Morgunblaðið - 01.10.1948, Blaðsíða 14

M
UORGVNnLA®1»
Föstudagur 1. október 1948.

Ft'oaa i »(•■■■■»
PILSVARGUR
Jj^amei í^onaícl
5a^a
Á haustin er fegurst í Con-
necticut.
„Hjer er fallegt“, sagðl hún.
,,Það sýnir að þú hefir góðan
smekk“, sagði hann. „Trúðu
mjer, barnið gott, hjer mun
þjer líða vel“.
Þessa mintist Janet nú er hún
ók til innkaupanna. Hún mint-
ist fyrstu ferðarinnar sinnar.
þegar hún þrettán ára barn átti
að fara óraleið á ókunnan stað
og til ókunnugra manna. Húsin
ií Chicago hurfu til beggja
handa inn í myrkrið eins og
þegar tjald er dregið fyrir.
Skröltið í hjólum eimlestarinn-
ar sagði án afláts: Að heiman,
að heiman. að heiman. Og hún
mintist úthverfanna í borginni,
þar sem börnin ljeku sjer á göt-
unum eftir skólatíma þangað
til aldimt var orðið. Henni hafði
ckki altaf liðið vel á meðai
þeirra. Þau höfðu kallað hana
„Fuglahræðu11 eða „Gulrót“ og
þau -höfðu hermt eftir pabba
hennar hvernig hann slangraði
drukkinn heim á kvöldin. En
hún hafði ekki erft þetta. Hún
var að hugsa um hve oft hefði
verið gaman þarna. Hún hafði
líka átt margar gleðistundir
rneð föður sínum, en á drykkju-
skap hans mátti hún elcki ó-
grátandi minnast.
Hann hafði verið besti Ijós-
myndarinn sem til var milli
New York og San Francisco.
Hann hafði sagt henni það sjálf
ur, og hann fór ekki með nein
ósannindi. Auk þess hafði hún
sjeð smágreinar um það í blöð-
um í Chicago. Hann hafði geng
ið of nærri húsi, sem var að
brenr.a og logandi veggurinn
fjell á hann. Móðir hennar var
dáin nokkrum árum áður, og
nú var Janet algjör einstæðíng-
ur og átti engan að nema
frænku sína, sem hún var nú
að fara til.
Janet kom heim úr innkaupa
ferðinni um hádegi. Hún fór
þegar með kápuna og nokkur.
brjef til frænku sinnar. Fern
var bá enn í rúminu. hafði hrúg
að utan að sjer ótal svæflum og
var að tala í síma.
„Elskan mín, en hvað mjer
þykir vænt um það að þú kem-
ur“, sagði hún, og Janet taldi
Svo sem sjálfsagt að hún væri
að tala við kærastann.
Fern var nú orðin tuttugu og
þriggja ára, en hún var ósköp
barnaieg enn. Hún var einna
líkust brúðu með gula lokka og
stór augu. Hún rjetti Janet
höndina og talaði við hana jafn
Ííliða því sem hún talaði í sím-
ann, alt í einum hrærigrut „Góð
an daginn“ — „Þakka þjer fyr-
ir að þú komst með kápuna
mína“--------„Nei, farðu ekki
strax, jeg þarf að tala við þig
á eftir“. Þetta var eftir Fern.
Janet settist á rúmstokkinn
hjá henni og var að hugsa um
alt bað, sem þurfti að gera svo
að h#»n tók ekkert eftir því hvað
Fern sagði í símann. Hún átt-
aði sig fyrst þegar Fern lagði
heyrnartólið frá sjer, og afhenti
henni þá brjefin.
,,Og hjerna er listi um allar
gjafirnar, sem hafa borist“,
sagði hún. „Það er best fyrir
þig að skrifa þakkarbrjef
strax, því að það verður nóg að
snúast seinna í dag“.
Fern teygði sig og geispaði og
^agðl blíðíe'ga:
4. dagur
„Æ, gerðu það fyrir mig að
skrifa þakkarbrjefin".
