Morgunblaðið - 29.07.1948, Blaðsíða 7

Fimtudagur 29. júlí 1948.
MORGU NBLdBim
1
Með íslensku Úlym-
píukeppendunum í
Richmond Purk
Þeir kunna þar mjög
vel við sig
Eftir Þorbjörn Guð-1 sagði Haukur Clausen, er hann
mundsson, frjettarit- kom út eftir fyrstu máltíðina,
og hinir voru á sama máli. Mat
urinn, sem keppendurnir fá er
ara Mbl. á Ölympíu
leikunum.
Richmond Park, 23. júlí.
FYRSTA daginn og nóttina.
sem jeg dvaldi í London gafs4:
mjer kærkomið tækifæri til
Leikfimi er líf og ánægju
Eftir RAGNAR HUSS, dósent.
Úr Svenska Dagbladet.
ÚTLENDINGUR, sem kemur til
Tjekkóslóvakíu, veit lítið hvað
átt er við með hugtakinu Sokol,
jafnvel þótt hann sje vel að sjer
í leikfimi og flestu, sem leikfimi
við kemur. Hann hefur ef til
vill sjeð i eínhverri alfraeðiorða-
bók, að fyrsta leikfimisdeildin
með nafninu Sokol var stofnuð
1862 af dr. Miroslav Tyrs (1832
—1884), sem fann upp sjerstakt (
leikfimiskerfi og stofnaði þjóð- j
lega ungmennahreyfingu, sem
heíur aukist og breiðst út um
alla Tjekkóslóvakíu. En ekki
nóg með það, heldur hefur hvn
líka breiðst út til annarra landa,
einkum slavnesku landanna, og
í Sokol hreyfingunni eru
2 miljónir meðlima
Og þá útlendinga, sem hafði
verið boðið sjerstaklega til að
vera viðstaddir hátíðahöldin var
sem þeir bæru á höndum sjer.
Það virtist svo, að Tjekkarnir
mætu sjerstaklega mikið heim-
' sóknir manna frá Vestur Ev-
rópu, því að þeim fannst heim-
sóknir þeirra ljettir í einangr-
uninni. Þegar jeg kom til Prag
! var borgin i hátíðaskapi. Allar
götur í miðborginni voru troð-
mikið betri og næringarmeiri
en almennt gerist í Bretlandi. ejnnjg yfjr hálfan heiminn, til fullar af folkl °S ^íer °S Þar
„ , ,, . T . . , c- i i heyrðist söngur. Þrengslin voru
Baridankjanna. Þa hefur Sokol . ® ^ J
svo mikil, að það var erfitt að
Stúdentar
Hjer
í sjálfboðavinnu.
Richmond Park er
hrcyfingin einnig átt vinsældum
að fagna í Svisslandi og meðal
komast ferða sinna. Og það var
jþess að dvelja með Ólympíu- j fjöldi stúdenta frá ýmsum lönd siaVnesks þjóðarbrots í Saxlandi eðlilegt> Því að sagt var, að í
. i ___ T?__'___' * 'iri___1____ i hm’rrínrti traarn Violf míllinn frocto
keppendunum í Richmond um Evrópu í sjálfboðavinnu við, j Þýskalandi, það er að segja
Park, þótt sá staður sje aðeins' ýms störf. T. d. var það norsk- ( megai lúsatísku slavanna.
ætlaður þátttakendum í leikj-!ur stúdcnt, sem aðstoðaði Is-
^ lendingana, er þeir komu,
«g
unum og fararstjórum þeirra.
Islendingarnir búa í skála nr.
53. Finnar munu einnig búa í
þeim skála, en þeir eru ekki
komnir ennþá. Norðmenn, Dan
ir og Svíar munu búa i næstu
iskálum við, svo að öll Norður-
löndin verða hjer saman.
Anægjuleg ferð.
Það var glatt yfir hópnum,
sem safnaðist saman á Reykja-
víkurflugvelli s. 1. fimtudag —
Ólympíuförunum, sem voru að
leggja af stað til London. Ferð-
in var einnig hin ánægjuleg-
asta. Allir ljeku á alls oddi, og
fjörugust allra var Þórdís Árna
'dóttir, yngsti íslenski Ólympíu
keppandinn.
