Morgunblaðið - 28.12.1947, Blaðsíða 2

2
MORGUISBLAÐIÐ
Sunnudagur 28. des. 1947!
Sýnishom af innlausnar-
beiðni Landsbankans
MORGUNBLAÐIÐ birtir hjer
sýnishorn af innlausnarbeiðni,
sem Landsbanki íslands hefur
látið gera, vegna innlausn nú-
gildandi peningaseðla. SJíka
innlausnarbeiðni þarf hver ein
asti maður að útfyila. er hann
œtlar að fá peningum sínum
fikipt.
Fólk ætti að kynna sjer vel
inlausnarbeiðnina áður en það
fer með peninga sína til skipti
stöðva Landsbankans, svo það
geti útfyllt beiðnína á eigin
fipítur, því'búast má við að mik
il þröng verði.
Innlausn peninganna fer
fram dagana'31. til 9. janúar
næstk. að báðum dögum með-
töldum.
Það skal sjerstaklega brýnt
fy rir fólki að koma með nafn-
skírt“ini sín og framvísa þeim
til áritunar, er skiptin fara
fram því að öðrum kosti fæst
peningunum eigi skipt. Enn-
fremur er sjerstök athygli vak
in á því, að sama aðila er ó-
heímilt að fá peninga inn-
leysta oftar en í citt skipti.
Er fólk kemur á skiptistað,
Útfyliist í tvíriti.
ætti það að vera búið að telja
vandlega peninga þá. er það
kemur með til skipta, og búnta
þá eftir tegundum, því að bú-
ast má við, að það valdi all-
miklum örðugleikum og íöfum
ef fólk fer fyrst að telja pen-
inga sína í þörng þeirra er bú-
ast má við, að verði á innlausn-
arstaðnum.
Nokkur misskilnings virðist
gæta meðal fólks um það. hve-
nær núgildandi peningaseðlar
Landsbankans hætta að vera
löglegur gjaldmiðill, en til að
fyrirbyggja allan misskilning,
skal það tekið fram, að það
er frá og með 31. þ. m. Eftir
þann tíma er því viðtaka og
sjerhver önnur ráðstöfun á inn
kölluðum peningaseðlum óheim
il, nema afhending til inn-
lausnar. Þó er heimilt að nota
5 oí 10 kr. seðla fyrstu 3 inn-
lausnardagana til greiðslu á
almennnum nauðsynjavörum
og flutningsgjöldum. Viðtaka
seðlanna þessa þrjá daga veit-
ir þó viðtakanda eigi heimild
til að skipta seðlum oftar en
einu sinni.
Innlausnarbeiðni
Hjer með eru peningar að fjárhæð kr..................., sem
jþskast innleystir með nýjum peningum.
Eigandi peninganna:
Fult nafn: ..............................................
Heimili í árslok 1947: ..................................
Fæðingardagur: ................ Fæðingarár: .............
Sjá ,
6. leiðbein- Fult nafn eiginmanns:
ingu
Heimilísfang hans: . . .
Sjá
4. leiðbein- Heimilisfang undirritaðs framfærslumanns:
ingu.
Jeg undirritaður lýsi því hjer með yfir, að viðlagðri refsingu
Jögum samkvæmt, að jeg hef ekki áður fengið peninga innleysta,
eg ennfremur staðfesti jeg, að ofangreindar upplýsingar eru
rjettar.
.......................hinn / 194
(Undirskrift)
ILeiðbciningar:
%. Einstaklingar, 16 ára eða eldri, sem æskja innlausnar á pen-
ingum, skulu sjálfir undirrita innlausnarbeiðnina.
2. í kaupstöðum og kauptúnum, þar sem innlausn fer fram, skulu
einstaklingar, 16 ára og eldri, afhenda sjálfir peninga sína til
innlausnar, sjeu þeir um það færir.
Ef eigandi peninga á heima utan nefndra staða, eða sje
hann ekki fær um að afhenda peninga sjálfur, má hann fela
öðrum manni að innleysa peninga fyrir sína hönd, enda af-
hendi hann honum nafnskírteini sitt til sýnis og stimpluar í
innlausnarstofnun.
