Morgunblaðið - 08.08.1947, Page 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur S. ágúst 194? ^
Norrænu útvarpsmennirnir ætla
að lýsa Islandi nútímans fyrir
hlustendum sínum
Alþjóða-björgunar-
málaráðstefna í Oslo
Frásðgn Henry Hálfdánarsonar, framkvstj.
NORRÆNU útvarpsmenn-
:irnir, sem hjer hafa dvalið frá
þvi í byrjun júlí eru nú að
ijúka ferðalagi sínu til íslands.
Þeir Olov Forsen aðalristjóri
'við sænska útvarpið og Vilhelm
Villiacus lektor frá finnska út-
varpinu fara hjeðan í dag, en
liinir eru farnir fyrir nokkrum
dögum. Morgunhlaðið hitti þá
iForsén og Zilliacus scm snöggv
-ast í gær og spurði þá hvort
"þeir væru ánægðir með ferðina
)g hvort þeir hafi fengið hjer
"það útvarpsefni, sem þeir bjugg
* 'ust við.
„Ánægðir er ekki rjetta orð
:ið“, sagði Forsén, sem varð fyr
:tr svörum. „Við erum stórhrifn
:ir ög ferðalagið hefir gengið
á’ramar öllum vonum, og vel
það sem við gerðum okkur fyr
krfram og voru þær þó alls ekki
:3vo litlar.“
Vildu kynnast íslandi
tiútímans.
Þeir fjelagar segja, að þeir
nafi fyrst og freinst farið í
ftessa ferð til Islands til að safna
upplýsingum og frjettaefni frá
fslandi eins og það sje í dag. I
Svíþjóð þekki menn Island nær
eingöngu af fornsögunum, en
Mtt viti almenningur í Svíþjóð
og Finnlandi minna um, hvern
:ig nútíma Islendingar lifi og
starfi. Þeir hafi því lagt megin
.Iherslu á að kynnast atvinnu-
lífi okkar Islendinga og talað
við sjómenn og bændur, iðnað
armenn og fleiri fulltrúa at-
'vinnuveganna.
Sambandið miili
ifortíðar og nútíðar.
Forsén ritstjóri segir, að það
jhafi undrað sig mest hve Is
lendingar sjeu tengdir fortíð-
Ínni, þrátt fyrir allt hið nýja,
;em þeir hafi tileinkað sjer í
nútíma framförum. „I Mý
vatnssveitinni hittum við aldr
aða konu, sem rakti ættir sinar
langt aftur í gráa forneskju.
Jón biskup Arason var ættfaðir
liennar í aðra ættina og hún
talaði um atburði, sem skeðu
á 17. öld, eins og það væri eitt
hvað, sem skeð hefði í hennar
tíð, svo vel var hún kunnug
sögu þjóðar sinnar. Þetta sam
iband milli fortíðarinnar og nú
tímans er einstakt meðal Norð
urlandaþjóða. Þið getið skýrt
þetta, eins og flestir gera með
því að þjóðin hafi verið svo
fámenn og einangruð, en það
eru einhverjar dýpri menning
arlegar rætur, sem að því
»tanda“.
,,.Tá, eða þá bændaöldungur-
inn, sem við hittum fyrir norð
an“, bætir Zilliacus lektor við.
„Hann var samnefnari í öllu
íasi og framgöngu fyrir því
besta, sem norrænt er. Andlits
syipur hans tignarlegur og stór
l rotinn, er það fallegasta, sem
jng hefi sje á íslandi, að fjöll-
x tium undanskildum. I bóka-
.s ifni hans voru ekki aðeins ís-
léttskar bækur frá öllum öld-
nm heldin: og það besta, sem til
er í norrænum bókmerintum.
Þeir eru ánægðir með
íslandsferðina oghafa
N
safnað miklu útvarps-
efni
Og hrifnir urðum við þegar
hann las fyrir okkin: kafla úr
Njálu, uppáhaldskaflann sinn.
