu og
setja á okkur skrælingja-
merki.
Rithöfundar þeir sem telja
sig í flokki kommúnista, og
vinna þeim flokki, fara ekki
dult með þá tilhneigingu sína,
að þá sjeu þeir glaðastir, er
þeir hafa komið orðum að ein-
hverjum þeim svívirðingum
um íslendinga, sem geti varp-
að skugga á þjóðina meðal út-
lendinga. Nægir í því efni að
minna á þrálátar skítkaststil-
hneigingar, .er fremsti komm-
únistarithöfundurinn Halldór
Kiljan árum saman hefir gefið
útrás í verkum sínurri, er að
því miða, að gera íslendingum
allskonar skömm.
Frjettamenska.
EN ÞÁ FER skörin að færast
upp í bekkinn, þegar kommún-
istar eru orðnir svo skelkaðir
við eigin verk, að þeir taka
að kvarta yfir því, eins og Þjóð
viljinn gerði fyrir nokkrum
dögum, að nokkur frjettamað-
ur hjer á landi sem sendir frá-
sagnir af því, sem hjer gerist,
skuli hafa leyft sjer að segja
frá því, hvernig kommúnistar
hegðuðu sjer er Snorramyndin
kom hingað.
Það er að vísu leiðinlegt
verk, að láta frá sjer fara aðra
eins fregn og þá, að íslenskir
menn,- skuli hafa bannað að
vinargjö'fin frá Norðmönnum
kæmi hjer á land. En skyldi
ekki NorðmönnUm hafa brugð-
ið í brún, er myndastyttan kom
í norska höfn? Og ætli þeir
hefðu, af vinarhug til íslenskra
kommúnista, eft.rr tiltæki
þeirra, haldið hneykslinu
leyrídu?
Bjálfalegasta afsökun kom-
múnistanna er þó sú, er þeir
reyna að kenna ríkisstjórninni
um að styttan var gerð aftur-
reka. Hafa þeir haldið því fram
í Þjóðviljanum, að ríkisstjórnin
hafi hagað því svo til, að hjer
væri verkfall, er styttuna bar
að landi. Stjórnin hafi vitað að
ráðmenn í Dagsbrún myndu
neita Snorra um landgöngu-
leyfi. Og þetta mvndi mælast
illa fyrir, og skömmin lenda á
Dagsbrún. Hjer hefði ríkis-
stjórnin lagt gildru fyrir Dags-
brúnarmenn, og þeir gengið í
gildruna alveg tafarlaust.
Aumari málsvörn en bessa,
frá hendi kommúnista, er vart
hægt að hugsa sjer.
Nanna Áka.
SAMTÍMIS því, sem komm-
únistar reka þá pólitík, að gera
þjóðinni sem mesta skömm út
í frá, hafa þeir líka sjerstöðu
inn á við. Því þó þeir leggi
hina mestu áherslu á, að lama
átvinnulífið í landinu, með
verkföllum, og það einkum
þegar mest á ríður, eins og nú,
er síldveiðar standa fyrir dyr-
um, þá reyna þeir að láta þá
fáu menn úr þeirra hópi, sem
reka nokkra atvinnu, verða
fyrir sem minnstu tjóni af
vinnustöðvunum.
Síldveiðiskipið Nanna, sem
mun vera eign Áka Jakobsson-
ar, fjekk hjer afgreidda sild-
arnót, svo skipið kæmist sem
fyrst íil veiða. Þessi undan-
þága til afgreiðslu síldarnótar-
innar var gefin, um sama leyti
og Snorrastyttan var gerð aft-
urreka.
Álitlegur hópur síldveiði-
skipa eru teft hjer, og fá ekki
viðgerðir eða afgreiðslu, vegna
verkfallanna. En ráð eru til
þess að síldveiðiskipið Nanna
komist ferða sinna. Því eftir að
það komst hjeðan, með veiðar
færin, hefir það komist í slipp
austur á Seyðisfirði. Er sýnt
að kommúnistum finnst, að Áki
Jakobsson þurfi að fá sjerstak-
lega mjúka meðferð, eftir allar
þær þrengingar, sem hann
hefir orðið að þola, eftir að
hann hrökklaðist úr ráðherra-
stóli.
Landbúnaðar-
sýningin.
AÐSÓKNIN að landbúnaðar-
sýningunni hefir orðið meiri,
en nakkurn gat grunað að ó-
reyndu. Komið hafa á fjórða
tugþúsund gesta á sýninguna
fyrstu viku hennar. Að gesta- lausa að mestu, eða a. m. k.
koman hefir getað orðið þar svo myndi vafasöm stoð vera í fjár
mikil, stafar m. a. af því, hve j eign, þegar verðlag lækkar. —
margt aðkomufólk hefir sótt til Því hefir áhugi manna aukist
bæjarins þessa viku, beinlínis mikið þar um slóðir ,eins og
til þess að sjá sýninguna. J víðar á landinu, fvrir því, að
Meðan búfjenaðurinn var ráðist verði sem fyrst í fjár-
þar, dróg hann til sín marga 1 skifti, til þess að hrundið verði
sýningargesti sjerstaklega. En ófögnuði pestanna. En þá verð
margt er þar annað, sem vek- I ur líka að gæta þess vandlega
ur sjerstaka athygli, svo sem ; að engin mistök eigi sjer stað,
þáttur garðyrkjumanna í sýn- J svo fjárskiftin komi að notum.
