Morgunblaðið - 20.02.1948, Page 7

Föstudagur 20. febrúar Í948.
MORGVNBLAÐIB
Sr. Guðmundur Einarsson Mosfeli
SJERA GUÐMUNDUR EINARS
SON prófastur að Mosfelli í Grí.ns-
nesi verður til grafar borinn hjer í
bæ í dag. Með honum er til moldar
hniginn einn af skörulegustu þjónum
íslensku kirkjunnar á vorum dögum,
sem um rnargra áratuga skeið hefur
staðið í fylkingarbrjósti til sóknar og
varnar mólefnum hennar og hugsjón
um.
Sjera Guðmundur Einarsson var
fæddur í Flekkudal í Kjós 8. sept.
1877 en ljetst á heimiíi sinu að Mos
felli í Grímsnesi að morgni hins 8.
þ.m. eftir að hafa átt viS vanheilsu
að stríða nú um tveggja óra skc-ið.
Foreldrar sjera Guðmundar voru þau
Einar Jónsson bóndi i Flekkudal og
Ulfhildur Guðmundsdóttir frá Þufu
í Kjós. Sjera Guðmundur hóf nám
sitt í Flensborgarskóla en las jafn-
framt undir lærða skólann. Lauk
hann stúdentsprófi 1901, en dvaldi á
annað ár í Ameríku á þeim náms-
árum sínum. Að loknu stúdentsprófi
sigldi hann til háskólans í Kaup-
mannahöfn, lauk prófi í heimspeki
og hebresku á næsta ári en embættis
prófi í guðfræði árið Í907. Veturinn
næstan á eftir var hann kennari við
Flensborgarskólann, en fjekk veit-
ingu fyrir Nesþingum í Snæfellsnes
prófastsdæmi árið 1908 og var vigð
ur til prests þá um sumarið. Síðar
fjekk hann veitingu fyrir Þingvalla-
prestakalli órið 1923 og Mosfelli í
Grímsnesi árið 1928. Prófastur var
hann í Snæfellsnesprófastsdæmi frá
1916—1923 og í Ámesprófastsdæmi
frá 1942.
Sjera Guðmundur Einarsson var
maður mikill að vallarsýn, sönn per
sónugerfing norrænnar karlmennsku
þjettur á velli og þjettur í lund.
Hann var allt í senn: Áhugasamur at
orukmaður, ósjerhlífixm hugsjónamað
ur og vígreifur bardagamaður. En
atorkan átti rót sina að rekja í innri
þörf drengskaparmannsins eftir að
láta gott af sjer leiða, hugsjónin var
iniðuð við dýpstu og helgustu þarfir
mannlegrar sálar og hardaginn var
háður með sigur sannleikans og rjett
lætisins fyrir augum.
Það þarf nú engum getum að því
að leiða, hvers vegna sr. Guðmund-
ur gjörðist prestur. Þegar ó ungum
aldri varð hann höndlaður af Jesti
Kristi og gjörði þá þegar, og allt til
hinnstu stundar, þessi orð postulans
að sínum orðum: „Því að þótt 'eg
sje að boða fagnaðarerindi, þá er þaö
mjer ekki neitt hrósunarefhi, því að
skyldukvöð hvílir á mjer. Já, vek
mjer, ef jeg boðaði ekki fagnaðarer-
indi“. Undan þessari skyldukvöð
skaut hann sjer aldreí á mörgum og
farsælum starfsárum. Utan ldrkju
var hann alvörugefinn starfs- cg
eljumaður, en þó „ávalt glaður vegna
samfjelagsins við Drottin“ með þýð-
legt viðmót og heillandi bros á vör.
I kirkju var hann kenuimaður himi
besti og hafði á sjer yfirbragð kirkju
höfðingjans bæði fyrir altari og á
stól, þaðan sem hann flutti priedjkan
ir sinar með óuðmýkt guðsbarnsins
og af sannfæringarkrafti trúmanns-
ins, lifandi, þróttmilinn vitnisbmð
um Jesi'rm Krist og Iiarm krossfestan.
Undan þvi merki sveikst hann aldrei.
Og undir því merki háði hann marga
Irildi, einkum á fyrri árum, þegar
þróttur raanndómsáraniía svall í æð
um. Hann fylgdi alla æfi fast fram
svonefndri eldri st.efnu í trúmálum,
var maður víðsýnn og umburðarlynd
ur, en ávallt trúr sannfæringu sinm'.
