Morgunblaðið - 07.09.1947, Page 2

2
MORGUTS BLAÐÍÐ
Sunnudagur 7. sept. 1947
OF HÁTT
LEIKA
• 9
ERFIÐ-
NNI
ÓSKAMMFEILNI kommún-
ista í umræðum um almenn mál-
efni hefur oft gengið fram af
mönnum. Er vissulega örðugt að
segja, hvenær þeir .ná hámarki
í ósannindum sínum og blekk-
ingum. Erfitt er þó áreiðanlega
að komast lengra í þeim efnum
en kommúnistum hefur tekist í
frásögnum af sölu íslenskra af-
urða á þessu ári.
Kommúnistar skrökva upp
í opið geðið á tugum þúsunda
Islcndinga.
Þjóðviljinn skýrir nú hvað eft-
ir annað blygðunarlaust frá því,
að það sje Bjarna Benediktssyni
að kenna, að ekki tókst að selja
hraðfrysta fiskinn á fyrrihluta
ársins, nema með því að binda
sölu hans við afhendingu á síld-
arlýsi.
Nú nýlega gengur Þjóðviljinn
jafnvel svo langt, að hann segir,
að Bjarni Benediktsson hafi hald
ið sjerstakan útvarpsfyrirlestur,
til að hæla sjer fyrir þessa hag-
kvæmu sölu afurðanna.
Erindi þetta flutti Bjarni Bene
diktsson í útvarpið i áheyrn al-
þjóðar. Síðan var það birt í f jöl-
lesnustu blöðum landsins, svo að
tugir þúsunda íslendinga hafa
bæði heyrt það og lesið. Engu að
síður ætlar Þjóðviljinn sjer þá
dul, að snúa efni erindisins al-
gjörlega við, og. reynir að telja
mönnum trú um, að efni þess
hafi verið þveröfugt við það sem
í raun og veru var.
í erindi sínu, sem flutt var síð
ari hlutann í júnímánuði s.l.,
gerði Bjarni Benediktsson ein-
mitt ítarlega og óhnekkjanlega
grein fyrir því, hvílíkt neyðar-
úrræði þessi háttur á afurðasöl-
unni væri. En jafnframt skýrði
hann rækilega frá ásl æðunum til
þess, að þá leið varð að fara.
Kommúnistar voru upphafs-
meiHiimir.
Ástæðan til þess var eingöngu
sú, að með fiskábyrgðarlögunum
var verð á íslenskum fiskafurð-
um, og þó einkum hraðfrysta
fiskinum, hækkað langt yfir
heimsmarkaðsverð. Af þessu
leiddi, að ómögulegt reyndist að
selja hrgðfrysta fiskinn fyrir
verð, sem neitt nálgaðist ábyrgð
arverðið, nema samtímis væri
gerð skuldbinding um afhend-
ingu annaiar vöru, sem menn
sóttust meira eftir, sem sje síld-
arlýsis.
Því fer einnig f jarri að Bjarni
Bcnediktsson *hafi vpiíö sá, sem
kom fram með tillögu um að
tengja saman sölu á þessum vör-
um. Eins og nýlega var frá skýrt
hjer í blaðinu, kom einmitt tll-
laga um þetta fram í áliti nefnd
ar, sem enginn annar en Áki
Jakobsson hafði skipað, í jan-
úar s.l. í greinargerð nefndar-
innar segir m. a.: „Nefndin er
sammála um, að þær vörur, sem
mést eftirspurn er eftir, svo sem
síldarlýsi.... beri að nota til
þess að greiða fyrir sölu annara
vara .... eftir því sem með
þarf.“
Þessa greinargerð hefur Ár-
sæll Sigurðsson, fyrrv. formað-
ur Socialistaf jelags Eeykjavíkur
undirritað fyrstur manna.
Af hveriu vill Þjóðviljinn
fela
Eina ráðið til að ná tilskildu
verði.
Störf samninganefndanna í
London og Moskva gengu lengi
framan af mjög stirt, vegna þess
hve mikið bar á milli um verð.
