Morgunblaðið - 13.12.1947, Blaðsíða 8

Morgunblaðið - 13.12.1947, Blaðsíða 8
8 MORGUNBLAÐIÐ Laugardagur 13. des. 1947 Útp.: H.f. Árvakur, Reykjavík. Pramkv.stj.: Sigfús Jónsson. Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.). Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson. - Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla, Austurstrœti 8. — Sími 1600. Áskriftargjaló kr. 10,00 á mánuði innanlands, kr. 12,00 utanlands. í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók. Italía næst iTALlA á bersýnilega að verða það landið, sem kommúnist- ar næst gera tilraun til að steypa út í algert öngþveiti. Verk- föllunum og upphlaupunum í Frakkiandi var ekki einu sinni lokið þegar ítalskir kommúnistar framkvæmdu skipanir al- þjóðasambandsins um að hleypa þar öllu í bál og brand. Mið- stjórn þess vildi elcki gefast upp þótt franskir kommúnistar hefðu verið afhjúpaðir, sém opinberir flugumenn þess. Allsherjarverkfall það, sem kommúnistar fyrirskipuðu í Rómaborg kemur í beinu áframhaldi af baráttu þeirra í Frakklandi. Og orsök þess er hin sama og þar, óttinn við það að endurreisn Italíu með aðstoð Bandaríkjanna, muni eyði- leggja áform þeirra um rauða byltingu. Stjórnmálaþróunin á Italíu síðan að styrjöldinni lauk er mjög athyglisverð. Þar er nú þriðji stærsti kommúnistaflokk ur Evrópu, þeir eru fjölmennari í Rússlandi og Frakklandi. En orsök hinnar háu meðlimatölu ítalska kommúnistaflokks- ins er dálítið sjerstæð. Mikill fjöldi ítalskra fasista gerði sjer nefnilega hægt um vik þegar einræðisstjórn Mussolinis hafði verið steypt af stóli og fór rakleitt yfir í flokk Togliatti, það er kommúnistaflokkinn. Þangað voru hinir skelfdu fasist,- ar velkomnir. Og nú stendur þetta fólk fyrir skemmdarstarf- semi gagnvart hinu unga ítalska lýðveldi. Þegar að styrjöldinni lauk var sett á laggirnar samsteypu- stjórn á mjög breiðum grundvelli. Þessi stjórnarsamvinna rofnaði á s.l. vori í maí. Síðan hefur de Gasperi forsætisráð- herra haft stjórnarforystuna og stuðst við fylgi hægri flokk- anna í andstöðu við sósíalistaflokkinn og kommúnista. — Stærsti hægri flokkurinn er kristilegi lýðræðisflokkurinn, sem hefur mjög öflugt fylgi og er stærsti flokkur ftaiíu. Jafnaðarmannaflokkurinn klofnaði á þessu ári í tvo hluta. Ágreiningsefnið var afstaðan til samvinnu við kommúnista. Meirihluti flokksins fylgdi róttækasta foringja hans, Pietro Nenni og myndaði „þjóðfylkingu" með kommúnistum, en minnihluti hans hjelt sjálfstæði sínu undir forystu Giuseppe Saragat. En þrátt fyrir ofsalegar árásir kommúnista virðist stjóm de Gasperis vera allföst í sessi. 1 októbermánuði voru bornar íram á þingi hvorki meira nje minna en þrjár vantrausts- tillögur af jafnaðarmönnum og kommúnistum. En þær voru allar feldar með töluverðum atkvæðamun. Með stjórninni voru 271 atkvæði, en á móti 236 þegar tæpast stóð. Þannig er stjórnmálaviðhorfið á Italíu í dag. Kommúnistar og leyfar fasistaflokks Mussolinis berjast þar harðri baráttu gegn endurreisn landsins og svífast einskis í fjörráðum sínum við hið unga lýðveldi. Allar líkur benda þó til þess að það muni standast þessa hríð eins og Frakkland hefur gert til þessa. Landafræði BLAÐ íslenskra kommúnista talar stundum um það, að nauðsynlegt sje að vera vel að sjer í landafræði. Það er rjett, landafræðiþekking er þýðingarmikil og hagnýt. En komm- únistar framfylgja þessari skoðun sinni sorglega illa. Þeir eru verst allra að sjer í þessari námsgrein. Þessvegna fara þeir villur vega. Þeir hafa villst svo herfilega að þeir vita ekki einu sinni hvar þeir eru staddir. Kommúnistar í Vestur- Evrópu, og þá einnig á fslandi, halda að föðurland þeirra sje íyrir austan „járntjaldið“ og þeir halda jafnvel að þeir