Hann var lærður vel og lagði meðal
annars stund á hebreska tungu allt
til hins síðasta.
Sjera Guðmundur var samvisku-
samur embættismaður og röggsamur
hvort heldur sem prestur eða pró-
fastur og alla tíð vel iátinn og virtur
af sóknarbörnum sínura. Hann var
öðrum freir.ur vel til þess fallinn að
vera í fararbroddi, en gætti þess jafn
an að láta mjmdugleik yfirboðarans
og stjórnsemi fyrirhðans nærast af
anda og krafti bróðurkærleikans. Hon
um var það og öðrum fremur ljóst,
að trúin ætti að sfcarfa í kærléika.
Fyrir því bar hann alla æír hag
smælingjanna mjög fyrir brjisti.
Hann varð þá og aðolhvatamaður að
því, að kirkjan tæki mannúðarmálin
á dagskró sína meir en Verið heíði
og beitti sjer mjög fyrir þvr, cð kom-
ið væri á fót heimilí fyrir vangæf
og vanrækt böm eða þeir styrktir,
sem starfa vildu í þjónustu þeirrar
MINNINGA RORD

O'
aitgrimur
hugsjórrar. Var hann fyrsti forrrsað
ur Bamaheimilisnefiidar Þjóðkirkj-
unnar og átti sæti i þeirri nefnd til
dauðadags. I.jet hann yfirleitt æsku
lýðsmáíin til sín taka og samdi ú síð
ari árum Kristiíegt Barnalærdóms-
kver tii undirbúnings við ferrningu,
sniðið eftir kveri sjera Hclga Hélf-
dánarsonai', Hann tók jafnan virkan
þátt i margvislegum störfum kirkj-
unnar, var djarfmáll og einarður
fundarnraður, sem ekki ljet sjer
nægja að láta standa við orðin trm.
Mörg voru áhugamál hans. Var hann
m.a. einlægur bindindismaður og
unni hugsjónum bindindisstefnun'’.ar
af aihug. Hami var aðalhvatamaður
að stoínun Prestafjelags. Suðurlands,
fyrsti formaður þess og siðar heið-
ursfjelagi. Sæti átti hann I stjórn
Prestafjelags Islands hin síðari árin
og til dauðadags, cg má íslensk
prestastjett i dag þakka honum drengi
lega bcráttu hans fyrir hagsmunum
hennar fvrr og siðai, því að jufn-
framt því, sem sjera Guðmundur
var fyrir margra hluta sakir tilval-
inn forvígismaður andlegra mála, þá
var hann og gæddur því „veroldor-
r’iti“. sem gjörði hann að nýtuin þjóð
fjelagsþegni, einnig á öðrum sviðum
svo að hjeraðs- og sveitarmálúm var
styrkur að. Þannig var hann hrepps-
nefndaroddviti bæði vestur á Snæ-
fellsnesi og austur í Grímsnesi,
áhugasamur mjög um öll fr.æðslu-
mál og átti ni. a. sæti í stjórn I.auga
vatnsskólans til dauðadags. Það má
því nærri geta, að haim var riðirm
við irsörg mál hjeraðs og sveitar um
sína daga. Naut hann fyllsta trausts
samferðamnnna sinna einnig ó hinum
veraldlegu sviðum, enda fengu öll
mál hjá honum skjóta og vandaða
afgreiðslu. Einnig þar var liann trúr
þvi besta í sjálfum sjer, trúr Guði.
I dag er sr. Guðmundur Einörsson
svo kvaddur þakkarkveðju bæði af
stjettarbræðrum sínum, svo og öll-
úm þcim, sem urðu honum samferða
á lifsleiðinni og reyndu mannkosti
hans og atorkusemi. íslensk kirkja
og islensk þjóð kveðja í dag sam-
siginlega ágætan son og ötulari starfs
mann, sem var þeim góð gjöf frá
guði. Ástvinimir lrarma skyndikga
burtför hans, og er þnr fyrst að
minnast eftirlifandi eiginkonu lians
frú Gnnu Þorkelsdóttur. sonar þeirra
Þorsteins rafvirkja. Rikti ávallt andi
kærleika og raushar á heimili þeirra
hjóna og heíir frú Anna frá pví
fyrsta, verið se.mhent manni sínum
í öllu og reynst honuni slikur lifs-
förunnutur að til annars meira ‘:ðo
betra verður ekki jaínað í þeim efn-
imi. En niaður eins cg sr. Gyðmund
ur, fellur ávallt í valinn um örlög
frain. Hans verður snknað ef oss öll-
um, sem nutum þeirrar gæfu á h'is-
leiðinni að kjnnast honum, viroa
hanri og þykja vænt um hann.
