Morgunblaðið - 09.01.1948, Blaðsíða 5

Föstudagur 9. janúar 1948
MORGUNBLAÐIÐ
5
............................
i Þriggja herbergja
| fbúð (
| í steinhúsi fast við stræt- jj
\ isvagnaleið, til leigu nú 1
| begar. Uppl. í síma 7917 =
| kl. 2—4 í dag.
C Z
S =
ciiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinnMii'niiiiiiiiiiiiiiiiinmiiiii
.....................
I Versíunarhúsnæði |
| Rúmgott verslunarhús- |
| næði óskast. Helst við- =
I Laugaveginn. Uppl. í síma {
I 4267. 1
Riiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimmmiii^
Ford-vörubíl!
1 1947 |
1 sem nýr til sölu. Tilboð ;
| leggist inn á afgr. Mbl. I
| fyrir laugardagskvöld, \
I merkt: „Góður — 252“. \
«iiimmiitmmmimmiimiiiiimmmmimmmmmim
Ldn
7—8 þús. kr. lán ósk- {
ast til 114—2 ára gegn j
veði í bíl. Tilboð sendist {
afgr. Mbl. merkt: „Þag- j
mælska ■— 253“.
llllm■mlmmmm■mlmlmmm•l■■l•■""||"'■■"■|",'|',
I Húsnæði |
2—3 herbergi og eldhús j
| óskast til leigu, tvennt í j
1 heimili. Fyrirframgreiðsla j
{ ef óskað er. Tilboð merkt {
| „Húsnæði — 255“ sendist j
1 í pósthólf 892, Rvík.
•laiiiiiHiiiiiiiiiimmimmimmimiiiiMiMUiiummiM'
Fiimiiiimiimmmmi.-'iiiHMMiitiiimuMmiimiiiimm
| Endurskoðun Ársuppgjör. i
f ÓLAFUR PJETURSSON i
I endurskoðandi.
= Freyjug. 3. Sími 3218. ;
Miiiiiiimmmmmiimmmm"""""""""""""1"1"1
Góð stúlka
óskast á lítið heimili. —
Uppl. í síma 4451 milli kl.
3—8.
MINKAFRUMVARPIÐ
AFTURGENGIÐ
iiuiimimmmmmi ""■"""""'
miiimmmiim
BFST AÐ AUGLYSA
I MORGUNBLAÐINU
VAKIMA ÞIJ
REYKJAVÍK!
_ VER VIÐBÚIN AÐ MÆTA vGUÐI ÞlNUM —
DRAUGAGANGUR er nú á
Alþingi þar sem afturgengið er
frumvarp til laga um bann gegn
minkaeldi hjer á landi.
Maður hjelt að Alþingi hefði
nú öðrum hnöppum að hneppa
en að narta utanur þessum fáu
útflutningsvörutegundum, sem
við höfum á boðstólum til að afla
oss erlends gjaldeyris fyrir, og
þá ráðast á þá einu framleiðslu-
grein, er ekki hefir hingað til
orðið aðnjótandi neins ríkisstýrks
sem aðrar framleiðsluvörur
landsins.
I greinargerð fyrir frumvarpi
þessu er minkunum lýst sem
voða vágesti, sem drepi — að
mjer skilst ■— alt sem þeir kom-
ist í námunda við, og lifnaðar-
háttum villiminkanna (ekki ali-
minkanna, sem á að drepa) all
válega, og meðal annars sagt að
hann drepi dýr og fugla, svo og
gefið í skýn, að hann drepi líka
unglömb og kannski aligæsir.
Þá er ekki lítið gert úr viður-
eign hans við laxinn. Yfir höfuð
er dýrinu lýst sem hinu versta
j rándýri, er sje rjett dræpt.
Jeg býst.við að fieirum en mjer
þyki greinargerð frumvarpsins
all hæpin. Þar er ait byggt á get-
gátum og líkum, en fátt um sann
anir fyrir skaðsemi dýrsins, ann-
að en ef vera skyldi hænsadráp.
Þá fjallar greinargerðin eingöngu
um mink þann — villiminkinn —
sem ekkert er getið um að eigi
að útrýma, en ekkert um eldis-
minkinn, sem nú skal útrýma og
það strax fyrir áramót.