5. Gift kona, sem afhendir peninga til innlausnar, skal tilgreina
nafn og heimilisfang eiginmanns síns, ef hún er skattlögð með
honum. Sje hún hns vegar sjálfstæður skattgreiðandi, þá skal
nafn eiginmannsins ekki tilgreint í innlausnarbeiðninni.
4 Innlausnarbeiðni fyrir barn, yngra en 16 ára, skal undirritað
af framfærslumanni þess.
6. Innlausnarbeiðni ópersónulegra aðila (fjelaga, stofnana o. s.
frv.) skal undirrituð af þeim stjórnarmönnum viðkomandi
aðila, sem hafa rjett til að skuldbinda hann.
■(ítíyllist áf ......'..................■.....................
ímnlausnar- (Nafn innlausnarstofnunar) (Einkennisbókstafir
(fitofhuninni afgreiðslumanns)
Auglýsingaslarf-
semi kaupfjelag-
anna
FYRIR JÓLIN var „Tíminn“ að
reyna að bera blak af kaupfje-
lögum, sem auglýstu í Ríkisút-
varpinu- eftir eplastofnaukunum
gegn tilteknum fríðindum, s'’o
sem úthlutun niðursoðinna á-
vaxta til þeirra, sem kæmu með
stofnaukana. Vörn Tímans, ef
vörn skyldi kalla, var ósköp
aum. Hún var eingöngu í því
fólgin að einhverjir kaupmenn
hefðu hagað sjer enn ver en þó
var ekkert sagt um í hverju
þetta mikla ódæði, sem kaup-
mennirnir áttu að hafa framið,
var fólgið. Tíminn’er sýnilega í
vandræðum enda er það óhrekj-
andi að það var kaupf jelag, sem
reið á vaðið með að stofna til
seðlakapphlaups og auglýsti í
Ríkisútvarpinu eins og áður er
sagt. Þetta er aðalatriðið, hitt
skiftir svo minna máli, þótt ein-
stöku kaupmenn hafi svo þar á
eftir stoínað til einhverrar svip-
aðrar auglýsingastarfsemi til
andsvars við áróðri kaupfjelag-
anna.
Sá veldur miklu sem upphaf-
inu veldur — það eru kaupf jelög
in, sem valda upphafinu í kapp-
hlaupinu um stofnaukana af á-
byrgðarleysi og í bága við laga-
reglur, sem gilda um lögmæta
verslunarhætti.
Tíminn og Þjóðvíljinn þrástag
ast á ,,milliliðagróðanum“ í sam-
bandi við dýrtíðarlögin nýju. —
Hjer skal ekki farið ýtarlega út
í þetta mál að sinni en minna
má á það að á s.l. vori var
verslunarálagning lœkkuö að
verulegum mun og kjör versl-
unarstjettarinnar þar með skert.
Hún hafði því tekið á sig nokk-
urn hluta af sínum dýrtíðar-
bagga mörgum mánuðum áður
en dýrtíðarlög stjórnarinnar
voru samþykt. Hitt er svo annað
mál að almenningur mun ekki
hafa orðið svo mjög var við
þessa lækkun álagningar því á
svipuðu tímabili var verðtollur
hækkaður um 65% og vöru-
magnstollur um 200%, með
nokkrum undantekningum.
Það má einnig hafa það í
huga að hin stórfelda minnkun
á innflutningnum, sem er einn
liður í fjármálastefnu stjórnar-
innar til stöðvunar verðbólgu,
hefur komið hart niður á versl-
unarstjettinni. Þessi stjett hef-
ur því fyrir löngu tekið á sig all-
mikla bagga.
Hugleiðingar Þjóðviljans um
,,milliliðagróða“ sem fást eigi
vegna dýrtíðarlaganna eru í svo
lausu lofti að ómögulegt er að
henda reiður á slíku. Blaðið seg
ir í öðru orðinu að verslunar-
gróðinn muni aukast en í hinu
orðinu segir blaðið að kaupgeta
almennings fari þverrandi. En
hvernig á að koma því saman,
að verslunargróðinn aukist við
minkandi verslun ?
JÞað er augljóst að þeir Þjóð-
viljamenn vita hvorki upp nje
niður um það hvernig þeir eiga
að taka hinum nýju dýrtíðarráð-
stöfunum nema hvað ljóst er af
skrifum blaðsins að það reynir
að villa almenningi sýn með því
að gera þessi mál flóknari en
þau raunverulega eru. Ennfrem-
ur er það áberandi að þegar blað
ið ritar um dýrtíðarlögin þá er
aðeins rætt um byrðarnar en
ekki um þær reglur laganna, sem
miða til þess að ljetta undir,
nje um tilgang þeirra alment.