ingunni. Hann verður þó fyrst Nærri liggur að álíta, að best
og fremst sem skraut til augna- j verði að menn verði sem stór-
gamans, heldur en hann fræði tækastir í þessum aðgerðum, að
almenning mikið á hagnýtu I fje verði skorið niður á sem
gildi jarðræktar. Rjettur árs- J allra stærstum svæðum í einu,
tími fyrir garðyrkjusýningar, svo minni hætta verði á því,
er sem kunnugt er. á haustin, j að veikin berist inn á hin
þegar auðvelt er að sýna hina ’ ,,hreinsuðu“ svæði, og nýi stofn
fjölbreyttu jarðávexti eftir ^ inn sýkist þar.
sprettutímann yfir sumarið.
Heimilisiðnaðardeildin, hin
fjölbréytta handavinna, sem
kvenþjóðin á mestan heiðurinn
af, er méð skemtilegustu og
merkilegustu þáttum sýningar-
innar. Sjaldan hefir á einum
stað verið hægt að sjá eins mik
Afköstin hafa
aukist.
Þegar litið er á fólksekluna í
sveitunum, og hve fátt fólk það
er víða, sem fæst til að stunda
búnaðarstörfin, er það hrein
furða, hve framleiðslan hefir
getað haldist í horfinu, eða
staklinga, og einstakra þjóða
væri brotið á bak aftur.
Leiðin sem hinir austrænu
hafa valið sjer, við undirokun
þjóðanna, er næsta handhæg,
Eins og best sjest í Ungverja-
landi. Við síðustu kosningar, er
fram fóru í fyrra haust, reynd-
ust kommúnistar að vera 17%
af kjósendunum. Eftir þeim
reglum eða venjum, sem gilda
í landinu, ber kommúnistum að
hafa sÖ£nu hlutdeild í ráðs-
mensku hverrar stjórnardeildar
sem þeir hafa í kjósendahópn-
um. Smábændaflokkurinn fjekk
56% af kjósendunum og ætti
því að hafa ráðin í hendi sjer í
innanlandsmálum.
En í landinu er rússneskur
her. Hann þarf þó ekki að láta
mikið til sín taka á yfirborðinu.
Því það er sendiherrann rúss-
neski, sem mestu ræður. Raðað
er kommúnistum í trúnaðarstöð
ur. En þegar Smábændaflokkur-
inn ætlaði að efla andstöðu sína
gegn kommúnismanum þá gerðu
hinir austrænu sjer hægt um
hönd, og ljetu nokkra áhrifa-
ið af smekklegri og vandaðri
íslenskri handavinnu, eins og með öðrum orðum- hve afköst,menn flokks Þessa hverfa-
barna. Synd, að þessi varning- !hvers einstaklmgs, sem vinnur | Síðan var hafin hin hatram-
ur skuli vera svo dýr. að ekki har að framleiðslustörfum, hef asta árás á bændaflokkinn og
1 ív> r>nlríe+ w>ilnr( oS wínrtol + ol i n o nn eoL*oÁnv> n»v» rnr» nnnetn
sje hægt að gera af honum _
í sambandi við sýnihguna
söluvarning handa heimsþjóð-
um, sem margar búa nú
skort á verulega hlýjum skjól-
fatnaði.
Langt mál þarf til þess að
gerð verði sæmileg yfirlitsgrein
um það sem á sýningunni er.
Besta ráðið fyrir þá, sem henni
vilja kynnast er að fara þang-
að og sjá með eigin augum.
Erfiðleikarnir.
ÁHUGI almennings fyrir
landbúnaðarsýningunni gefur
ótvírætt til kynna að mönnum
eru málefni landbúnaðarins
hugleikin. Enda er það víst, að mönnum hinar bestu leiðbein-
hið ískyggilega útlit í mörgum
sveitum um framtíð búnaðar-
ins, er mörgum hið mesta á-
hyggjuefni.
Hinn valti grundvöllur und-
ir framleiðslunni við sjávarsíð-
hann sakaður um hin mestu
landráð. En það sem flokksfor-
ystan hafði af sjer gert, var ekki
annað en að undirb.'a sig undir
það, er hinn rússneski her hyrfi
eðli, að meðaltalið eitt, um af! úr landinu og fá þau völd, sem
sem nú stendur yfir, hafa kom
ið fram skýrslur eða yfirlit um
þetta. En það liggur í hlutarins
köst .einstaklinganna eða ein-
stakra búa, gefur ekki söguna
alla. Því mismunur á afköst-
unum hlýtur að vera mjög mik-
ill, eftir því hver á heldur,
hvernig búskapurinn er rek-
inn og í hvaða sveit eða við
hvaða skilyrði frá náttúrunr.ar
hendi.
