Morgunblaðið - 25.01.1948, Page 6

6
MORGVTS BLAÐIÐ
Sunnudagur 25. janúar 1948.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Áml Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjálá kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands,
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Skökk ályktun
ÞJÓÐVILJINN leggur sig í gær mjög fram um að draga
þær ályktanir af ræðu Gunnars Thoroddsen, borgarstjóra,
að það væri misskilningur að dýrtíðarráðstafanir ríkisstjórn
arinnar hefðu nokkur áhrif til lækkunar á útgjöldum Reykja
víkurbæjar.
Kommúnistum hefur að þessu sinni, eins og oft áður, farið
töluvert öðru vísi en venjulegu fólki. Þeir hafa nefnilega
d.regið alveg skakka ályktun af ummælum borgarstjóro.
Menn kynnu að ætla, sagði hann, að fjárhagsáætlun bæjar-
ins varðandi launagreiðslur, ætti nú að lækka i samræmi við
lækkun vísitölunnar úr 328 stigum í 300 stig. Þetta, sagði
borgarstjóri, að væri misskilningur, vegna þess að fjárhags-
áætlun fyrir árið 1947 hefði verið miðuð við vísitöluna 310.
Að þessu leyti gætu því útgjöld samkvæmt fjárhagsáætlun
þessa árs ekki lækkað ne^ra um 3 af hundraði, það er, sem
svarar lækkun vísitölunnar út 310 stigum í 300 stig.
Þegar að ummæli borgarstjóra hafa verið athug-
uð verður það augljóst, hversu gjörsamlega kommúnistar
hafa mistúlkað þau. 1 þeim er fyrst og fremst á það bent að
festing vísitölunnar við 300 stig hafi ekki eins mikil áhrif
til lækkunar á útgjöld bæjarins og sumir ætla, vegna'þes*;
að í siðustu fjárhagsáætlun var ekki miðað við vísitölu 328,
heldur 310. Þetta liggur svo greinilega í augum uppi að það
er öllum auðskiljanlegt, sem á annað borð vilja skilja það
En kommúnistar vilja ekki skilja það. Þeir kjósa heldur
að lemja höfðinu við steininn og reyna að telja almenningi
trú um að borgarstjórinn í Reykjavík sje þeirrar skoðunar
að dýrtíðarráðstafanir ríkisstjórnarinnar sjeu gagnslausar.
En því fer svo fjarri, að ummæli hans hafi gefið minnstu
ástæðu til þess að gera honum upp slíka skoðun. Þvert á
móti benti hann á það, að útgjöld bæjarins, vegna launa-
greiðslna myndu lækka um þrjá af hundraði, vegna festingar
vísitölunnar við 300 stig.
Þar fauk það hálmstrá kommúnista.
En Alþýðublaðið hefur í sambandi við ræðu borgarstjóra
um fjárhagsáætlunina, gerst sekt um síst fallegra athæfi en
kommúnistablaðið. Það hefur beinlínis spunnið upp þá stað-
hæfingu að borgarstjóri hafi boðað hækkun útsvaranna á
gjaldendum bæjarins. Eins og þegar hefur verið tekið fram
hjer í blaðinu er þetta.með öllu tilhæfulaust. Borgarstjóri
sagði í ræðu sinni, að útsvarsstiginn myndi verða óbreyttur.
Útsvörin á einstökum gjaldendum myndu því ekki hækka.
Af fjölgun gjaldenda í bænum hlyti hinsvegar að leiða það,
að heildarupphæð útsvaranna myndi sennilega verða nokkru
hærri en s.l. ár. Fólksfjölgun í bænum varð á s.l. ári um 5
af hundraði. Ætti það að þýða það, að með sama útsvars-
stiga og í fyrra, yrði heildarupphæð útsvaranna um það bil
5 af hundraði hærri nú en þá. Mundu útsvörin þannig geta
hækkað vegna fjölgunar gjaldenda um 2,5 millj. kr., án þess
að sjálfur útsvarsstiginn hækkaði.
Á slíkri hækkun og þeirri, sem leiddi af hækkun útsvars-
stigans er auðvitað meginmunur. Hún bitnar alls ekki á
gjaldendum í mynd hækkandi útsvara. Hinir nýju gjaldend-
ur bera þau einir.
Ætlast Alþýðublaðið e.t.v. til þess að nýir gjaldendur í
bænum verði útsvarsfrjálsir? Af skrifum þess undanfarna
daga verður varla annað ráðið. Ef það ekki ætlast til þess
hefur það hreinlega og vísvitandi falsað ummæli borgar-
stjóra.
En það er annað atriði í skrifum Alþýðublaðsins í sam-
bandi við þetta mál, sem einnig má minna á. í fyrra skamm-
aðist það yfir því að útgjöld ársins 1946 hefðu farið fram úr
áætlun, sem m.a. var afleiðing óvenjulega mikilla fram-
kvæmda við. gatnagerð í bænum.
