Morgunblaðið - 24.03.1948, Side 6

6
í
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 24. mars 1948.
Útg.: H.f.; Árvakur, Reykjayík. , '*
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræt.i 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði, innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í láusasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Nýr Goðafoss
ISLENDINGAR fögnuðu í gær komu stærsta nýsköpunar-
skips síns, Goðafoss hins nýja. Flota Eimskipafjelags Islands
hefur bæst nýtt og myndarlegt skip. Er það hið stærsta
þeirra, sem þetta nafn hefur borið.
Nýi Goðafoss er fyrsta skipið, sem Eimskipafjelagið hef-
ur látið smíða síðan að siðari heimsstyrjöldinni lauk. Koma
þess til landsins er þess vegna merkur atburður í sögu ís-
lenskra siglingamála.
En við komu þessa nýja skips hlýtur gömlu Goðafossanna
tveggja að verða minnst. Annar þeirra strandaði á unga
aldri vestur við Strandir. Þar getur ennþá að líta ryðgaðar
súðir hans í stórgrýttri fjörunni. Strandið var á sínum tíma
mikið áfall fyrir siglingamál þjóðarinnar. En Eimskipafje-
lagið eignaðist nýjan Goðafoss. Það skip var mesta happa-
fleyta, sem sigldi hundruð ferða umhverfis landið og til út-
landa. En örlög þess urðu að lokum þau að verða hræsvelg
síðustu heimsstyrjaldar að bráð. Það var einnig mikið áfali.
En stjórn Eimskipafjelagsins hefur af framsýni og dugn-
aði stýrt þannig málefnum fjelagsins að það hefur reynst
þess megnugt að eignast ný skip. Þess vegna hefur nú nýr
Goðafoss bæst í flota þess, glæsilegt skip og traustbyggt.
Islensku þjóðinni er það áreiðanlega ljóst, hversu þýðing-
armikið það er fyrir hana að vera vel búin að skipum til
siglinga umhverfis landið og til útlanda. Hún byggir eyland,
sem er, þegar ræðir um sjóferðir, fjarlægt öðrum löndum.
1 siglingamálunum verður íslenska þjóðin fyrst og fremst
að treysta á sjálfa sig. Það hefur sannast eins greinilega og
verða má í tveimur heimsstyrjöldum og þá ekki síður í
þeirri fyrri þegar Eimskipafjelagið var nýstofnað og hafði
miklu minni flota á að skipa en nú. Siglingamálin eni þess-
ari þjóð þýðingarmikið sjálfstæðismál. — Það hefur henni
einnig verið ljóst allt frá því er hún gerði Gamla sáttmála
við Hákon Noregskonung. En eitt atriði þess samnings var
að konungur skyldi sjá um að nauosynleg sigling hjeldist
til landsins.
Nú semja Islendingar ekki við erlenda konunga um sigl-
ingar til landsins síns. Þeir eiga sín eigin skip, sem sigla um
heimshöfin og. færa varninginn heim. Hvert nýtt skip, sem
bætíst í flota þeirra er merkilegur áfangi og mikill sigur í
baráttu lítillar eyþjóðar til sjálfsbjargar.
Takmarkið í siglingamálum okkar er að við verðum sjálf-
um okkur nógir um skipakost til allra flutninga til og frá
landinu. En lengra fram í timanum e.t.v. þó ekki í órafjar-
lægð, eigum við annað takmark. Það er að hefja siglingar
fyrir aðrar þjóðir og leggja grundvöll að nýjum og arð-
vænlegum atvinnurekstri. Til þess hafa Islendingar að ýmsu
leyti góð skilyrði. I eylöndum alast upp góðir og traustir
sjómenn. Islenskir sjómenn standa erlendum starfsbræðrum
sinum áreiðanlega ekki að baki. Það hafa þeir sýnt bæði á
fiskiskipum sínum og á skipum verslunarflotans.
En í sambandi við komu þessa nýja skips Eimskipafjelags
Islands verður ekki komist hjá að minna á þær deilur, sem
á undanfömum árum hafa staðið um þá ráðabreytni fje-
lagsins að leggja á það allt kapp að efla nýbyggingarsjóði
sína til endumýjunar skipum sinum. Allir hinir svokölluðu
vinstri flokkar hafa gagnrýnt þá stefnu harðlega.
En hvemig hefði þjóðin staðið að vígi nú, ef Eimskipa-
fjelaginu hefði verið bannað að safna fje til skipabygginga
og skipakaupa?
Hún hefði engin ný skip sjeð sigla til landsins til þess að
bæta úr samgönguerfiðleikum og flutningaþörf sinni. Nýi
Goðafoss hefði ekki lagst við bryggju í Reykjavík í gær, ef
stefna þessara gagnrýnenda Eimskipafjelagsins hefði fengið
að ráða.
