Morgunblaðið - 10.12.1947, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 10. des. 1947
MORGUNBLAÐIÐ
5
Þakka innilega vinum og vandamönnum margvíslega
auðsýnda velvild og gjafir á sjötugsafmæli mínu 6. þ.m. %
Sjerstaklega þakka jeg konum í Borgarnesi höfðinglega
gjöf og alla vináttu.
Oddný Vigfúsdóítir.
lac^a J-^incjeijincja:
1 Milli hafs og heiða
Eftir Inc1r!3a Þórkellsson á Fjalli.
Þetta er fjórða heftið í liinni miklu Sögu Þingeyinga,
en útgáfa hennar hófst með bók Björns Sigfússonar í
fyrra. Annað og þriðja bindi ritar Björn Sigfússon
einnig, en sú bók, sem nú kemur í bókaverslanir er
fjórða bindið. Indriði Þórkellsson vann áratugum sam-
an að söfnun og skrásetningu annála og sagna um menn,
málefni og atburði í Þingeyjarsýslum. t þessari bók er
þessu lýst frá 18. og 19. öld, og jafn vel alt til vorra
daga. Er þarna geysimikinn og skemtilegan fróðleik að
finna. Indriði, sonur höfundarins hefur búið bókina til
prentunar.
^4u&vita& *~J4elaaJellólól?
icjaf-eltót
ÁSalútsala Garðastræti 17.
Aðalstræti 18, Laugavegi 38, Laugavegi 100, Njálsg. 64,
Baldursgötu 11, Bækúr og ritföng, Austurstræti 1.
DYPTARIVÍÆI.A
útvegum við frá Bendix International í New Yorlt.
Afgreiðslutími er mjög stuttur.
Umloció- ocj. Uaftœlýaueróíun J)óíandó
Sími 6459. Hafnarstræti 17. Reykjavik.
Best á augfýsa í IVIorgunbfaðinu
Frá Finnlandi
í VOR sem leið komst jeg í
samband við barnaverndarnefnd
á Finnlandi, sem hefir það hlut-
verk að styðja börn, sem misstu
feður sína í ófriðnum og eiga við
fátækt að búa. Dvelja þau hjá
mæðrum sínum, ef þær eru á lífi,
en annars oftast hjá einhverjum
ættingjum.
Er fólk þetta alloft allslaust
flóttafólk úr þeim hjeruðum, sem
Rússar tóku frá Finnum.
Nefnd 1 þessi heitir á sænsku
„Mannerheims krigsfadderuts-
kott“, og leitast hún við að fá
menn innanlands og utan til að
gjörast „fósturforeldrar" þessara
barna. Hverjum ,,fóstra“ er ætlað
að gefa með sínu barni misseri
eða ár í senn. Mánaðarstyrkurinn
er sem svarar 30 ísl. kr, — En
jafnframt er talið æskilegt að
„fóstrar“ skrifi börnunum til að
dreifa þunglyndi og kjarkleysi
peirra sjálfra og heimilanna.
Hefir nefndin 80 sjálfboðaliða
til að þýða erlend brjef og finsku
brjefin, sem frá börnunum koma.
Danir, Svíar, Norðmenn, Sviss-
lendíngar og Amerikumenn hafa
tekið þessu máli vel og styrkja
þúsundir finskra munaðarleys-
ingja.
Þégar jeg gat um þetta í vor
sem leið, tóku ýmsir vel í málið,
og fjekk jeg þá nöfn 36 barna og
upplýsingar um þau, frá nefnd-
inni í Helsingfors. Myndir barn-
anna fylgja þeim flestum — en
þó ekki öllum.
„Engin mynd til af barninu,
og það býr svo fjarri myndasmið
að efnaleysi lokar leið“, var mjer
tjáð um þau.
Nú er „ráðstafað“ 33 þessara
barna á þann veg að ýmsir góðir
menn og konur hjerlendis hafa
tekið að sjer að gefa með þeim.
Hafa sumir lagt fram misseris-
meðgjöf (180 kr.) og aðrir ár-
langt eða lengur. Eru til mín
komnar alls 9722 kr. í þessu
skyni. Og af því er farið til Finn-
lands 8142 kr. aðallega í vö'rum,
510 kg ull, fataböglar o. fl. Um
þessar mundir býst jeg við að
hvert barn fái slíkan böggul sem
gjöf frá „fóstra sínum á íslandi".
Er þess sjerstakiega getið til
þess að enginn ,,fóstrinn“ bregð-
ist ókunnuglega við, er hann fær
þakkarbrjef frá „barni sínu“ eða
aðstandendum þess.
Börnin þrjú, sem jeg heif ekki
ráðstafað enn, er 11 og 12 ára og
engin mynd til af þeim, en von
er á fyrir jólin upplýsingum um
10 börn í viðbót og væntanlega
verða myndir þeirra með. — Því
væri æskilegt að fleiri ,,fóstrar“
símuðu til mín svo að jeg geti
látið þá vita er sú sending kemur.