En — meðal annara orða —
eru ekki hjer á landi önnur skað-
ræðisdýr en minkurinn? Hvað er
að segja um refinn? Væri ekki
rjett að banna eldi hans líka og
þá um leið líklega að friða villi-
refinn?
Það er. annars undarleg ráð-
stöfun að ætla að fyrirskipa nið-
urskurð allra nytjaminka, en
Eftir Pál G. Þormar
<3><Sx$^<SxSx$xSx^><£<s><$x8-<SxSxSx?xSxSxSx®xSxSxSxíxSx®<SxSxS><íxSx®xíxSxí><S><íxSxS><SxSxSx8*S><3><*-
Salirnir opnir í kvöíd
Brei ðfirðin gabúð 1
w i
^<$X5X$X^<$^X$>^X$X$XÍ-SX$X®X$X^><Í^XÍX$>^XSXÍXÍX®X$XSX^X$>^X$XSXÍXÍ>^X^XS^XS><.
Stúlka óskast
í eldhúsið í Kleppsspítalanum. Upplýsingar hjá ráðs-
konunni, sími 3099 og hjá skrifstofu ríikisspítalanna,
sími 1765.
hefðu farið að garga og fljúga
kringum hann, he£ði hann orðið
hræddur og farið að verja sig
og að öllum líkindum drepið
nokkuð af hænsunum hans Rok-
stads.
II.
Minkurinn í Kanada er friðað-
ur við fiskivötnin alt árið, nema
þann tíma, sem skinnið er verð-
mætast, þá má veiða hann í
gildrur.
Hann er þar talinn verndari
veiðivatnanna, eða nytjafiskjar-
ins, því þó hann aS vísu lifi að
nokkru leyti á fiskinum, þá gerir
hann þar svo mikið meira gagn
en ógagn með því að fæla fiski-
öndina frá vötnunum, en þær eta
þúsundir hrogna og seiða á með-
an minkurinn etur einn fisk, en
minkurinn leggur sig hvorki nið-
ur við hrogn eða smáseiði.
Það getur að vísu verið að
minkur hafi sært einhvern lax í
Elliðáánumr en það er lika mögu-
legt að krókur eða veiðiskeið
hafi krækt í þennan lax, sem
veiðst hefir særður. um þetta er
engin vissa.
Hvernig stendur á því, að veið-
in virðist fremur vera að aukast
í Elliðaánum en þverra, við
komu minksins þar í nágrennið?
Síðastliðið sumar er mjer sagt
að hafi verið þar einhver besta
veiði um mörg ár. Getur ekki
verið að þetta sje minknum að
þakka?
Það er satt og rjett, að það
var skaði að nokkurntima skyldi
sleppa hjer minkur úr vörslu, en
það varð uðallegá eða kannski
eingöngu á fyrstu árum minka-
ræktarinnar hjer, á meðan engin
fyrirmæli voru til um umbúnað
beirra og enginn þekkti fyllilega
til hans. Síðan slík fyrirmæli
voru sett munu ekki hafa slopp-
ið mörg dýr úr vörslu, enda stór
skaði fyrir eigendur dýranna að
missa þau, og því gera þeir alt
sem í þeirra valdi stendur til að
aftra því að dýr sleppi. Reynsl-
an hefir líka sýnt, að öll skinn
af' villiminkum, sem komið hafa
til skinnasölu L.R.Í., eru af dýr-
um af þeim stofni sem hingað
komu fyrst, en eru nú útaiauð í
eldisminkum.
Það má merkilegt vera ef
minkurinn hjer á landi er það
meira skaðræðisdýr en minkar
annara landa, að húer þurfi að
gera ekkert, og hafa aldrei gert
neinar verulegar ráðstafanir, sem
nokkurs virði haf-a verið, til út-
rýmingar villiminkum, sem eng-
inn hefir gagn af.
Jeg vil nú bera saman-skað-
semi minksins og refsins.
Refurinn drepur fje, fugla —
þar með hæns — og jetur áreið-
anlega allan þann fisk sem hann
nær til.
Fje og fugla drepur hann úti
um hagann og hæns, hvort sem
er úti eða inni.
