Morgunblaðið - 28.04.1948, Side 6

6
■ilfHGVÍSBLAÐlB
Miðvikudagur 28. apríl 1948.

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson,,
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði, innanlanda,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Sellur Gottwalds
Á ÖÐRUM stað hjer í blaðinu í dag, er i fám orðum lýst
störfum hinna svokölluðu „Framkvæmdanefnda", sem á 5
dögiun sópuðu burtu lýðræði og frelsi þjóðarinnar í Tjekkó-
slóvakíu. Sú lýsing, sem þar er gefin, verður ekki vjefengd,
Svo margar samhljóða fregnir hafa borist þaðan, síðan
kommúnistar frömdu valdarán sitt.
Frásögn sú, sem birtist hjer mun vekja athygli, vegna
þess, að hún opnar augu manna fyrir því, að hjer á landi eru
nú þegar, og hafa lengi verið starfandi samskonar „nefnd-
ir“ og þær, sem sviftu tjekknesku þjóðina frelsi sínu. Hinar
svonefndu „sellur“ kommúnistaflokksins.
Almenningi hefur fyrir löngu verið kunnugt um þessa smá-
hópa innan flokksdeildar kommúnista hjer á landi. Margir
munu hafa álitið, að starfsemi þeirra væri fyrst og fremst
sú að fræða meðlimi þeirra um kommúnismann.
Eftir reynslunni frá Tjekkóslóvakíu er alt annað komið á
daginn. „Sellumar" sem halda fundi sína, hvort heldur hjer
i Reykjavík, ellegar annarsstaðar á landinu, ellégar með
öðnun þjóðum, eru allar tilvonandi „Framkvæmdanefndir.“
Menn hafa tekið eftir því, að þessir smáhópar innan
kommúnistaflokksins, sem tilheyra sömu „sellunni“, eru oft
frá sama verkahring. Skiftast ekki eftir aldri á milli hópa
þessara, eða eftir því hvar menn eiga heima. Heldur eftir
þvi, hvaða atvinnu þeir stunda, eða hvaða starfsemi.
Nú er það greinilegt, að þetta er engin tiíviljun. Alt er
þetta með ráði gert, og þó sennilega alveg eins hjer á landi,
eins og annarstaðar.
Þegar miðstjóm einhverrar kommúnistaflokksdeildar hef-
ur ákveðið að fremja valdarán í landi sínu, þá verður hún
að hafa dygga flokksmenn sína til taks, til að setjast í allar
áhrifastöður í þjóðfjelaginu. Póstur og sími t. d. verður
að halda áfram að starfa, svo dæmi sjeu tekin. Tryggir
kommúnistar verða að vera viðbúnir að taka þar alla yfir-
stjóm. Og eins útvarp og þjóðbankann o. s. frv. Bankinn
verður í sarria augnabliki að hafa einhvern nýjan banka-
stjóra. Þó aldrei hafi hann komið nálægt bankastjórn. Og
eins er með öll þau fyrirtæki, sem kommúnistar hugsa sjer
að taka í sínar hendur, stór og smá.
1 Tjekkóslóvakíu voru það „sellurnar" eða meðlimir þeirra,
sem allir komu í einu fram í dagsljósið. Ekki sem venjulegir
þjóðfjelagsþegnar. Heldur sem ,,valdamenn“ er öllu skyldu
ráða. Af því þeir höfðu boðist til þess, að verða verkfæri í
höndum hins alþjóðlega kcmmúnisma og til að vinna gegn
hagsmunum og frelsi þjóðar sinnar.
Vafalaust er það einmitt þessi vitneskja um „sellux'“
kommúnistaflokksins, marggreindan undirbúning þeima og
framtíðarhlutverk,'sem hefur svo að segja í einu vetfangi
breytt afstöðu alls almennings í Vestur-Evrópu gagnvart
meðlimum kommúnistaflokksins. Valdaránið i Tjekkósló-
vakíu hefur verkað eins og vekjaraklukka á vesti’ænu þjóð-
ii’nar.
Margir menn í ýmiskonar stöðum með vestrænu þjóðun-
um hafa verið farnir að venjast því, að sitja að störfum með
yfirlýstum kommúnistum, og talið að þeir kommúnistar
gætu sameinað tvent í eigin persónu. Að vera löghlýðnir
þegnar og áhangendur eða aðdáendur hinnar austrænu
stefnu. En alt í einu kemur í ljós, að þetta tvent sami’ýmist
ekki. Hver sá maður, sem er virkur þátttakandi í sellustarf-
semi kommúnista, hann er boðinn og búinn til að brjóta lög
landsins, á hverju því augnabliki, sem honum er skipað að
breyta „sellunni" í „Framkvæmdanefnd“. 1 því augnabliki
er hann orðinn virkur Quislingur gagnvaii; þjóð sinni, og
þægt verkfæri í höndum erlendra og innlendra ofbeldis-
manna.