Nú þegar útgjöldin standast nokkurnvegin áætlun, og eru
að meira segja nokkru lægri en áætlað var, hefur það alit
á hornum sjer, vegna hins mikla rekstrarhagnaðar og hinnar
góðu afkomu bæjarsjóðs.
Það má segja um þennan málflutning Alþýðublaðsins, að
þar rekur sig eitt á annars horn. En þessar aðfinnslur þess
sýna greinilega, hversu bláfátækt það er orðíð af ádeilu-
efni á borgárstjóra og meirihluta bæjarstjórnarinnar.
\Jilverji óbrifc
ar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Ferðamenn frá
Bretlandi.
ÞAÐ er skýrt frá því í frjettum,
að breskir ferðamenn hafi áhuga
á að koma til íglands í stórhóp-
um á þessu ári. Ástæðan er sú,
að bresk stjórnarvöld hafa gefið
þegnum sínum leyfi til að eyða
hjer peningum eins og þeir hafa
getu og þol til.
Það er út af fyrir sig gleði-
legt, að eiga von á erlendum
ferðamönnum hingað til lands.
Það ætti að auka innstæður okk
ar í breskum bönkum, og veitir
víst ekki af.
En við erum illa undir það
búin, að taka á móti ferðafólki
frá útlöndum. Það vantar gisti-
hús og ýms þægindi, sem nauð-
synleg eru talin til þess, að veita
skemmtiferðafólki beina. Við
erum, með öðrum orðum, ekki
tilbúin, að taka á móti þessu
einstæða tækifæri og þess vegna
verðum við að fara varlega í
sakirnar.
•
Ófyrirsjáanlegar
afleiðingar.
ÞAÐ gæti haft ófyrirsjáanlegar
afleiðingar, ef við lokkuðum
hingað til lands stóra hópa af
ferðafólki, sem við gætum svo
ekki hýst sómasamlega, eða það
fengi ekki hjer þau þægindi,
sem ferðafólk ætlast til. Það
myndi meðal annars hafa þær af
leiðingar, að slæmt orð kæmist
á landið, sem ferðamannaland
og eins og alkunnugt er, þá er
auðveldara að koma slæmu orði
k' en að hreinsa sig af ósóman-
um.
Hversu hugleikið, sem okkur
kann annars að vera, að fá hing-
að erlenda ferðamenn verðum
við því að fara mjög varlega.
Og ætti að mega treysta því, að
þau yfirvöld og stofnanir, sem
með þessi mál fara hafi það í
huga, að það er heppilegra að fá
úerri ferðamenn til að byrja
með, sem hægt er að gera eitt-
hvað fyrir, en að fá hingar stór
hópa, sem, við lendum í erfið-
leikum með.
Eskimóaorðið.
ÞRÁTT fyrir allan þann fjölda
breskra manna, sem hjer dvald
ist styrjaldarárin er Eskimóa-
orðið á okkur ennþá í Bretlandi.
Fyrir nokkrum árum birti
breskt blað mynd af Eskimóa
og var sagt að þetta væri Is-
lendingur. Myndin var endur-
prentuð hjer í Morgunblaðinu,
og blaðlesendur fyltust heilagri
vandlætingu og Bretinn var
skammaður fyrir tiltækið og fá
viskuna.
En nú fyrir skömmu sendir
íslensk kona, sem gift er í Bret-
landi, myndablað (svokallað
hasarblað). Þar er heil opna í
teikningum um tvo litla Eski-
móa, sem koma til Bretlands.
Þeir eru kallaðir þar íslending-
ar og rata þeir í mörg ævintýri
með jafnöldrum sínum, bresk-
um.
Konan íslenska og maður
hennar Bretinn, lýsa því með
mörgum orðum í brjefi, hve
þetta hafi komið illa við þau.
En svona er þetta nú einu
sinni. Og það tekur langan tíma
að koma því orði af.
•
Vilja hafa nætur-
klúbbana.
TVEIR ,,gæjar“ skrifa um ráð-
stöfun dómsmálaráðuneytisins,
að banna samkomur og dans-
leiki eftir klukkan 1 að nóttu til
og eru æfir.
En rökin eru fá hjá þeim, önn
ur en þau, að þeir vilji fá leyfi
til að ráðstafa nóttinni eins og
þeim sýnist á meðan þeir lifi í
frjálsu þjóðfjelagi. Það komi
engum við þótt þeir dansi og
skemmti sjer á meðan þeir hafa
frí.
•
Tilgangslaust nöldur.
ÞAÐ er tilgangslaust að vera að
nöldra um þetta mál. Það er á-
byggilega allur almenningur
með því, að næturklúbbafyrir-
komulagið sje afnumið og hugs-
andi menn fagna því, að eitt-
hvað vit skuli nú vera komið í
þessi mál.
Eins og margoft hefir verið
bent á í þessum dólkum, þá er
það ekkert hóf, að byrja dans-
leiki undir miðnætti og halda
þeim áfram undir morgun.
„Gæjarnir“ fyrnefndu benda
á í brjefi sínu, að í stað dans-
leikjanna muni rísa upp nætur-
klúbbar á laun. Það er ólíklegt
í ekki stærra bæjarfjelagi, því
það myndi fljótt komast upp.