Uálfdán Ilélgasrm.
■Á
Far þú í íriði, friður guðs þig
blessi. Hafðu þökk fyrir alt og
alt.
Þessar. fáu línur eru sprotnar
af þakklætiskend fyrir það, sem
þú sjera Guðmundur og kona þín
voruð mjer og dóttur minni
ásamt Barnaheimilinu Sóiheim-
ar. Þegar brotsjóar misskilnings
á síaríi hennar skullu sem harð-
ast á Sesselju, þá var altaf leitað
að Mósfelli, þar vissi hún af
trausta trúarbjarginu, fram-
kvæmdasama manninurn og auð-
mjúka þjóninum að lijálpa því
hrakta og smáða. Sesselja fann
það að hjá þeim hjónum mætti
hún fylsta skilningi með sínar
hugsjónir og starf.
Sjera Guðmundur var búinn
að ferma 18 börn, sem meira og
minna ólust upp á barnaheimil-
inu, en hið yngsta kom þangað
4 vikna. Á síðasta vori fermdi
hann dreng, sem kom á barna-
heimilið mállaus fáviti, en er nú
altalandi og hefur nokkurt verks-
vit, hann þráði injög að verða
fermdur cins og hin börnin, þó
getan væri líti) að læra, en hann
lærði nóg til þess að finna hann
sem altaf er Æið leita að því besta
í mannssálunum til að frelsa það,
eins og reynt var að innræta hon
um eftir hans þroska.
Nú ertu, sjera Guðmundur,
stiginn yfir landamærin og jeg
er viss um að þú hefur hitt hann,
sem þú þráðir inst inni best að
þjóna mfcðal meðbræðra þinna,
og jeg sje í anda þá dýrðlegu
samfundi þegar hann hefur á-
varpað þig með sínum orðum.
Þáð sem þú gerðir einum af þess-
um mínum minstu smæiingjum,
gerðirðu mjer. Gakk inn til fagn-
aðar herra þíns.
Góður guð blessi minningu
þína, kæri vinur.
Sigm. Sveinsson.
Einarsson Ijósmyndar
IIANN fylgir öldinni scm borg/iri á sýningum. er mikið og mcrki
Ætlar að heimsækja
fleiri skóla
BISKUPINN yfir íslandi, herra
Sigurgeir Sigurðsson, heimsótti
Laugarvatnsskólann sunnudag-
inn 15. þ. m. í fylgd með þrem-
ur fjelögum ú.r Bræðralagi, —
kristilegu fjelagi stúdenta.
Bjarni Bjarnason skólastjóri
tók á móti biskupi á staðnum
og var síðan snæddur hádegis-
verður í Húsmæðraskóla Suður-
lands á Laugarvatni, en for-
stöðukona hans er ungfrú Hall-
dóra Eggertsdóttir.
Upp úr hádeginu hófst guðs-
þjónusta í skólanum með nem-
endum og kennurum, nemendur
sungu, en ræður fluttu þeir bisk-
up og Ernil Björnsson cand.
theol. Að lokinni guðsþjónustu
hófst samkoma, og flutíi biskup
þar snjalla ræðu. Hann gat þess
m. a., að sjer hefði lengi lejkið
hugur á að heimsækja skóla
landsins á meðan þeir störfuðú
að vetrinum, þetta væri fvTsta
heimsóknin af því tagi, en nú
væri ætlunin að heímsækja fleiri
skóla eftir því sem aðstæður
leyfðu.. Að lokinni ræðu biskups
töluðu guðfræðinemarnir Gísli
Koibeins og Kristján Róberts-
son, og loks Bjarni Bjarnascn,
skólastjóri, er þakkaði biskupi
komuna með hlýjum orðum.