Minkurinn drepur fugla og
fisk, þar með smálax, þann stóra
ræður hann ekki við. Hann iifir
einnig á rottum, músum og ýms-
um skorkvikindum, en drepuf banna eldi hans í búrum, þegar
aldrei fje nje ungtömb, fyrir því aðrar þjóðir, t. d. Norðmenn,
VjeEstjéra og sjómenn
vantar á góðan bát sem gerður verður út frá Sandgerði
í vetur. Uppl. hjá Landssambandi íslenskra útvegs-
manna, Hafnarhvoli, sími 6650.
hefir fengist reynsla i Svíþjóð,
þar sem gerð var sjerstök tilraun
í því skyni að komast fyrir þetta
með vissu.
Af húsdýrum drepur hann
einungis hæns, og þó því aðeins
að hann komist inn í hænsahús.
Þeir, sem hafa orðið á þann
hátt fyrir busifjuin af honum,
munu hafa sjeð, að hann drepur
oftast mörg hæns, eða mikið
meira en hann mundi geta torg-
! að. Minkurinn fer inn í þær hol-
j ur og göt, sem fyrir honum verða,
! og þegar opið er gat á hænsa-
■ húsi fer hann þar inn. Hænsin
j verða strax hrædd við gestinn,
fara að garga og fljúga um kol'-
^X^X^X^<$XÍX$>^XÍ>^X$X»<^<Í^X$X^<S>^X$^$K$X®xSx®X$X$>^XÍX$X®XÍ>^X$XÍX$><^<$X^X«X^
UMBOÐSMAÐUR OSKAST
Vefnaðarvörufyrirtæki í Danmörku, sem er aðalumboðsmaður fyrir
mörg erlend vefnaðarvörufyrirtæki sem hafá á böðstólum garn,
álnavörur og tískuvörui 'yrir alla Skandinaviu, óskar eftir duglegum
fagmanni, sem getur tekið að sjer sölu á Islandi gegn umboðs-
launum. Svar merkt: 1120, sendist Harlang og Toksvig Reklame-
bureau A/S, Bredgade 56, Köbenhavn K.
kosta heila flugvjel til að flytja
hann frá Ameríku inn í land sitt
til kynbóta, og dettur ekki einu
sinni í hug að taka toll af hon-
um.
Höfum við ráð á að fækka
útflutningsvöru tegundum okk-
ar? Höfum við of mikið af gjald-
eyri nú alt í einu og þá sjer-
staklega dollurum? Minkasltinn-
in seljast mest á dollarasvæðinu.
Þessi útflutningsvara er að
mestu leyti framleidd af úr-
gangi fiskafurða. Urgangi sem
annars er hent,* eða hefir verið
svo, og epda þótt hann sje sett-
ur í fiskimjölsverksmiðjurnar
gefur hann ekki 1/10 af þeim
ann. Minkurinn verður líka ] gjaldeyri, sem hann gefur með
hræddur við þennan hávaða og , því að breyta honum í grávöru.
vængjaþyt, heldur að hænsin | Mín skoðun er sú, að minka-
ætli að ráðast á sig og í sjálfs- j eldi geti átt mikla framtíð hjer
vörn bítur hann frá sjer, hvað á landi, og að við ættum að geta
sem fyrir er og drepur það er j flutt út minkaskinn, sem gæfu
hann nær til. Hann ber ekkert
af bráð sinni burtu til forða-
geymslu eins og refurinn gerir.
Hann bara drepur í sjálfsvörn.
A túninu á Bjarmalandi hjer í
bænum, sá jeg villimink í miðj-
um hænsahóp og var hann að eta
hænsamatinn, en púddunum lik-
aði ekki að hafa hann í fæði með
og þegar opin er smuga á hænsa-
vísu, en hann flýði. Ef hænsin
gjaldeyri í milljónum króna ef
rjett er aðíarið og alin hjer verð-
mæt dýr. Jeg tel að við hvert
einasta hraðfrystihús á landinu
ætti að vera minkabú til áð hirða
úrganginn af fiskinvun.
Laxveiðimenn hafa fengið þá
fugu í höfuðið, að minkurinn
eyðilegði alla laxveíði hjer. Þetta
er, samkvæmt reynslu annara
þjóða, algerlega rangt. Sumar
þessar þjóðir hafa haft minka
við fiskivötn sín frá uppbafi
byggðar, eins og Kanada. Hvað
um Elliðaárnar?
