Morgunblaðið - 15.07.1947, Blaðsíða 5

f Þriðjudagur 15. júlí 1947
MOHGUNELAÐIÐ
Sigurður Sveinsson, garðyrkjuráðunauturí
Landbúnaða
rsymngin er í senn
SÝNINGIN er ennfreraur
Sjerstaéður viðburður í sögu
lands og þjóðar er sýnir með
glöggum dæmum og áreiðan-
legum og óvjefengjanlegum
heimildum þróun landbúnaðar-
ins, garðræktar og skógræktar
og aukna vjelanotkun við hin
fjölbreyttu störf jarðræktarinn
ar og stöðugt vaxandi afurða-
magn frá ári til árs fyrir hverja
einstaka grein jarðyrkjunnar.
Hagnýt mentun í þessum
greinum hefur stöðugt aukist
samfara því, sem allt atvinnu-
líf hefur dafnað. Jeg hafði í
upphafi ekki gert mjer vonir
um að sýning þessi myndi tak-
ast eins vel og raun ber vitni.
Ekki var það þó af þeirri á-
stæðu að jeg efaðist um dugnað
þeirra, er að sýningunni stæðu,
heldur af því að jeg þekkf svo
vel inn á alla þá miklu erfið-
leika, sem því er samfara, að
jeg tel það þrekvirki að koma
upp jafn glæsilegri sýningu við
ekki bctri aðstæður, en hjer
voru fyrir hendi. Mjer finnst
að dagblöðin hafi verið ótrú-
lega fáorð um jafn mikinn við-
burð og þessa sýningu, þó hef-
ur aðsóknin verið það mikil og
langt fram úr öllum vonum að
hún ein er máske bestu þakk-
írnar frá sýningargestum til
framkvæmdamanna sýningar-
innar og þjóðarinnar í heild.
Oð þjóðin á um ófyrirsjáanlega
fraratíð eftir að uppskera marg
fal.'.rn og góðan ávöxt af lær-
dc. i bessarar sýningar.
.;jar jeg fór að hugleiða það
aö 'crifa grein um landbún-
að, ýninguna, fekk jeg um
lei. áðið gátuna um þögn þess
ar. ýningar, því óhugsandi er
að ' sa henni svo sæmilegt
mt ; tcljast í venjulegri blaða-
gre' , slíkar gre'inar yrðu frek
ar í 1 að minna á einstök at-
riði sýningarinnar. Þess vegna
vil jeg að það, verði gefin út
bók um landbúnaðarsýninguna
ritaða af vel ritfærum manni
eða mönnurn, og prýdd sæg
góðra mynda, er sumar ættu
að vei’a í litum, þannig, að les-
andinn fái sem skýrasta hug-
mynd um hið raunverulega út-
lit sýningarinnar. Slík bók yrði
af öllum vel þegin til lærdóms
og skemtilesturs og aðgengileg
asta heimildarrit um sýning-
una fyrir síðasta tíma, í þeirri
bók myndi reynslan tala og
vísa veg til þess besta fyrir
framííðina.
Deildir sýningarinnar.
Sýningin er í mörgum stærri
deildum auk fjölda smærri
deilda og vil jeg leitast við að
lýsa nokkrum af þessum deild-
um.
Að alsýningarskálin n.
í þessum skála fór fram vígsla
og opnun sýningarinnar.
Andspænis sýningardyrum
sýningarskálans, er stórt líkan
af íslandi, steypt af Axel
Helgasyni og málað af Eggert
Guðmundssyni listmálara. Þeg
fer gengið er inn ganginn, sjer
snaður fyrst skýringarmyndir
pg línurit um búfjáreign lands-
ínanna, t. d. er þess getið að
Vetrargarður.
hrossaeign íslendinga 1944 hafi
verið alis 60 þúsund, þar af
tamin hross 30 þúsund og ó-
tamin og tryppi 30 þúsund. —*
Nautgripafjöldi árið 1784 (í
Móðuharðindunum) voru sam-
tals 10 þúsuncl nautgripir á öllu
landinu. Arið 1920, en það er
áður en mjólkurbú koma til
sögunnar, er talan komin upp
í 23,5 þúsund. En 1942 er 41,5
þús. nautgripir.