Þegar samkomunni lauk bauð
skólastjóri biskupi til kaffi-
drykkju með nemendum og
kennurum í borðsal skðlans. Þar
mintist biskup þess með nokkr-
um orðurr, aö kona skólastjór-
ans, sem nú er látin, frú Þor-
björg Þorkelsdóttir, heíði stofn-
að sjóð, er verja skal til kaupa
kirkjulegra muna, er kirkja verð
ur reist að Laugarvatni, og væri
hugmyndin um kirkju á þessum
stað því ekki ný, en kirkju vant-
aði einmitt á þessum fjölmenna
og fjölsótta skóla, þar sem þeg-
ar væru þrír skólar starfandi,
og mentaskóli mvndi væntan-
lega rísa innan tíðar. Hjet bitk-
up á nemendur og kennara, að
stuðla að því í framtíðinni, að
kirkja yrði reist að Laugarvatni
Framh. á bls. 8.
á Akureyri, kom þangað vorið 1901
og hefir 4tt þar heima síðan, en
Iiann köm á ættstöðvar sinar frá
Seyðisfiroi. Ilafði hann átt þar Iieima
6 ár, stundað þar Ijósmyndasmíði og
ferðast um Norðurland og tekið
myndir. Til Seyðisfjarðar kom hann
frá Kaupmannahöfn vorið 1895, en
þar hafði hann lært ljósmyndasnnði
hjá einum þekkasta ljósmyndasmið
Dana í þann tið, Christian Christen
sen, er þá var formaður fjelags tjós
myndara í Kaupmannahöfn. Hall-
grímur fór utan frá Seyðisfiiði til
ljósmyndaranáms haustið 1894 aðeins
16 ára, en þangað hafði hann flutt
búferlum með foreldrum sinum árið
1893 frá Akureyri. Var námstimmn
aðeins einri vetur, og útskrifaðist
Hallgriinur rneð ágætum vitnisburði
frá meistara sínuin.
Fæddur er Ilallgrlmur á Akureyri
20. febrúar 1878. Voru íoreldrar
hans Einar Thorlacius Hallgrímsson
verslunarstjóri og kona hans, Vil-
helmína Pálsdóttir, bónda á Hofi í
Hjaltadal, Erlendssonar. Einar var
sonur Hallgríins Kristjánssonar gull
smiðs á Akureyri og konu hans Ólaf
ar Einarsdóttur prests Thorlacius í
Saurbæ í Eyjafirði. Hallgrimur var
eirin af fyrstu bæjarfulltrúum á
Akureyri. Hann var sonur sr. Krist
jáns Þorsteinssonar á Tjörn og Völl
um í Svarfaðardal, og fyrstu konu
lians, Þorbjargar Þórarinsdóttur
prests í MúIa.Jónssonar. Albrcðir
Hallgrims gullsmiðs var Þórarinn
prófastur i Vatnsfirði, faðir sr. Krist
jóns Eldjárn á Tjörn í Svarfaðardal.
En sr. Kristján á Völlum var júbil-
prestur, einn sona sr. Þorsteins Hall-
grimssonar í Stærra Arskógi. Hinir
voru sr. Stefán á Völlum, sr. Baldvin
á Uppsum og sr. Hallgrimur aðstoð
arprestur sr. Jóns Þorlákssonar að
Bægisá, sá er drukknaði i Hrauns-
vatni 1816, faðir Jónasar skálds, sjera
Þórarinn í Múla afi Hallgríms gull
smiðs var hróðir Benedikts Gröndals
eldra, skálds og yfirdómara. Kona
Hallgríms gullsmiðs. Ólöf var sem
fyrr segir dóttir sr. Einars Thorlacius
i Saurbæ og konu hans Margrjetar
Jónsdótlur prests lærða Jónssonar í
Möðrufelli. En móðir Hallgrims ijós
myndara vors sjötuga afmælisbams
var Vilhelmína systir Erlends versl
unarsíjóra í Grafarósi og Williams
Paulsen hins nafntogaða mælsku
manns i Winrnpeg. Má rekja karl-
legg Jieirra til sr. Magnúsar Ólafs-
sonar r J„aufási.
Eins og sjá má af ættaryfirliti
Jiessu er Hallgrimur ljösmyndari vel
ættaður. Á hann bæði höfuðskáld
(Jónas Ilallgrimsson og Hailgrim
Pjetursson) og listamenn aðra í sinni
ætt. Þeir Hallgrímur og Jón listmál
ari Stefánsson eru systkinasynir. Var
Ólöf móðir Jóns systir Einars Th.
Hallgrímssonar.
Það er síst ofsagt um Ilaligrim
Einarsson að hann sje listamaður.