En ef gæjarnir eiga bágt með
svefn á nóttunni, af gömlum
vana, verða þeir að láta sjer
nægja, að telja rollur, eða fá
sjer góða bók til að lesa í, á
meðan þeii eru að venjast að
sofa á nóttunni og vaka á dag-
inn.
Hálka á götunum.
ÞAÐ heyrast við og við radd-
ir um hálkuna á götunum og
að eitthvað þurfi að gera til að
losna við hana. Nú er það ekk-
ert undarlegt, þótt einhverstað-
ar sje hált á Islandi, svona
rjett á Þorranum. Og bæjar-
yfirvöldin láta strá sandi á
gangstjettir eftir því sem hægt
er að koma því við.
En verra er þegar menn fara
að reyna að losna við hálkuna
með því að strá salti á svellið.
Það er einkum þrent, sem menn
hafa á móti saltinu til þessara
hluta. 1) Það er eyðslusemi á
erlendum gjaldeyri. 2) Það eyði
leggur skófatnað manna, sem
ekki er of auðvelt að afla sjer
um þessar mund'r og 3) Það
spænir upp hjólbarða á bílum,
sem aftur kosta gjaldeyri og
eru auk þess skamtaðir.
Það hlýtur að vera auðveld-
ara að nota sand, en salt í þessu
skyni.
rnvjEÐÁrANNARA^ORÐATTTT [
|_____; — - --j~____________,_____ j
\±tarj’ h §*» ■
Bandalag lýðræðisríkja Vesfur-Evrópu
BANDARÍSKA kommúnistay
blaðið The Daily Worker birti
fregnina um leynisamninga
Rússa og Þjóðverja á þriðju
síðu í blaði sínu. Línan var
eitthvað á þessa leið: Með birt-
ingu skjalanna er Marshall að
reyna að draga athygli frá á-
formum sínum í Evrópu. Hann
stefnir að atomstyrjöld, og
skjölin eiga að egna almenn-
ing til reiði og styrkja aðstöðu
bandaríska utanríkisráðherr-
ans. Um sannleiksgildi leyni-
skjalanna sagði kommúnista-
blaðið hinsvegár ekkert, enda
3nnþá óvist hvaða afstöðu Krem
in-menn taka — hvort þeir
■eyna að þegja skjölin í hel,
jða freista þess að halda því
"ram að þau sjeu fölsuð.
• •
RÆÐA BEVINS.
Afstaða kommúnistablaða um
illan heim var eins athyglis-
/erð hvað ræðu Bevins viðvík-
rr. Viðkvæðið var yfirleitt það,
ið breski utanríkisráðherrann
íefði enn einu sinni sýnt þjónk
jn sína v-ið ,,heimsveldisstefnu“
3ándaríkjanna. En í sjálfu
'andi öreiganna, Rússlandi,
höfðu þegnarnir — sem komm-
ar segja að njóti blessunar rit-
frelsisins í fyllri máta en nokk
ursstaðar annarsstaðar — í gær J
ekkj heyrt sneíil af því, sem
Bevin sagði í ræðu sinni.
• •
BANDALAG.
Enginn vafi er þó á því, að
ræða Bevins síðastliðinn fimtu-
dag er einhver sú merkasta,
sem flutt hefir verið um langt
skeið. Breski utanríkisráðherr-
ann gaf í raun og veru loforð
um það, að Bretar mundu beita
sjer fyrir bandalagi lýðræðis-
þjóða. Vestur-Evrópu •—• að
Ræða Bevins hefir vakið
alheimsathygli
varnarbandalag Frakka og Eng
lendinga mundi, ef þess væri
nokkur kostur, verða látið ná
til Hollands, Belgíu, Luxem-
burgh og jafnvel Ítalíu einnig.
• •
VALDAHUNGUR.
Það er ekkert leýndarmál, að
bandalagshugmynd þessari er
beint. gegn Rússum og Ieppríkj
um þeirra. Stjórnmálamenn lýð
ræðisríkjanna eru farnir að
hafa orð á því, að ástandið sje
að færast í sama horf og á
valdatímum Hitlers: að ein
krafan fylgi annari frá Stalin
og fylgifiskum hans og svo sje
helst að sjá sem valdahungur
þeirra fjelaga sje ómettanlegt.
Bandalagshugmynd BevinS er
því fyrst og fremst sett fram
sem aðvörun; það má segja að
mevinkjarni hennar sje fjögur
orð: „Hingað en ekki lpngra“.
a ©
* RAUNSÆISMENN.
Hvernig Rússr svara þessu,
verður ekkert um sagt að svo
stöddu. Leiðtogar þeirra erU
raunsæismenn, og leiðtogar
þeirra eru þeir einu í víðri ver-
öld, sem hafa nokkuð yfirlit yf
ir mátt rússnesku þjóðarinnar.
Fullvíst er að minsta kosti. að
Frh. á bls. 8.