• Innvegin mjólk frá mjólkur-
búum árið 1928 var 602,680 kg.
frá 217 bændum, en árið 1946
27,184,526 kg. frá 2836 bænd-
um.
Sauðfjárfjöldi 1784 er 50
þúsund fjár, en 1933, áður en
fjárpestirnar komu 728 þús.
Stærð matjurtagarða á öllu
landinu 1941, er 1000 hektarar
og gaf af sjer 124,862 tn. Tún-
stærð hafði íjórfaldast hjer á
landi síðan árið 1885 og nærri
tvöfaldast síðan árið 1915, töðu
fengur hefur 5 faldast hjer á
landi síðan 1885. En árið 1944
var töðuíengur 1342.000 hestb.
Búvjelakostur bænda í árs-
lok 1946. Tala bænda frá 6800.
Dráttarvjelar 585. Bifreiðar
782. Ýms flutningatæki önnur
svo sem vagnar, kerrur, hjól-
sleðar og heysleðar 8300.
Ýms jarðvinslutæki. Ðráttar
vjelaplógar_366'. Hestaplógar og
herfi 3200.
Heyvinsluvjelar, sláttuvjelar
3527. Rakstrarvjelar 2155. —
Snúningsvjelar 443. Múgvjelar
173. Heyýtur 1310. — Ýmsar
uppskeruvjelar 97 og ýms á-
vinslutæki 320.
Rafsíöðvar. Vatnsrafstöðvar
380. Vinarafstöðvar 1609. Mó-
torrafstöðvar 119. Á einum
veggnum eru línui’it og skýr-
ingamyndir er sýná búfjáreign
Reykvíkinga, en samkv. því
eru hjer 400 hross. 1600 fjár
og 700 nautgripir.
Baösíofan cg heimilisiðnað-
urinn.
Á sýningarsvæðinu má líta
gamaldags baðstofu smíðaða af
fl. Heimilisiðnaðarsýningin á
það sammerkt með bestu deild
um landbúnaðarsýningarinnar,
að vera með ágætum, svo vel
er til hennar vandað.
Faliegasía dcildin.
á sýningunni er án efa garð-
yrkjudeildin og hefur af sum-
um verið kölluð himnaríki. ■—•
Blómasýning sameiginleg frá
framleiðendum, þekur að mesíu
gafl þessa mikla sýningarskála
eða meir en helming hans og
nær langt fram á gólf fyrir
miðjum gafli skálans.
Britt Welvert blómaskreyt-
ingakona hefur lagt mikla
vinnu við sýningu garðyrkju-
manna og á hún þakkir skilið
fyrir mikið og gott starf í sam-
bandi við garðyrkjudeildina.
Það sem mesta eftirtekt vekur
í sambandi við þessa deild, er
8 m hár foss, sem fellur niður
gróðri vaxið hraungijúfur, og
rennur lækur þessi í tjörn, sem
er í miðjum skrúðgarði sem
skipulagður er í nokkurs konar
landlagsstíl (að vísu stenst
garður þessi ekki hið raunveru
iega hvað gróðri viðvíkur, ætti
hanh að flytjast út fyrir skála-

Skógrækt.
Nikulási Halldórssyni og Ragn
ari Ásgeirssyni ráðunaut. Bað- j
stofa þessi hefur vakið mikla
eftirtekt.
íslensk heimilisvinna hefur
stórt sýningarsvæði í miðjum
aðalsýningarskálanum. Var það
fyrirfram vitað mál að hús-
freyjur landsins myndu ekki
láta sinn hlut eftir liggja. —
Reykvíkingar eiga þar ýmsa
góða fulltrúa, svo sem Ragn-
hildi Pjetursdóttur í Háteigi o.