„Ekki að tala um. Þetta er
skvlduverk sem þú kemst ekki
kjá“.
„Skrifaðu þau á ritvjel og
svo skal jeg skrifa undir“.
„Þú veist það að menn eiga
altaf að skrifa þakkarbrjef sín
sjálfir“.
„Jæja þá“. sagði Fern ar-
mæðulega og stakk listanum
undir koddann hjá sjer.
„Hvernig líður þjer?“ spurði
Janet.
„Æ, jeg er ósköp löt — en
mjer líður þó vel“.
„Ertu búin að ná þjer eftir
byltuna í gær? Jeg hefi skoðað
verandapallinn, því að jeg hjelt
að þú hefðir hrasað um lausa
tígulflögu þar, en það er engin
flaga laus“.
„Jeg hrasaði ekki. Jeg skil
ekkert í hvernig þetta vildi til.
Það var eins og annar fóturinn
á mjer yrði skyndilega mátt-
laus.. og jeg datt“, sagði Fern.
„Hefirðu sagt Debbie frænku
frá því?“
„Nei, jeg hefi ekki gert það
og þú mátt ekki gera það, hún
yrði svo hrædd4.
„Væri ekki rjett að láta
Noorah nudda á þjer fótinn?“
„Nei, nei, það er ekkert að
mjer“, sagði Fern brosandi og
klappaði Janet á kinnina. Hún
gat verið undur blíð. „Þjer
finst alt svo alvarlegt. Jeg veit
hvað þú ert að hugsa núna, að
jeg sje veimiltíta og jeg verði
að gá að mjer. En það eru fjölda
mörg ár síðan að jeg hefi kent
þessa veikleika“.
Janet mintist þess er hún
kom fyrst til Green Acres. Þá
var Fern ellefu ára og hún
hafði þá legið í rúminu eins og
nú. Frú Olifant hafði sagt að
hún hefði fengið vonda mislinga
og væri nú að ná sjer eftir þá.
„Áður en langt um líður get-
ur hún farið á fæur og
leikið sjer við þig“, sagði frú
Olifant, „en hún verður að
liggja dálítið lengur. Jeg vona
að þjer líði vel hjerna hjá okk-
ur, Janet, og að þið Fern verðið
góðar vinkonur“.
Þótt Janet væri ekki nema
þrettán ára þá skildi hún það,
að til þess að sjer gæti liðið vel
í Green Acres, þá yrði hún að
vera vinkona Ferns. Það hafði
ekki verið af einskærri með-
aumkun að frú Olifant tók Ja-
net að sjer. Hún hafði fengið
hana til þess að vera leiksystir
Ferns, á líkan hátt og aðrir
kaupa loðinbirni og brúður
handa sínum börnum.
J*net veittist það ekki erfitt
að verða vinkona Ferns. Henni
fanst þessi litla stúlka með
björtu lokkana vera eins og
álfaprinsessa. Herbergið henn-
ar var fult af allskonar barna-
gullum og leikföngum og
myndabókum. Og eitt af því
fyrsta sem Fern sagði við hana
var betta: „Þú átt að eiga þetta
alt saman með mjer“.
Þessi morgun, er þær voru að
kvnnast,' var eins og fagur
draumur í minningunni. En það
knm skvndilega bobbi í bátinn.
Norah Noonan vatt sier inn til
þeirra, þreif sængurfötin ofan
af Fprn ,og byrjaði að nudda á
heriríi fntlcgáiná. Svö lfeít húh
um öxl og mælti hranalega við
Janet: „Farið burtu. Þið getið
leikið ykkur seinna“.
Janet gekk niður stigann og
inn í herbergið þar sem fóstra
hennar sat.
,,Hvað gengur að Fern í fót-
unum? Verður hún að hafa
hjólastól eins og þú?“ spurði
hún.
Frú Olifant tók snögt við-
bragð og heilbrigða höndin á
henui læstist um úlfliðinn á
Janet með ótrúlegu afli. Janet
hljóðaði af hræðslu og sárs-
auka.