Stjóm Eimskipafjelagsins valdi þá leiðina, sem raunhæf-
ust var. Hún safnaði í sjóði af arði stríðsáranna og keypti
fyrir sjóðina ný og glæsileg skip. Þessum skipum mun verða
íagnað á hverri einustu íslenskri höfn, sem þau koma á. —
Koma þeirra þýðir bættar samgöngur, au*na sjálfsbjargar
möguleika. Þess vegna bjóða allir Islendingar hinn nýja
Goðafoss velkominn og áma honum fararheilla, hvar sem
ieið hans liggur.
\JiLverji iLripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Skcmtunaryfirvöldin
í skammarskróknum.
SKÖMTUNARYFIRVÖLDIN
eru í skammarkróknum hjá
kvenfólkinu þessa dagana. Á-
stæðan er sú, að vefnaðarvöru-
miðnarnir eru látnir falla úr
gildi um nsestu mánaðamót.
Þetta segja konurnar að sjeu
hin mestu ólög og komi hart
niður á mörgum heimilum.
Flestir höfðu vonast til, að
skömtunarmiðarnir myndu all
ir gilda úr skömtunartímabil-
ið, sem er sex mánuðir. En
nú er helmingur vefnaðarvöru
miðanan ónýtur, ef þeir eru
ekki notaðir fyrir mánaða-
mótin.
Það hefir lítið fengist af
vefnaðarvöru frá því um ára-
mót og það litla, sem hefir
komið hefir verið rifið út og
þeir setíð að vörunni, sem best
an hafa haft tíma til að fara
í búðirnar og hanga í biðröð-
um.
Kaupa eitthvað út
miðana.
ÞAÐ MUN líka hafa bofið
á því undanfarna daga, að fólk
hefir flýtt sjer að kaupa eitt-
hvað. jafnvel það, sem það hef-
ir ekki not fyrir, einungis til
að nota skömtunarmiðana. Með
þessu fyrirkomulagi verður
ekki annað sjeð, en að fólki
sje þröngvað til að kaupa- ein-
hverja vitleysu og varla getur
það verið tilgangur skömtun-
aryfirvaldanna.
Vefnaðarvöruskamturinn
ætti að gilda alt árið til þess
að almenningur hefði full not
af sínum skamti. Það er síður
en svo líkindi til þess, að fólk
myndi kaupa meira af vefnað-
arvöru fyrir það, en ólíkt þægi-
legra og rjettlátara væri það.
Er ekki hægt að breyta þessu
ennbá?
Óskabarn þjóðar-
innar.
EIMSKIPAFJELAGIÐ á rík
itök í hugum almennings hjer
á landi. Það sást best í gær er
Goðafoss hinn nýi kom í höfn.
Á undanförnum mánuðum
hefjr komið fjöldi nýrra skipa
til landsins og þeim hefir ver-
ið fagnað vel að vonum.
En þegar nýtt Eimskipafje-
lagsskip kemur er uppi fótur
og fit í bænum. Allir vilja sjá
hið nýja skip og fagna komu
þess. Eimskipafjelagið er enn
í dag óskabarn þjóðarinnar og
verður það vonandi um ókom-
in ár. Eimskipafjelagið er snar
þáttur í sjálfstæðisbaráttu okk
ar. Það var m. a. stofnun Eim-
Skinafjelagsins og skip þess,
sem sýndu okkur að við gátum
staðið á eigin fótum.
Velkominn Goðafoss og heill
fylg.i þjer og Eimskip.
•
Vörusvik.
í ÁVAXTA- og grænmetis-
leysinu reynir fólk öll ráð til
að útvega sjer og bæta fá-
brevtta fæðu með einhverju,
sem það telur að sje holt og
bæti úr fjörefnaskorti þeim,
sem er í íslenskri fæðu.
Þegar ávaxtasafi kemur á
markaðinn er hann rifinn út
til þess að gefa börnum og
bæta mat þeirra. En því miður
er það sjaldgæft að í verslun-
um hjer í bænum fáist ekta
ávaxtasafi.
Hinsvegar eru seld allskonar
gerviefni á flöskum og við því
væri í sjálíu sjer ekkert að
seg.ia, ef kaupandanum væri
gert það ljóst, að um gerfi-
efni sje að ræða. En þegar
reynt er að fela þá staðreynd
ef bað ekki annað en vöru-
svik. sem kcma verður í veg
fyrir.
•
Aðalairiðið falið.
UM HRÍÐ hefir fengist hjer
í bænum lögur á flöskum. Á
flösku.m þessum stendur með
.stórum stöfum ,,Ávaxtasafi“,
eða nánar tiltekið úr hvaða
ávexti safinn er. Þetta þykir
heldur en ekki fengur.
En svo þegar betur er að
gáð stendur á flöskumiðanum,
undir stóra Ávaxtasafanafn-
inu. með litum stöfum, sem
varla sjást ,,Artiíicial“ en það
er enska nafnið fju-ir „gerfi-
efni“.
Þetta orð skilja ekki allir
og ekki hægt að ætlast til þess.
Það verður að gera kröfur til,
að begar um gerfiefni er að
ræða, þá sje það gefið til
kynna á íslensku og með það
stóru letri, að það sjáist. Ann-
að eru svik við kaupendur.
•
Páskaegg og
barnahjálp.
