Alþýðublaðið - 12.06.1929, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
*“*)»% néiíit'" • «*»'**'i''
i------------------------------------;----------------
f&OBSMB* og kosningalbaFátfa.
um landið og tóku þátt í funda-
ALÞÝÐUBLAÐIÐ j
í jtemur út á hverjum virkum degi. [
} ilgrelösla i Alhfðuhúsinu við \
< Hveríisgötu 8 opin IrA kl. S árd. ►
J Öl kl. 7 síðd.
< Sfcrflstofa á iama stað opin kl. ►
! 9*/s—101/, árd. og ki. 8-9 síðd. \
;,Simars 988 (afgreiðslan) og 2394 ►
! (gkrUstoian). ►
< Verðlags Áskriííarverö kr. 1,50 á ►
! mánuöi. Auglýsingarverðkr.0,15 ►
; hver mm. eindálka. ►
! Prentsmiðjas Alpýðuprentsmiðjan ►
; (í sama húsi, stmi 1294). ►
1 ►
íslandsbsmki.
Reikningnpfnn fyri* 1929.
Einkennileg reiknings-
færsla.
Árið 1928 hefir verið hið mesta
veltiár. Útflutning'ur með eindæm-
um mikill o,g verð yfirleitt gott.
Reikningur Islandsbanka er ný-
kominm út. Viðskiftavelta ban-k-
ans .með útbúum er þar talin tæp-
ar 320 milljönir króna, tekjur á
árinu, vextir, forvextir, innheimtu-
og ómaks-laun um I 155 þús.
krónur, eftir að bankinn hafði
greitt vexti af skuldum sínum,
en hve miklu vaxtagreiðsla bank-
sns nemur sést eigi á reikningn-
urn.
Kostnaður við bankareksturinn
að útbúum meðtöldum hefir orðið
h. u. b. 537 þús. krónur og geng-
istap liðíega 45 þús. kr. Eru þá
eftir af tekjunum 583 þús. krón-
ur og telst það gróði bankans á
árinu. Er það um 13°,o af nafn-
verði hlutabréfanna.'
Gróðanum. er varið ,til afskrifta
af útistandaindi skuldum bankans.
og telur bankaeftirlitsmáðurinn,
að þá þurfi enn að skrifa af
fyrir tapi liðlega 1 midljón króna.
Er það og gert við 9. eignalið:
reikningsins. En siðan4er sama
upphæð, 1 millj. króna, færð aft-
ur til eignar sem 14. eignaliður
til þess að hægt sé að láta líta
Svo út sem hlutafé bankans sé
enn óskert. Er þetta fáránleg
reikningsfærsla, bersýnrlega til
þess gerð að villa almenningi sýn
og gefa ranga hugmynd urn efna-
hag bankans. Þessi brjálun reikn-
ingsins af "hendi bankastjórnar-
innar er srrn ósæmilegri, þegar
þess er gætt, "að bankaeftirlits-
maðurinn, Jakob Möller, áreiðan-
lega ekki vill segja hag bankans
lakari en hann í raun og veru er.
Bankinn hefir haft tæpar 5
millj. króna af seðluin í umferð í
árslokm, og voru skuldir hans
þá, auk seðlanna og hlutafjárins,
h. u. b. 29V2 milljón króna. Af
enska láninu, sem Magnús Guð-
mundsson í sinni ráðherratíð tók
til að bjarga bankanum og mest
hefir spilt lánstrausti íslendinga
erlendis, á bankinn enn ógreidd-
ar um 5,7 millj. króna. Það er
vitað, að bankinn skuldaði Lands-
bankanum 1 millj. króna víxil um
áramót. Sá víxill sést ekki skulda-
.megin á eígnareikningi barikains
og lítur út fyrir að hann sé falinn
á „ýmsir sku 1 d hei m turmenn ".
Sama er að segja um skuld bank-
ans, h. u. b. 5 millj. króna, við
póstsjóðinn danska, hún sést
hvergi, virðist helzt vera talim
sem „innstæða á hlaupare'ikmngi“.
