Morgunblaðið - 12.06.1948, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIP
Laugardagur 12. júní 1948.
yiðskiptasamningarnir við Breta
og Bandaríkjamenn tryggja
sjávamlve|iiam .
hagkvæma markaði
Líti! ielpa verður fyr- Karen Margrelhe
Harup lapaSi 409
ir
ER ÓLAFUR THORS fyrver-
andi forsætisráðherra hafði
skýrt frá árangri af samningum
sínum í Bretlandi á vegum rík-
isstjórnarinnar við heimkomu
sína, varð ljóst að tekist hafði
í ár að ná hagkvæmari við-
skiptasamningum við Breta,
höfuð viðskiptaþjóð vora. en
nokkru sinni áður.
Með samningunum við Breta
hefur tekist að tryggja m. a.:
1) Áframhaldandi rjett til
löndunar á ísfiski í Bretlandi.
2) Sölu á 8000 tonnum af
hraðfrystum iiskflökum fyrir
sama verð og í íyrra, sem er um
880,00 hærra pr. tonn en frjálst
markaðsverð I Bretlandi.
3) Fast ákveðið hagkvæmt
verð á þeim 70.000 tonnum af
ísuðum fiski til Þýskalands, sem
samið hafði verið um við Banda
ríkin og Breta að selja þangað.
— Nemur útflutningsverðmæti
þessa fiskjar, ef hægt er að afla
upp í samninginn til fulls, allt
að 70 miljónum króna. Án þessa
samnings við Bandaríkjamenn
03 Breta, sem kommúnistar hjer
eru ..lltaf að níða, væri ekki
hægt að halda nýsköpunartog-
urunum úti í sumar, nema með
stórtapi, vegna þess hve fisk-
markaðurinn í Bretlandi er stop
ull á sumrin og Bretar vilja ekki
néma vissar fisktegundir, sem
mjög erfitt er að afla fullfermis
af, að sumar lagi, en samningur
inn um fisklöndunina í Þýska-
landi tryggir ninsvegar löndun
á öllum fisktegundum með á-
kveðnu hagstæöu verði.
4) Sölu á 13000 tonnum af
síldarlýsisframieiðslunni s.l. vet
ur og í sumar fyrir sama verð
og í fyrra þ. e. £ 95:0:0 fyrir
tonnið og tvö sterlingspund að
auki fyrir þau 4500 tonn, sem
afhent verða ai' vetrarlýsinu til
Breta og einnig £ 97:0:0 fyrir
þau 5000 tonn, sem seld voru
Bretum til Þýskalands.
Upplýst er, að Bretar hafa-
keypt af eigin hvalveiðileiðöngr
um og öðrum a m. k. jafnmikið
magn af hvallýsi á £ 90:0:0 pr.
tonn cif og Norðmenn hafa selt
fyrir £ 110:0:0 til annara
landa. Skv. því hjeldu Bretar
því fram, lengi vel, að þeir gætu
ekki greitt íslendingum hærra
verð fyrir síldarlýsið fob en £
5:0:0 undir samningsverði sínu
á hvallýsinu eða £ 85:0:0 fyrir
tonnið cif.
En umboðsmanni ríkisstjórn-
arinnar, Ólafi Thors tókst að
fá Breta tii að hækka verðið um
£ 10:0:0 pr. tonn á síldarlýs-
inu.
5) Bretar skuldbinda sig til
að kaupa alt að 12.000 tonnum
af síldarlýsi til viðbótar fyrir
£ 100:0:0 pr. tonn, ef íslend-
ingar óska að selja það og segja
til fyrir 1. okt., en frjálst er ís-
lendingum að selja þetta lýsi
öðrum ef þeir telja sjer það hag-
kvæmara. Er petta ákvæði mjög
þýðingarmikið á viðsjárverðum
tímum.
★
Það eru engar ýkjur, þótt
sagt sje, að viðskipti vor við
Breta hafi á undaníörnum ár-
um verið höíuð-undirstaðan
íyrir aðalatvmnuvegi vorum,
sjávarútveginum.
Nú í ár hefur tekist með
Koma í veg fyrir stöðvun
togaraflotans í sumar
Kommúnisfar reiðir.
samningum við Bandaríkja- ’
menn og Breta að selja ísfisk
í svo stórum stíl til Þýskalands,
að sjeð er fyrir nýjum markaðs-
þörfum hins stóraukna togara-
flota landsmanna.