Það hresti okkur að hitta
hreinræktaða norræna menn,
eins og þenna bændaöldung og
fleiri.
Hafa víða farið'.
Otvarpsmennirnir hafa víða
ferðast hjer á landi á þeim
mánuði, sem þeir hafa dvalið
hjer og viðað að sjer miklu út-
varpsefni. Þeir ferðuðust um
Suðurland, skoðuðu m.a. Sám
staðabúið, hverarannsóknir og
tilraunir í Hveragerði, þeir
skoðuðu Gullfoss, Geysi og
Heklu. Þeir tóku upp á plötur
lýsingu á Snorrahátiðinni og
sendu lýsingar á stuttbylgjum
til Norðurlanda. Þeir lýstu
fundum norræna þingmanna-
sambandsins hjer. Hefir Jón
Magnússon frjettastjóri út-
varpsins verið þeim til aðstoð
ar og ferðast með þeim víða.
Utvarpsmennirnir fóru til
Siglufjarðar og kyntu sjer síld
veiðar og töluðu við íslenska,
norska og sænska síldveiði-
menn og forystumenn í síldar
iðnaðinum. Dvöldu á Akureyri
og ferðuðust til Mývatns og víð
ar um Norðurland.
Norræn útvarpssamvinna.
Koma hinna norrænu útvarps
manna til Islands að þessu
sinni er einnig þáttur í nor-
rænni útvarpssamvinnu, sem
hófst árið 1936 að undirlagi
Thorstein Diesen við norska
útvarpið. Það ár ferðuðust nor
rænir útvarpsmenn um Noreg
næstu ár um Danmörk, Svíþjóð
og Finnland og síðan átti að
efna til ferðar til Islands 1940,
en fórst þá fyrir vegna styrj-
aldarinnar.
Nokkrir dagskrárliðir hafa
þegar verið sendir til norræna
útvarpsstöðva. Einn var 15
mínútna þáttur, sem útvarps-
menn frá öllum Norðurlönd-
unum fimm tóku þátt í: Carl
Lyche frá Noregi, Forsén frá
Svíþjóð, Zilliacus frá Finnlandi
Aksel Dahlerup frá Danmörku
og Jón Magnússon frá íslandi.
Að þessu sinni var það
sænska útvarpið, sem lagði til
útvarpsbíl með öllum tækjum
til upptöku í þessa ferð hinna
norrænu útvarpsmanna. Fors-
én sagðist vonast til að áfram-
hakl gæti orðið á þessari út-
varpssamvinnu milli Norður-
landa og að Jón Magnússon
fengi tækifæri til að koma til
Svíþjóðar á næsta ári og ferð
ast um með sænskum útvarps-
mönnum.
Rímnakveðskapur á
tslandi og í Finnlandi.
Norrænu útvarpsmennirnir
taka með sjer talsvert af is-
lenskri tónlist á plötum og
hljóðfilmum og vonast til að
fá meira hjeðan af íslenskri
hljómlist er tímar liða.
Zilliacus telur að sjerstak-
lega muni íslenskur rimnakveð
skapur vekja athygli í Finn-
landi, því íslenskur rímnakveð
skapur sje ekki ólíkur finskum
kveðskap að mörgu leyti.
Útvarpsmennirnir hafa tek
ið nokkur viðtöl við íslenska
menn á plötur og er jeg spurði
þá, hvort málið hafi ekki vald
ið erfiðleikum kváðu þeir það
ekki vera. Höfðu þeir búist við
að það yrði meira vandamál
en raun varð á. Allir, sem þeir
töluðu við mæltu á eitthvert
Norðurlandamál, eða „skand-
inavisku“, sem er vel skiljan-
leg norrænum útvarpshlustend
um.
