Morgunblaðið - 02.08.1947, Qupperneq 6

6
MORGVTSBLAÐJÐ
Laugardagur 2. ágúst 1947
Útg.: H.f. Árvakur, Rpykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
f lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Eítir þingmannafundinn
FUNDUM norræna þingmannasambandsins er lokið. í
dag og næstu daga munu hinir erlendu gestir halda heim-
leiðis. íslendingum hefur verið mikil ánægja og sómi að
komu þeirra og dvöl hjer. Böndin milli frændþjóðanna á
Norðurlöndum hafa styrkst og kynnin aukist.
★
Árangur þessa fundar er tvíþættur. Annarsvegar sam-
þyktir þær, sem gerðar voru um áframhaldandi samvinnu
um vísindalegar fiskirannsóknir og verndun fiskistofna
í norðurhöfum og hinsvegar aukin persónuleg kynni
margra forustumanna þjóðanna. Þessi árangur er hinn
mikilvægasti. Frændskapartilfinningin og vinarþelið
milli Nbrðurlandaþjóðanna hefur sett svip sinn á fund
þingmannasambandsins.
Þetta kom greinilega fram í ræðu þeirri, sem Buhl, fyr-
verandi forsætisráðherra Dana flutti á Þingvöllum í fyrra
kvöld. Hann ræddi þar m. a. virðingu Norðurlandaþjóð-
anna fyrir frelsinu. Þær hefðu nú allar öðlast stjórnar-
farslegt sjálfstæði. Danir sendu íslendingum, „sinni
gömlu bróðurþjóð“ innilegar hamingjuóskir með stofnun
lýðveldis þeirra.
★
Þessi rödd hins reynda stjórnmálamanns vekur óskift-
an fögnuð íslendinga. Sá hlýhugur, sem hún felur í sjer,
gefur vissu um góða og drengilega samvinnu milli þessara
tveggja þjóða, sem átt hafa langa samleið á liðnum öld-
um. Hún gefur einnig vonir um að þau mál, sem þessar
þjóðir enn eiga óleyst, muni ráðast vel og giftusamlega
og þannig, að báðum. verði sómi að.
★
Skandinavíubúar hafa síðustu árin stundum látið í ljós
ótta um að hin nánu samskipti íslendinga við Ameríku á
styrjaldarárunum myndu fjarlægja þá frændum sínum
á Norðurlöndum.
Sú hefur þó alls ekki orðið raunin á. íslendingar bera
enn meiri ræktartilfinningu í brjósti gagnvart þessum
frændþjóðum en nokkru sinni fyr. Fjarlægoin og ein-
angrunin frá þeim hin löngu styrjaldarár hafa kennt
okkur enn þá betur en áður, hvers virði vinátta þeirra
og frændskapur er. Hin góða samvinna, sem ríkt hefur
við hið þróttmikla/ og frjálslynda lýðveldi Vesturheims
er þess vegna engin sönnun fyrir því að íslendingar meti
nú minna en áður frændskapinn við Norðurlandabúa.
ísland hefur ekki fjarlægst hin Norðurlöndin. Það vilj-
um við að þau viti. Við biðjum þá forystumenn þeirra,
sem hjer hafa verið staddir undanfarna daga að skila
því til þjóða sinna. Við óskum þess jafnframt að þeir
beri þeim innilega kveðju okkar með óskum um sífelt
aukin menningarleg og atvinnuleg skipti við þær.
★
Þetta er okkur efst í huga er við kveðjum hina nor-
rænu þingmenn, sem setið hafa á fundum með íslenskum
starfsbræðrum sínum. Þetta er áreiðanlega skoðun
flestra íslendinga. Og þannig hlýtur þetta að vera. —
Hvorki íslendingar nje nokkur önnur þjóð geta í einu
vetfangi sagt skilið við fortíð sína eða uppruna. Það
hlýtur auk þess að vera hverri þjóð metnaðarmál að vera
ætt sinni og uppruna trú.
En bæði íslendingar og aðrar norrænar þjóðir vita að
takmark samstarfs Norðurlandaþjóðanna er ekki að ein-
angra sig frá samvinnu við aðrar þjóðir. Því fer fjarri.
Norðurlandaþjóðirnar greinir áreiðanlega ekki á um
það að samvinna allra þjóða.er það, sem fólkið um víða
veröld byggir nú vonir sínar um frið og örvggi á. Innan
: samtaka sameinuðu þjóðanna munu Norðurlandaþjóðirn
, a-r leggja sinn skerf til þess að framkvæma hugsjón
þeirra.
UR DAGLEGA r LIFINU
Með ís í annari
hendinni.
ÞVÍ gæti jeg trúað, að ekki
yrði piörgum kaupmanninum
svefnsamt, ef hann vissi, hvern-
ig sumt afgreiðsiufólk kemur
fram við viðskiptavinina. Bein
ókurteisi er að vísu frekar und-
antekning en regla, en þó kem-
ur það oft fyrir, að kaupandan-
um finnst hann vera nokkurs-
konar óboðinn gestur, sem allir
amist við.