Vonandi verður unnt að senda
ull hjeðan seinna í vetur. Mjer er
tjáð að opinbert söluverð ullar á
Finnlandi sje 238 finnsk mörk
hvert kg., en því var bætt við:
„Ull fæst ekki nema á „svörtum
markaði", og þar er hún seld á
1000 til 2000 finnsk mörk. — 22
finnsk mörk jafngilda hjer um
bil cinni ísl. krónu.
Sendiherrahjónin finnsku, sem
hjer voru í haust, sögðu eins og
fleiri, að ull kæmi sjer miklu
betur en ávísanir þegar um hjálp
til þessara barna væri að ræða.
Opinberir starfsmenn, bæði í
þessari lijálparnefnd og aðrir,
segja fátt um hagi Finna um þess
ar mundir. 1 mesta lagi segja
þeir: „Hjartans þakkir til allra
þeirra, sem styðja fátæku börn-
in okkar, þótt þeir viti varla
hvað þörfin er brýn.“
„Hjalp mig nu, — som stor
reder jag mig sjálv“, stendur hjá
mynd af munaðarlausu ófriðar-
barni. Sú hjálparbeiðni er frá j
fyrrgreindri nefnd.
Sumir hinna, sem engum opin-
berum störfum gegna, eru ekki
jafhþagmælskir um hagi sína og
landa sinna, og set jeg hjer tvo
brjefkafla, er tala sínu máli:
„Sulturinn er liðinn hjá. Hann
var hjer undanfarin ár. Þá var
brauð stundum óféanlegt, sömu-
leiðis kartöflur. Manni fannst
stundum ekkert vera til í matinn.
Nú eru hagir vorir miklu betri,
og miklu fleira fáanlegt en áður.
En vegna verðbólgunnar er allt í
svo háu verði að fátæklingar geta
fátt keypt. Verkafólk hefir hátt
kaup og getur aflað sjer nauð-
synja. En gamla fólkið, sem hefir
ekki við annað að styðjast en
sára lítinn ellistyrk frá sveitar-
fjelögunum, á ennþá mjög bágt.
Svipað má segja um margt eftir-
launafólk. — Jeg skil ekki
hvernig það fólk getur dregið
fram lífið. Nýlega átti jeg tal við
prófessors ekkju, hún hafði 2000
finnsk mörk í eftirlaun um mán-
uðinn. Hún mun varla kaupa
smjör, 1 kg smjör kostar eftir 1.
nóv. 325 mörk, og þrefallt meira
á „svörtum markaoi“. Annars fá
háskólakennarar minni laun en
margur hafnarverkamaður. — En
sú stjett er þögul, ber bágindi sín
í hljóði“.
Ur öðru brjefi:
„í dag (6. nóv.) er „Sænski
dagurinn“. Hann á að minna oss
á Gústaf Adólf og orustuna hjá
Lútsen 6. nóv. 1632. Svíar í Finn-
landi og allir sænskumælandi
Finnar telja hann hátíðisdag. Mál
in hjer eru tvö og bæta hvort
annað að vissu leyti. Stundum
keppa þau um sæti, og senda þá
hvort öðru kaldar kveðjur
Sænskumælendur eru 400 þús.,
ekki nema tíundi hluti allrar
þjóðarinnar. En þótt vjer sjeum
í minni hluta, elskum vjer landið
vort og alla þjóðina, og kærum
oss ekki um skifti, jafnvel ekki
við ísland, „sögueyjuna" frægu.
Finnska þjóðin er i raun og veru
góð og drenglynd þjóð, þótt nú
sje hjer barátta milli góðs og i.lls.
Það eru fáir „mitt á milli“. Jeg
sje góða og vonda en enga, sem
eru á báðum áttum í því tilliti.
Drykkjuskapur og ýmiskonar ó-
fyrirleitni er því miður víða á-
berandi. — En hinsvegar mikil
og örugg trú og traust á góðum
Guði. Jeg er viss um að þessi
rótfasta og barnslega guðstrú hef
ir bjargað landinu frá því að
lenda í meiri raunum.
Þótt hjer sem víðar sje þögul
togstreyt,a í austur og vestur, og
veður öll válynd, þá hverfur oss
hvorki trú nje von. Guð er vort
athvarf frá kyni til kyns“.
Þannig skrifa Finnar.
Sigurbjörn Á. Gíslason.
Hemámsgreíðslur
Breta
Washington í gærkvöldi.
STYLES BRIDGES, öldunga
deildarmaður og formaður fjár-
veitingarnefndar Bandaríkja-
þin^s, skrifaði í dag John Sny-
der, fjármálaráðherra, og krafð
ist þess, að hann færi fram á
að Bretar skiluðu 80 miljónum
dollara ar þeim 400 miljónum
dollurum af innstæðum þeirra,
sem þeir voru að fá utleyst, og
þeim skyldi varið í setuliðs-
kostnað í Þýskalandi. Það er
búist við, að bæði Snyder og
utanríkismálaráðuneytið sjeu
gegn tillögu þessari, sem þó
þykir vita á væntanlegar til-
raunir republikana um að tefja
fyrir frumvarpi um aukið fje
til hernámsútgjaldanna í Þýska
landi. í brjefi sinu til Snyders,
lýsti B'ridgers því yfir að Bret-
ar hefðu lofað 8 miljón ster-
ling.spunda, sem verja skyldi
til setuliðskostnaðarins hve-
nær sem þeirra þyrfti við, en
síðan hefðu þeir gengið á bak
orða sinna. Kvað hann slikar
aðferðir alvarlega hnekkja
fjárhagslegum endurreisnar-
áætlunum Bandaríkjamanna í
Þýskalandi. — Reuter.