—■ íslensku samninganefndirnar
hömpuðu að vonum framan í
viðsemjendur sína síldarlýsinu
og reyndu að nota það, sem agn,
til að fá þá til kaupa á öðrum
afurðum. Fóru nefndarmenn þar
eítir tillögum Ákanefndarinnar
og formanns hennar, Ársæls Sig
urðssonar.
Var þeim það ekki láandi, því
að eftir fiskverðshækkunina inn-
anlands fyrir áramótin í vetur,
var þetta eina ráðið til þess að
viðlit gæti verið, að koma vör-
unni út með aðgengilegum kjör-
um fyrir íslendinga.
Afleiðing þessa varð svo sú,
að eftir mikið þóf sögðu bæði
Englendingar og Rússar, að þeir
skyldu kaupa hraðfrysta fiskinn
fyrir aðgengilegt verð, ef Is-
lendingar skuldbindu sig til að
láta ákveðið lýsismagn þar á
móti. Auðvitað var þetta neyð-
arúrræði fyrir íslendinga, en sú
neyð stafaði eingöngu af því háa
verðlagi, sem Áki Jakobsson
hafði beitt sjer fyrir, að ákveð-
ið væri með fiskábyrgðarlögun-
um ,sem sett voru í desember
síðastliðinn, í stað þess að gera
það eitt ,sem var skynsamlegt,
að lækka þá þegar tilkostnáð,
svo að við yrðum samkeppnis-
færir með vörur okkar á erlend-
um markaði.
Einróma tillögur samninga-
ncfndanna.
Samninganefndirnar í London
og Moskva sögðu íslensku ríkis-
stjórninni einum rómi, að betri
kjör en þetta væri ekki fáanleg
á hvorugum staðnum.
Um það gerði hvorugur, Lúð-
vík Jósefssoirnje Ársæll Sigurðs
son, neinn fyrirvara. Þvert á
móti skýrði Lúðvík Jósefsson
utanríkisráðherra frá í símtali,
frá London, að hann væri sann-
færður um, að botri kjörum
væri ekki hægt að ná.
Við ríkisstjórnina hefur hvor-
ugur þessara manna, allra síst
Lúðvík Jósefsson, nokkru sinni
látið uppi, að þeir væru sölu-
samningum þessum andvígir.
Furðulegt athæfi Lúðvíks.
Aoferð Lúðvíks Jósefssonar
var hinsvegar sú, að þegar hann
kom heim frá Englandi, foroað-
ist hann í fyrstu að eiga tal við
ríkisstjórnina eða utanríkisráð-
herra, sem útnefnt hafði hann í
í samninganefndina, um þetta
mál.
Þá var að vísu fyrir nokkru
búið að samþykkja höfuðefni
samninganna og var þessvegna
ekki hægt að breyía þeim í veru-
légum atriðum. En þá var samt
enn ekki búið að undirrita samn-
ingana og ef Lúðvík Jósefsson
staðreyndii
taldi, að einhverju yrði um þok-
að til góðs, hefði honum borið
bein skylda til að koma til stjórn
arinnar og skýra henni frá at-
hugasemdum sínum.
Það gerði hann ekki. í þess
stað fór hann rakleitt til Brynj-
ólfs Bjarnasonar og Áka Jakobs
sonar og gaf þeim trúnaðarupp-
lýsingar um gang samninganna,
sem þeir Ijetu vitanlega ekki á
sjer standa að misnota í út-
varpsumræðum, er á+tu sjer stað
um þetta leyti.
Hræsni Brynjólfs og Áka.
Þóttust Áki og Brynjólfur þá
vera mjög hneykslaðir á því á-
kvæði samningánna, að tengja
saman sölu hraðfrysta fisksins
og lýsisins. — Um þetta atriði
höfðu þeir samt ætíð vitað og
aldrei fyrr fundið að út af fyrir
sig, enda var það mest fyrir
þeirra tilverknað, sem menn
höfðu neyðst til að fallast á
þetta neyðarúrræði. Vissu þeir
og, þegar þeir gerðu árásir sín-
ar, að samninganefndin- hafði
fyrir löngu tilkynt viðsemjend-
um, að íslendingar neyddust til
að samþykkja einmitt þetta at-
riði.