Viðskiptasamningarnir við
Breta og Bandaríkjamenn eru
oss íslendingum að þessu sinni,
ennþá þýðingarmeiri en nokkru
sinni fyr.
Kunna útgerðarmenn og sjó-
menn vel að meta það, sem á-
unnist hefur með þessum samn-
ingum og eru þakklátir þeim,
er að samningunum hafa staðið
af íslands hálfu.
Af öllum, sem til þekkja, er
virt að vettugi gjálfur manna
eins og Áka Jakobssonar í nafn
lausum greinum í málgagni
kommúnista um það, að þessir
samningar sjeu þeir hneykslan
legustu, sem gerðir hafa verið
af íslendinga hálfu.
íslenskur sjávarútvegur hafði
á sínum tíma lítil not af fyrir-
heitum þáverandi atvinnumála-
ráðherra, Áka Jak., sem hann
gaf eftir viðtöl sín við afskip
unarmanninn iússneska haustið
1946 um ótakmarkaðann mark-
að með hagkvæmu verði á yfir-
ráðasvæði Rússa fyrir ísleriskan
ísfisk og saltfisk, því að Rússar
vildu ekki kaupa svo mikið sem
ugga af ísfiski eða saltfiski þeg
ar til kom.
Fyrverandi atvinnumálaráð-
herra Áka Jakobssyni ferst illa
að telja £ 95:0:0 verð fyrir
tonnið af síldarlýsinu fob. sví-
virðilega lágt, þegar þess er
gætt, að þegar hann var at-
vinnumálaráðherra árin 1945 og
1946 var lýsið selt Bretum fyrir
£ 38:8:0 og etpd. 62:10:0 pr.
tonn.
Enn fráleitara er að segja að
ríkisstjórnin hafi vegið aftan
að Norðmönnum með sölunni á
síldarlýsinu, því að Norðmenn
hafa fyrir löngu ráðstafað öllu
eða a. m. k. 9/10 hlutum af
hvallýsi sínu og þótt þeir hefðu
ekki gert það myndi salan á
síldarlýsinu til Breta engu hafa
spilt fyrir Norðmönnum, þegar
á það er litið, að hjer er um
víðtæka og mjög hagstæða heild
arsamninga að ræða.
Hjá kommúnistum er sami
leikaraskapurinn gagnvart síld-
arverðinu og í lyrra, þá skrifaði
ráðherra þeirra fyrst undir lög-
in um fiskábyrgðina, sem á-
kváðu, að síldarverðið skyldi
vera kr. 40,30 á málið sumarið
1947 en reyndi síðan af fremsta
megni að fá menn til þess að
kollvarpa lögunum, en árangurs
laust. _ _ ___
Það er eftirtektarvert, að í
sama tölublaði Þjóðviljans og
verið er að níða sem mest samn-
ingána við Breta, er grein eftir
Einar Olgeirsson, þar sem hann
leggur til að smíða fleiri nýja
togara en þá 10, sem ríkisstjórn-
in hefur samið um smíði á í
Bretlandi til þess að hagnýta
þá markaðsmöguleika, er skap-
ast hafa fyrir ísfisk með samn-
ingum ríkisstjórnarinnar við
Bandaríkjamenn og Breta. Enn
eru í sama tölublaði innramm-
aðar óskir frá tveim bæjarfje
lögum um að þau óski að kaupa
3 af nýju togurunum. Allar eru
þessar tillögur og óskir byggðar
því, að tekist hefur að gera
hagkvæma viðskiptasamninga
við Breta og Bandaríkjamenn.
Hverjir vildu kaupa skip, ef
þeir samningar hefðu misíekist
jafnhraparlega og kommúnistar
halda fram?
Málflutningur þeirra er í
þessu sem öðru með þeim hætti,
að hvað stangast við annars
horn því meir sem þeir \ halda
lengur áfram upphrópunum sín-
um.
SEINNI hluta dags í fyrradag,
vildi það slys til vestur á
Bræðraborgarstíg, að 7 ára göm
ul telpa varð fyrir bíl og slas-
aðist.
Telpan litla heitir Jórunn ís-
leifsdóttir og á heima að Bræðra
borgarstíg 14.