sjeu sjálfir staddir þar. Annars myndi þeim ekki koma til hugar að boða þá stefnu, og beita þeim starfsaðferðum, sem raun ber vitni um. Starfsaðferðir „austan“manna samræmast ekki skoðunum íslensks fólks um frumstæðustu mannrjettindi, hvað þá heidur lýðræði. Það getur enginn maður haldið, sem er sæmilega að sjer í landafræði. Þessi bresíur á landfræðikunnáttu kommúnista og þekk- ingu þeirra á islcnskri þjóð sýnir miklu alvarlegri vanþekk- ingu en þótt Petsamohjeraðið finnska sje fyrir prentvillu kent við Potsdam. En það er ekkert að furða þótt kommún- istum leioist að heyra það nafn nefnt um þessar mundir meðan varapáfi þeirra, Molotoff, er að svíkja það lið fyrir lið í London. UR DAGLEGA LÍFINU Tarzan í hlíða- hverfinu. BLÖÐIN SEGJA FRÁ manni nokkrum, sem undanfarið hefir farið um hlíðahverfið nýja fá- klæddari en Adam, áður en hann át af eplinu. Þykja þetta að vonum tíðindi mikil og undr ast menn atburð þenna, en kanski einna mest hvað maður- inn er harður af sjer, að strípl- ast .þannig um í bænum um hávetur. Blöðin, sem getið hafa um þetta hafa hins vegar vafa- laust tafið fyrir að maðurinn yrði handsamaður. Þar sem bú- ast má við að hann verði nú varari um sig en áður. En það er svo sem ekki eins dæmi, að líkt hafi átt sjer stað hjer í bænum. Fyrir tveimur árum óð einn slíkur ,,Tarzan“ um í íbúðarhverfum við Lauf- ásveginn, þar til að gamall glímumaður, Vagn Jóhannsson, komst í tæri við hann og lagði að velli með hælkrók. Var sá berstrípaði náungi þar með úr sögunni, en hann hafði verið á flakki í nokkrar vikur. • Sjúkur maður. ANNARS er ekki gerandi grín, að atburðum eins og þess- um. Hinn nakti náungi, sem fercjast um Hlíðahverfið eftir að dimma tekur og sýnir sig á gluggum er án efa sjúkur mað- ur, ep ekki sjervitringur. Átti jeg tal um þetta við lækni í gabr, sem sagði að vafa- laust væri um mann að ræða, sem væri bilaður. Það væri ó- líklegt að hann væri á nokkurn hátt hættulegur, eða líklegur til að gera fólki mein. Þessi sjúkleiki væri vel þekt ur og nokkur tilfelli hafa kom- ið fyrir hjer á landi. Haldi hinn nakti máður und- anteknum hætti, þyrfti lögregl- an að handsama hann til að koma honum undir læknis- hendi. Tómar flöskur. TÓMAR FLÖSKUR eru nú aftur orðin verslunarvara og mjög eftirsóttar. Ölgerð og gos- gosdrykkjaframleiðendur láta ekki lengur úti drykkjarföng, nema að tómum flöskum sje skilað í staðinn. Verslanir geta því ekki leng- ur" „lánað glerin“, ekki einu sinni þótt flöskurnar sjeu greiddar fullu verði. En þetta á fólk bágt með að skilja og firtist við afgreiðslufólk í búð- um ef það vill ekki lána flösk- ur. Tómar flöskur þykja hjer yfirleitt svo ómerkilegir hlutir, að menn nenna ekki að skila þeim aftur. Nóg til af þeim. EN NÚ ER ÞAÐ vitað, að í geymslum manna liggja tómar flöskur svo þúsundum skiftir. Það hefir ekki verið hirt um að koma þeim í peninga, nje skila þeim til rjettra eigenda. í þessum tómu flöskum liggur mikið fje og alls ekki svo lítill gjaldeyrir. Þeir, sem eiga tómar flöskur ættu almennt að gera hreint hjá sjer. Eftirspurnin er svo mikil eftir þessari vöru, að þeir, sem ágirnd hafa á henni senda eftir glerinu, svo að segja hvert á land sem er. • Herramannsmatur. BRETAR BORÐA mikið af síld.. sem þeir kalla á sínu máli ,,Kippers“. Er það reykt smá- síld og þykir lostæti mikið, enda selt á dýrustu veitingahús um sem herramannsmatur. Fyrir nokkru sá jeg reykta Hvalfjarðarsíld, sem reykt er á Akranesi. Það er nú matur, sem kitlar bragðlaukana. En hvergi er slíka vöru að sjá í verslunum hjer. Það væri fróðlegt að vita hvað hægt væri að gera marg- ár tegundir matar úr síldinni, sem nóg er af. Þær skifta ábyggilega tugum, en verst er að það virðist ekki vera neinn áhugi