Vann hann sjer skjótt álit sem list-
! rænn Ijósmyndari. Hann stofnsetti
■ Ijósmyndastofu í Hafnarstræti 41 á
Akureyri' árið 1903 og hefir hann
siðan verið Jiar til húsa með iðn sína.
Um langt skeið var llallgrímur leng
samlega besti ljósmyndari noiðan-
lands og Jió víðar væri leitað. Gerði
hann sjer far um að vanda fragang
a myndum og ljet hann aldrei frá
sjer fara annað en fvrsta flokks
vinnu, samboðið hinu besta i iðninni.
Er Jiar til marks unr starfhæfni og
samviskusemi Ilallgrims, að piha Jiá,
sem hann tók til náms, ljet haim
ætið byrja á hinu örðugasta og þvi
sem mesta leikni þurfti við. En það
er gagnstætt Jiví sem viða tíðkast í
handiðn.
Hallgrímur hefir útskrifað alls 19
iðnnerna i ljósmyridagerð. Eru 7 þar
af starfandi meistarar, bæði hjer og
í Reykjavík.
Hallgriiriur Einarsson er maður
listrænn að eðlisfari, svo sem hann
á kyn til og bera myridir hans vitni
um Jiað. Hcnn er og mannþekkjari,
enginn fær í svip fólksins sal þess
og tynthseinkunn nema sá sem kann
að orka rjettilega á það, m. ö. orðum
er mannþekkjari. Hann hefir einnig
fengið verðlaun fyrir myndir sinar
legt safn sem Hallgiirnur nú á af
ljósmjiitíEpiötum eftir starf á þess-
um vettvangi á sjötta tug vetra.
Hann hefir auðgað þjóðlíf vort sem
merkur iðnaðarmaður og listrænn
með verkum sínum.
Hallgrimur Einarsson er svo vin-
sæll maður, að jeg liygg að hann eigi
engan óvin. Hann er glaðlyndur svo
af ber, greindur vel og ræðmn,
manna háttprúðastur og drengur
hinn besti, jiar sem vcl skyldi vera.
Horium er einkar sýnt um að um-
gangast rneirn., þó að þeir hafi ólikar
skoðanir á mélefnum og önnur við-
horf. Keinur sanngirni hans þar vel
i ljós, og hefir hann Jió sínar ákveðnu
skoðanir um hlutina.
Hallgrimur Einarsson er maður
viðkvæmur i lund, ljóðelskur, hefir
næmt eyra fyrir hljómlist og leikur
vel á harmónium.
Hallgrímur er tvikvæntur. Fyrri
kona hans var Guðný Marteinsdóttir
ættuð úr Barðastrandasýslu, greind
kona og dugleg (systir Ólafs sél.
Marteinssonar magisters). Hún Ijest
árið 1928. Varð Jieim hjónum 7 barna
auðið.
Síðari l.ona H. E. er Laufey Jóns
dóttir frá Klausturhólum, hin besta
kona. Eiga jiau 4 börn.
Hvers vegna faer ekki svona má'Sur
einhverjcr sæmdir á sjötugsafmæli
sinu?
Heiil og blessun fylgi Hallgrími
Einarssyni i bráð og lengd.
Akureyringur.
mmmm aoreu-
nefni
vemmoasKap
DR. MENON, formaður Kóreu-
nefndar Sameinuðu þjóðanna,
sem nýlega varð að hverfa frá
starfi sínu vegna þverhöfðaskap
rússnesku hernámsyfirvaldanna
þar, sagði s dag að skifting Kór-
eu í tvo hernámshluta myndi
hafa „geysialvarlegar afleiðing-
ar“. Hann sagði að Rússar hefðu
ekki einungis neitað öllu sam-
starfi við nefndina heldur jafn-
vel neiiað að taka við brjefum
þeim, sem nefndin sendi þeim.
Hann kvað Kóreubúa liafa beð-
ið eftir sjálfstæði sínu með mik-
illi eftirvæntingu en nú liti þung
lega um að sá draumur myndi
skjótt rætast. — Reuter.
iden
HERIR kommúnista eru nú
kpmnir að Mukden, höfuðborg
Mansjúríu, og hafa byrjað árás
á borgína. Er verið að endur-
skipuleggja varnir stjórnarherj
anna þarna um slóðir, með það
fyrir augum að hefja gagnárás
gegn kcromúnistum. — Reuter.