Þessvegna t. d. hafa Bi’etar nú gert ráðstafanir til að menn,
sem eru í kommúnistaflokknum, verði ekki í mikilsverðum
trúnaðarstöðum þjóðarinnar. Því aúgljóst er, að hvenær
sem breslia þjóðin er í vanda stödd, og þarf á þeim eigin-
leika sínum að halda, sem Einar Benediktsson lýsti, að „eiga
eina sál,“ þá vita menn sem er, að sá þjóðarstyrkur er ekki
til þar sem kommúnistar mega sín nokkurs. Því sál þeirra
er ’ekki sál þjóðarinnar, heldur sál ofbeldis og kúgunar.
DAGLEGA LÍFINU
Óheppni soldátinn,
sem vill verða
Islendingur.
LESANDI „Daglega lífsins“ í
Oderse í Danmörku sendir
mjer úrklippu úr ,,Fyns Tid-
ende“, þar senr'sagt er frá ó-
heppnurri herskylduhermanni,
sem vildi fara til Islands,
en mátti til að halda á-
fram að vera í hernum næstu
þrjá mánuði vegna þess að
hann dró eitt lægsta númerið í
hlutkesti. Það er nógu gaman
að heyra hvað þessi ungi maður
segir í viðtali við blaðið um ís-
landsdvöl sína og fyrirætlanir
í því sarabandi
•
f Ákveðinn að verða
Islendingnr.
HERMAÐURINN heitir Knud
Garp og hefir unnið garðyrkju-
störf á íslandi. Hann kom hing
að til lands 1 &46 til að leita
gæfunnar.
„Það er indælt land“, segir
Garo. ,,Og jeg fer þangað strax
oe jeg er laus úr herþjónustu.
Mjer þykir það verst vegna
g a rð y r k ju rn a n ns in s, sem jeg
vann hjá, að geta ekki komið
til íslands 1. maí, eins og um
var talað. Jeg er ákveðinn að
verða Islendingur. Þar eru miltl
ir möguleikar, einkum fyrir
menn í mínu fagi. Hverirnir
veita ótrúlega möguleika til
ræktunar. Það er meira að
segja hægt að rækta banana og
láta það borga sig“.
láta það borga sig“. (Það er
nú svo!)
* " m ”---------*
Verðlag og brennivín.
„ÞAÐ ER rjett“, segir soldát
inn óheppni, ,,að verðlag er hátt
á Islandi, en þar sem kaupgjald
ið er samsvarandi hátt skiítir
það ekki miklu máli. Það er
aðalatriðið, að þar eru mögu-
leikar til að verða sjálfstæður
og bað er ekki hægt annað en
að komast áfram, ef maður gæt
ir þess að halda sig frá brenni-
víni og sparar. Hið fyrnefnda
er engum erfiðleikum bundið,
þár sem áfengi er svo óskap-
lega dýrt. — ísland er líka ný-
tísku land. í Revkjavík er sund
höll, leikhús og íþróttavellir ..
og spáný .,do])arabros“ (Þar
mun vera átt við bíla) akáéftir
vegunum. Jeg hlakka til að fá
farseðil eftir þrjá mánuði“.
•
Góð áminning.
ÞESSI UNGI danski piltur
gefur íslenskum jafnöldrum
sínum, sem sífelt eru að nöldra
um að hjer á landi sje engir
möguleikar, þarfa áminningu.
Ef erlendur piltur lítur svo á,
að hjer eigi hann framtíð fyrir
sjer með sparueytni og .r.egju-
semi, ,þá ætti það síst að vera
erfiðara fyrir innlenda pilta.
En.það er eins og svo oft áð-
ur, að við þurfum að láta út-
lendinga segja okkur nokkur
sannleiksorð, áður en við trú-
um á okkar eigin framtíðar-
möguleika.
FJugleiðis.
ÞEIR, sem fá brjef erlendis
frá í flugpósti hafa vafalaust
tékið eftir því, að umslögin eru
skrautlegri en venjuleg sendi-
brjefsumslög og að á mörgum
brjefum eru allavegalitir og vel
teiknaðir miðar, sem gefa til
kynna, að þrjefið eigi að fara
flugleiðis.
Pósthúsið hjer hefir einnig
slíka miða. Það eru fölgrænir
ferhyrningar, sem á er letrað
á íslensku og erlendu máli, að
brjefið eigi að fara með flug-
pósti
En það hefir verið valin
ódýrasta leiðin, að prenta með
svörtu letri á mislitan pappír
og fegurðarsmekkur kemur
ekki þar til greina. Munu fá
lönd hafá svo ósmékklegá miða
á flugbrjefum 'sínum; sem við
íslendingar.
Ónotaðir möguleikar.
HJER ER ónotaður möguleiki
til að auglýsa land og þjóð., Og
enn hefir ekki verið tekið upp
það fyrirkomulag, sem margar
þjóðir nota með góðum árangrj,
að stimpla brjef með einhverj-
um börfum hvatningarorðum,
eða auglýsingum fyrir gott mál
efríi. Einhver fjelagsskapur tók
upp á því fyrir nokkru að nota
merki á brjef og hefir það gef-
ist vel.