Rannsókn á þessu, þar sem
viðhöfð væri hin fylsta gagn-
rýni og þekking, myndi gefa
honum ber samkvæmt kjósenda
fjölda sínum.
En þann undirbúning skoða
kommúnistar sem „uppreisn
gegn þjóðinni". Því samkvæmt
þeirra kenningum má enginn
hafa aðra skoðun en þá, sem
samræmist kenningum kommún
ismans.
Aðstaða Rússa til áhrifa eða
einskonar grímuklædds alræðis-
valds í landinu, er næsta þægi-*
leg, er þeir geta sett í hvaða á-
hrifastöðu sem er, menn úr sín-
um flokki er gera alt sem hinir
erlendu húsbændur segja þeim.
Skóli.
Til að undirbúa samskonar
una, sem stafar af því, hversu
framleiðslan er dýr, er ekki
nema stundarfyrirbigði. Eða sú
er von manna. Er ef sveitir
halda áfram að leggjast í auðn
er sú eyðing, sem við þetta á
sjer stað varanleg, eða verður
ekki kipt í lag á skömmum
tíma.
Einna ískyggilegast er út-
litið i þeim sveitum, þar sem
lögð hefir verið megináhersla
4 sauðfjárræktina. en sveit-
irnar eru nú orðnar fjárfáar
vegna sauðfjárpestanna. Fram
til síðustu tíma hafa margir
bændur t. d. i Húnavatnssýslu
litið svo á, að hægt myndi vera
að standa af sjer tjónið af mæði
veikinni, því brátt myndi þar
af sjálfsdáðum komast á hið
eðlilega úrval hinna hæfustu
einstaklinga, er best þyldu veik
ina. Rísa myndi hraustari stofn
gegn yeikinni, þegar hún hefði
lagt að velli bað fje, sem veik-
ast væri fyrir.
En nú er þessi skoðun mjög
að hverfa, eftir síðustu veik-
indahrotu sem dunið hefir þar
yfir fjárstofninn. Nú virðist
mönnum líklegast, að veikin
eigi eftir að gera bændur sauð-
ingar um það, hvernig haga
ætti búrekstrinum í framtíð-
inni. Búreikningaskrifstofan
hefir að sjálfsögðu gefið mik-
ilvægar leiðbeiningar í þessu
efni. En hve margir skyldu það aðgerðir í Austurríki, hafa
vera, sem við búskap fást, og kommúnistar þar sett á fót
leggja úti, að draga allar álykt ( skola 1 nánd \ið Vínarborg. Eft-
anin sem dregnar verða af ir því sem skýrt er frá í sænsku
þeim rannsóknum og gætu
þeim að gagni komið?
Glöggar frásagnir um það,
hvernig þeir bændur haga bú-
skap sínum, er státað geta af
ódýrustu framleiðslunni, myndi
að mínu áliti, geta komið að
miklu gagni fyrir þá sem hafa
einsett sjer að halda áfram við
að afla sjer lífsframfæris við
landbúnað. Með ítarlegri rann
sókn á búrekstrinum kæmi það
í liós, hvar sá landbúnaður er
rekinn, sem lífvænlegastur er
og hvernig honum er hagað í
smáu og stóru.
„Skifting“ Evrópu.
Þjóðviljinn segir, að nú hugsi
Vesturveldin sjer, að skifta Ev-
rópu í tvent. Harmar blaðið það
mjög. Sem eðlilegt er. Því
draumsjón Þjóðviljamanna er
sú, að Rússum takist að leggja
undir sig heiminn, eins og þeir
hafa lagt undir sig Eystrasalts-
lönd og síðan hvert af öðru að
meiru eða minna leyti. Þá feng-
ist „eining“ Evrópu, þegar þar
ríkti einn vilji, en frelsi ein-
blaði fyrir nokkrum dögum, hef
ur þessi kenslustarfsemi staðið
yfir í hálft annað ár. Flestir
kennaranna eru rússneskir liðs-
foringjar. Kenslutíminn í stjórn
málaskóla þessum eru 10 vikur.
Tekur hann 200 nemendur í
einu.
Flestir nemendanna koma frá
verkamannaheimilum. Þeir fá
hina bestu aðhlynningu í skól-
anum m. a. 30 vindlinga á dag,
hver þeirra. Þeir sem taldir eru
efnilegastir, eru sendir til fram-
haldsnáms í Moskvu. Meðan á
kenslunni stendur eru nemend-
unum stranglega bannað að
hverfa frá skólanum. Og þeir
mega sem minst segja frá því
hvernig kenslunni er hagað þar.
eftir að þeir eru komnir undan
skólaaga hans.
Það leynir sjer ekki, hvað
Rússar ætla sjer með skóla þess-
um.
London: — 12 rússneskar könuf,
sem gifst hafa enskum hermönnúlú,
sendu nýlega forvígismönnum ’oreska
Verkamannaflokksins skeyti, þar sem
þcr báðust aðstoðar til þess að kont-
ast til Englands mcð börn sín.