Forsén ritstjóri býst við að
flytja að minsta kosti 10 dag
skrárþætti í sænska útvarpinu
um ferð sína á íslandi og Zillia
cus annað eins. Þættir þeirra
munu ekki verða framhalds-
þættir, heldur sjerstök og sjálf
stæð erindi um margvíslegt
efni.
Ohapp.
Það óhapp vildi útvarps-
mönnunum til, að er verið var
að hefja útvarpsbílinn um borð
í „Dr. Alexandrine“ hjer í
höfninni s.l. þriðjudag, slitn-
uðu böndin, sem hjeldu bíln-
trm og hann f jell niður á bryggj
una. Laskaðist bíllinn talsvert
við fallið og hætta er á að eitt-
hvað af því efni, sem í honum
var hafi eyðilagst. Verður ekki
til fulls gengið úr skugga um
tjónið fyr en skipið kemrrr til
Kaupmannahafnar og rann-
sókn getur þar farið fram. Það
voru skipsmenn „Drottningar-
innar“, sem unnu við að setja
bílinn um borð.
★
Hinir norrænu útvarpsmenn
hafa verið hjer góðir gestir. Rík
isútvarpið hefir á ýmsan hátt
greitt götu þeirra og er það vel
að slikum mönnum, sem vinna
að því að auka kynni milli
frændþjóðanna, sje veittur sá
stuðningur, sem hægt er. Það
er viðurkendur sannleikur nú
orðið, að aukin kynni landa á
milli og skilningur á högum
og lifnaðarháttum eykur góða
og vinsamlega sambúð þjóð-
anna.
FYRSTA alþjóða björgunarmálaraðstefnan, sem haldin
hefur verið síðan styrjöldinni lauk, fór fram í Oslo í byrjun
júlímánaðar. Slysavarnafjelag Islands sendi tvo fulltrúa til
ráðstefnunnar og eru þeir komnir heim fyrir skömmu síðan.
Fulltrúarnir voru Henry Hilf®
dánarson framkvæmdastj. Slysa
varnafjelagsins og Sigurjón Á.
Ólafsson alþingismaður.
í gær átti Morgunblaðið við-
tal við Henry Hálfdánarson og
ljet hann mjög vel yfir ráðstefn-
unni. Hann bar mikið lof á Norð
menn fyrir góðar viðtökur og
lofaði mjög hversu þeir hafi
skipulagt störf ráðstefnunnar
vel.
Ráðstefnan fór fram í Redens
hus í Oslo og hófst 7. júlí og var
lokið þann 10. júlí. Við setningu
hennar flutti Hákona Noregskon
ungur ræðu. Forseti ráðstefnunn
ar var kosinn Dagfinn Paust,
formaður Norska slysavarnafje-
lagsins.
Störf ráðstefnunnar.
Mættir voru fulltrúar frá 14
föndum. í hópi þeirra voru for-
ráðamenri slysavarnafjelaga í
ýmsum löndum og sjerfræðing-
ar í skipabyggingum og björg-
unartækjum. Meðal bresku full-
trúanna var hinn kunni björgun-
arskipateiknari J. R. Barnet, er
Bretar kalla „föður björgunar-
skipanna.“
Mörg -mál komu fyrir ráð
stefnuna og skal þeirra helstu
getið hjer lítillega. Rætt var
mjög mikið um gerð björgunar-
báta. Við þessar umræður komu
fram mörg og misjöfn sjónar-
mið. Menn voru t. d. ekki á eitt
sáttir um hvort byggja skyldi þá
úr trje eða járni. Sagði Henry,
að af því sem fram hafi komið
við umræður þessar mætti draga
mjög lærdómsríka ályktun. Enn-
fremur var rætt um fyrirkomu-
lag þess, að koma hjálparbeiðn-
um um aðstoð við nauðstödd
skip, sem fyrst á framfæri við
rjetta aðila. Á ráðstefnunni voru
samræmdar alþjóðareglur um
ljósmerki nauðstaddra skipa.