fyrir að kenna almenn- ingi að borða þenna góða mat. • „íslands þúsund ár“. ÞAÐ HEFIR ekki verið verja, að skrifa mikið um bæk ur í þessa dálka, enda mætti það æra óstöðugan, að skrifa um alt, sem kemur út og það er líka gert á öðrum vettvangi. En stöku sinnum hefi jeg ekki staðist freistinguna, að minnast á góða bók, sem jeg hefi rekist á. — Ein er sú útgáfa, sem nýlega er komin út, sein jeg tel mikinn feng að, en það er „Islands þús- und. ár“, kvæðasafnið mikla í þremur bindum, sem Helgafell gefur út. Vafalaust má deila um það, hvort í safnið hafa verið tekin öll bestu kvæði, sem ort hafa verið á íslandi í þúsund ár. Smeþkur manna á skáldskap er 'svo misjafn eins og í öðru. En um hitt er ekki hægt að deila, að bestu menn, sem völ var á hafa valið kvæðin í bók- ina. Betur var ekki hægt að gera. • Vandasamt verk. ÞAÐ ER vandasamt verk, að velja ljóð frá gullöldinni til vorra daga. Það er af miklu að ausa úr þeim gnægtabrunni. En trúlegt er að mönnum finnist yfirleitt, að það hafi tekist vel í „íslands þúsund ár“. Um útgáfuna er það annars að segja, að allur frágangur hennar er hinn besti. Brotið er hæfilega stórt og pappír og band eins og það gerist best. Útgefendur eiga þakkir skyld- ar fyrir þann myndarskap, sem þeir hafa sýnt með útgáfu þessa verks. MEDAL ANNARA ORÐA .... • ■»J Eftir G. J. Á. í•"—"—"—“—•»— —», —-—■+ Nýja Chaplin er misjafólega tekið. CHARLIE CHAPLIN, kvikmyndaframleið- Ckgjjpv andinn og leikarinn frægi, hefir enn einu sinni tekist að vekja á Mjjl sjer alheimsathygli. — SjlY Ekki eru það kvenna- málin hans í þetta Jfcjpzji' skifti, heldur nýjasta kvikmynd hans, Mon- seur Verdoux. I Monseur Verdoux sýnir Chaplin þá dirfsku, að skifta á sjötugsaldri algerlega um gerfi — hann hefir fleygt frá sjer stafnum gamalkunna, jakk anum þrönga og snjáða, hatt- in.um og skónum geysistóru, sem flækst hafa fyrir fót- unum á honum og vakið hlátur kvikmyndaunnenda um hart- nær fjörutíu ára skeið. • • Kvennamorðingi. I Monseur Verdoux er Chap- lin velklæddur herramaður, sem lifir á því að stúta eigin- konum sínum. Þeir, sem sjeð hafa myndina, ségja mjer, að hann hafi lagt niður með öllu flest skrípabrögð sín, enda þótt stöku sinnum örli á því, að hann geti ekki alveg sleppt hendinni af uppáhalds leikein- kennum sínum, eins og auga- brúnunum dansandi og fleiru. En þetta er engu að síður nýr Chaplin, og kvikmyndagagnrýn enduy og þeir aðrir, sem mest vit þykjast hafa á kvikmynd- _um, deila nú mikið um það, hvort gerfið sje betra: fátæki og umkomulausi flækingurinn; eða heflaði kvennamorðinginn. © o Óánægðir. Bandarísk blöð bera það yfir leitt með sjer, að aðdáendur Nú er hann heflaður kvenna- morðingi Chaplins þar í landi sjeu breyt- ingunni mótfallnir. Yngri kyn- slóðinni, sem mikið hefir heyrt um afrek þessa vinsælasta skonleikara veraldarinnar, þyk ir hún hafa verið svikin — þyk ist eiga heimtingu á því, að Chaplin haldi sjer við gömlu, margreyndu hlutverkin, sem þeir eldri tala um enn þann dag í dag, líkt og sá dagurinn hafi verið þeim minnisstæðast- ur, er þeir fylgdust með ævin- týrum Charlies í Gullgrafarinn og öðrum víðfrægum kvikmynd um. Árangurinn af þessu er sá, að Monseur Verdoux var frem- ur fálega tekið í Bandaríkjun- um, iafnvel svo fálega, að Chap lin tók myndina af markaðnum um tíma, og gerði á henni nokkrar breytingar. ® © Tilhlökkunarefni. Hvort myndin hefir fengið sömu viðtökur í Evrópu, er mjer ókunnugt um, enda mun hún ennþá óvíða hafa komið fram á Ijereftið þar, og aðeins skamt er síðan sýningar hóf- ust á henni í Bretlandi. En öll- um hlýtur það þó að vera til- hlökkunarefni og fá að sjá þessa umdeildu mynd, þó ekki væri Frh. á bls. 12.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.