Hitt var annað mál. að komm-
únistar voru í utanríkismála-
nefnd ætíð andvígir því, að selja
Bretum yfirleitt nokkurn skap-
aðan hlut. Sjerstaklega var þeim
þó illa við, að Bretum væri selt
síldarlýsi, sem þeir vissu að Bret
ar sóttust mest eftir.
Sú afstaða kommúnista bygg
ist á því, að'þeir virtust trúa
á ’samninga1 Áka og Semenovs
um kaup Rússa á nær öllum
íslenskum afurðum Þá samn-
inga ætluðu þeir sjer umfram
allt að' knýja fram og hjeldu
fast í vonina um þá með barna
legri einfeldni, löngu eftir að
komið var á daginn, að Rússar
vildu ekki líta við meginhluta
afurðanna og reyndust í allri
samningsgerðinni mun tregari
en Englcndingar.
Afstaða kommúnista í utan-
ríkismálanefnd bygðist ein-
göngu á þessum fráleita hugs-
anaferli þeirra, sem engin rök
eða staðreyndir gátu haggað.
Skynvillur kommúnista.
Skiljanlegt kann þó að vera,
að kommúnistar fari villir
vegar um kaupvilja fjarlægra
erlendra stjórnvalda, scm þeir
trúa á meira en guð almáttug-
an, þcgar þeim förlast bæði
sjón og heyrn um þá atburði,
sem þeir hafa mátt greina með
sínum eigin skilningarvitum.
Þannig er til dæmis með frá-
sögn Þjöðviljans af einhverjum
ummælum, sem Bjarni Bene-
diktsson á að hafa viðhaft á
fundi utanríkismalanefndar 17.
apríl s.l. Samkvæmt fundar-
gerð utcjnríkismálaneíndar
hefur Bjarni Benediktsson ckk
ert sagt í þá átt, þó að hitt
•nar?
liggi í hlutarins eðli, að það er
ríkisstjórnin, sem endanlega
kveður á um, hvort viðskifta-
samningar skuli gerðir, en ekki
samninganefndir, sem sendar
eru í hennar umboði.
Um þetta mál varð hinsvegar
enginn árekstur milli ríkis-
stjórnar og samninganefnda
þegar af þeirri ástæðu, að ríkis
stjórnin fjellst á þau tilboð, sem
samninganefndirna-' einróma
sögðu, eftir mánaða starf, að
væri hin bestu, er hægt væri
að afla.
Jafnvel Þjóðviljanum ofbjóða
ósannindin, sem í hann
cr Iroðið.
Þó að Þjóðviljinr. sje ófyrir-
leitinn í ósannindum sínum um
afurðasöluna, kemur það þó
öðru hvoru glögglega fram,.að
hann finnur veiiu sína og
flokksbræðra sinna. Þannig
var til dæmis nýlega horfið
frá að halda því fram, að selja
hefði átt Rússum allar afurð-
irnar, þó að þeir vildu ekki
sjálfir kaupa nema lítinn hluta
þeirra, og í þess stað tekið að
gefa í skyn, að auðvelt hefði
verið að halda verðinu á hrað-
frysta fiskinum u.ppi með því
að gera fyrst sölusamning um
hann við Tjekkóslóvakíu. Utan-
ríkisráðh. er borinn þungum
sökum fyrir, að hann hafi tafið
samningagerðina við Tjekka.
Ef menn vilja áfellast ein-
hverja fyrir, að ekki var strax
í. vetur haíist handa um fulln-
aðarsamningagerð við Tjekka,
liggur næst að kenna það þeim,
sem þar um hafa mestu valdið,
sem sje kommúnistum.
Mcnn skildu ckki strax,
að engu Áka-orði mátti trúa.
Þegar samningar um sölu af-
urðanna hófust á síðastliðnum
vetri, höfðu menn enn ekki
gert sjer til hlítar grein fyrir,
hvílík fjarstæða var tal Áka
Jakobssonar og armara komm-
únista um kaupvilja Rússa á
meginhluta afurða okkar. —
Kommúnistarnir íslensku full-
yrtu þá m. a., að Rú^sar myndu
heimta mest allt síldarlýsið í
sinn hlut.