Áður hefur að vísu verið
minst á þessa ókurteisi, en góð
vísa er víst aldrei of oft kveðin
og því fer jeg að minnast á þetta
hjer, að jeg er nýkominn úr
verslun, þar sem jeg sýnilega fór
svo í taugarnqr á afgreiðsludöm
unni að jeg þakka mínum sæla
fyrir að hafa ekki verið fleygt
á dyr.
Sú litla var semsje með ís í
annari hendinni, þegar hún af-
greiddi mig, og svo miklum ó-
þægindum ollu kaup mín, að um
skeið var alt útlit fyrir, að hún
yrði að leggja sælgætið frá sjer,
til þess að ná í það, sem jeg bað
um.
í þjálfun.
TIL allrar hamingju var ung-
frúin þó í þjálfun — henni tókst
að veiða fram alla þá hluti, sem
jeg bað um, án þess að sleppa
af ísnum sínum þótt ekki væri
nema andartak.
Það var aðdáunarvert að horfa
á hana. Hún teygði sig upp í
hillur, seildist inn í sýningar-
kassa og taldi peninga. Og svo
gaf hún mjer til baka með því
að fleygja skiptimyntinni á borð
ið, sneri við mjer bakinu og át
ís. —
•
Þar sem afgreiðsl
an er góð.
AUÐVITAÐ er hjer fjöldi
verslana, þar sem viðskiptavin-
urinn mætir lipurð og kurteisi.
Sumar eru iafnvel þektar af
þessu. Og enginn held jeg þurfi
að efast um það, að kaupandinn
snýr aftur til slíkra verslana
kýs fremur liðlegheit og hjálp-
semi en ókurteisi og ís.
En það er jeg handviss um,
eins og jeg sagði áðan, að mörg-
! um kaupmanninum yrði ekki
svefnsamt, ef hann vissi, hvern-
ig sumt afgreiðslufólk hristir af
sjer viðskiptavinina.
•
Skemtilegir
bílaeigendur
EINHVERJIR skemtilegustu
bílaeigendur, sem jeg hef kynst,
eru þessir með jeppana. Hvílík
ást og umhyggja! Mjer er ekki
grunlaust um, að sumir þeirra
fari ekki að sofa, fyr en þeir eru
búnir að fullvissa sig um, að
„litla jeppó“ líði vel.
í augum margra jeppaeigenda
að mjer skilst, er jeppinn nokk-
urskonar húsdýr heimilisins. Og
þetta er nytsamasta dýr. Það
sækir mjólkina handa húsmóð-
urinni á morgnanna húsbóndann
í matinn um hádegið og er svo
einstaklega ósjerplægið, að það
tekur karl og kerlingu og roll-
ingana alla út í sveitasæluna um
helgar.
En eftir á að hyggja, skyldi
sama sagan ekki eiga við um lúx
usjeppana, þessa, sem eru svo
fínir, að maður veit ekki hvað
snýr fram og hvað aftur?
•
Marmari
og spítnarusl.
JÆJA, þá eru þeir farnir að
hengja skrautið utan á nýja
I Búnaðarbankahúsið. Fallegur,
1 gljáfægður marmari verður
þarna og stórir, bjartir gluggar.
Þetta ætlar að verða allra fall-
egasta hús —■ það er að segja,
ef spítnaruslið í kringum það á
þá nokkurntíma að hverfa.
Það er í raun og veru von að
maður spyrji. Þarna hafa „still-
aðsarnir" staðið svo mánuðum
skiptir, og það er eiginlega fyrst
núna, að sjáanlegt sje, að þeir
sjeu nokkuð notaðir.
Nýja Búnaðarbankahúsið er
raunar langt frá því að vera það
eina, sem gert hefur sig sekt um
þetta, en það hefur þá sjerstöðu
að standa við eina af aðalum-
ferðargötum bæjarins, þar sem
umferðarerfiðleikarnir eru þeg-
ar of margir til. að við þá sje
bætandi.
Við þjóðbraut
veraldar.
„LEO kom til Reykjavíkur.
True Knot fór til Ameríku. Ing-
ólfur Arnarson kom frá Eng-
landi. Horsa kom. . . . Banan
kom.... Reykjafoss kom....
Helgafell kom frá Englandi....
Bjarni Ólafsson. hinn nýi togari
Akraness, kom frá Akranesi".
Svona voru frjettirnar frá
höfninni í Morgunblaðinu s.l.
fimtudag. Skipin komu og fóru,
fluttu okkur vistir og aðrar nauð
synjar og færðu erlendum þjóð-
um eitthvað af framleiðslu okk-
ar.