I Seljum út smurt brauð og |
I snittur, heitan og kaldan |
| veislumat. — Sími 3686. i
Brjef:
Tjörnln
Hr. ritstjóri!
JEG er þakklátur brjefritara
Morgunblaðsins frá 2. þ. m„ hr,
Kjartani Ólafssyni, fyrir að halda
vakandi þeim áhuga, sem ein-
stöku menn hafa opinberlega
látið í ljósi og eflaust er talað
fyrir munn fjölda annara.
Þessar raddir eru gleðilegur
vottur þess, að borgurum Reykja
víkur er ant um umhverfi sitt og
lýsir það umbótahug og fegurðar
þrá, sem er einkenni á menning-
ar viðleitni.
Lega og umhve’-fi Reykjavík-
ur er marg rómað og er Tjörnin
eitt af þeim dáserodum, er hún
hefir hlotið í vöggugjöf og er oft
svo með hið sjálígerða að það
er vanmetið og jafnvel forsómað.
Hver getur annað en dáðst að
Tjörninni, sljettri, þegai um-
hverfi hennar og bæði jarðnesk
og himnesk ljósadýrð speglast í
fleti hennar? Þvílík dásemd fyr-
ir þá, sem kunna að meta.
Ekki er heldur hægt að hugsa
sjfer þægilegri aðstöðu fyrir jafn
heilnæma og göfgandi breytingu
og skautaíþróttin er og sje vel
á haldið, gæti hún komið í stað
æskulýðshallar og skautahallar,
sem oft hefur verið rætt um,
meðan við höfum ekki enn full-
nægt ef til vill ennþá nauðsyn-
legri byggingum í mannúðar
þarfir. Samt sem áður er ekki
hægt að líkja henni við annað en
forarpoll, eftir þeim aðbúnaði,
sem hún hefir og miðað við þá
búningsbót, sem hún verður að
fá hið bráðasta og á skilið, þó
ekki sje miðað við nema byrjunar
eða lágmarkskröfui.
Jeg ætla nú að leyfa mjer að
bera fram þær nuuðsynlegustu
umbætur, sem mjei hafa komið
til hugar, er jeg hefi dáðst að
henni og blöskrað vanhirðan og
umkomuleysið.
Jeg vil fjölga hólmunum um
tvo, svo að þeir verði þrír, og
hækka og stækka þann, sem fyr-
ir er.
Þetta má gera á þann hátt, aS
dýpka hana og bvggja hólmana
úr uppmokstri þeim, er þannig
fæst, og er þá óþarft að færa að
nokkurt efni,_ nema síðui sje.
A botni Tjarnarinnar er þykkt
lag af rotnuðum jurtaleifum, og
að runnu og roknu efni, ekki lak.
ara til gróðurmyndunar, án þess
að nokkuð sjerstakt sje .nefnt.
Þetta sýnir best hinn þrótt-
mikli starargróður sem er að
mynda allstórt undirlendi við
suðurbakka hennar, engum til
gagns.
Umhverfis hólmana þarf auð-
vitað að hlaða grjóti til hlífðar
fyrir öldugjálpi, en gróðursetja
skóg í þá.
Umhverfis Tjörnina, út frá
landi á að hlaða iiæfilega hall-
andi fjöruborð, svo ekki stafi
mannhætta að ofmiklu aðdýpi
eða hæðarmismun á götunum
umhverfis.
Með þeim tækjum sem nú eru
tiltækileg, ætti þetta að vera auð
velt verk, enda þótt það auð-
vitað kosti nokkur, fje, en bæj-
I arbúar hafa altaf þörf fyrir at-
vinnu við að þrífa til og fegra
umhverfið.
Þessar tillögur mínar birti jeg,
ef vera mætti að bær yrðu not-
aðar að einhverju leyti, en aðal-
atriðið er þó að styðja bá, sem
áður hafa hvatt sjer hljóðs, um
sama efni cg hvetja til að fram-
kvæmdir verði undirbúnar og
hafnar hið fyrsta.
Rvík 3. 12. 1947. '
II. Ásg.
Blaðamaður hanfltekinn
BUDAPEST: Impra Deri, blaða-
maður, og starfsmaður amerísku
sendisveitarinnar hjer, var hand-
tekinn nýlega vegna þess að hann
gleymdi að skvra fráá þvi. að
hann ætti 1000 dollara inni í
banka í Ameríku. Mótmæli í )ne-
ríska sendiherr.ms vocu hcfð að
engu.