Yörubílnum E-188 var ekið
norður eftir Bræðraborgarstíg
og er bíllinn var kominn á móts
við húsið nr. 16 við Bræðra-
borgarstíg, var bílnum ekið
framhjá bíl er stóð við gang-
stjettina. Eftir því sem bílstjór-
inn á E-188 segir, þá varð hann
var við að eitthvað kæmi við
afturhjólið á bílnum hans, um
leið og bíll hans rann framhjá
bílnum, sem stóð. Bílstjórinn
stöðvaði bílinn þegar í stað og
fór út. Sá hann þá hvar Jórunn
litla sat í götunni. Hafði hún
skaddast talsvert á öðrum fæti,
en virtist vera óbrotin.
Hún var flutt í Landsspítal-
ann og er þar nú rúmlig'gjandi.
Líðan hennar var sæmileg í gær-
kvöldi, en hún mun hafa mist
talsvert af blóði.
Á SUND-meistaramóti Kaup-
mannahafnar, sem haldið var
nýlega vakti það mikla athygli,
að Karen Margrethe Harup tap-
aði fyrir Greta Andersen í 400
m. skriðsundi. Andersen synti
vegalengdina á 5.15,4 mín., en
Harup á 5.30,0. Fritze Nathan-
sen varð þriðja á 5.33,8.
Greta Andersen vann einnig
100 m. skriðsund á 1.06,7.
Nathansen varð önnur á 1.06,8
og Harup þriðja á 1.07,1.
Gretha Sörensen vann 100 m.
bringusund á 1.26,6 og 200 m.
á 3.04,2, en Karen Margrethe
Harup 100 m. baksund á 1.19,0
mín.
100 m. skriðsund karla vann
Erik Christophersen á 1.02,5 og
400 m. skriðsund á 5.08,5. Kaj
Petersen vann 100 og 200 m.
brungusund á 1.17,5 og 2.53,4.
100 m. baksund var unnið á
1.15,4.
Franski sundmaðurinn L.
Zins hefir synt 100 m. baksund
á 1.08,2 mín.
Síða S.U.S.
Telja minkaða Hars-
hallaðstoð stórhætlu
lega
Marshall og Hoffman fyr-
ir fjárveifinganefnd
Washington í gærkv.
GEORGE Marshall, utanríkis-
ráðherra, mætti fyrir fjárveit-
inganefnd öldungadeildar Banda
ríkjaþings í dag, til þess að gera
grein fyrir skoðunum sínum i
sambandi við íramkomnar til-
lögur fulltrúadeildarinnaar um
að minnka aðstoðarframlagið
til Marshalláætlunarinnar um
allt að því 1,000 miljón dollara.
Lagði Marshall áherslu á, að
allar skerðingar á aðstoðarfram
laginu gætu haft stórhættuleg-
ar afleiðingar í för með sjer.
Skömmu áður en Marshall
mætti fyrir fjárveitinganefnd-
inni, hafði Hoffman, aðalfram-
kvæmdastjóri Marshalláætlunar
innar, skýrt nefndinni frá því,
að ekki gæti komið til mála að
minnka hinn fyrirhugaða hrá-
eína-, eldsneytis- og matvæla-
útflutning til þátttökulanda
Marshalláætlunarinnar. Ef til-
lögurnar um minnkun aðstoð-
arframlagsins næðu fram að
ganga, mundi það hinsvegar ó-
hjákvæmilega hafa það í för
með sjer, að Marshalllöndin
fengju minna af vjelum frá
Bandaríkjunum en gert hafði
verið ráð fyrir í upphafi. Þetta
mundi svo draga mjög úr gagn-
semi Marshalláætlunarinnar
hvað við víkur endurreisnar-
framkvæmdum í Evrópu.
— Reuter.
Framh. af bls. 6.
Eirínig getur komið til mála
að efnt verði til annarar ferðar
um þessa helgi og mun þá verða
farið í aðra átt, t.d. norður eða
vestur um land.