Eldhúsinnrjctting S. Í.'S.
vegginn, því þarna kom jeg
ekki auga á neitt nema inni-
jurtir að frátöldu grasi og mosa,
Nokkur af blómunum gætu þó
máske skrimt af úti hálfan mán
uð til 3 vikur um hásumarið),
en hvað um það, þarna í skál-
anum getur þetta átt á sjer
fullan rjett og er skipulagt og
niðurraðað af meistaralegri ná-
kvæmni og smekkvísi og ber að
þakka það sem vel er gert og
er það gert hjermeð. Þetta er
ævirrtýraheimur sem birtist
hjer innan þessara veggja og
myndastytturnar eftir Ásmund
Sveinsson myndhöggvara setja
sinn skemmtilega svip á um-
hverfið.
í deild garðyrkjumanna má
finna flest allar jurtir, er rækt-
aðar hafa verið í gróðurhúsum
hjer á landi. Þarna inn við gafl
aðalsýningarskálans eru sýn-
ingar frá blómaverslunum í
Rvík og sameiginleg grænmet-
issýning frá Sölufjelagi garð-
yrkjumanna og E. Kristjánssyni
og Co. — Blómaverslanirnar
Flóra. Blóm og ávextir og Litla
blómabúin hafa allar fallegar
sýningar þó þær sjeu að ýmsu
ólíkar. Flóra hafði ennfremur
auk blómanna á sinni sýningu
fallega íslenska leirmuni frá
Funa h.f., skálar, blómavasa
og ýmsar fígúrur úr leir.
Vetrargarður Rögnu Sigurðar-
dóttur.
Þessi garður vakti sjerstaka
eftirtekt á sýningunni og ættu
slíkir vetrargarðar að vera.
sem allra víðast og þyrftu ekki
að vera svo ýkja dýrir, að fjöl-.
margir gætu veitt sjer þann un
að að hafa fallegan vetrargarð.
Með einfaldri og stuttri lýs-
ingu mætti segja að þetta væri
í rauninni að hálfu leyti gróð-
urhús með glerveggi á tvær
hliðar, þar sem fjölskrúðugur
gróður væri meðfram báðum
glerveggjum og kringum þá
og víðar eftir því, sem æskilegt
þætti á hverjum stað. Að öðru
leyti minnir þetta á skemtilega
sólríka setustofu. í vetrargarði
þeim sem hjer um ræðir er m.
a. nokkrir gullfiskar syndandi
í storum glerkassa.
Garðyrkjufjelag íslands
hefur til sýnis og sölu inn-
lendar og erlendar garðyrkju-
bækur og eru flestar þessar
bækur til sölu, en veitt er mót-
taka á pöntun á þeim, sem ekki
fást þarna og reynt að greiða
fyrir með útvegun á þeim síð-
ar. Fjelagið hefir smá bókabúð
rjett við garðyrkjudeildina. —
Framreiðsla íslcnskra græn-
nietisrjetta. Kensla á niður-
suðuaðferðum og geymslu græn
metis.
Garðyrkjufjelag íslands ósk
aði eftir því, að Helga Sigurðar
dóttir skólastjóri Húsmæðra-
kennaraskólans sæi um matar-
gerð á grænmeti og hefði eina
eina deildina á sýningunni. —
Varð svo að ráði að ^ennara-
fjelagið Hússtjórn tæki það ac
sjer, en frk. Helga er formaður
þess fjelags og henni því fald-
ar framkvæmdir sem eru á veg:
um Húsmæðrakennaraskólani:
að nokkru leyti, enda eru þaci
m. a. nemendur hans, serr.
vinna að matreiðslu og fram-
reiðslu. Tilgangurinn er a£:
kenna að borða grænmeti. —-
Þetta verður þó að teljast ó-
heppilegur tími til þessarar sýn
ingar, því frekar fáar græn-
metis tegundir eru enn fáan-
legar og grænmeti er hjer dýrt.
Það er nauðsynlegt að íslend-
ingar borði mikið af grænmeti,
Þjóðinni er það áreiðanlega
holt.
v
Birkið tekur við þcgar mel-
grasið hefur hcft sandfokið.
Skógrækt og sandgræðsla
hindra áframhaldandi upp-
blástur og eyðileggingu okkar
kæra lands, auka fegurð þess,
nytsemi og gæði.
' í deild þessari sem tekur með
verðskulduðum rjetti mikið
pláss á sýningunni, eru til sýn-
Framh. á bls. 12 J