Við vorum óheppin með, hve1
mikil þoka grúfði yfir Eng-
landi, svo að ekki sá niður
nema endrum og eins, en þá
blöstu við vel ræktuð lönd, fagr
ir akrar, skógar eða stórborgir.
„Hjer er altaf þoka“, sagði
Kristinn Olsen flugmaður, sem
ásamt Alfreð Elíassyni flaug
„Geysi“ út.
Á flugvellinum í London tók
Björn Björnsson, fulltrúi 01-
ympíunefndarinnar á móti.
flokknum ásamt sendiherra ís-leru d' úett hla Wembley, og
það eru norskar stúlkur, sem
taka til í herbergjum þeirra.
Frá fjölda þjóða.
Þegar úir og grúir í Ólympíu
bænum af iþróttamönnum
hinna f jarskyldustu þjóða. Hjer j
eru menn frá Cuba í mjög'
skrautlegum búningum, Chile,
Uruguay, Argentirm, Pakistan,
Bermuda, Ceylon og mörgum
fleiri. Italir eru hjer einnig.
Þeir sem voru á Evrópumeist-
aramótinu i Ósló ’46 könntiðust
við Consolini og Tosi og Finn-
björn gat heilsað upp á vin
sinn Monti. Panamamaðurinn
La Beach hefir einnig sjest hjer
á gangi með einkennilegum
fótatilburðum. Og mikill fjöldi
annara kunnra íþróttamannna.
Litarhátturinn er hinn marg-
víslegasti.
Kvenmannslaus
Olympíubær.
En Richmond Park er kven-
mannslaus bær, þ. e. a. s. fyrir
utan þjónustustúlkur. Hjer fær
ckkert kvenfólk að búa. Kven-
keppendurnir eru látnir vera á
öðrum stöðum. Stúlkurnar okk
lands í London og fleiri Islend-
ingum.
höfum við ekki sjeð þær síðan
við skildum við þær á flugvell-
inum. Fregnir hafa þó borist
af þeim, og er líðan þe'irra hin
besta.
Islenskí fáninn
dreginn að hún.
Strax er Islendingamir komu
til Richmond Park var islenski. ^trangar reglur.
fáninn dreginn þar að hún við1 Híer llfa isL ‘Þ^tamenmrn
hlið fána þeirra þjóða, er þegarl1/ efhr mjög ströngum reglum,
voru komnar. Island var sú 16. lfara að sofa kl' 10 a kvöldm °g
Erlingur Pálsson, fararstjóri ls-!á faetur kL f á morgnana; SíS-
lendinganna, dró fánann að an le^ur Ekberfl. Þeim ^f6?1
hún, en síðan bauð yfirmaður,urna/ °g Htlr Þ«m verða_Þelr
íþróttabúðanna Island velkom
ið Jóhann Þ. Jósefsson, fjár-
málaráðherra, sem var sam-
ferða íþróttamönnunum til
London, mælti nokkur orð og
einnig Erlingur Pálsson.
að fara. Þeir eru allir mjög
hressir og ekki hefir orðið vart
neins taugaæsings vegna átak-
anna, sem framundan eru.
Kunna vel við sig.
Islendingarnir kunna mjög
vel við sig hjer, enda er garð-
urinn hinn fegursti. I gær var
Evatf í Bretlandi
London í gær.
EVATT utanríkisráðherra
Ástralíu gekk í dag á fund
Attlee forsætisráðherra Breta.