Endurseldir víxlar, sem bankinn
skuldir, nema h. u. b. 3,4 mililj.
króna. Mun sú skuld vera að
mestu, ef ekki öllu, leytí við
Landsbankann.'
Lætur nærri að þessar skuldir
að viðbættri seðlaskuldinni nemi
20 milljónum króna, og hefir
bankinn fengið fé þetta alt ann-
aðhvort sem beint lán frá rík-
tnu og Landsbankanum eða fyrir
m i lligöngu ríki svald s ins.
Er því augljóst, að það er rikið,
sem heldur bankanum uppi, þótt
hann sé eign einstakra gróða-
manna, langflestra erlendra.
Jafnaðarreikningur banikans
nemur 38,8 milljamum og er þá
talini til eignar sú miilljón, sem
bankaeftirlitsmaðurinn áætlar að
sé töpuð umfram afskriftir. Vara-
sjóðurinn hefir allur verið af-
skrifaður áður fyrir tapi.
Bankarnir hafa aðstöðu til þess
að ; 'skamta sér fé úr vösuin
land'smanna, hefir Jón Þorláks-
;son einhvern tíma sagt. Ekki wrð-
ur aninað sagt en að íslandsbaitki
hafi notað sér þassa aðstöðu ve)
og rækilega. Útlánsvextir hans
hafa um langt skeið verið tkoo
hæirri en útlánsvextir Lan-ds-
bankans. Nemur sá vaxtamunur
hundruðuni þúsunda króna á
útlánium bankans á einu ári.
Siðan bankinn va;r stofnaður,
árið 1905, hefir hann greitt í arð
til hluthafa samtals kr. 4 467 500
Hlutaféð var í upphafi 2 máLlj.
króna, síðar aukið upp í 3 mSIIj.
o’g aftur upp i 4,5 millj. árið 1918.
Ág|5ði bankans þau 24 ár, seni
hann hefir starfað hér, er talinn
í yfirldtsskýrslu bankans h. u. b.
18Ve milljón. króna. Þó er vara-
sjóðurinn tapaður með öllu og
allmikið af 'hilutafénu að auki, að
því er bankaeftirlitsmaðurinn tei-
ur nú fullvíst.
Það eru því engir smápenin/gar,
sem Itafa farið í súganrn hjá hinum
vísu stjórnendum bankans.
En. hverjir hafa fengiö skilding-
ana?
Stórar upphæðir hafa runniö til
stjórnenda bankans og fulltrúa-
ráðs seim „ágóðahlutdeild“ o. þ.
h. En; langmest hefir runnið til
viðskiftamanna bankans, þar á
meðal heiztu ihaldsbroddana og
/
útgefenda „damska Mogga , sem
beinar eftirgjafir.
Þess verður að krefjast, að biirt
verði hið hráðasta skýrsla uin töp
bankans og eftirgjafir.
Almenndngur er nú látinn borga
hvort tveggja með óhæfilega há-
um vaxtagmðslum.
Við kosningarnar. sem fram
fóru í Englandi®30. maí s. 1., áttu
kosningarrétt 2 millj, fleiri konu'r
en karlmenn. — Vildu frambjóð-
endur því g'era ált, sem þeir gátu,
til að virana kvenfólkið. I þeim .
tilganígi fylgdu dætur þeirra Mc-
Donalds og Lloyds Georges feðr-
rnn sínum á öllum ferðum þeirra 1
V inBfiisstoHvsin
á Siglufirðl.
Eftir símtali í dag.
Óskar Halld-órssom útgerðar-
maður hefir gert uppsteit gegn
verklýð sfélag-inþ á Siglufirði.
Taxti félagsins er 320 kr. á rrfán-
uði, eftirvinn'ukaup kr. 1,80 um
klst. og helgidagakaup 3 kr. uim
klst. Óskar Halldórsson vild'i ekki
greiða (fyrir hönd h. f. ,,Bakka“)
nema 200 kr. á mánuði, auk fæð-
ds og húsnæðis, og kr. 1,25 í
eftdrvinnu og helgidagav-inwu. Nú
reikna aðrar stöðvar á Siglufirði
ekki nsma 60.....80 kr. á mánuði
fyrir fæði og húsnæði, og er það
því 40—60 kr. of dýrt hjá Óskari.