III.
I greinargerð frumvarpsins
segir að mest sje minkamergðiix
við Elliðaárnar mg Elliðavatn,
Ætti því, ef rjett er farið með í
greinargerð þessari, minkurinn
að gera þar mestan usla í veiðinni
og valda mestri eyð leggmgu, pg
er merkilegt að þar skuli 5'fir
höfuð nökkur veiði vera lengur
ef alt værí rjett, sem sagt er um
minkinn.
Athugiim hú þetta.
Rafveita Revkjavíkur hefur
um mörg ár haldið- nákvæma
skýrslu um veiði í Elliðaánum,
og samkvæmt þessari skýrsla
hefir laxveiði verið þar, síðustu
11 árin, sem hjer segir:
Sumarið 1937 veiddust á stang-
ir þar 485 Iaxar, 1938 486, 1939
1033, 1940 818, 1941 898, 1942 1116,
1943 1599, 1944 1022, 1945 729,
1946 922 og loks 1947 1643 laxar.
Auk þess segir í skýrslu raf-
magnsstjóra í brjefi til mín, crð-
rjett: — „en auk þess liefir á
hverju ári talsvert verið tekið úr
kistu og selt, og hefir tala þeirra
laxa, sem þannig hafa verið tekn-
ir úr ánum, heldur farið vaxandi
á undanförnuni árum. Meðal-
þyngd þeirra, sem teknir hafa
verið úr ánum ^mun hafa verið
um 2,5 kg. og hefir heldur fari'ð
vaxandi.“
Auðvitað getur veiði í Elliða-
ánum, sem öðrum veiðiám verið
breytileg fiá ári til árs, sökunx
breytinga á vatnsmagni sem í
þeim er, en árangur veiðanna
samkvæmt ofanskráðri skýrslu,
síðustu 11 érin, eða síðan fór að
bera á „minkaplágunni“ hjer,
gefur ekki til kynna að minkur-
inn hafi gert þar mikinn eða til-
finnanlegan skaða, eða hann sje
sá vágestur, sem fullyrt er í grein
argerðinni við frumvarpið, og má
þó fylliíega draga ályktanir af
skýrslu rafveitunnar, þar sem
haldið hefir verið fram, og það
sjálfsagt með rjet.tu, að aðal
heimkynni villiminkanna sje ein-
mitt við þessa veiðiá, en skýrsl-
an um veiði í Elliðaánum sýnir
að veiði þar er frekar að auk-
ast en þverra, og kemur það
heima við reynsiu annar þjóða,
svo sem Kanada.
Þó að einhverjir hænsaeigend-
ur sjeu svo hirðulausir að loka
ekki hænsahúsum sínum á kvöld
in og verði þannig, fyrir einber-
an trassaskáp, fyrir búsifjum af
villiminkum, þá mun ekkert
batna í ári fyrir þeim, þótt allir
eldisminkar sjeu drepnir, á með-
an villiminknum er ekki útrýmt,
og hjer eftir mun ekki bætast
mikið í þeirra hóp af minkum
sloppnum úr minkabúum. Þvx
miður hefir minkaræktin, sem
önnur loðdýrarækt hjer á landi,
gengið mjög saman frá því um
stríðsbyrjun, en það kemur aí
því hve erfitt hefir verið að fá
menn til hirðingar. en þegar mest
var framleiðslan á minkaskinn-
um, var ársframleiðslan fyrir
hart nær miljón króna.
Hefir nokkurntima verið flutt-
ur út lax fyrir álíka upphæð, cg1
eru líkur til að hægt verði ac>
auka svo laxveiðina me8 því ad
drepa alla eldisminka í landinu,
að sá útflutningur geti staðisi
samkeppni við minkaskinuin?
Jeg tel það útilokaö.
Væri nokkur skaði skeður fyr-
ir utanríkisverslun okkar, þótfc
nokkrum laxatittum væri offrací
í minkagreyin, hvað. þó ekki
kemur til mála í þessu eini. þar
sem eldisminkarnir ná ekki f lax
| Frh á bls. ÍL