glaða sólskin og dembandi rign * Áttu þeir langt samtal og er
ing til skiftis og hfýtt, cúi fyrst. talið, að þeir hafi meðal annars ( úraf
Upphafið að
Sjúlfstæðisbaráttu Tjekka
Á síðustu æviárum dr. Tyrs
datt mönnum í hug, að safna öll
um Sokol deildum saman á eina
allsherjarhátíð — (svokallaða
Slet) — í Prag, en þar skyldu
meginhátíðahöldin snúast um
leikfimissýningar, þjóðdansa og
skrúðgöngu um götur borgarinn
ar. Fyrsta Sokol hátíðin var
haldin í Prag 1882 og það þrátt
fyrir andúð austurísku stjórnar-
innar, sem rjettilega sá, að í
þessari hreyfingu var upphafið
að sjálfstæðisbaráttu Tjekka. —
Síðan hafa hátíðirnar verið að
meðaltali sjöunda hvert ár og í
þeim hafa tekið þátt f jöldi leik-
fimismanna frá öðrum löndum
en Tjekkóslóvakíu. ■— Franskir
leikfimismenn hafa til dæmis
tekið þátt í hjerumbil öllum há-
tíðunum nema þeirri fyrstu. —
Svíar tóku þátt í hátiðahöldun-
um 1920 og 1932. Veglegasta
Sokol hátíð, sem haldin hefur
verið, var 1920, því að þá fögn-
uðu Tjekkar frelsi sínu.
Síðasta hátíðin fyrir heims-
styrjöldina var 1938 og þá voru
fimleikarnir í fyrsta skipti á
Masaryk-leikvanginum, sem lok-
ið var að byggja 1935.
Þegar styrjöldinni lauk, var
ákveðið að halda elleftu Sokol
hátíðina í júní og júlí 1948 og
undirbúningur var þegar hafinn.
Hátíðin haldin
þrátt fyrir ógnaröld
En i febrúar s.l. virtist sem
allar vonir um hátíðina ætluðu
að bresta, því að mikill meiri-
hluti Sokol fjelaganna eru and-
stæðingar kommúnistastjórnar-
innar og margir foringjar hreyf
ingarinnar meðal annars stór-
meistarinn Hrebik, urðu að flýja
land í ógnaröldinni miklu. En
þar sem hátíðin er metnaðarmál
allrar þjóðarinnar og Sokol
hreyfingin sjálf ópólitískur fje-
lagsskapur ákvað varastórmeist-
arinn, að hátíðin skyldi haldin,
borginni væru hálf milljón gesta
auk þess, sem íbúatala borgar-
innar er 1,200,000. Voru margir
búnir hinum sjerkennilega bún-
ingi Sokol hreyfingarinnar, sem
hefur verið eins allt frá því
1870. Karlmennirnir búnir í
gráan einkennisjakka og bux-
ur, með fjöður í húfunni, á
svörtum skóm og undir jakk-
anum í rauðri peysu, sem nær
upp í hálsinn. Konurnar eru í
gráu pilsi ,en hvítri skyrtu með
flibba og rauðu bindi, með brúna
húfu á höfði og á brúnum skóm.
Stærsti leikvangur
heimsins
Þriðji júlí rann upp og fólk-
ið hópaðist út að Masarykleik-
vanginum. Strax þegar maður
nálgast hann er hægt að sjá
á voldugum ytri veggjkunum,
að hann er ekkert smásm'iði. En
fyrst þegar maður tekur sjer
sæti á áhorfendaþöllunum og
sviðið breiðir úr sjer fyrir fram
an, verður manni skiljanlegt hví
líkt bákn þetta er. Þarna er
stærsti leikvangur heimsins, 300
metra langur og 200 metra breið
ur og áhorfendapallarnir allt í
kring taka 250.000 í sæti.
Hátíðin er sett virðulega
Sýningin hefst með því, að
dúfur eru látnar fljúga upp
loftið. — Fyrst er sleppt einni
hvítri og síðan miklum fjölda
marglitra dúfna. Næst er það
fánahyllingin. I syðra hliðinu
birtast þrjár konur og þrír karl-
menn, sem bera á milli sín stór-
an tjekkneskan fána. Á eftir
þeim koma 12 flokkar fánabera.
í hverjum eru þrjár tífaldar
raðir karla og kvenna.
Er það því samtals 360 fána-
berar. Stóri fáninn er dreginn að
hún á flaggstönginni miklu og
er tjekkneski þjóðsöngurinn leik
inn á meðan.
Sýningin er stórkostleg
Siðan opnast aðalinngöngu-
hliðið, sem er 60 metra breitt
og þar kemur stórkostlegur hóp
ur manna, sem hafa skipað sjer
þannig niður, að fylkingin mynd
ur svo skamman tíma, að undr-
un sætir.