Þeir Henry og Sigurjón fluttu
sinn fyrirlesturinn hvor á ráð-
stefnunni. Fyrirlestur Sigurjóns
fjallaði um skipbrotsmannaskyl
og aðstoð við skipbrotsmenn. —
Henry skýrði frá björgunarstarf
semi bæði á ^andi og sjó, hjer
heima.
Tæknilegar nýjungar.
Ráðstefnan tók einnig til með-
ferðar helstu tæknilegar nýj-
ungar á sviði björgunarmála. —
Fulltrúar Bandaríkjanna voru
aðaltalsmenn þessara mála. —
Skýrðu þeir frá reynslu sinni við
riotkun Helycopterflugvjela við
björgunarstörf. Þá viku þeir að
bílum, sem herinn notaði, en þeir
geta farið bæði á landi og sjó.
Þessa bíla töldu þeir heppilega
björgunarbáta og nefndu dæmi
máli sínu til stuðnings.
Frásagnir amerísku fulltrú-
anna vöktu mikla athygli allra
fulltrúanna.
Mikill áhugi ríkti á ráðstefn-
unni um samræmingu slysa-
varna hjá hinum ýmsu þjóðum.
— Ennfremur var rætt um að
stofna ritárastarfa sem aðstoð-
aði hin einstöku f jelög á ýmsan
hátt.
Áður en ráðstefnunni lauk,
hafði Osioborg boð inni fyrir
fulltrúana og var Olav krón-
prins meðal gesta. Ennfremur
bauð Norska slysavarnafjelagið
fulltrúunum að vera viðstaddir
björgunaræfingar, sem í tóku
þátt fjórar bestu björgunarskút-
ur Norðmanna, auk björgunar-
báta frá Svíþjóð og Danmörku.
Næsta alþjóðaþing verður
væntanlega háð eftir 4 ár. Bæðx
furstinn í Monakko og Banda-
ríkin hafa boðist til að halda
ráðstefnuna, en hvoru boðinu
verður tekið er ekki vitað enn.
Þeir Henry Hálfdánarson og
Sigurjón Á. Ólafsson munu gefa.
stjórn S. V, F. í. skýrslu, en hún
kemur síðan fyrir ársþing Slysa-
varnafjelagsins, er það kemur
saman í vetur.
Indónesar faka |
mfðlunartflboði !
Bandaríkjanna
London í gærkvöldí.
INDÓNESISKA stjórnin hef
ur nú formlega tekið tilboði
Bandaríkjanna um að reyna að
miðla málum í deilu Indónesa
og Hollendinga. Jafnframt fer
ríkjastjórn, að hún hlutist til
um það, að öryggisráð S. Þ.
sendi sjerstaka rannsóknarnefná
til Indónesíu til þess að kynna
sjer ástandið þar. — Ennfremur
fer stjórnin þess á leit, að sjer-
stakur fulltrúi Bandaríkjastjórn
ar verði sendur til Jegjakarta,
höfuðborgar Java, sem fyrst, svo
að hann geti kynt sjer afstöðu
Indónesa í deilunni. — Reuter,
Námymenn taka
vel tilmælum
Attlees
London í gærkvöldi.
FRAMKVÆMDARÁÐ sam-
bands breskra kolanárriumanna
kom saman á fund í dag til þess
að ræða þau tilmæli Attlees, að
kolanámumenn ynnu aukalega
hálftíma á dag, en hjeldu þó
fimm daga vinnuviku. — Ráðið
samþykkti að leggja til, að
námumenn ynnu annan hvern
laugardag frá septemberbyrjun,
í stað þess að lengja daglegan
virinutíma, og taldi ráðið, að af-
köstin myndu verða miklu meiri
með því móti. —
Seint í þessum mánuði munu
einstök f jelög námumanna halda
fundi til þess að taka afstöðu
til tillagna framkvæmdaráðsins,
— Reuter,