Þjóðviljanum þykir söluskattur ■
inn 2y2% mjög afleitur, en held
ur því þó ekki fram að leggja
hefði átt slíkan skatt á þá, sem
dreyfa vörunni. Þetta er vegna
Frh á bls. b.
Mlnningarorð um Jón Hermannsson
úrsmíðameistara
A MORGUN verður til moldar
borinn hjer í bæ Jón Hermanns-
son, úrsmíðameistari.
Gmall Austfirðingur, er lengi
hafði átt heima hjer í Reykjavik,
sagði mjer að austurþrá sin væri svo
sterk, að hann dveldi meira og minna
hverja nótt í draumum sinum heima
á Austurlandi. — Sennilegt að svip-
að hafi gilt um sálarlif Jóns Her
mannssonar. Átthagatryggðin var
lionum svo i blóð borin að aldrei bar
út af. Sennilega arfur frá gömlu kvn-
slóðunum austfirsku, er minnst sam
neyti höfðu í aðra landsfjórðunga og
sist hvörfluðu frá æskuslóðum vegna
staðháttanna. >— Mætti þá til þessara
ástæðna rekja frumkvæði Jóns að
samkomum Austfirðinga hjer í höfuð
staðnum, Austfirðingamótunum; til
viðhalds kynningu, ættarböndum og
átthagarækni. — Jón var af gömlu
og traustu austfirsku bergi brotinn.
— Fæddur á Bárðsnesi i Norðfjarðar
hreppi hinn 11. nóvember 1868. Son
ur Hermanns, bónda þar, Vilhjálms-
sonar og konu hans, Guðnýjar Jóns-
dóttur. Hermann faðir Jóns, var af
Viðfjarðarætt. Voru þar á meðal
merkir gáfumenn, svo sem dr. Björn
og sumir forfeðra alkunnir, s. s. Her-
mann gamli í Firði, er margt er frá
sagt og „Mjófirðingar éru' frá konln
ir“, eins og einhver fræðimaður mun
hafa komist að orði.
Jón var ungur við verslunarstörf
á Nórðfirði, en árið 1890 hóf hann
úrsmíðanám hjá Stefáni Th. Jónssyni
á Seyðisfirði. Fór þaðan til Kaup-
mannahgfnar og slundaði þar fram-
haldsnám um éins árs skeið. — Stofn
aði sjálfstæða úrsmíðastofu og versl-
un, á Eskifirði árið 1896, Fluttist til
Reykjavíkur 1903 og stofnaði hjer
úrsmiðastofu og verslun, er hann sið
an stundaði til æfiloka. — Vandvirkni
og áreiðanleiki voru jafnan starfs-'
einkenni Jóns i viðskiftum ölluin og
atvinnurekstri, en góðvilji og glað-
værð r hvívetna. Gerðist virkur þátt
taki i fjelagssamtökum iðnaðarmanna
og var kjörinn heiðursfjelagi Iðnað
armannafjelagsins. — Hann var og
einn af stofnendur úrsmíðafjelagsins.
Jón kvæntist ekki en eignaðist eina
dóttir, Lóru, konu Sigurðar Giims-
sonar lögfræðings. Dvaldi í ógætu
sambýli við þau hjón fró- giftingu
þeirra’ í gagnkvæmri óstúð og um-
hyggju þar til hann andaðist hinn 19.
þ. m.
Jeg vjek hjer að ofan að átthaga-
raikni Jóns Hermannssonar og vil
ljúka máli minu hjer með fáum
orðum um það efni. — Hann átti
frumkvæði, sem fyr getur, að fyrsta
Austfirðingamótinu, sem haldið var
hjer i Reykjavik á árinu 1904 vel
studdur af — og í samstarfi við —
Jón Ólafsson skáld Og ritstjóra o. fl.
merka Austfirðinga. M. a. mun Þor-
steinn skáld Gislason hafa þar
snemma veitt lið sitt til og þeir Jón
Ólafsson sett frumblæ á mótin með
þótttöku sinni, ræðum og kvæðum.
Hefir sá háttur mjög tíðkast síðan.