Þegar allir fimieikamcnnirnii*
hafa staðnæmst hver og einn á
sínum ákveðna stað hrópa þeir
í einum kór heitvinning Sokoi
hreyfingarinnaar, sem hijóðar á
þá lund, að þeir skuli verða
tryggir fjelagar.
Næst hefst hin eiginlega dag-
skrá. Gegnum 50 hátalara, sem
komið er fyrir allt umhverfis
leiksvæðið eru spiluð göngulög
og í hljóðf allí við þau hef ja fim-
leikamennirnir listir sínar. Þetta
er eins og stórkostiegqr korn-
akur, mannslíkamarnir beygjast
og sveigjast fram og til hliðanna
í fullkomnu samræmi, eins og
kornöx bylgjast í vindinum.
Hreyfingarnar eru l'ikar og í
Lings-leikf imisæf ingun um
sænsku, en fjöldi fimieikamann-
anna og mikilleikinn í þessari
sýn verður manni ógleymanleg-
ur.
Margir og f jölmennir
flokkar
Þegar þessum lið dagskrár-
innar er iokið koma ýmsir smá-
flokkar og leika margskonar
listir. Þá kemur jafnstór fylk-
ing kvenna, eins og karla áður,
eða 17,000. Þær eru klæddar í
blá pils, hvítar skyrtur og rauð-
ar húfur. Eiga þeir litir að
tákna fánaliti Tjekkóslóvakíu.
Er sú sýning ekki síður stór-
kostleg en sýning karlmann-
anna. Næst koma inn 5000 Sokol
menn sem allir eru yfir fertugs-
aldri. Þeir hafa meðferðis stang
ir og slár og leika ýmsar erf-
iðaar þrautir. Þá koma 6000
konur með sippubönd, sem þær
hoppa yfir á margskonar hátt
í einkennilegu samræmi hver
við aðra. Þá eru 700 júgóslav-
neskir sjómenn. Manni íinnst
listir þeirra frekar vera trúð-
leikur en leikfimi. Meðal annars
stiila þeir sjer þannig upp, að
flokkurinn myndar akkeri og
síðan dreifist það og úr þyí
koma fram bókstafir, sem
mynda orðið TITO. Sýning 3000
júgóslavneskra kvenna ber sama
svip. Það er frekar dans en leik-
fimi. Litbrigðin í klæðaburðin-
um eru margskonar og það er
fallegt. Og að lokum kemur
stærsti hópurinn. Það eru 30,000
Sokol konur sem dansa í volct-
ugri skrautsýningu.
Allt þetta hefur tekið meira
en fjóra klukkutíma, en ekki
finnur maður til þreytu eða
leiða. Áhorfendapallarnir tæm*
ast og innan skamms er jeg kom
inn upp í gistihúsið mitt.
í morgun var kalt, mikið kald-
ara en heima. Sólin bætti þó
fljótt úr þvi.
„Maturinn er fyrsta flokks“,
rætt undirbúning að fundi for-
sætisráðherra samveldisland-
anna ,sem haldinn verður í októ-
ber. — Reuter.
truðfull af gestum
Mikill fjöldi útlendinga kom
til Prag og Tjekkar sýndu þeim
hina mestu alúð og gestrisni.
samkvæmt áætlun eins og ekk-!ar nákvæmlega ferhyrning, 100
ert hefði í skorist. Skyldi há- jraðir °S 170 manns í hverri, það
tíðin sett 3. júlí. er að segja, í þessum ferhyrn-
ingi eru 17,000 Ieikfimismenn.
1 Þegar fylkingin er komin inn
á miðjan leikvang, nemur hún
staðar og greinist í sundur eftir
ákveðnum reglum í ýmiskonar
ferninga og hringi og þetta tek-
Meðlimatalan er 2 milljónir
Þannig heldur Sokol hát'iðirt
áfram dag eftir dag. No.kkm>
dagskrárefnin eru hvað eftin
annað, en alltaf er eitthvað nýtt.
Fimleikarnir með 17,000 körl-
um og 17.000 konum er íastuð
iiður, en þá fyrst er hægt aði
skiija hvílíkur ógurlegur íjöldi
þetta er, þegar maður veit, uð
það eru alltaf nýir og nýir fim-
leikamenn, sem koma fram.
Framh, á 11$. St,