Nú hefir Olympíunefndin ís-
lenska einnig fengið sjer slík
merki. Smekklega gerð og
prentuð í litum. Munu merki
þessi vekja athygli erlendis. og
heima .
Sannleikurinn er sá, að við
íslendingar erum íhaldssamir
og seinir til að taka upp nýj-
ungar — því miður.
MIÐAL ANNARA ORÐA . . . .
——1F “ Eftir G. J. Á. ... ■■ - ..—
Það er eins og sumir reyk-
vískir húseigendur sjeu að
reyna að fela húsin sín
fyrir borgurunum.
NÝLEGA var minst á það í einu
Reykjavíkurblaðanna, að leið-
inlegt væri, hversu grá og
drungaleg sum hverfi höfuð-
borgarinnar eru, og meðal ann-
ars stungið upp á því til úrbóta,
að reykvískir húseigendur
tækju rögg á sig og hættu að1
vera svona íhaldssamir með
húsamálninguna.
Þetta er hverju orði sannara
og orð í tíma talað Það er ekki
einleikið,’ hversu „skuggahverf-
in“ eru orðin mörg í þessari
borg, ekki vegna þess, að húsin
sjeu ekki yfirleitt traustbygð og
góð, heldur hins, að eigendur
þeirra hafa hagað sjer eins og
hershöfðingjar á ófriðartímum,
það.er að segja, þeir hafa reynt
að dylja og fela bækistöðvar
sínar á sem allra rækilegastan
hátt.
• •
AFTURHALDSSEMI
Þetta er ekkert nema aftur-
haldssemi og á ýmsan hátt ó-
skiljanlég afturhaldssemi. —
Klæðnaður kvenfólksins að
ninsta kosti, kemur manni til
ð ætla það, að íslendingar sjeu
kkert feimnari við fallega og
berandi liti en aðrar þjóðir,
g ekkiAeru vetrarmánuðirnir
að bjartir hjerna, að við get-
m ekki ósköp vel þolað skær-
n liti en þann gráa og dökk-
xrúna,
UNDANTEKNINGAR
Til allrar hamingju eru þó
undantekningar frá þessari lit-
fælni Reykvíkinga Á stöku stað
1 bænum getur jafnvel að líta
heilar húsaþyrpingar, þar sem
eigendurnir hafa sagt hvers-
dagsleikanum stríð á hendur,
og hresst upp á steinvegginn
með smekklega máluðum glugg
um og dyrum. Og þessi hús
skera sig úr líkt og sóleyjar frá
illgresi — án þess þó á nokk-
urn hátt að særa fegurðartil-
finningu manna. Maður hefur
það á tilfinningunni, þegar lit-
ið er á þessi hxis, að eigendur
þéirra sjeu stoltir af þeim og
þess vegna aleerlega fráhverfir
því að eera minstu til-raun til
að fela þau.
♦ *
VÍGGIRÐINGÆR
En það er fleira. sem er ein-
kennandi fvrir húsbygginvar
Reykvíkinga oe raunar pllra
Islendinva. Þn+ta eT’u virkisgarð
arnir, sem þeir hlaða í kring
um hús sín — ge'rsisterkir,
þvkkir steinveggir, sem um-
lykia hús okkar á aria vegu.
Það er eneu íikara en mareur
maðnrinn haldi siv v°ra irónj á
þeim tímum. þegar búast mátti
við árás á hverri stundu sól-
arhringsins og envinn maður
var óhultur, nema hann hjeldi
sig næturlangt innan ramgerra
virkisvevgja hall&r sinnar eða
þoros síns. Jeg held, að við ætt-
um að reyna að losa okkur við
þetta að einhverju leyti. Jeg
held, við ættum að hafa vegg-
ina fyrirferðarminna að minsta
kosti, þótt seint gangi sjálfsagt
að bola þeim burtu með öllu,
eiris og víða hefur verið gert
erlendis. Því auk þess, sem stein
girðingarnar eru hreint ekkert
fallegar, er vitað, að kostnað-
urinn við veggjagerðina er mik-
ill. — Og borgin okkar yrði
áreiðanlega fallegri, ef nokkru
af þeim peningum, sem eytt er
árlega til að reisa stærstu víg-
girðingarnar, yrði varið til að
skreyta gráu húsin með dökk-
brúnu þökunum í „skugga-
hverfunum“.
Queens Park Rang-
ers í II. deild
London, mánudag.
QUEENS PARK RANGERS
tryggði sjer í dag sigurinn í
IIL-deild (í Suður-Englandi)
með því að gera jafnteíli við
Swansea Town, en fjelagið skor
aði eitt. stig til þess að, vera
öruggt með vinninginn.
Q, P. R. verður því annað
þeirra tveggja fjelaga úr þriðju
deild, sem flytst upp í Il.-deild.
Hitt fjelagið, sem flytst upp, er
það sem vinnur í Ill.-deildar-
keppninni í Norður-Englandi.
—Reuter.
Vöm skæruliða þven-andi.
LAMIA — Hringur sá sem stjórn
arherinn hefir slegið um 1200
skæruliða hjer fer nú alltaf mink
andi og koma þeir litlum vörn-
ura við.