Þegar verklýðsfélag Siglíirð-
inga bar fram. kröfur ,sínar urn,
að^ úr þessu ýrði bætt. og hefðn
verka-menn fullkomið 'kaup -og
kjör samkvæmt taxtanum, jafnt
hjó Óskari sem öðrum, sva-raði
hann illu einu, beitti að eins ó-
svífni og kvað sig engu varða
kaupkröfur Siglfirðinga. Hins
vegar hafa allar aðrar stöðvar og
'iðniaðarfyiirtæki í ka'upstaðnuro
gengið' að taxta verklýðsfélagsdns.
Emnig' hefir félagið eða Óskar
ráðið háseta á tvo af báitum þeim.
er það hefir á leigu, fyrir lægra
kaup en taxtinn ákv-sður. Er
kaupið samkvæmt taxtanuim 250
kr. á mániuði og alt „frítt“, ein á
þessum bátum greid-di Óskar há-
setum að eins 200 kr. Á bátun-
um eru menin aF Akranesi. Kvieð-
ast þeir ekki hafa vitað um taxt-
ann þegar þeir réðust til Ósk-
ars, era það er alt of mikið at-
hugaleysi, þar eð taxtinn var
-auglýstur almennmgd. Hrns veg-ar
urðu þeir þegar viið fcröfum verfc-
Iýðsfélag,s Siglufjarðar í gær um
að kggja niður vinnuna.
höldum þeirra.
I Englan-di hafa al'lir kosni-nga-
•rétt ti.l þingsndp, jafnt konur sem
karlar, sem orðnir eru 21 árs að
al-dri.
Hér að ofan sjást þeir McDom-
ald og Lloyd George með dætr-
Þegar Óskar fékst ekld tdl þess
að bæta ráð sitt og greiða það
kaup, sem ákveðið er í taxta
verklýðsféiags Sigl'ufjarðar.
stöðvaði. félagdð alííá vinmu i gær
hjá h. f. „Bakka“ þar á staðnium,
og er ekk-i -unnið þar handarvik.
síðan, hv-orki að fiskverkun, lifr-
arbræðsiu n,é vélasetningu í ís-
hús, sem unnið var að. Bátarnir
tveir, sem áður getur, eru alveg
stöðvaðir. Stór reknetabátur.
„Höskuldur“, sem Óskar hiefir til
^síldveiða, kom in:n í gær með
síld, en hann fær ekki að leggja
veiðina upp hjá „Bakka“, og bíð-
ur hann afgreiðslu.
Þegar vinnan var stöðvuð,
krafðist Óskar lögregluaðstoöar,
en tfékk ekki.
Það segja Siglfiröingar, að
vinnan verði stöðvuð þaingað tíl
Óskar gengur að kröfum féla-gs-
dns, og ef Óskar kýs heldur að-
þverskallast áfram, verði engiin
vinna framkvæmd að „Bakka“ é
þessu sumri.
~ ..1
Poul Heuoiert.
Með „Iislan-di“ koni á sunn-u-
dagi’run hinn frægi danski lei'kari
Poul Reumert hingað til bæjar-
in-s. Ætlar hamn að hafa hér
nokkrar sýningar á úrvaisleikjum,
og verður sú fyrsta annað kvöld.
Verður þá sýncLur leikuriinn „Am-d-
býlin-gar:nir“ eftir C. Hostrup, og
leikur Reumert eitt aðalHutv&rkið.
Leikurin'n verður einnig sýndur
á föstudags- og laugardags-kvöid.
— Þeir leikir, sem sýndir verða
auk þess, sem ruefmt hefir verið.
eru: „Bandið“ eftir Strindberg og
„Galgemanden" og „Tartuffe“ eft-
ir Moliére. — Er gott þegar slík-
an gest ber að garði sem Reumsrt.
Harm mun oprna bæjarbúum vítt
unum.