— En svo ötull og trúr reyndist
Jón Hermannsson hugsjón sinni um
viðhald kynningarinnar til eflingar
átthaga- og frændrækni Austfirðinga
að allt frani til órsins 1930 var
hann jafnan forvigismaður, ósamt
Halldóri Jónassyni og ýmsum aust
firðingum, að Austfirðingamótum og
munu framkvæmdastörf mótanna
jafnan hafa hvílt að mestu á hans
herðum. Jdfnan siðan og alt til s.l.
órs var liann hinn öruggasti þátttaki í
undirbúningi mótanna og ekki veit
jeg betur en að hann sæti öll mót
Austfirðinga lijer frá 1904—1947 og
cfldi þar góðan fagnað af brennandi
áhuga. Naumast mun mót hafa fallið
niður nokkurt ár en sum ár haldin
tvö auk annara skemtana og funda
siðan á árinu 1931.
Að þvi er jeg best veit, höfðu Aust
firðingar haldið mót sin allmörg ár
áður en annara fjóiðungamót hófust
hjer í Reykjavik., Jón Hermannsson
má því vafalaust teljast frumkvöðull
og höfundur fjórðungamótanna og
hjeraðsmótanna, sem nú liafa gerst
mörg og tSð á síðari árum og hafa
látið mörg mál og merk til sin taka,
, sem alþióð er nú kunnugt. — Það
j eru þvi í rauninni fleiri en Austfirð-
i ingar, sem ber að þakkmJóni frum
j kvæði hans, svo órangursríkt, sem
J>að nú er orðið.
Jón var útnefndur fyrsti heiðurs-
fjelagi Austfirðingafjelagsins i Reykja
vík á árinu 1934. — Austfirðingar
sakna hans, virða og meta starf hans
tryggð og mannkosti og árna honum
heilla við för hans heim til hinna
sameiginlegu átthaga allra góðra
manna.
Sigurbur Baldvinsson.
Engin síldveiði
ENGIN síldveiði hefir veriji
síðan á jólum, og í gær hamlaði
veður allri veiði.
Byrjað er á að flytja síldina
sem géymd hefir verið á Fram-
vellinum við Grjótnám bæjar-
ins í skip, er flytur svo síldina
norður til bræðslu. Það er Fjgl).
foss sem byrjaður er að taka á
móti síldinni.
Síldin er mjög sæmilega á sig
komin.
Hvassafell fór hjeðan í fyrra
kvöld og lá í gær inni í Breiðu-
vík og beið veðurs.
Nýr flugsfjór!
í Kef lavík
ICELAND AIRPORT COR-
PORATION, skýrii- frá því, að
fjelagið hafi ráðið Francis B.
Chalifoux frá Boston, sem flug
stjóra fjelagsins á Keflavíkur-
flugvelli, en hann kemur í stað
Thomas E. Collins, sem gengt
hefir þessari stöðu.
Chalifoux fekk flugmanns-
rjettindi 1935 og hefir starfað,
sem flugmaður síðan. Hann er
einkar kunnugur. Norður-At-
lantshafsflugleiðinni og hefir
sjálfur flogið 180 sinnum yfir
Atlantshafið. Hann er kunnug-
ur á Keflavíkurflugvelli og hef-
ur fylgst með byggingu flug-
vallarins frá því fyrsta. Þegar
AOA hóf farþegaflug um Kefla
víkurflugvöll 1945, var Chali-
foux valinn til þess að leiðbeina
flugmönnum fjelagsins. Undan-
farið hefur hann starfað sein
flugmaður hjá AOA, en mun nú
stjórna Skymastervjel þeirri, er
notuð er til björgunarstarfs á
Keflavíkurflugvelli. — Kona
hans og þrjú börn komu hing-
að rjett fyrir jólin og mun fjöl-
skylda hans búa í Keflavík.
Leiðtogi franskra
fasisfa fundlnn
París í gærkvöldi,
FRANSKA kvöldblaðið Lintran-
sigeant skýrir frá því í dag, að
frjettaritari þess í Rómaborg
hafi eftir tve'ggja mánaða leit
tekist að hafa upp á Mancel
Deat, en hann var leiðtogt
franskra fasista á stríðsárunum.
Deat hefur verið leitað allt frá
stríðslokum. — Reuter.