Tveggja daga ferð höfum við
að auki þegar ákveðið. Farið
verður í Þjórsárdal um eða
upp úr miðjum ágúst. í sam-
bandi við þessa ferð er einnig
gert ráð fyrir að taka þátt í
samkomu, sem Sjálfstæðisfélag
Gnúpverja mun halda á iaug-
ardeginum að Ásaskóla í Gnúp-
verjahreppi. í þjórsárdal er víða
mjög fallegt, svo sem við Háa-
foss, Gjána, Hjálparfoss og svo
er það sögustaðurinn að Stöng,
svo nokkrir staðir sjeu nefndir.
Víða í dalnurn er' gróðursæld
mikil, svo að þetta ætti að
verða hin ánægjulegasta ferð.
Verður farin sumarle.vfis-
ferð?
Já! Við munum efna til einn-
ar sumarleyfisferðar. Væntan-
lega mun sú ferð hefjast laug-
ardaginn 24. júlí. Verður farið
til Siglufjarðar og væntanlega munurmn
tekið þátt í samkomu er félag
ungra Sjálfstæðismanna þar
ráðgerir að halda um það leyti.
Frá Siglufirði verður svo haldið
til Akureyrar með viðkomu á
Hólum í Hjaltadal. Frá Akur-
eyri verður ferðinni haldið á-
fram eitthvað lengra austur
eftir því sem ti'mi og aðstæður
leyfa. Gert er ráð fyrir að koma
heim á mánudagskvöld 2. ágúst,
Ég vil að lokum geta þess, að
áður nefndar ferðir eru þær
ferðir, sem þegar hefur verið
ákveðið að fara. Ekkert mælir
þó á móti því, að farnar verði
fleiri ferðir, ef aðstæður leyfa,
annað hvort yfir helgi eða á
sunnudögum. Einnig vil ég taka
það fram að þetta er heildar
yfirlit, sem í framkvæmdinni
getur þurft að breyta lítillega.
Sumargjöf
Framh. af bls. 5.
Öll börn hafa gott af því að
alast upp í hóplífi. Það kennir
þeim að taka tillit til annarra,
eflir fjelagsþroska þeirra og
andlegan þroska yfirleitt og
örvar leikgleðina. Heimilið er
takmarkað svæði og yfirleitt
miðað við líf fullorðna fólksins.
Barnáheimilin hafa betri leik-
fangakost, en nokkur heimili
geta látið börnunum í tje.
Barnaheimilin eru til þess að
rjetta heimilunum hjálparhönd
ekki til þess að grafa grund-
völlinn undan þeim. Með starf-
rækslu þeirra er heimilið ekki
skert á nokkurn hátt. Þau eru
einskonar viðauki við heimilin
— þau eiga að bæta borgar-
heimilið úpp.
Leikskólar heppilegri.
Persónulega er jeg þeirrar
skoðunar, að leikskólar sjeu
heppilegri en dagheimili fyrir
börn, sem eiga góð heimili. En
á leikskóla og dag-
heimili er aðeins sá, að í leik-
skólanum dveljast börnin hálf-
an daginn — en á dagheimilinu
eru þau allan daginn.
Það, sem æskilegast er fyrir
borgarbarnið er, að það eigi
gott heimili og geti dvalist
nokkra tíma á degi hverjum í
leikskóla í hópi jafnaldra sinna,
undir leiðsögn sjerfróðra upp-
alenda.
- „Refimir"
Framh. af bls. 2.
Poul Reumert innilega fyrir
þann mikla þátt, sem þau hafa
átt í því að lyíta íslenzkri leik-
list á hærra stig með stórbrotn-
um og lærdómsríkum leik sín-
um í íslenzku leiksviði fyrr og
síðar. Veri þau velkomin!
Sigurður Grímsson.
Góð aðsókn.
— Svo að við víkjum aftur
að uppeldisskólanum — hefir
ekki aðsóknin verið góð?
— Jú, aðsókn hefir verið
mikil. Fólk er alltaf að spyrj-
ast fyrir um skólann og þegar
hafa borist margar umsóknir
fyrir næsta ár. Jeg er því mjög
vongóð um framtíð skólans.
M. I.
— Handiðaskólfnn
Framh. af bls. 6.
skólann, einn og einn vetur.
Taldi skólastjóri að slíkar heim
sóknir færra manna vera nauð-
synlegar fyrir skólann.
Að lokum var gestum sýnd
sýningin og voru kennarar í
fylgd með gestum og leystu þeir
vel og greiðlega úr öllum spurn
ingum gestanna.