Af þessum sökum þótti
ekki fært að taka upp samn-
iilga við Tjekka, sem fyrirfram
var vitað, að fyrst og fremst
sóttust eftir síldarlýsi, fyrr en
sýnt væri, hVernig samningar
tækjust við Rússa.
Utanríkisráðherra tók þetta
sjerstaklega fram á fundi utan-
ríkismálanefndar 10. febrúar s.
1. og lýsti-þá sjerstaklega eftif^
hvort nokkur væri þvi ósam-
þykkur. Á þeim fundi voru m.
a. bæði Einar Olgeirsson og
Brynjólfur Bjarnason, en hvor
ugur hafði þá neitt við þetta
að athuga. Það er fyrst nú, sem
gefið er í skyn, að enginn vandi
hefði verið að halda uppi verði
á hraðfrysta fiskinum með því
að semja fyrst við Tjekka?
vegna þess að þeir vilji borga
hæst verðið.
Csannindi Þjóðviljsns um
Tjckkasamningana rakin.
I þeim umræðum, sem átt
haía sjer stað við Tjekka á
þessu ári, hefur því miður eng-
inn slíkur áhugi þeirra fyrir
fiskkaupum komið í ljós. Orð-
ugleikinn þar sem annars stað-
ar er hið háa verð, sem Is-
lendingar krefjast.
Hvílík fjarstæða þetta tal
um, að öllu hefði verið borgið
með því að semja snemma á
árinu við Tjekkóslóvakíu, er,
sjest þó best með því að at-
huga, að á árinu 1946, voru
þangað send aðeins 2282 tonn.
Hafði þó sjálfur Emar Olgeirs-
son, sem skrifar daglega lang-
ar greinar um hina ótæmandi
markaði í Austur-Evrópu, ver-
ið sendar til að undirbúa þá
fisksölu. Framleiðsla hraðfrysti
húsanna á vorvertíðinni einni,
er hinsvegar kringum 27.000
tonn, og sjest þá, að harla lítið
bjargráð hefði verið, þó að>
Tjekkar hefðu á þessu ári vilj-
að kaupa jafnmikið og þeir
gerðu eftir sendiför Einars Ol-
geirssonar.
Allt á sömu bókina lært .
Með þessu er engan veginn
sagt, að ekki eigi eftir fremsta
megni að reyna að viðhaída og
efla markaðinn í Tjekkóslóvak-
íu. Hann' ber vissulega að
reyna að auka svo sem unnt
er. — Jafnvel þo að blekk-
ingar kommúnista um sjerstak-
lega hátt verð þar fái ekki stað-
ist, því að þó að Tjekkar hafi
keypt sumar vörui fyrir hátt
verð, er það því skilorði bund-
ið, að íslendingar kaupi þar
aðrar vörur í staðinn, er greiða
verður með tilsvarandi jafn-
háu verði og því, sem íslend-
ingar heimta í sinn hlut.
Á sama stendur hvert atriði
er tekið til meðferðar af frá-
sögnum Þjóðviljans um sölu
afurðanna, allt reynist það
skrök og blekking. Má með
sanni segja, að allur sá þvætt-
ingur sje ljelegar efndir þeirra
fögru fyrirheita, sem Áki Jak-
obsson gaf um afurðasöluna í
ráðherratíð sinni.
Lífi! maísuppskera
íUSA
New York í gær.
MAÍS uppskeran í Bandaríkj-
un’um verður % milljón skeffa
minni en á síðasta ári. Er þetta
samkvæmt yfirlýsingu frá land-
búnaðarmálaráðherra Banda-
ríkjanna.
Verða kornílutningar frá
Bandaríkjunum fyrirsjáanlega
mikið minni en áður, því að jafn
vel þótt hveitiuppskeran verði
með allra mesta móti getur hún
ekki vegið upp maísvöntunina.
— Reuter,