„Hvernig dettur þjer í hug að
segja þessa vitleysu?“ þrumaði
frú Olifant. „Hvernig dirfist þú
að sggja þetta?“
Ep, svo var eins og móðurinn
rynni af henni og takið losnaði.
„Fern hefir verið veik“, sagði
hún stillilega. „Mjög veik. Og
hún hefir ekki náð sjer enn.
Skilurðu það?“
„Já“, snökti Janet.
„Þú mátt aldrei segja þetta
framar".
Það fór sem frú Olifant hafði
spáð, að innan skams var Fern
komin á fætur og farin að leika
sjer, kát og f jörug eins og hvert
annað barn. En þær fengu ekki
að leika sjer eins og þær vildu,
því að oft var þeim skipað að
sitja inni og lesa í stað þess að
vera úti við.
Og nú, á trúlofunardaginn
sinn, var Fern glöð og kát.
„Hvernig skyldi það vera“,
sagði hún upp úr eins manns
hljóði, „að sofa hjá karl-
manni?“
„Jeg vorkenni þjer ekki, en
jeg vorkenni honum að sofa hjá
þjer ef þú setur svo mikið af
ilmvötnum í fötin þín og rúmið
að þar verður álíka þefur og í
lyfjabúð".
„Manstu það þegar við kom-
umst að því hvernig börnin
verða til?“ sagði Fern. „Jeg
sagði þá að fyrst það væri
þannig þá skyldu öll mín börn
verða tökubörn1'.
„Þú venst brátt af þeirri
hugsun“, sagði Janet.
„Jeg hefi vanið mig af
henni“, sagði Fern.
Nú heyrðu þær í hjólastóln-
um hennar frú Olifant úti fyrir
og Janet flýtti sjer fram að dyr
um til þess að opna fyrir henni.
Gamla konan rendi stólnum af
leikni inn í herbergið og stýrði
honum þannig að rúmi Ferns,
að hún gat kyst hana á kinnina.
„Hefirðu sofið vel, elskan
mín?“ spurði hún.
„Já, mamma“.
„Það var gott. Góðan daginn,
Janet“.
„Góðan daginn, frænka“.
H-^rug þeirra spurði um það
hvort frú Olifant hefði sofið
vel. Enginn mátti spyrja um
það. En skyldi einhver í ógáti
gerp það, þá héfði frú Olifant
skrökvað því blátt áfram að
hún hefði sofið ágætlega. En
sannleikurinn var sá, að um
mör« ár hafði hún aldrei sofið
væran dúr, og þjáðist oft mikið
á nóttunni. Þá sjaldan Janet
varð andvaka þá heyrði hún
ætíð mannamál inni í herbergi
frænku sinnar, og vissi þá að
Norah Noonan mundi vera að
reyna að lina þjáningar hennar,
,með því að núa hina visnuðu
limi.
FÁTÆKI KLÁUS
i.
Kláus var fátækur skósmiður, og latúr var hann. Hann
vildi helst kasta hamrinum út í horn og liggja aðgerðarlaus
allan liðlangan daginn. Og kráin. Það var staður, sem hon-
um líkaði við. Ef einhver ætlaði að finna hann, þá var oftast
leitað að honum þar. Hann drakk og spilaði í staðinn fyrir
að stunda sína iðn, þó hann gæti haft nóg að gera, því að
þegar hann vildi var hann allra flínkasti skósmiður, en þvi
miður var hann svo" leiður á vinnunni, að jafnvel þótt gat
kæmi á hans eigin skósóla nennti hann e'kki að gera við það,
en gekk á skónum, þangað til tærnar stóðu út úr.