ÞAD VERÐUR lítið eða ekk
ert um páskaegg í ár. Bættur
sje skaðinn, mun einhver segja
og hafa nokkuð til síns máls.
En í brjefi til mín er komið
með góða hugmynd og hún er
sú, að þeir, sem vanir eru að
gefa páskaegg láti andvirði
þeirra renna til barnahjálpar-
innar.
Þetta er ágæt tillaga, sem
hjer með er komið á fram-
færi.
| MEÐAL ANNARA ORÐA . . . . |
jr"—■>—■■—■■—»—»-j Eflir G. J. Á. —>———»—»—»—»—■■—»—>*■—■>■—■»■—»—■■—»—»—»—■■—»—■■—■■—»—<*
VirðimgarverSur áhugi ferðaskrifstofunnar
Fagurt landslag cg góð-
ur beini getur verið
gcysivcrðmæt „útflutn-
ingsvara“.
ÞAÐ ER ENGINN vafa á
því, að ferðaskrifstofa ríkisins
nýtur almennt þess álits, að
þar sjeu áhugasamir starfs-
menn á ferðinni, menn, sem
hafa mikinn hug á því að kynna
landið okkar og kynna það vel
og rækilega. Eins og einn mað
ur ofðaði það við mig um dag-
inn: Þeir vinna þó fyrir laun-
unum sínum, þessir.
Margþætt starfsemi ferðia-
skrifstofunnar ber þessum um
mælum vitni. Maður þarf ekki
annað en líta á sýningu henn-
ar í skemmuglugga Haraldar
Árnasonar, til þess að gera
sjer grein fyrir því, að ef
nokkuð skortir á hjá þessari
ríkisstofnun, þá er það að
minnsta kosti ekki áhugi og
góður vilji.
• e
SKORTIR TÆKI
Hitt er svo annað mál, að
Ferðaskrifstofuna mun vanta
ýmis af þeim tækjum, sem
nauðsynleg eru til þess að
gera starfsemi hennar sem fjöl
breyttasta og árangursbesta.
Hún mun þannig ekki enn eiga
kvikmyndasýningarvjel, en hef
ur orðið að fá vjelar að láni,
sjer til mikils óhagræðis, auð-
vitað, og margvíslegra leið-
inda. Og ekki eru húsakynni í menn munu velta fyrir sjer
hennar á þann veg, að þau í skemtiferð til útlanda, að þeim
sjálfu sjer sjeu líkleg til að
fá útlendinga til að trúa því,
að hjer sje þægilegt að ferð-
ast og dveljast.
0 0
VERÐUR AÐ
AUGLÝSA
En hvernig svo sem búið er
að bessarj stofnun hjer í höf-
uðstaðnum, leikur það ekki
tveim tungum, að kynningar-
starfsemi fyrir út'Jmdinga á
að geta orðið geýsimikilsverð-
ur liður í gjaldeyrisöflun okk
ar. Það er nú einu sinni svo,
að það verður að auglýsa vör-
una, og það skiptir engu máli
hvort hjer er um að ræða
þvottaduft eða Heklu gömiu.
Það verður að segja útlend-
ingunum frá því, hvað hing-
að er að rækja, og það verður
að gera það svo rækilaga. að
það hverfi ekki með öllu inn-
ekki komi Sviss í hug. Og að
Svisslendingar sjeu ekki ein-
ir um þetta, má meðal annars
marka af því, að Gunnar Stef-
ánsson, einn af starfsmönnum
Ferðaskrifstofunnar hjerna,
skýrði mjer fyrir nokkru frá
því. að jafnvel norsku ríkis-
járnbrautirnar hafi upplýsinga
skrifstofu í London.
0 0
EKKI GLATAÐ FJE
Ekki%er að efa, að margir
íslendingar óttast það, að fje
það, sem varið er til prentun-
ar á heimildarritum um land
og bjóð og sem síðan eru gefin
úr landi, sje glatað fje. Prentun
er yfirleitt dýr og arður auðvit
að ,.óáþreifanlegur“, þar sem
upplýsingarit þessi eru látin
þeim stqfnunum og einstakl-
ingum ókeypis í tje, sem þess
æskja. En hinu má heldur ekki
ari um hina geysivíðtæku aug-
lýsingastarfsemi arinarra þjóða.
* <•
CNNUR LÖNÐ
Syisrlendingum og mörgum
öðrum þjóðum er ban.nig löngu
glevma, að hverjum einasta út-
lendingi, sem sjer þessa ritl-
inga, kemur ísland í hug að
minnsta kosti, næst þegar hann
fer að leggja á ráðin um skemti
ferð utan heimalands síns.
orðið ljóst. að íagurt landslag
og góður beini getur verið
geysiverðmæt „útflutnings-
vara“. 03 fáar eru þær höíuð- !FJÓRAR milljónir tjekkneskra
borgir áreiðanlega í heiminum, j verkamanna voru neyddir til að
sem ekki hafa svissneska upp- jvinna kauplaust síðastliðinn
lýsingaskrifstofu, en árangur- j sunnudag, „til þess að minnast
inn af þessu er svo sá, að íáir ' valdatöku kommúnista“.