Sáraíáir munu þó hafa veitt
þessu eftirtekt. Alt of fáir lesa
frjettirnar frá höfninni, þessu
eina „húsi“ okkar, sem loks á
síðustu árum hefur mátt segja
að lægi við þjóðbraut veraldar.
— Og þó er þetta svo mikilsvert
atriði, að fullyrða má, að ef
„Leo kæmi ekki og Trué Knot
færi ekki og Bjarni Ólafsson,
hinn nýi togari Akraness, rendi
ekki inn á höfnina“, værum við
engin þjóð og hefðum aldrei get-
að gert kröfu til að nefnast þjóð.
Svona mikið eigum við sjó-
mönnunum að þakka.
•
Og svo gamla
sagan.
OG SVO er það gamla sagan
um útlendinginn, sem ekkert
veit um ísland. Kunningi minn,
nýkominn frá Bandaríkjunum,
sagði mjer hana.
Hann var á ferðalagi í bíl með
bandarískum lækni, og þeir röbb
uðu saman um ísland. Læknir-
inn hafði kynst hermönnum sem
verið höfðu hjer á landi, og
kunni frá mörgu skemtilegu að
segja. „Eiginlega er þetta ís-
land nú ágætt", sagði hann. —
„Barnadauði til dæmis óvenju
lítill, nú og svo eru allir læsir
og skrifandi.“ Svo þagnaði hann
andartak og leit á kunningja
minn.
„Já“, sagði hann, „þetta væri
bara ágætis land — ef þið að-
eins vilduð hætta þessum sjó-
ránum!“
MEÐAL ANNARA ORÐA ....
. i -
Karol konungur gekk í hjónaband
KAROL krónprins var orð-
inn þrítugur, þegar hann fyrst
mætti henni árið 1924. Eftir
því, sem sagt er, mætti hann
henni fyrst, á dansleik í liðs-
foringjaklúbbnum í Búkarest.
Aðrir segja, að hann hafi fyrst
sjeð hana í óperunni og veifað
til hennar. Þriðja sagan segir,
að hún hafi beðið við veginn,
þar sem bifreiðin hans íór fram
hjá og hún hafi látist vera slös-
uð og hann hafi tekið hana upp
í bifreiðina.
Hvernig sem þetta er, þá er
það víst, að Karol af Hohen-
zollernætt varð ástfanginn í
Helenu Lupescu. Hún varð hjá-
kona hans og allir vissu það.
Magda Lupescu
var Iagleg.
Hún hafði rautt hár og græn
augu og húð hennar vai* hvít
eins og fílabein. Hún var köll-
uð Magda. Hún játaði grisk-
| katólska trú, þótt móðir henn-
i aí? væfí ' fómversk-'katólsk óg
faðir hennar kaupmaður af gyð
ingaættum. Sagan segir, að
hann hafi altaf haldið mikið
upp á Karol eftir að Magda
var farin að vera með honum
og kallað hann drenginn sinn.
Magda var fyrstu fimm árin
með Karol í útlegð hans 1925
—1930. Þegar hann fór aftur til
Rúmeníu 1930 og var krýndur
til konungs fylgdi hún honum
einnig. Hún fekk sitt eigið hús
í Búkarest og land í kringum,
þar sem hún stytti sjer stundir
við að rækta kalkúna.
En nærri öll rúmenska þjóð-
in hataði hana og það voru
haldnar kröfugöngur, þar sem
þess var krafist, að konungur-
inn losaði sig við þessa rauð-
hærðu norn.
En Karol neitaði, að reka
hana frá sjer og sagði einu sinni
— Hún er minn betri helming-
ur. Jeg get ekki lifað án henn-
ar. — En árið ‘1940 varð
Karol að flýja land, þegar Þjóð
verjarnir voru að ná tangar-
haldi á Rúmenum. Húsinu, sem
Magda lifði í, hefur vérið breytt
í safn og kostar 50 aura inn-
gangur.
Þau reyndu til við að komast
til Bandaríkjanna, en þau
fengu ekki leyfi og settust þá
að í höfuðborg Mexikó, í út-
hverfinu Coyoacan. Og þar
voru þáu bæði vinsæl og allir
sóttust eftir að komast í boðin,
sem þau hjeldu stundum. Síð-
ar fluttu þau til Brasilíu og
bjuggu í gamalli höll í Rio de
Janeiro.
Karol varð 53 ára í ár, en
Magda sagði aldrei, hvað hún
var gömul. Líklega er hún samt
ekki yngri en fimmtug.
Þau eru trygg
hvort öðru.
Sonur Karols ræður nú ríkj-
um í Rúmeníu, en í Rio í Brasi
líu eru þau Karol og Magda.
Þau eru vön að spila bridge,
og ganga um göturnar með
hundana sína. Vinir þeirra
segja, að Karol hafi alltaf vilj-
að giftast henni, en hún hafi
Framh. á bls. 8