Kona hans hjet Gerða og var engu betri. I staðinn fyrir
að vera kyr heima og halda húsinu vistlegu og hreinu, flækt-
ist hún milli húsa í borginni, leitaði uppi kjaftasögur og sluðr-
aði þeim víða. Það var líka allt annað en skemtilegt að koma
í hús skósmiðsins. Konan stoppaði aldrei í einn einasta sokk,
eða gerði við föt, sem slitnuðu og maðurinn nennti aldrei
að gera við fótabúnaðinn. Og þannig fór það, að þar sem
ekki hefði þurft nema fáein nálspor, fjekk allt að danka, uns
slitið var orðið svo mikið, að það var vonlaust að revna að
gera við það. Það var líka allt slitið og óhreint heima hjá
skósmiðnum, allt var í druslum, því að ekki höfðu þau, sem
aldrei nenntu neitt að gera, peninga til að kaupa sjer nýtt
í staðinn fyrir það, sem eyðilagðist. Þannig hlýtur það altaf
að fara fyrir letingjum, þangað til þeir sjá að sjer og verða
íðnir og duglegir, en þeim Kláusi og kónu hans datt ekki x
hug hvað vinnan gæti fært þeim. Þau hfðu slóðalífmu, en
voru skapvond yfir því, að þau væru fátæk, en að drottinn
iiefði gert annað fólk ríkt, enda öfunduðu þau alla aðra, svo
eð duglegt og góðgjarnt fólk fjekk enga meðaumkun með
þeim og hjálpaði þeim aldrei.
Kláus var nú alveg hættur skósmíðunum og það eina, sem
hann gerði var að fara sem sendill til næstu nágranna, með
brjef eða eitthvað slíkt, fyrir það fjekk hann nokkra skild-
mga og það verk líkaði honum betur, að flakka um, heldur
— Kringum hnöttinn á tíu
dögum ... það er enginn vandi
bara ef maður má vera nógu
llengi að því.
★
Frönsku lögreglunni tókst ný
lega með miklum erfiðleikum
að komast að því, hver stolið
hafði myndavjel frá einum vel-
metnum borgara í París. Frakk
inn hafði keypt vjelina í versl-
un, sem er í eigu Svisslendings,
en síðan var henni stolið úr
íbúð hans. Þegar Frakkinn svo
ætlaði að kaupa sjer aðra
myndavjel hjá sama kaupmann
inum, sá hann myndavjelina,
sem hann hafði keypt nokkrum
dögum áður og stolið hafði ver-
ið frá honum, stillta út í glugga.
Lögreglan fann það út að sá
sem stal myndavjelinni var
franskur stúdent,
sem hafði selt hana Belgíu-
manni,
sem hafði selt hana Egyfta,
sem hafði selt hana Portú-
gala,
sem hafði selt hana Pólverja,
sem hafði selt hana ítala,
sem hafði selt svissneská
kaupmanninum hans.
★
Lögregluþjónninn Harald
Jones í Philadelphia stóð fyrir
rjettinum og skýrði frá því
hvernig hann hefði handtekið
unga manninn, sem stóð við
hlið hans fyrir of hraðan akst-
ur. Jones varð að skjóta á bíl
mannsins áður en hann gat
fengið hann til þess að stöðva.
„Hann er gerspiltur, drengur-
inn“, sagði Jones, „hann var
rekinn úr sjóliðinu, vegna þess
að þar hlýddi hann ekki settum
reglum, og 18 mánuði hefir
hann setið I unglingafangelsi.
Jeg hefi hvað eftir annað reynt
að hjálpa honum en árangurs-
laust“.
Jones brá ekki hið minsta,
þegar dómarinn dæmdi son
hans í þriggja mánaða fangelsi.
*
P. Imker Hoogenhourt, sem
er landstjóri í Suðvestur-
Afríku, skýrir frá því, að hann
hafði fundið fimm meðliml
negra-ættkvíslar, sem ætlað
var að væri algerlega útdauð.
Hoogenhourt heldur að aðeins
muni til um 50 einstaklingar af
ættflokk þessum. Þeir fimm,
sem fundust stóðu á mjög lágu
menningarstigi. Þeir notuðu
boga og örvar og kveiktu eld
með því að nú saman trjábút-
um.
4VGLÝ SII\G
FR GVLLS IGILDI